Blok 6 marktfalen en overheidsingrijpen op zorginkoopmarkten week 1 en 2

Question 1

vier voorwaarden voor perfecte marktwerking (=zonder overheidsingrijpen)

Answer 1

1. Aanbieders verkopen allemaal hetzelfde product (homogeen)
2. Aanbieders zijn prijsnemers (kunnenen individueel geen invloed uitoefenen op de prijs, de grootte van het aanbod maakt ook geen verschil)
3. Toe- en uittreding is vrij
4. Aanbieders en vragers beschikken over perfecte informatie.

Question 2

pareto-efficiënte uitkomst

Answer 2

dit houdt in dat er niemand extra voordelen kan behalen, zonder dat iemand daar nadeel van ondervindt.

Question 3

gereguleerde marktwerking:

Answer 3

er zijn bepaalde voorwaarden waaraan gehouden moet worden. Wanneer dit goed gaat, kan marktwerking nuttig zijn. Wanneer dit niet wordt gedaan, kan dit veel schade opleveren.

Question 4

marktordening:

Answer 4

zoeken naar de juiste balans

Question 5

marktfalen:

Answer 5

• Marktwerking kan leiden tot uitkomsten die vanuit maatschappelijk oogpunt suboptimaal zijn. Belangrijke waarden hierbij zijn: betaalbaarheid, toegankelijkheid en kwaliteit van zorg.
• Overheidsingrijpen is nodig.

Question 6

Overheidsfalen:

Answer 6

• Overheidsingrijpen kan eveneens leiden tot uitkomsten die vanuit maatschappelijk oogpunt suboptimaal zijn –> kan leiden tot bureaucratie, korte termijn politiek opportunisme.

Question 7

Tekortkomingen liggen dus zowel bij de markt als bij de overheid, niet bij de een of de ander. De uitdaging is om:

Answer 7

De juiste balans te zoeken tussen marktfalen en overheidsfalen: hoe gebruik je marktwerking om overheidsfalen te voorkomen, en hoe gebruik je overheidsingrijpen om marktfalen te voorkomen?

(hoe kan de zorg zowel betaalbaar als kwalitatief goed blijven?)

Question 8

Het Nederlandse zorgstelsel is sterk gebouwd rondom het begrip:

Answer 8

solidatiteit: voor iedereen verplichte en toegankelijke zorgverzekering en goede kwaliteit van zorg.

Question 9

Solidariteit van het Nederlandse zorgstelsel is vastgelegs in 4 stelselwetten:

Answer 9

• Zorgverzekeringswet (Zvw)
• Wet langdurige zorg (Wlz)
• Wet Maatschappelijke Onderstuening (WMO)
• Jeugdwet

Question 10

Wet langduurige zorg (wlz) kenmerken:

Answer 10

• cliënt kan zich melden bij CIZ voor indicatiestelling –> zorg inventariseren –> zorgkantoor koopt zorg in namens regio
• Cliënt kan kizen uit dooe het zorgkantoor gecontracteerde zorgaanbieders
• Persoonsgebonden budgetten: cliënt kan zelf zorg regelen of zorg ‘in natura’: keuze uit zorg ingekocht door zorgkantoor.

Question 11

Wet langdurige zorg (Wlz) financiëring:

Answer 11

loonbelaasting + inkomensafhankelijke premie –> in Fonds langdurige zorg

• Het Centraal administratie kantoor (CAK) betaalt in opdracht van zorgkantoren de zorgaanbieders voor zorg ‘in natura’
• De Sociale verzekeringsbank betaalt de rekeningen van de zorgaanbieders van pgb’s

Question 12

Wet langdurige zorg (Wlz) toezicht:

Answer 12

Overheid, ACM, NZa, IGJ

Question 13

Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) (zodat mensen langer thuis kunnen wonen.) kenmerken:

Answer 13

• Verantwoordelijkheid en uitvoering via de gemeente –> gericht op maatwerk en inclusie. Daarnaast moet de gemeente ook algemene voorzieningen inrichten.
• Iedereen die hulp nodig heeft mbt thuis blijven wonen of participatie in de maatchappij kan zich melden bij de gemeente of huisarts.
• Gemeente doet onderzoek naar wat nodig is –> eventueel aanvraag maatwerk voorziening (in natura of PGB)

Question 14

Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) financiering:

Answer 14

Via Gemeentefonds van het Rijk

Question 15

Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) toezicht/kwaliteit:

Answer 15

Basiskwaliteitsnorm in de wet, mogelijk tot bezwaar en klagen, mogelijkheid tot overstappen naar andere aanbieder, controle gemeenteraad.

Question 16

Zorgverzekeringswet (Zvw) kenmerken:

Answer 16

60% van het totale zorgbudget wordt besteedt aan de curatieve zorg, dat binnen de Zvw valt.

• Publiek (samenstelling basispakket) en privaat (onderhandeling zorgprijzen)
• Basisverzekering: in natura (alleen gecontracteerd), restitutiepolis (alle aanbieders) of een combinatiepolis
• Mogelijkheid tot aanvullende verzekering

Question 17

Zorgverzekeringswet (Zvw) Kwaliteitsturing:

Answer 17

• Zorgverzekeringsmarkt: de verzekerde kan jaarlijks wisselen van zorgverzekeraar.
• Zorginkoopmarkt: Verzekeraars sluiten contracten met zorgverleners
• Zorgverleningsmarkt: verzekerden kunnen terecht bij zorgverleners voor zorg (keuzevrijheid).

Question 18

Zorgverzekeringswet (Zvw) Financiering:

Answer 18

Gefinancierrd door nominale premie+eigen risico + (inkomensafhankelijke bijdrage + Rijksbijdrage in Zorgverzekeringsfonds).

• Risicoverevening voorkomt risicoselectie van zorgverzekeraars.

Question 19

Zorgverzekeringswet (Zvw) Toezicht:

Answer 19

Nza, ACM en IGZ

Question 20

Jeugdwet kenmerken:

Answer 20

• Gemeente is verantwoordelijk voor het regelen van jeugdhulp, en moet samen met de sociale omgeving van jeugdige zorgverleners aantrekken. Dit op basis van de jeugdhulpplicht.
• Wie jeugdhulp nodig heeft kan zich melden bij de gemeente –> gemeente biedt ondersteuning vanuit wijkteam of verwijst naar een jeugdhulpaanbieder (in natura) of verstrekt een pgb.

Question 21

Jeugdwet toezicht:

Answer 21

gemeenteraad, IGJ, overheid

Question 22

Jeugdwet financiering:

Answer 22

Rijk financiert gemeenten, voor pgb via Sociale verzekeringsbank.

Question 23

Varkevisser beschrijft 3 randvoorwaarden om gereguleerde marktwerking in de zorg te laten slagen:

Answer 23

1. Mededingingstoezicht
2. Keuzegedrag van patiënten
3. Faillissementen en winstuitkering

Question 24

In hoeverre wijkt de vraag naar gezoendheidszorg af van de vraag naar andere goederen op de markt?

Answer 24

• De vraag naar gezondheidszorg is een soort afgeleide van de vraag naar gezondheid, maar gezondheidszorg is slechts een van de productiefactoren voor gezondheid.
• Vanwege asymmetrische informatie wat betreft geneeskundige kennis, heeft de aanbieder invloed op de aard en de omvang van de zorg.
• Bij zorg komt onvoorspelbaarheid en financiële onzekerheden kijken. Hiervoor zijn zorgverzekeringen in het leven geroepen, die op diens beurt ervoor zorgen dat de prijs een ondergeschikte rol speelt in het maken van consumptie beslissingen.
• Naast interne vraag bestaat ook externe vraag naar gezondheidszorg, voor naasten.

Question 25

h (schuingedrukt) = productiefunctie van gezondheid -->

Answer 25

niet deterministisch maar stochastisch (onvoorspelbaar) : patiënten kunnen vaak niet goed inschatten hoeveel medische zorg nodig is.

Question 26

advies: ha

Answer 26

Om onzekerheid over de nodige hoeveelheid medische zorg kan additionele informatie worden ingewonnen bij bijv. artsen.

Question 27

posteriori-kansverdeling ha (h schuingedrukt)

Answer 27

Wanneer de additionele informatie wordt gecombineerd met de verwachtingen van de patiënt. (hoe kleiner het vertrouwen in eigen verwachtingen, hoe groter de invloed van het advies van de arts.)

Question 28

3 tyen gebruik van medische hulp:

Answer 28

1. Op initiatief van de patiënt zelf --> eigen verwachting heeft grote invloed 2. Door andere aanbieders dan de voorschrijver van die zorg. 3. Voorgeschreven en uitgevoerd door dezelfde aanbieder Bij type 2 en 3 wordt een deel van de beslissingsmacht overgedragen aan de aanbieder, die als perfecte agent functioneert, rekening houdende met de voorkeuren van de patiënt. n deze situatie zijn vraag en aanbod onafhankelijk van elkaar.

Question 29

Complete transparantie:

Answer 29

Een noodzakelijke voorwaare voor een goed functionerende markt: vragers en aanbieders zijn goed én gelijk geïnformeerd.

Question 30

Voldoen markten in de gezondheidszorg aan complete transparantie?

Answer 30

Nee, informatie is vaak ongelijk verdeeld. Een klassiek voorbeeld: de patiënt heeft minder medische kennis dan de arts. De patiënt is is hierbij de 'principaal', de relatief slecht geïnformeerde partij. De 'agent' is relatief goed geïnformeerd, en moet vaak wat doen voor de principaal.

Question 31

Wanneer leid asymmetrische informatie tot problemen?

Answer 31

Alleen als er verschillende belangen zijn, er is dan ruimte voor de agent om het eigen belang na te streven, vanwege de asymmetrische informatie. Dit geeft risico op moreel wangedrag (moral hazard)

Question 32

Vijd potentiële principaal-agent problemen:

Answer 32

1. Patiënt <> zorgaanbieder (de zorgaanbieder beschikt over medische kennis, die de patiënt niet heeft) 2. Zorgverzekeraar <> verzekerde (De verzekerde weet of hij/zij een gezonde leefstijkl heeft en of hij/zij zo gezond mogelijk probeert te leven om zorgkosten te voorkomen. De zorgverzekeraar weet dit niet) 3. Zorgverzekeraar <> aspirant verzekerde (Bij het afsluiten van een aanvullende zorgverzekering claimt de aspirant-verzekerde een bepaalde gezondheid, waar de zorgverzekeraar geen kennis over heeft.) 4. Verzekerde <> zorgverzekeraar (Zorgverzekeraar weet welke contracten lopen in de polis) 5. Zorgverzekeraar <> zorgaanbieder ( Verzekeraar heeft aanbieders nodig om aan de polis te voldoen, bij de inkoop van zorg moet de verzekeraar ervan uitgaan dat de zorgverlener kwalitatief goede zorg levert.)

Question 33

Mogelijke oplossingen voor principaal-agent problemen:

Answer 33

- Verkleinen asymmetrische informatie (bijv kwaliteitgegevens openbaar maken) - (meer) gelijkschakelen van belangen (Bijv. door te komen tot innovatieve bekostiging methoden: liever goede zorg dan meer zorg. Dit kan vastgelegs worden in contracten.--> veel transactie kosten, hoe wordt het gemeten etc. : onvolledige contracten) - Regelgeving door de overheid = institutionele remedies: voorkomen dat principaal - agent problemen tot grote schade leidt.

Question 34

Aanbodgeïnduceerde vraag (vraaginductie):

Answer 34

Vraag die uitgelokt wordt door de aanbieders, terwijl de vraag (medisch gezien) niet strikt noodzakelijk is. Artsen maken dan misbruik van de informatievoorsprong ten opzichte van zorgverzekeraars, wat valt onder moral hazard. --> Aanbodgeïnduceerde vraag ontstaat dus tussen verschillende belangen. Het financiële belang loopt niet synchroon met het belang van de patiënt of de zorgverzekeraar.

Question 35

Aanbevelingen met betrekking tot beleidsmaatregelen:

Answer 35

- De overheid kan invloed uitoefenen op de vraag naar zorg door regulering van het aanbod van arts, de prijs en de honorering. - Regulering van het honoreringssysteem zal effectiever zijn dan regulering van de prijs, omdat deze deels gecompenseerd zal worden door extra zorg. - De vraagcurve laat niet alleen de preferenties van de vraag maar ook van de aanbieder zien, waardoor voorzichtig opgetreden moet worden bij het verbinden van welvaartseconomische conclusies en betalingsbereidheid van zorggebruikers.

Question 36

Mogelijke tegenkrachten bij artsen die de prikkel tot vraaginductie tegengaan:

Answer 36

- Artsen streven over het algemeen naar een doelinkomen in plaats van een zo hoog mogelijk in komen - Hoger inkomen versus minder vrije tijd - Beroepsethiek: eed van Hippocrates

Question 37

kanttekeningen bij de aannames bij vraaginductie

Answer 37

- Intinsieke motivatie is ook van belang, naast extrinsieke moetivatie (geld) - Invloed van persoonlijke kenmerken en context (niet iedere arts is hetzelfde) - Het meten van de prestaties en causaliteit (ruimte hebben om vraaginduxtie te doen, oorzaak-gevolg relaties).

Question 38

Oplossingen om verkeerde prikkels te verminderen:

Answer 38

- Basishonorering * fee-for-service * bundled payment * capitation payment * salaris/budget - Prestatie opslagen * wat wil je belonen? * wie wil je belonen? * hoe ga je dat doen? * wat zijn de neveneffecten?

Question 39

Fee-for-service

Answer 39

Betaling per consult --> prikkel tot meer productie= groter risico op aanbodgeïnduceerde vraag.

Question 40

Bundled payment

Answer 40

Betaling per zorgbundel per patiënt per periode --> zorgaanbieder ontvangt op basis van de gestelde diagnose een betaling per patiënt voor een groep van samenhangende zorgactiviteiten

Question 41

Caoitation payment

Answer 41

Betaling per zorgbundel verzekerde periode --> zorgaanbieder ontvangt een vast bedrag per persoon per periode voor een vooraf omschreven zorgpakket: verzekeraar heeft prikkel om de verzekerden zo gezond mogelijk te laten leven om zo min mogelijk kosten te maken.

Question 42

Salaris/ budget

Answer 42

Vast bedrag per periode --> Lage prikkel tot meer productie = klein risico op aanbodgeïnduceerde vraag

Question 43

Prestaite-opslagen

Answer 43

een bepaalde keuze van basishonorering wordt gecombineerd met prestatie-opslag.