Bólga

Question 1

Hlutverk bólgu (4)

Answer 1

Er varnarviðbragð til að:

• Draga úr áhrifum meinvalds,
• Takmarka vefjaskemmdir,
• Hreinsa burt úrgang
• Koma af stað græðslu

Question 2

Dæmi um þætti sem geta komið af stað bólguviðbragði (5)

Answer 2

• Sýkingar,
• Kemísk efni
• Frumu- og vefjadrep.
• Fýsískir áverkar (hiti/kuldi, geislun)
• Ofnæmi

Question 3

Akút bólga

Answer 3

• Fyrsta svörunin við áreiti.
• Einkennist af :
• breytingum á æðavídd.
• breytingum á æðavegg með útflæði plastmapróteina.
• Íferð bráðabólgufrumna (leucocyta) úr háræðaneti út í bólgusvægðið.

Question 4

Krónísk bólga.

Answer 4

-Verður ef bráðabólgan dugir ekki til.
-Er hægfara og langvinn (vikur / mánuðir)
-Veldur oft miklum vefjaskemmdum og skilur eftir sig varanleg ummerki.
Einkennist af:
-Íferð krónískra bólgufrumna (eitilfrumur, plastmafrumur og átfrumur)
-Vefjaskemmdir fyrst og fremst af völdum bólgufrumna.
-Viðgerð með háræðafjölgun og bandvefsauka.

Question 5

Tegundir bóglufrumna

Answer 5

Bráðabólgufrumur = Neutrophilar/granulocytar.

Krónískarbólgufrumur = Lympocítar (eitilfrumur), Plasma frumur, macrophagar (átfrumur).

Question 6

Einkenni bólgu (5)

Answer 6

• Roði (rubor)
• Fyrirferð (Tumor) t..d bjúgur.
• Verkur (dolor)
• Hiti (Calor)
• Trufluð starfsemi (funcito) t.d. bólginn útlimur sem maður getur ekki notað.

Question 7

Gröftur er í rauninni?

Answer 7

Bjúgur með mikið af dauðum bólgufrumum. (neutrofilum)

Question 8

Hvað er hnúðabólga (granulomatous inflammation) ?

Answer 8

• Hnúðabólga er sérstök tegund krónískrar bólgu.
• Getur myndast vegna aðskotahluta t.d. sílíkon eða saumar eða sjálfsofnæmi (crohn’s t.d.)
• Bóguhnúðar sem eru samsettir úr stórum átfrumum, eitilfrumum, plastmafrumum og stakra margkjarna risafrumna.

Question 9

Dæmi um orsakir hnúðabólgu (6)

Answer 9

• Berklar, syphilis, sveppasýkingar, crohn’s.

- Saumar og sílíkon.

Question 10

Hvaða frumur framleiða histamín?

Answer 10

Mastfrumur

Question 11

Hvað eru miðilefni?

Answer 11

• Þau miðla, stýra og viðhalda bólgusvari, koma af stað æðabreytingum.
• Þessi efni eru ýmist virkjuð eða framleidd og losuð þegar bólgusvarið er að hefjast. Bindast viðtökum á yfirborði frumna og koma af stað breytingum á efnaskiptum og starfsemi þeirra.

Question 12

Dæmi um miðilefni og helstu hlutverk þeirra?

Answer 12

T.d. Interleukin, prostaglandin, leukotrien, thrombin og vaxtarþættir. Miðilefni frá plasma eru td. storkukerfið, kompliment kerfið, sereotonin og histamín.

Helstu hlutverk = æðavíkkun, aukið gegndræði æða, virkjun bólgufrumna, efnasækni, vefjaskemmdir, frumufjölgun, sársaukamyndun, hitahækkun. CA3: virkir bólgumiðlar.

Question 13

Hvað er TNF?

Answer 13

Mjög virkur bólgumiðill, myndar prótein í lifur.
-Hefur áhrif á hita og vanlíðan við bólgu.

*Komin lyf á markað sem blokka TNF (liðagigt og ristilbólgusjúkdómar)