D3: Anticonceptie Flashcards
(51 cards)
1
Q
Doel anticonceptie
A
zwangerschap vermijden
2
Q
Indeling volgens doel of werking van anticonceptie
A
- Voorkomen dat eicel en zaadcel bij elkaar komen
- ‘Natuurlijke’ methoden
- Barrièremethoden vb. condoom - Eisprong voorkomen/cervixslijm ondoorgankelijk maken
- Hormonale anticonceptie - Innesteling bevruchte eicel voorkomen
- Spiraal
2
Q
Goede methode moet … (6)
A
- Betrouwbaar zijn
- Makkelijk in gebruik
- Veilig in gebruik (bijwerkingen + risico’s op andere aandoeningen)
- Omkeerbaar OF definitief
- Toegankelijk
- Goedkoop
3
Q
Pearl index
A
Effectiviteit van anticonceptiemethode
Hoeveel zwangerschappen treden op bij 100 koppels die een jaar lang deze methode gebruiken
–> zwangerschapscijfer
4
Q
Perfect use pearl index
A
strikt gebruik, zonder menselijke factor
5
Q
Typical use pearl index
A
real world data, met menselijke factor
vb. vergeten om pil in te nemen of scheur in condoom
6
Q
Zwangerschapzijfer zonder anticonceptie
A
Als 100 koppels een jaar lang geslachtsgemeenschap hebben, is 85% is zwanger
7
Q
Anticonceptiemethoden van meer effectief naar minder effectief
A
- Implantaat (staafje), vasectomy, vrouwelijke sterilisatie, spiraal
- injecties, LAM, pil, pleister, ring
- Mannelijk condoom, vrouwelijk condoom, pessarium, Coitus interruptus
- Spermaticide, periodieke onthouding
8
Q
Natuurlijke methoden van anticonceptie
A
- Coitus interruptus
- Periodieke onthouding
9
Q
Manieren van periodieke onthouding (4)
A
- Kalendermethode
- Temperatuurmethode
- Cervixslijm (Billings-methode)
- Symptothermale methode - natural family planning
10
Q
Coitus interruptus
A
Penis terugtrekken voor ejaculatie
- In eerste deel van ejaculatie zitten de meeste zaadcellen daarom kan er mogelijks in voorvocht zaadcellen bevatten
- Vraagt veel controle en zelfbeheersing
- Niet betrouwbaar
11
Q
Periodieke onthouding
A
- Gebaseerd op cyclus vrouw: enkel geslachtsgemeenschap in onvruchtbare periode van de cyclus
- Als je verschillende methodes combineert wordt het iets betrouwbaarder
- Grootste kans op zwangerschap is in de dagen voor de ovulatie
12
Q
Temperatuurmethode
A
Tweede helft van cyclus gaat de lichaams temp een klein beetje hoger zijn dan weet je dat je ovulatie gekomen is
13
Q
Cervixslijm: Billings-methode
A
- Rond ovulatie: cervix slijm waterachtig en lopend
- Moment van ovulatie: heel waterachtig en uitrekbaar (gevoel zoals uitrekken van eiwit)
- Geen ovulatie: cervixslijm is plakkeriger
14
Q
Symptothermale methode
A
‘Natural family planning’: combinatie van kalender-, temperatuur- en cervixslijmmethode
- Eventueel palpatie baarmoedermond: rond ovulatie gaat baarmoeder meer open staan
- Vereist dagelijkse monitoring, regelmatige cyclus, aantal maanden observatie (om te weten hoe cyclus in elkaar zit)
- Niet betrouwbaar
15
Q
Zaaddoden middel
A
- Spermicide
- Cayagel of Contragel: bevatten melkzuur
–> vermindert mobiliteit zaadcellen (minder zaadcellen door baarmoederhals/mond) - Aanbrengen in vagina
- Duurt 15 minuten eer werkzaam, uitgewerkt na 1 uur
- Gebruiken in combinatie met pessarium/condoom
- Niet betrouwbaar
16
Q
Anticonceptie man
A
- Barrièremethodes: condoom en sterilisatie
- Double Dutch: condoom + OAC (pil)
- ‘Temperatuurmethode’
- ‘Mannenpil’
17
Q
Condoom man
A
- 2% zwanger bij perfect use
- 18% zwanger bij typical use
- Ook tegen SOA –> in combi met anderen
18
Q
Sterilisatie man
A
- Vasectomie
- Sperma-onderzoek na ingreep om azoöspermie te bevestigen
- Potentieel omkeerbaar: vasovasostomie (succeskans wordt lager als ingreep langer geleden is)
- Hormoonaanmaak wordt niet beïnvloed
- Kunnen pijnklachten zijn waarvan oorzaak niet duidelijk is
- Goede methode voor mensen die hun kinderwens is voltooid
19
Q
Temperatuurmethode man
A
- Scrotale temperatuur verhogen zou contraceptief kunnen werken
–> Theorie: als temp verhoogt in scrotum gaat zaadaanmaak verminderen –> balzak terug in buik duwen - Moet minstens 1,5-2°C verhogen
- Speciaal soort ondergoed dragen gedurende 15 uur/dag
- Wordt niet gebruikt in de praktijk
20
Q
Mannenpil
A
- Nog steeds in onderzoeksfase
- Combinatie van androgeen en progestageen
- Veel bijwerkingen
- Moet spermatogenese voldoende onderdrukken, maar ook omkeerbaar zijn
- Hypothalamus, hypofyse en teelbal hormonaal te beïnvloeden
- Niet-hormonale methode: blokkeren van vitamine A-recept
21
Q
Anticonceptie vrouw
A
- Barrièremethode: vrouwencondoom, pessarium (+ spermicide), sterilisatie
- Hormonale anticonceptie: orale anticonceptie, pleister, vaginale ring, minipil, prikpil, staafje, borstvoeding (+/- minipil)
- Spiraal: hormoonspiraal, koperspiraal
22
Q
Vrouwencondoom
A
- Wordt ingebracht in de vagina
- Vergelijkbaar met mannencondoom
23
Q
Pessarium
A
- Siliconen kapje
- Sluit cervix af
- Steeds gebruiken met spermicide
24
Sterilisatie vrouw
- Stukje eileider wegnemen
- Clip of ring
- Cauterisatie
25
Anticonceptiepil
- OAC = orale anticonceptie
- Pil met oestrogeen en progestageen
- Dagelijkse inname, met stopweek
- Stopweek is niet noodzakelijk voor werking van de pil
26
Werking hormonale anticonceptie vrouw
Oestrogeen:
- Verhindert vrijzetting LH en FSH
- Inhibeert eicelrijping
--> geen ovulatie
Progestageen:
- Cervixslijm wordt dikker
--> ondoorgankelijk voor zaadcellen
- Thv endometrium
--> geen implantatie
27
Verschillende combinatie pillen
1. monofasisch: 21+7
2. bifasisch: 7+15+6
3. trifasisch: 6+5+10+7
4. sequentieel: 2+5+17+2+2
5. verleng doseringsschema
28
Effect OAC op cervixslijm
Cervixslijm wordt dikker
--> ondoorgankelijk voor zaadcellen
29
Effect OAC op endometrium
- Dun endometrium = baarmoederslijmvlies
- Geen innesteling
30
Effect OAC op ovulatie
Anovulatie – geen rijpe eicel die kan vrijkomen in eileider
31
Welke bloedingen treden op bij inname pil
Als je de pil neemt heb je strikt gezien geen menstruatie maar een dervingsbloeding (in stopweek)
Doorbraakbloeding (ergens in verloop van pilstrip)
32
Risico's van OAC
- Risico op trombo-embolie
- Risico op veneuze trombo-embolie
33
Riscofactoren voor trombo-embolie (6k
1. Roken: rookstop
2. Obesitas
3. Hypertensie: meten en behandelen
4. Immobilisatie
5. Familiale voorgeschiedenis: bevragen
6. >35 jaar
34
Contra-indicaties OAC
- Voorgeschiedenis van veneuze trombo-embolie: diep veneuze trombose en longembolen
- Voorgeschiedenis van arteriële trombo-embolie: hartinfarct, CVA
- Erfelijke stollingsstoornissen
- Levertumoren
35
Pleister
- Oestrogeen + progestageen
- Risico op trombo-embolie
- Geen ovulatie
- Cervixslijm niet doorgankelijk
- Geen innesteling endometrium
36
Vaginale ring
- Oestrogeen + progesteron
--> lagere dosis dan OAC
- Geen eisprong
- Cervixslijm ondoorgankelijk
- Geen innesteling
37
Minipil
- Bevat enkel progestageen, geen oestrageen component
- Effect op cervixslijm en endometrium
- Verminderen ovulatie (geen ovulatie in +/- 50%)
- Stipte inname nodig, geen stopweek
- Extra bescherming tijdens borstvoeding
- Bij contraindicatie voor oestrogeenbevattende pil
38
Prikpil
- Driemaandelijkse injectie
- Progestageen
- Werkt enkele maanden verder na stop
- Gewichtstoename
- Negatief effect op bot (botverlies)
39
Staafje
- Onderhuids ingeplant
- Continu progestageen
- Werkt 3 jaar
- Onregelmatige bloedingen
40
Borstvoeding
- LAM: lactational amenorrhea method
- Frequent voeden, dag en nacht
41
Wanneer moet je andere methodes gebruiken als je gebruik maakt van LAM?
- Menses hernemen
- Aantal voedingen afneemt
--> wanneer tijd tussen voedingen groter wordt gaat anticonceptie afnemen
- Baby >6 maanden
42
Hormoonspiraal
- Lokale afgifte van progestageen (levonorgestrel)
- Effect op cervixslijm: niet doorgankelijk voor zaadcellen
- Vreemd voorwerp: transitie zaadcellen door baarmoeder verhinderen (voorkomen dat sperma normaal functioneert in baarmoeder)
- Effect op endometrium: innesteling voorkomen
- Geen effect op ovulatie
43
Koperspiraal
- Bevat geen hormonen
- Effect op zaadcellen en innesteling
- Geen effect op ovulatie
- Geen effect op opgroeien endometrium
--> hevigere bloedingen omdat het endometrium geprikkeld wordt
44
Hoe lang kan een spiral ter plaatse blijven
- Afhankelijk van het type: 3-5-10 jaar
- Koperspiraal: meestal 5-10 jaar
45
Post-coïtale anticonceptie
- Noodanticonceptie: morning-after pil en plaatsing koperspiraal
- Abortus: abortuspil en zuigcurretage
46
Morning-after pil
Hormonaal: Progesteron-receptor modulator
1. Levonorgestrel:
- Binnen de 72 uur
- Voorkomt 84% van verwachte zwangerschappen
2. Ulipristal:
- Binnen de 5 dagen
- Voorkomt 98% van verwachte zwangerschappen
Eisprong uitstellen: voorkomt LH-FSH piek die tot ovulatie leidt
Niet werkzaam als er al eisprong geweest is
47
Plaatsing van koperspiraal als noodmedicatie
- Binnen de 5 dagen
- Voorkomt innesteling bevruchte eicel
48
Werking abortus medicatie
Progesteron: nodig voor zwangerschap
- Noodzakelijk voor innesteling van vrucht
- Zwangerschap in stand houden
49
Abortuspil
1. Progesteron-receptor-antagonist
- Mifepristone
- Blokkeert werking van progesteron
2. Twee dagen later: PGE1-analoog
- Uterus trekt samen: afgestorven vrucht en placenta wordt verwijderd
50
Abortus ingreep
Zuigcurrettage
- Abortus kan in België tot 12 weken zwangerschap
- 6 dagen bedenktijd
- Beslissing ligt bij vrouw
- Na 12 weken: bij ernstig gezondheidsprobleem moeder of foetus
