Domein 3: Taalbeschouwing

Question 1

Aangeboren taalvermogen

Answer 1

Wanneer een baby ongeveer 6 maanden oud is, leert hij/zij de eerste taalklanken.

Question 2

Aantonende wijs, indicatief

Answer 2

De indicatief (aantonende wijs) is in het NL de vorm van het werkwoord dat werkelijkheid aangeeft. Vaststaande feiten worden weergegeven. Vervoeging vindt plaats naar persoon en getal en voor ontkenning wordt doorgaan de aantonende wijs gebruikt. Zoals: ik werk.

Question 3

Aanvoegende wijs (conjuctief)

Answer 3

Een werkwoordsvorm die in het NL voornamelijk wordt gebruikt om wenselijkheid (leve de koning!), mogelijkheid, twijfel en voorwaardelijkheid uit te drukken. Komt voor in formele taal, vaste uitdrukkingen.

Question 4

Aanwijzend voornaamwoord

Answer 4

Dit, deze, die, dat
Dichtbij: dit en deze (proximaal)
Ver weg: dat en die (distaal)

Question 5

Accent. Type taalvariatie

Answer 5

Een dialect heeft een eigen grammatica, woordenschat en tongval. Een accent is een fonetische variatie op de taal, zonder
eigen woordenschat.

Question 6

Achterzetsel

Answer 6

Postposities. Ze staan achter het woord of de woordgroep waar ze bij horen. In combinatie met bepaalde werkwoorden. Zoals: de berg OP. Week IN week UIT.

Question 7

Voorzetsel

Answer 7

Prepositie. Voorzetsels zijn woorden die een relatie
aangeven tussen verschillende delen van een zin. Ze geven vaak
plaats, tijd, richting, oorzaak of doel aan en staan altijd vóór het
woord of de woordgroep waar ze bij horen.

Question 8

Actief-passiefonderscheid

Answer 8

Actieve zinnen (bedrijvende vorm): In een actieve zin is het
onderwerp van de zin degene die de handeling verricht. De nadruk
ligt op de uitvoerder van de actie.

Passie zinnen (lijdende vorm): In een passieve zin ligt de nadruk
op de handeling en/of het lijdend voorwerp, en niet op de uitvoerder
van de handeling. De uitvoerder van de handeling kan worden
genoemd, maar dit is niet noodzakelijk.

Question 9

AdjC adjectivische constituent (ADjP)

Answer 9

Soort bijvoeglijk naamwoord.

Een adjectivische constituent (AdjP) speelt een belangrijke rol in de
Nederlandse grammatica door eigenschappen, kenmerken of toestanden van zelfstandige naamwoorden te beschrijven. Het kan
enkelvoudig zijn, maar ook uitgebreid met intensiverende bijwoorden
of in verschillende trappen van vergelijking voorkomen

Question 10

Adjectief, bijvoeglijk voornaamwoord

Answer 10

Kunnen in drie vormen voorkomen.

Positief: groot
Comparatief: groter
Superlatief: grootst

Question 11

advC adverbiale constituent (AdvP)

Answer 11

Bijwoord

Een adverbiale constituent, ook wel aangeduid als een
adverbiale frase (AdvP), is een woordgroep die een bijwoord of een woordgroep bevat die de omstandigheden van een handeling, gebeurtenis of toestand beschrijft. Deze woordgroepen geven extra
informatie over tijd, plaats, reden, manier, graad, etc. Zie samenvatting voorbeelden.

Question 12

Adverbiale bepaling

Answer 12

Een woordgroep of zinsdeel dat extra informatie geeft over de omstandigheden, context of situatie van een handeling, gebeurtenis of toestand van een zin. Kan bestaan uit een enkel bijwoord, bijwoordelijke bepaling of een hele zinsconstructie. Tijd, plaats, reden, manier of graad. Zie samenvatting voorbeeld.

Question 13

Adverbium

Answer 13

Een bijwoord. Geeft extra informatie over het werkwoord, een bijvoeglijk naamwoord, een ander adverbium of zelfs over de hele zin. Gebruikt om de omstandigheden van een actie, gebeurtenis of toestand te beschrijven. Tijd, plaats, reden, manier, graad, frequentie en meer.

Question 14

Affix

Answer 14

Een taalkundig element dat wordt toegevoegd aan een basiswoord om nieuwe woorden te vormen, zoals voor- of achtervoegsels.

Kunnen de betekenis veranderen, kunnen de grammaticale functie beïnvloeden, vormverandering.

Question 15

Prefix

Answer 15

Worden toegevoegd aan het begin van een woord. Bijvoorbeeld “on” in “on-bekend”

Question 16

Suffix

Answer 16

Worden toegevoegd aan het einde van een woord. “-heid” in “vriendelijkheid”

Question 17

Infix

Answer 17

Worden toegevoegd binnen in een woord.

Question 18

Agens

Answer 18

Verwijst naar de entiteit of het subject dat een handeling uitvoert in een zin. Het actieve element dat verantwoordelijk is voor het uitvoeren van een handeling of actie die wordt uitgedrukt in een werkwoord. Het agens heeft de intentie of het doel om de actie uit te voeren.

Voorbeeld: de kat vangt de muis.
De kat is het agens omdat het de handeling vangen uitvoert.

Question 19

Allofoon

Answer 19

Zijn verschillende uitspraakvarianten van dezelfde fonologische eenheid die worden gebruikt in verschillende fonologische contexten. Dragen bij aan fonetische diversiteit en complexiteit

Question 20

Allomorf

Answer 20

afhankelijk van de fonologische eigenschappen van het grondwoord (klankkenmerken, beklemtoonde lettergreep) wordt het verkleinwoord gevormd met een van de volgende vijf suffixen: -je, tje, -pje, -kje, -etje

Question 21

Ambiguïteit

Answer 21

Verwijst naar de situatie waarin een zin woord, zinssnede of andere taalkundige uiting meerdere interpretaties of betekenissen kan hebben, wat leidt tot onduidelijkheden of dubbelzinnigheid. Zie samenvatting voor kenmerken en soorten.

Question 22

Anafora

Answer 22

Anafora is een effectief stilistisch middel dat wordt gebruikt in
literaire, retorische en zelfs alledaagse taaluitingen. Door herhaling
aan het begin van zinnen kan het de betekenis versterken, ideeën
benadrukken en de algehele impact van een tekst vergroten. Zie samenvatting.

Question 23

Anaforische referenties

Answer 23

Verwijst naar het gebruik van anaforen. Is om duidelijkheid en samenhang te bieden binnen een tekst. Zie samenvatting voor kenmerken.

Question 24

Antecedent

Answer 24

Een antecedent is een belangrijk concept in de taalkunde dat helpt
bij het begrijpen van de relatie tussen anaforen en de elementen
waarnaar ze verwijzen. Door de functie van het antecedent te begrijpen, kunnen we de betekenis en samenhang van een tekst beter begrijpen.

Voorbeeld: de kat zit op de vensterbank. Hij kijkt neer buiten.

Het antecedent is de kat, anafoor hij verwijst naar de kat.

Question 25

Assimilatie van klanken

Answer 25

Een veelvoorkomend fenomeen in taal dat bijdraagt aan een vloeiende uitspraak en verstaanbaaheid. Eigenschappen van naburige klanken worden op elkaar afgestemd om sneller en vloeiender te kunnen spreken.

Question 26

Beginsel/principe van afleiding/etymologie

Answer 26

Etymologie is de studie van de oorsprong en geschiedenis van woorden, hoe hun vormen en betekenissen in de loop van de tijd zijn veranderd.

Question 27

Principe van gelijkvormingheid/morfologie

Answer 27

Het beginsel van gelijkvormigheid houdt in dat elementen binnen een woord of zinsdeel consistent worden gehouden om verwarring te voorkomen en de herkenbaarheid te vergroten. Dit kan betrekking hebben op spelling, uitspraak en morfologische vormen.

Question 28

Morfologie

Answer 28

Morfologie is de studie van de vorm en structuur van woorden. Het richt zich op hoe woorden zijn opgebouwd uit morfemen, de kleinste betekenisdragende eenheden in een taal. Morfologie onderzoekt zowel de vorming van nieuwe woorden als de flexie van bestaande woorden.

Question 29

Morfemen

Answer 29

Vrije morfemen: Woorden die op zichzelf kunnen staan, zoals 'huis' of 'boek'. * Gebonden morfemen: Woorden of woorddelen die niet zelfstandig kunnen voorkomen, zoals voorvoegsels ('on-'), achtervoegsels ('-heid'), en infixen (elementen die binnen een woord worden ingevoegd).

Question 30

Beginsel van analogie

Answer 30

Het beginsel van analogie verwijst naar de neiging om nieuwe woorden of vormen te creëren op basis van bestaande patronen in de taal. Dit zorgt voor regelmatigheid en voorspelbaarheid binnen de taal.

Question 31

Beginsel/principe van de standaarduitspraak

Answer 31

We spellen een woord met de klanken die we horen in de standaarduitspraak van dat woord.

Question 32

Beknopte bijzin

Answer 32

Is een bijzin waarin het onderwerp ontbreekt en de plaats van de persoonsvorm door een deelwoord of infinitief wordt ingenomen. Voorbeeld: BREED GRIJNZEND vertelde hij over zijn overwinning.

Question 33

Belanghebbend voorwerp; indirect object

Answer 33

Duidt de zelfstandigheid aan in het belang van wie of wat de handeling wordt verricht die door de combinatie van werkwoord en lijdend voorwerp wordt uitgedrukt. Voorbeeld: zij schonk ONS een borrel in.

Question 34

Bepaald lidwoord

Answer 34

De, het

Question 35

Bepaald telwoord

Answer 35

Bepaalde telwoorden noemen een precies aantal of (rang)nummer. Bijv: vijf, driehonderd

Question 36

Bepaling van de handelende persoon, passieve door-bepaling

Answer 36

In een passieve zin wordt de handelende persoon of zaak weergegeven in een door-bepaling, die meestal kan worden weggelaten. Een passieve zin bevat altijd een vorm van het hulpwerkwoord worden of zijn en een voltooid deelwoord. Voorbeeld: De roomsoezen worden gebakken (door de hulpkok.

Question 37

Bepaling van gesteldheid

Answer 37

Is een bepaling die zowel betrekking heeft op het gezegde als op het onderwerp of lijdend voorwerp. Is meestal een bijvoeglijk naamwoord, maar kan ook een ZN zijn of een voorzetselgroep, Voorbeeld: NERVEUS bladerde hij door zijn aantekeningen

Question 38

Beperkende bijvoeglijke bijzin

Answer 38

Geeft specifieke informatie over het zelfstandig naamwoord of perkt het bereik hiervan in. Zie samenvatting voorbeelden.

Question 39

Betrekkelijk voornaamwoord met impliciet/ingesloten antecedent.

Answer 39

Hetgeen waar het betrekkelijk voornaamwoord naar verwijst is opgenomen in het betrekkelijk voornaamwoord. Voorbeeld: wie zoet is krijgt lekkers. Voorbeelden: wie, hij, ieder, zij en allen.

Question 40

Betrekkelijk voornaamwoord, relatief pronomen

Answer 40

Die, dat, wie, wat, wiens, hetgeen, welk(e).

Question 41

Betrekkelijke bijzin

Answer 41

Een bijzin die wordt ingeleid door een betrekkelijk voornaamwoord (bijv. die), een voornaamwoordelijk bijwoord (waarop) of een betrekkelijk bijwoord (waar). Is meestal een bijvoeglijke bijzin.

Question 42

Betrekkelijke bijzin, ingesloten antecedent

Answer 42

Een bijzin die als nabepaling bij een zelfstandig naamwoord of een voornaamwoord staat. De betrekkelijke bijzin is dan geen zelfstandig zinsdeel, maar een deel van een zinsdeel. Als je het woordje ‘wat’ kunt vervangen door ‘dat wat’, heb je dus ook te maken met een betrekkelijk voornaamwoord met ingesloten antecedent.

Question 43

Bevelende zin

Answer 43

De gebiedende wijs is een werkwoordsvorm die we gebruiken om een gebod of een bevel uit te drukken. In zinnen met een gebiedende wijs ontbreekt het onderwerp en staat de werkwoordsvorm op de eerste plaats.

Question 44

Bezittelijk voornaamwoord

Answer 44

Bezittelijke voornaamwoorden zijn woorden als mijn, jouw, zijn, haar en ons, die een relatie van bezit of herkomst uitdrukken tussen een persoon of zaak en een zelfstandig naamwoord: mijn auto, haar vader.

Question 45

Bijstelling

Answer 45

Een zinsdeel wat meer informatie geeft over het zelfstandig naamwoord. Achter het ZN. VB: mijn mentor, een aardige man, geeft ook NL.

Question 46

Bijvoeglijk voornaamwoord, adjectief

Answer 46

Bijvoeglijke naamwoorden geven een eigenschap of toestand aan van een zelfstandig naamwoord of (soms) een persoonlijk voornaamwoord. VB: De BLONDE jongen

Question 47

Bijvoeglijke bepaling

Answer 47

Zegt iets over het ZN waar het bij hoort in de zin. Bijv: de LIEVE kat. Zijn meestal bijvoeglijke naamwoorden, maar kan ook bezittelijk zijn. BV: MIJN kat. Wat belangrijk is om te weten is dat: - een bijvoeglijke bepaling kan uit één of meerdere woorden bestaan. - er meerdere bijvoeglijke bepalingen in een zin kunnen staan. - een bijvoeglijke bepaling altijd onderdeel is van een ander zinsdeel (vaak van het lijdend voorwerp of meewerkend voorwerp).

Question 48

Bijvoeglijke bijzin

Answer 48

Is een bijzin die als bepaling bij een ZN of een voornaamwoord staat. Is nooit een zelfstandig zinsdeel, maar deel van een zinsdeel. Zie samenvatting verdere uitleg.

Question 49

Bijwoord

Answer 49

Is een woord dat een nadere bijzonderheid van een werking, toestand of eigenschap noemt. Een bijwoord fungeert als bepaling bij onder andere een werkwoord, een bijvoeglijk naamwoord of een ander bijwoord. Een bijwoord kan normaal gezien geen buigings-e krijgen. VB: Sam loopt GRAAG

Question 50

Bijwoordelijk gebruik

Answer 50

Bijwoordelijk gebruikte bijvoeglijke naamwoorden. Als een bijvoeglijk naamwoord bijwoordelijk gebruikt wordt, krijgt het normaal gezien geen buigings-e. * Sam kan MOOI zingen.

Question 51

Bijwoordelijke bepaling

Answer 51

Een bijwoordelijke bepaling is een zinsdeel dat je iets vertelt over tijd, plaats, richting, reden, hoeveelheid. Het geeft antwoord op de vragen wanneer, waar, waarheen, waarom, hoe, hoeveel.

Question 52

Bijwoordelijke bijzin

Answer 52

Een bijwoordelijke bijzin is een bijzin die in de zin de functie van bijwoordelijke bepaling vervult. Bijwoordelijke bijzinnen zijn zelfstandige bijzinnen: ze vormen een apart zinsdeel. Een bijwoordelijke bijzin geeft antwoord op de vraag waar, wanneer of hoe iets gebeurt. ZIE SAMENVATTNG.

Question 53

Bijzin, ingebedde zin

Answer 53

Wordt meestal aanvullende informatie gegeven over de hoofdzin, en deze bijzin wordt vaak ingeleid door een voegwoord zoals dat, omdat, als, wanner of terwijl. Een bijzin heeft altijd een werkwoord, maar de volgorde van de woorden in een bijzin verschilt van die in een hoofdzin: vaak staat het werkwoord aan het einde van de bijzin. Voorbeeld: * Hoofdzin: "Ik weet het niet." Bijzin: "of hij morgen komt."

Question 54

Bottom-up verwerking van taal

Answer 54

de lezer begint met het waarnemen op het meest elementaire niveau, dat van de letters. Eerst herkent hij de letters, daarna de opbouw van woorden en woordgroepen en als laatste stap de betekenis van de zin.

Question 55

Clitisch woord, enclitische woordvorm

Answer 55

Een cliticum is een morfeem dat nooit klemtoon krijgt en nooit syntactisch als een zelfstandig naamwoord voorkomt, maar wordt uitgesproken alsof het affix is, dus alsof het deel uitmaakt van het woord dat er onmiddellijk voor of achter komt.

Question 56

Co articulatie

Answer 56

Is de geleidelijke overdracht van de ene spraakbeweging naar de andere. Mensen die broddelen maken hierbij veel fouten, vooral wanneer hun spreeksnelheid te hoog is. Broddelende sprekers hebben vaak de neiging om lettergrepen weg te laten of in elkaar te schuiven.

Question 57

Codemixing

Answer 57

Het mixen van talen zijn strategieën die metalinguïstische vaardigheden vereisen. Het mixen van talen wordt 'code-switching' en/ of 'code-mixing' genoemd. Dit zijn processen die zich voordoen bij mensen, die meer dan een taal of dialect spreken

Question 58

Codeswitching

Answer 58

Is een in de sociolinguïstiek gebruikte term voor een bepaalde vorm van taalmenging, waarbij tijdens een gesprek tussen twee of meer gesprekspartners schijnbaar willekeurig van de ene op de andere taal wordt overgeschakeld.

Question 59

Cognitie systeem

Answer 59

Cognitieve systemen zijn gericht op menselijke vaardigheden en capaciteiten. Ze kunnen dingen waarnemen en begrijpen, conclusies trekken en leren. Ze kunnen ook betrouwbaar reageren op onverwachte gebeurtenissen.

Question 60

Coherentie

Answer 60

Het inhoudelijke verband binnen een bij elkaar horende reeks talige uitingen zoals een alinea of hele tekst. Hoe meer coherentie, hoe makkelijker de tekst te lezen is.

Question 61

Cohesie

Answer 61

De syntactische samenhang van zinnen in geschreven en gesproken tekst. Hierbij gaat het dus om bepaalde uiterlijke elementen van de tekst, zoals tempi, voornaamwoorden en deixis en niet of althans niet in de eerste plaats om de inhoud, zoals wel het geval is bij coherentie.

Question 62

Cohortmodel in woordherkenning

Answer 62

Gaat uit van drie niveaus: - Access -Selection -Integration Zie samenvatting.

Question 63

Communicatieve competentie

Answer 63

Communicatieve competentie is het vermogen om communicatieve doelen te bereiken op een sociaal gepaste manier

Question 64

Competence

Answer 64

Bevoegdheid

Question 65

Congrueren

Answer 65

Het verschijnsel dat woorden of woordgroepen kenmerken van andere woorden of woordgroepen overnemen

Question 66

Connotatie

Answer 66

Bijklank, ondertoon, bijbetekenis, gevoelswaarde van een woord of kleine woordgroepen. De connotatie is de ermee verbonden voorstelling (de denotatie) die vaak van emotionele aard is, boven op de eigenlijke betekenis van het woord.

Question 67

Consonant

Answer 67

In de linguïstiek betekent het medeklinker.

Question 68

Constituent

Answer 68

Samenhangende woordgroep. Is een deel van de zin dat zich in syntactisch opzicht als eenheid manifesteert. Zie samenvatting.

Question 69

Contact met doeltaal

Answer 69

Volgens het doeltaal-voertaalprincipe in het vreemdetaalonderwijs is het effectief om de taal die geleerd wordt - de doeltaal - als voertaal in de les te gebruiken.

Question 70

Contexteffecten in woordherkenning

Answer 70

Iemand zegt kana, en je denkt aan kanarie.

Question 71

Continuïteit in spraakgeluid

Answer 71

Co-articulatie: in spraak worden klanken niet geïsoleerd geproduceerd. Klanken beïnvloeden elkaar doordat ze elkaar overlappen in de tijd. Maakt spraak vloeiender en natuurlijker.

Question 72

Conversationele implicatuur

Answer 72

Als een spreker iets zegt wat in strijd lijkt te zijn met een van de maximes, dan gaat de hoorder er desalniettemin vanuit dat de spreker volgens het coörperatieprincipe handelt.

Question 73

Conversie

Answer 73

In de taalkunde wordt het begrip conversie voor twee verschillende woordvormingsprocessen gebruikt: * conversie als intertalig proces; * conversie als verandering van woordsoort.

Question 74

Coörperatieprincipe

Answer 74

behoort zonder enige twijfel tot de grote taalkundige ontdekkingen van de twintigste eeuw. Het principe klinkt op het oog heel simpel: mensen gaan ervan uit dat deelnemers aan een gesprek zich coöperatief opstellen. Je praat met elkaar om een bepaalde reden, en wat iedereen zegt kan alleen in die zin begrepen worden.

Question 75

Creatieve-constructie-hypothese

Answer 75

kinderen imiteren de taal niet, maar beschikken over een aangeboren taalvermogen waarmee zij op creatieve manier zinnen kunnen opbouwen.

Question 76

Creooltaal

Answer 76

Een creooltaal of creoolse taal is de naam voor een bepaalde groep talen. Tussen de 15e en 20e eeuw hadden veel Europeselanden koloniën. In deze koloniën woonden vaak al een inheemse bevolking. Deze inheemse bevolking sprak hun eigen taal.

Question 77

Deixis

Answer 77

het verschijnsel dat sommige taaluitdrukkingen voor hun interpretatie afhankelijk kunnen zijn van de gebruikssituatie; elementen in een uitspraak of tekst die verwijzen naar de uitingssituatie. Met uitgangssituatie wordt in zeer brede zin de "positie van de spreker in ruimte en tijd" bedoeld.

Question 78

Denotatie

Answer 78

De denotatie van een woord of uitdrukking is neutrale, feitelijke woordenboekdefinitie van de uitspraak. Hierbij kijk je dus niet naar hoe een woord gevoelsmatig “klinkt” (bijvoorbeeld grof, afkeurend of lovend), maar alleen naar de kale betekenis.

Question 79

Derde persoon

Answer 79

hij, hem, 'm, zij, ze, haar, d'r, hun, hen, het.

Question 80

Descriptieve grammatica

Answer 80

Houdt zich bezig met het beschrijven, indelen, classificeren van allerlei typen woorden, hun bouw en hun gebruiksmogelijkheden. Grammatica kan 'verklaren' --> klaar of duidelijk maken.

Question 81

Dialect

Answer 81

Dialect is een andere taal dan de standaardtaal. De verschillen zitten in gebruik van woorden, uitspraak, schrijven, regels in zinsbouw en attitude van mensen tegenover andere talen. Dialect is een taal op zich.

Question 82

Differentiatiefase bij taalverwerving

Answer 82

differentiatiefase (2½-5 jaar): explosieve ontwikkeling waarin de vaardigheden die het kind al beheerst, worden uitgebouwd en verfijnd, en nieuwe aspecten aan bod komen.

Question 83

Diglossie

Answer 83

Is een vorm van maatschappelijke tweetaligheid waarbij twee afzonderlijke talen of variëteiten van dezelfde taal elk in duidelijk afgebakende leefsituaties worden gebruikt. Het Afrikaans ontstond naast het Nederlands --> diglossie. Twee versies van dezelfde taal leven naast elkaar maar hebben niet dezelfde status.

Question 84

Directe rede

Answer 84

Is de letterlijke weergave van iemands woorden in een tekst. Staan doorgaans tussen aanhalingstekens.

Question 85

Discourse, tekst

Answer 85

In het Nederlands gebruikt men behalve de term discours (als leenwoord) ook equivalenten als 'vertoog', 'betoog', 'verhaal' of 'het spreken'.

Question 86

Distinctief kenmerk

Answer 86

Betekenisonderscheidend kenmerk van iets dat aan spraak gerelateerd is.

Question 87

Distinctiviteit van klanken

Answer 87

Verwijst naar het vermogen van verschillende klanken (fonemen) binnen een taal om betekenis te onderscheiden. Zie samenvatting.

Question 88

Dode taal

Answer 88

Een taal die in het dagelijks leven door niemand meer als voertaal wordt gebruikt, een taal die niemand als zijn moedertaal beschouwt, in tegenstelling tot een levende taal. Geen actieve beheersing van de taal.

Question 89

Doeltaal

Answer 89

Volgens het doeltaal-voertaalprincipe in het vreemdetalenonderwijs is het effectief om de taal die geleerd wordt – de doeltaal – als voertaal in de les te gebruiken

Question 90

Dubbele articulatie

Answer 90

Een eigenschap van menselijke taal waarbij taal op twee niveaus gestructureerd is. Eerste articulatie: combinatie van klanken die woorden en zinnen vormen die betekenis dragen. Tweede articulatie: afzonderlijke klanken (fonemen) waaruit woorden zijn opgebouwd. Hebben zelf geen betekenis, maar door ze te combineren kan je woorden creëren die WEL betekenis hebben. Zie samenvatting.

Question 91

Eenzinsdeelproef

Answer 91

Een grammaticale test die wordt gebruikt om te bepalen welke woorden of woordgroepen samen een zinsdeel vormen in een zin. Verplaatsingsproef en vervangingsproef. Zie samenvatting.

Question 92

Eerste persoon

Answer 92

Ik, wij

Question 93

Eerste taal (T1)

Answer 93

NT1: Nederlands als eerste taal. De term kan verwijzen naar de groep volwassenen die Nederlands als moedertaal heeft, en naar het lees- en schrijfonderwijs aan deze groep mensen.

Question 94

Eerstetaalverwerving (T1-verwerving)

Answer 94

het proces waarin een kind zijn of haar eerste taal (moedertaal) leert. Dit gebeurt meestal vanaf de geboorte en verloopt op natuurlijke wijze door interactie met de omgeving, zoals ouders, verzorgers en anderen die dezelfde taal spreken. De eerste taal wordt in dit proces op een spontane manier verworven, zonder expliciete taalinstructie

Question 95

Eigennaam

Answer 95

Een zelfstandig naamwoord waarmee je een specifieke plaats, persoon of ding aanduidt. Onderscheiden met een hoofdletter (niet alle eigennamen).

Question 96

Ellips, elliptische zin

Answer 96

Is een zin waarin een of meer woorden zijn weggelaten die normaal gesproken wel aanwezig zouden zijn, maar die door de context duidelijk zijn en dus worden weggelaten om de zin kort en bondig te maken. Je begrijpt het nog steeds. "Koffie?" IPV "Wil je koffie?"

Question 97

Enclitische woordvorm/enclitisch woord

Answer 97

Is een woord dat zijn klemtoon verliest en daardoor aan het vorige woord vastgeplakt wordt, zowel fonetisch als grammaticaal. Zie samenvatting.

Question 98

Enkelvoudige zin

Answer 98

Een enkelvoudige zin bestaat uit één hoofdzin, en heeft maar één persoonsvorm, bijvoorbeeld: 'Lisa kijkt naar het journaal.

Question 99

Etnische variëteit

Answer 99

Een etnolect is een variëteit van een taal die ontwikkeld wordt door een groep met een bepaalde etnische achtergrond. Dat wil zeggen, mensen met een andere moedertaal dan het Nederlands of hun nakomelingen (die vaak wel Nederlandstalig zijn).

Question 100

Etnolect

Answer 100

Sommige surinaamse nederlanders spreken een taalvariant die afwijkt van het standaardnederlands. Dit noem je etnolect.

Question 101

Etymologie

Answer 101

Onder etymologie verstaat men de oorsprong en de geschiedenis van woorden, als ook de tak van de taalwetenschap die zich met de herkomst van woorden bezighoudt

Question 102

Foneem

Answer 102

Zijn de kleinste verschillen in klank die een gesproken woord betekenis kunnen geven. Kan een heel woord zijn, maar is meestal een lettergreep of een deel daarvan. VB: Het verschil in betekenis tussen ‘lepel’ en ‘lepels’ zit hem in het foneem ‘s’.

Question 103

Foneemherkenning

Answer 103

Auditieve verwerking van spraak

Question 104

Fonetiek

Answer 104

Is het onderdeel van de taalkunde dat zich bezighoudt met de bestudering van de fysiologische, natuurkundige en waarneembare aspecten van spraak.

Question 105

Fonetisch spellen

Answer 105

Een manier van spellen waarbij de klanken (fonemen) van een woord precies worden weergegeven zoals ze worden uitgesproken, ongeacht de officiële spelling van dat woord.

Question 106

Fonetisch plan voor articulatie

Answer 106

Een systematische benadering om de articulatie van spraakklanken (fonemen) te verbeteren, te oefenen of aan te leren. Doel: klankproductie optimaliseren door te focussen op de juiste beweging van de spraakorganen.

Question 107

Fonetische transscriptie

Answer 107

een methode om de eigenlijke spraakklanken in geschreven vorm weer te geven

Question 108

Fonologie

Answer 108

Deel van de linguïstiek dat zich bezighoudt met spraak en klanken in de taal.

Question 109

Fonologische codering

Answer 109

een geheugensysteem waarin de woordvorm wordt vastgehouden terwijl de juiste fonemen worden geselecteerd en ingevuld. Zie samenvatting

Question 110

Fonologische variatie

Answer 110

Fonologische variatie heeft te maken met klanken en de manier waarop we woorden uitspreken.

Question 111

Formele stijl

Answer 111

Bij deze schrijfstijl is het gebruikelijk om de lezer met 'u' aan te spreken. Zakelijk.

Question 112

Formele taalvormen

Answer 112

Gestructureerde manieren van communiceren die vaak worden gebruikt in specifieke contexten, zoals in de wetenschap. Zijn minder persoonlijk en informeler dan dagelijkse spreektaal en volgen strikte regels.

Question 113

Fossilisatie