Epidemoilogie Flashcards

Question

mulitfactoriele risico's

Answer 1

meerdere risicofactoren leiden samen tot een verhoogd risico = risico functie vb heupfractuur: roken, geslacht, kalkgebrek, ... = onafhankelijke risicofactoren kunnen afhankelijk nog schadelijker zijn

Answer 2

opsporen van ziektes met een lage mortailieit maar hoge morbiditeit HALE = healthy life expectancy DALE = diability adjusted life expectancy DALY = diability adjusted life years QALY = quality adjusted life years

Answer 3

= healthy life expectancy - levensverwachting met extra factor voor kwaliteit van leven - aantal jaren in volle gezondheid = combinatie sterfecijfer + prevalentie belangerijke ziektes - vrouwen leven langer maar HALE is ongeveer op dezelfde leeftijd

Answer 4

1. DALY = YLL + YLD - YLL = years of life lost to premature mortality - factor voor overlijden - aantal doden x verschil leeftijd verwachting op leeftijd van sterfte - YLD = years lost due to disabilty - factor voor ziekte - incidente x gemiddelde duur 2. opmerkingen - inkom ≈ DALY - per ziekte berekenen - weinig voorkomende ziektes met hoge DALY = chonrisch vb: neuropsychiatrisch

Answer 5

1. QALY = jaar x qualitiy of life - quality of life = 0-1 - vergelijken van therapieën - hoeveelheid levensjaren een interventie wijzigd - zowel kwaliteit als kwantiteit 2. toepassingen - niet direct afleiden van kwaliteit of kwantiteit - € per QALY berekenen voor interventies - geen inbreng individu & geen etische context

Answer 6

1) dahlgren & whitehead 2) lalonde (health field concept) 3) blum 4) epigenetics van Esselstyn

Answer 7

= uiien model belangerijk -> minder kern = persoonskenmerken 1. onveranderlijke kenmerken vb: leeftijd, geslacht, etniciteit, … 2. veranderlijke kenmerken vb: levensstijl, biologisch, socio-economisch verder = omgevingsfactoren 3. directe omgeving = werk, voeding, water voorziening, … 4. ruime omgeving = klimaat, cultuur, mileu, …

Answer 8

1. model - health field concept - 4 factoren die gezondheid beinvloeden - geen onderlinge verbindingen - ≈ spindiagram 2. factoren - omgeving - levenstijl = enige waar controle over - gezondheids organisatie - menselijke biologie = onveranderlijke persoonskenmerken

Answer 9

1. model - WHO definitie - 4 factoren met ondelinge verbinding 2. factoren - van grootste invloed naar minder - omgeving - gedrag - gezondheidszorg - genetische overerving

Answer 10

= wisselwerking levenstijl & erfelijke predispositie - van Esselstyn levenstijl bepaalt welke genen al dan niet tot expressie komen

Answer 11

1) primair - algemene hygiëne - basisgezondheidszorg - vaccinatie - huisvestiging & infrastructuur - werk 2) secundair - voedselkwaliteit - milieufactoren - afvalstoffenbeleid - arbeidsvoorwaarden - verkeersveiligheid

Answer 12

1. sterfte - tussen 25-78: mannen > vrouwen - vrouwen algemeen ouder = 84jaar verwacht - mannen = 79jaar 2. gezondheid (subjectieve) - lager bij ouder worden ≈ hogere sterfte - vrouwen algemeen lager

Answer 13

1. lage klasse = hogere kans op - coronair lijden - longkanker - accidenten - zelfmoord 2. oorzaak - meer roken - vaak ook elke andere reden: alcohol, voeding, beroep, vervuiling

Answer 14

= belangerijkste factoren vb: roken verband gemiddelde & extreme waarde - hoger gebruik = meer extremen - vb: meer alcohol = meer probleemdrinkers verlagen door - gemiddelde verlagen of - op extremen focussen

Answer 15

1. algemeen - algemene afname frequentie & hoeveelheid - occationele rokers daalt minder als zware rokers - mannen = rond europees gemiddelde - vrouwen = onder europees gemiddelde 2. verschillen in groepen - jongens > meisjes = algemeen - wallonië > vlaanderen = algemeen - jongens 17-18j = meeste al eens gedaan - mannen 24-45 = meest roken & grootste verschil met vrouwen - hoogste cijfers bij BSO>TSO>ASO 3. sterfte - 20% van alle sterftes --> 7% van vrouwen - 50.000+ in 2000 - vooral door cardiovasculaire ziektes, longkanker & COPD - meer vrouwen sterven - 2000 door mee roken bij vrienden >> op wek

Answer 16

1. algemeen - hoger percentage maar lager volume - stijging tot 1980 -> daling 2. verschillen in groepen - jongens > meisjes = algemeen - wallonië > vlaanderen = algemeen - vooral in Belgie, Nederland, Frankrijk & VK 3. gebruik - meest = mannen 35-44 jaar - elke dag drinken = 65-74 - in afgelopen jaar 61% mannen & 37% vrouwen - glazen per week: mannen ≈ 12, vrouwen ≈ 8 - overmatig gebruik = mannen > 21 & vrouwen > 14 --> 13% mannen & 10% vrouwen = vooral 55-65 5% van sterftes

Answer 17

= voedselcomsumptie peiling 1. vergelijking met normwaardes - te weinig = groente, noten & zaden, melk, fruit, eiren & vis - te veel = gesuikerde dranken & bewerkt vlees - goed = roodvlees --> buiten roodvlees = goede evolutie, geen verschillen 2. dagelijks fruit = 50% - genoeg fruit = 30% = 2 stukken - jonge kinderen vaak - daling bij studenten -> progressief meer bij ouder worden - vrouwen > mannen - vlaanderen > wallonie 3. dagelijks groente = rond 80% - genoeg = 40% - combinatie beide = 5 porties groente & fruit - mannen 10%, vrouwen 15% - wallonie & brussel beter - slechter als europees gemiddelde

Answer 18

1. water drinken - minstend 1l per dag - geen enkele leeftijdsgroep haalt 50% - kinderen = nog geen 15% - wallonie & brussel beter! 2. frisdranken - 25% - jongeren meer en progressief minder - wallonie > vlaanderen

Answer 19

1. overgewicht & BMI - mannen > vrouwen - vooral 60-75 jarige - overgewicht: BMI: 25-30 = 1/2 - obesitas: BMI = 30+ = 1/5 bij middenleeftijd - wallonie > vlaanderen - beter als europees gemiddelde - jongeren = 15% jongens, 5% meisjes 2. buikomtrek - daling - groep met hoog risico stijgt wel 3. eetstoornis - vooral 10-17 jaar - meer bij meisjes

Answer 20

1. normen - week = 150 min voor volwassenen - dag = 60 min voor volwassenen - 36% haalt richtlijn 2. activiteit - mannen > vrouwen - vlaanderen > wallonië - afname bij leeftijd: meest = 25-29 = 41% - beter dan europees gemiddelde - hoger opgeleiden > lager opgeleiden - landelijk > stedelijk

Answer 21

1. wat is abnormaal - normwaardes voor bepaalde testen - weinig mogelijk overlap - kleine groep van valspositieve/negatieven 2. eigenschappen van test - SNOUT = sensitiviteit rules out dissease = valspositieve meten - SPIN = specificiteit rules in dissease = valsnegatieve meten 3. predictieve waardes - toepassen op populatie - kans berekenen op basis van test - als sens & spec gegeven - PW+ = % die echt ziek zijn met positieve test - PW- = % die zeker gezond zijn met negatieve

Answer 22

1. ROC - balans fout-positieve classificatie / fout-negatieve classificatie - = balans sensitiveit / specificiteit - bepalen waar normwaardes liggen 2. grafiek - X-as = spec - Y-as = sens - omwisseling mogelijk - diagonaal = geen goede test - goede test = test die naar perfectie hoek loop = zo hoog mogelijk - DW = beide waarden hoogst

Answer 23

1) validiteit = komt het resultaat van de meting overeen met de werkelijkheid - accuraatheid - systhematische afwijking (bias) --> vb: sensitiviteit & specificiteit 2) precisie = bij herhaling hetzelfde resulataat bekomen - reproduceerbaarheid - spreiding 3) scenario's - lage validiteit & lage precisie = afwijkend van gewild & verspreid - lage validiteit & hoge precisie = afwijkend van gewild & samen - hoge validiteit & lage precisie = op gewild & verspreid - hoge validiteit & hoge precisie = op gewild & samen --> beste test

Answer 24

1. interne validiteit - mate overeenkomst resultaat test/werkelijkheid in onderzoekspopulatie - afwijkingen door BIAS 2. externe validiteit - mate van overeenkomst resultaat test/werkelijkheid in populatie - afwijkingen door overgeneralisatie verloop 1. steekproef 2. interne validiteit 3. onderzoekspopulatie 4. externe validiteit 5. populatie

Answer 25

= systhematische vertekening tov werkelijktheid 1) selectiebias = steekproef - overlevingsbias - verwijzingsbias = subjectief groep kiezen - healthy worker bias = op een werkplaats enkel gezonde (actieve) werknemers gebruiken - participatie bias = zelfselectie - lost-to-follow-up bias 2) informatiebias = test - waarnemersbias = onderzoeker maakt fouten vb: weten wie placebo heeft - herinngeringsbias = moeilijkheid in herringeringen bij steekproef - publicatiebias = enkel goede publicaties uitgeven vb: bijwerkingen niet vrijgeven 3) confounding bias confounding = verstorende factoren - vb: mensen met grijs haar meer hart & vaatziektes - associatie tussen blootstelling & ziekte is onecht, overschat of onderschat

Answer 26

1) onderzoek ≈ steekproefgrootte - overeenkomst van een onderzoek tussen andere personen 2) methode - overeenkomst van metingen op hetzelfde meetobject --> door 1 persoon & meerdere - waarnemingsfouten door waarnemer of meetinstrument - intra-individuele variabiliteit 3) resultaten = beide gecombineerd - steekproef herleiden naar schatting - betrouwbaarheidsinterval opstellen

Answer 27

1. interventie van onderzoeken - observationeel - experimenteel 2. soort meting - individu - gemeenschap 3. tijdspunten - transversaal - longitudinaal 4. soort opvolging - prospectief - retrospectief

Answer 28

= zuiver beschrijvend soorten 1. ecologisch = ziektes in populaties door bloodstellingen 2. transversaal = cross-sectioneel - info over ziekte & blootstelling op zelfde moment - geen causaliteit bepalen 3. case-control - cases = zieken - control = niet-ziekten - retrospectief - vergelijken van frequentie blootstelling tussen cases & controls = odds ratio 4. cohorte - gesloten groep - prospectief - relatief risico tussen wel & niet bloodgestelden

Answer 29

1. algemeen - interventie vergelijken tov. gouden standaard of placebo - klinisch = medische handeling - preventie = maatregel 2. verstorende elementen - W = werkelijk therapeutisch/preventief effect - N = natuurlijk verloop = dingen waar geen controle over zijn - P = pseudo-effect door onjuiste informatie - F = effecten door niet-specifieke factoren - WE = waargenomen effect - WE interventie = We+Ne+Pe+Fe - WE controle = Wi+Ni+Pi+Fi - effectief = WEe-WEi

Answer 30

1) gezondheidspromotie - hele populatie - promotie van gezonde populatie - verhogen van algemeen welzijn 2) ziekte preventie - medisch veld - omgevings of ziekte gevaar aanpakken - bescherming van mensen met risicofactor - behouden van welzijn curatieve geneeskunde = door symptomen behandeld worden preventieve geneeskunde = door risicofactor "behandeld" worden

Answer 31

preventie - naar ziekte - naar risicofactor - naar doelgroep 1. primordiaal = gezonde mensen zonder risicofactor 2. primair = gezonde mensen met risicofactor - preventie = risicofactor verwijderen 3. secundair = zieke mensen zonder symptomen - preventie = screening - ziekte wegnemen of stoppen = vroeg tijdige opsporing - gemiddelde vroegtijdige opsporing hernia 4. tertiair = zieke mensen met symptomen - curatief 5. patient delay = gemiddelde tijd van eeste bezoek 6. quaternair = geen ziekte wel symptomen - the worried well

Answer 32

wilson & junger 1. belangerijk gezondheidsprobleem 2. vroegtijd/latent stadium aanwezig 3. test moet bestaan & aanvaardbaar zijn 4. capaciteit van screening 5. prognose beter bij vroegtijdige opsporing 6. voldoende kennis over natuurlijk verloop 7. duidelijke doorverwijzing 8. niet eenmalig maar process 9. kost

Answer 33

= gemeenschappen hebben macht --> sommige federaal vb: accijnzen op tabak & alcohol & totaal budget = gedraal - facettenbeleid = buiten gezondheidsdomein maar wel van belang - ziekte preventie - gezondheidbevorderen