Ethische stromingen: relativisme & absolutisme - Bio-ethiek

Question 1

Wat is het uitgangspunt van Singer over pijn?

Answer 1

Pijn is slecht, ongeacht wie het ervaart. Gelijkwaardige pijn is even erg, ongeacht de soort.

Question 2

Hoe ziet Singer morele verantwoordelijkheid?

Answer 2

Wij zijn zowel verantwoordelijk voor wat we doen als voor wat we nalaten.

Question 3

Hoe rechtvaardigt Singer in sommige gevallen euthanasie?

Answer 3

Als niet ingrijpen leidt tot sterven, kan actief ingrijpen soms logischer en eerlijker zijn.

Question 4

Waarom is Singer’s derde permisse controversieel?

3. Als we overdenken hoe ernstig het is om een levend wezen te doden, zouden we niet moeten kijken naar ras, sekse of soort waartoe dat wezen behoort, maar naar de eigenschappen van het individu dat gedood wordt, bijvoorbeeld zijn eigen verlangens ten aanzien van verder leven of de vorm van leven die het kan leiden.

Answer 4

Omdat het het idee in twijfel trekt dat het doden van mensen altijd erger is dan het doden van dieren.

Question 5

Waar ontstond de Westerse ethiek?

Answer 5

In de Griekse oudheid.

Question 6

Wat stelt het moreel relativisme?

Answer 6

Dat er geen absolute, algemeen geldende ethische waarden bestaan.

Ethiek is cultuur-, persoons- of situatiegebonden

Question 7

Wie waren de sofisten en wat geloofden zij?

moreel relativisme

Answer 7

Filosofen uit de oudheid die stelden dat alles relatief is, ook goed en kwaad.

Question 8

Wat was Friedrich Nietzsche’s kritiek op traditionele ethiek?

moreel relativisme

Answer 8

Hij vond dat ethische waarden afhankelijk zijn van de tijdsgeest.

Bv. heldenmoraal vs. slavenmoraal

Question 9

Wat zei Ludwig Wittgenstein over ethiek?

moreel relativisme

Answer 9

Je kan niets zinnig zeggen over ethiek.

‘Waarover men niet spreken kan, daarover moet men zwijgen.’

Question 10

Wat stelde de Wiener Kreis via het emotivisme?

moreel relativisme

Answer 10

Ethische uitspraken zijn enkel uitingen ven gevoelens, zonder waarheidsgehalte.

Question 11

Wat stelt het moreel objectivisme/universalisme?

Answer 11

Dat er wel juiste kennis kan zijn over het goede.

Question 12

Wat was Socrates’ visie op ethiek?

moreel objectivisme

Answer 12

Juiste kennis leidt tot juist handelen en dat leidt tot een gelukkig leven.

Question 13

Wat zei Plato over ‘het goede’?

moreel objectivisme

Answer 13

‘Het goede’ bestaat al als idee in zijn ideeënwereld.

Question 14

Welke ethische stromingen horen bij het moreel objectivisme?

Answer 14

Deugdenethiek, plichtsethiek, gevolgenethiek, zorgethiek, religieuze ethiek.

Alle theorieën die uitspraken doen over wat goed is

Question 15

Hoe past de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens in het moreel objectivisme?

Answer 15

ze veronderstelt een universele benadering van de mensenrechten.

Kritiek: het weerspiegelt niet altijd andere wereldbeelden, zoals in de Cairo-verklaring met islamitische wetgeving.

Question 16

Wat is nodig om moreel verantwoordelijk te kunnen zijn voor je daden?

Answer 16

De mens moet vrij zijn om te handelen en moet een vrije wil hebben.

Question 17

Wat is vrije wil?

Answer 17

Het vermogen van rationeel handelende personen om controle uit te oefenen over hun eigen daden en beslissingen.

Question 18

Wat is hard determinisme?

Answer 18

De visie dat alle gebeurtenissen volledig bepaald worden door voorafgaande gebeurtenissen, natuurwetten, biologische eigenschappen of de wil van een godheid.

vrije wil bestaat hier niet.

Question 19

Wat zegt het hard determinisme over morele verantwoordelijkheid?

Answer 19

Als de vrije wil niet bestaat, bestaat morele verantwoordelijkheid ook niet.

Question 20

Wat is het gedachte-experiment van de Laplace’s demon?

Answer 20

Een hypothetisch wezen dat, als het alle natuurwetten en feiten kent, de hele toekomst exact kan voorspellen.

Question 21

Wat is compatibilisme?

Answer 21

De visie dat vrije wil en determinisme wel verenigbaar zijn.

Question 22

Wat is libertarisme?

Answer 22

De visie dat mensen wel vrije wil hebben en determinisme dus niet waar is.

Mensen zijn daarom moreel verantwoordelijk.

Question 23

Welke stromingen zijn incompatibilistisch?

Answer 23

Hard determinisme en libertarisme.

Beide stellen dat vrije wil en determinisme niet samengaan.

Question 24

Wat zijn de 4 kardinale deugden volgens Aristoteles?

Hoort bij de deugdenethiek.

Answer 24

• Wijsheid
• Rechtvaardigheid
• Moed
• Matigheid

Question 25

Wat is het doel van de mens volgens Aristoteles? | Dit hoort bij de deugdenethiek.

Answer 25

Een gelukkig leven leiden.

Question 26

Wat is deugd bij Aristoteles? | Deugdenethiek

Answer 26

Een karaktertrek (dispositie) waarbij je uit jezelf naar het goede handelt, nit door externe dwang of puur ratio. ## Footnote Iedereen moet voor zichzelf in elke situatie een afweging maken.

Question 27

Hoe bepaal je de juiste manier van handelen volgens Aristoteles? ## Footnote Deugdenethiek

Answer 27

Door het gouden midden te vinden tussen 2 extremen. ## Footnote Bv. lafheid <-> overmoedigheid

Question 28

Waarom is de deugdenethiek persoonlijk?

Answer 28

Omdat goed handelen afhangt van iemands karakter en unieke benadering van situaties. ## Footnote Het is ook een levenswijze.

Question 29

Wat is het 4G-deugdenmodel van Annas? ## Footnote Deugdenethiek

Answer 29

Deugd uit zich in: * Gedrag * Gedachten * Gevoelens * Gewaarwording (perceptie)

Question 30

Wat is een kritiek op de deugdenethiek?

Answer 30

Ze is erg persoonlijk en situatiespecifiek, het is dan ook moeilijk toepasbaar op maatschappelijke ethische problemen.

Question 31

Wat zijn de 3 onderdelen van de ziel volgens Aristoteles? ## Footnote Deugdenethiek

Answer 31

* Emoties (angst, woede, vreugde, ...) * Vermogens (het vermogen om emoties te hebben) * Disposities (karaktereigenschappen) Deugd behoort tot 1 van deze.

Question 32

Waarom zijn emoties geen deugden? ## Footnote Deugdenethiek

Answer 32

Emoties op zich maken ons niet goed of slecht.

Question 33

Waarom zijn vermogens geen deugden? ## Footnote Deugdenethiek

Answer 33

Vermogens zijn natuurlijik en wapen neit deugdzaam of ondeugdzaam; ze veroorzaken geen moraaltoekenning.

Question 34

Waarom zijn deugden disposities? ## Footnote Deugdenethiek

Answer 34

Omdat deugden een stabiele karaktertrek zijn waarmee iemand op juiste wijze emoties kiest en beheerst.

Question 35

Wat staat centraal in zorgethiek?

Answer 35

De relatie en interactie met anderen - wat kun je voor de ander betkenen in een unieke situatie?

Question 36

Waar vindt de zorgethiek haar oorsprong?

Answer 36

In het feminisme van de jaren '70 - reacties van Carol Gilligan en Joan Tronto.

Question 37

Hoe definieert Tronto 'zorg'? ## Footnote zorgethiek

Answer 37

'Een activiteit die alles omvat wat wij doen om onze wereld te handhaven, te continueren en te herstellen, zodat we er zo goed mogelijk in kunnen leven.'

Question 38

Wat betekent "caring about"? ## Footnote zorgethiek

Answer 38

Aandacht, oplettendheid, betrokkenheid - alert zijn op wat anderen nodig hebben.

Question 39

Wat houdt "taking care" in? ## Footnote zorgethiek

Answer 39

Verantwoordelijkheid (nemen voor iemand anders' welzijn).

Question 40

Wat betekent "care giving"?

Answer 40

Competentie, bekwaamheid - effectief zorg kunnen bieden.

Question 41

Wat is "care receiving"?

Answer 41

Aantwoorden op, gehoor geven aan, wederkerigheid.

Question 42

Wat is een kritiek op de zorgethiek?

Answer 42

Ze is erg persoonlijk en moeilijk toepabaar op maatschappelijke problemen.

Question 43

Wat is een probleem bij een beperkte zorgethische kring? ## Footnote zorgethiek

Answer 43

Wat met mensen die je niet kent of waarmee je geen relatie hebt?

Question 44

Hoe verschilde de aanpak van jongens en meisjes bij Kohlbergs onderzoek van het Heinz-dilemma? ## Footnote zorgethiek

Answer 44

Jongens vonden het recht op leven belangrijker dan eigendom en keurden diefstal vaker goed. Meisjes pleitten voor onderhandelen en communicatie.

Question 45

Waarom scoorden meisjes volgens Kohlberg lager dan jongens? ## Footnote Zorgethiek: bij het onderzoek met het Heinz-dilemma.

Answer 45

Omdat ze minder vaak op basis van abstracte, universele principes redeneerden. Kohlberg dacht daarom ook dat jongens sterker moreel ontwikkeld waren.

Question 46

Wat was Gilligans kritiek op Kohlberg? ## Footnote Zorgethiek: Kohlbergs onderzoek met het Heinz-dilemma.

Answer 46

Ze stelde dat meisjes wel degelijk moreel redeneerden, maar op een andere wijze dan jongens.

Question 47

Wat was Gilligans visie op genderverschillen in ethiek? ## Footnote Zorgethiek: Kohlbergs onderzoek met het Heinz-dilemma.

Answer 47

Ze meende dat mannen en vrouwen genetisch verschillend denken, waardoor vrouwen vaker zorgethieken hanteren.

Question 48

Welke kritiek kreeg Gilligan op haar aannames over genderverschillen? ## Footnote Zorgethiek: Kohlbergs onderzoek met het Heinz-dilemma.

Answer 48

Ze negeerde mogelijke culturele invloeden en bevestigde stereotypen over mannen en vrouwen.

Question 49

Wat is de plichtsethiek?

Answer 49

Een ethische stroming waarin je je moet houden aan morele regelsn, ogeacht de gevolgen van je handelen. De mens moet zijn eigen verstand gebruiken.

Question 50

In welke beroepen vind je vaak deontologische richtlijnen terug? ## Footnote Plichtsethiek

Answer 50

Bij artsen, psychologen, journalisten, ... waar vakregels verplicht zijn.

Question 51

Wat zijn kritische vragen bij de plichtsethiek?

Answer 51

Hoe bepalen we welke regels geldig zijn? Wat doen we als 2 regels met elkaar in conflict zijn?

Question 52

Wat betekent "categorisch" in Kants imperatief? ## Footnote plichtsethiek

Answer 52

De regel is onvoorwaardelijk en moet universeel geldig zijn in elke situatie.

Question 53

Wat betekent "imperatief"? ## Footnote plichtsethiek

Answer 53

Een verplichte regel die voor iedereen geldt.

Question 54

Formuleer Kants categorische imperatief. ## Footnote plichtsethiek

Answer 54

‘Handel zo dat de maxime van uw wil altijd als grondbeginsel voor een algemene wetgeving kan gelden’ | maxime = principe ## Footnote bv. toegestaande: hout opbranden, groenten koken, ... niet toegestaande: stelen, liegen, martelen, mens als middel gebruiken, ...

Question 55

Waarom heeft Kant toch nog een rol voor God? ## Footnote plichtsethiek

Answer 55

God verzekert dat zedelijkheid ook leidt tot geluk. (God om te belonen en straffen) | Zedelijkheid = de mate waarin iets, iemand of een handeling overeenkomt ## Footnote Zedelijkheid = de mate waarin iets, iemand of een handeling overeenkomt met de ethische normen en waarden die door een bepaalde groep of samenleving als goed en juist worden beschouwd.

Question 56

Heeft Kants ethiek te maken met staatswetten? ## Footnote plichtsethiek

Answer 56

Nee, zijn ethiek gaat over de innerlijke zedenwet die uit de mens zelf komt, niet over wettelijke plichten van een staat.

Question 57

Wat is het criterium voor een goede handeling volgens de gevolgenethiek/utilitarisme?

Answer 57

De (te verwachten) gevolgen, een handeling is goed als de uitkomst positief is.

Question 58

Wat is het utilitarisme?

Answer 58

Een gevolgenethiek waarin een handeling goed is als ze zo veel mogelijk geluk voor zoveel mogelijk mensne brengt. ## Footnote "The greatest happiness for the greatest number."

Question 59

Wanneer is een daad volgens het utilitarisme goed?

Answer 59

Als het meer geluk dan pijn oplevert.

Question 60

Waarom is het utilitarisme rationalistisch?

Answer 60

Omdat het uitgaan van de berekening van geluk, ongeacht persoonlijke emoties of normen.

Question 61

Wat is het probleem van "totaal geluk"? ## Footnote utilitarisme

Answer 61

Zo veel mogelijk mensen geboren laten worden voor zo veel mogelijk geluk, of iedereen uitroeien voor zo minmogelijk leed. Oplossing: focus op gemiddeld geluk, niet totaal.

Question 62

Wat leert de ervaring met de "experience machine"? ## Footnote utilitarisme

Answer 62

Mensen hechten ook waarde aan de weg naar geluk, niet alleen het resultaat. Oplossing: ook het proces moet meewegen.

Question 63

Wat is het "argument dure smaak"? ## Footnote utilitarisme

Answer 63

Een vader verdeelt erfenis ongelijk omdat een zoon meer geld nodig heeft om gelukkig te zijn en een andere voor zijn gezondheid meer geld nodig heeft. Zoon 1 niets, zoon 2 & 3 even verdeelt. Ons intuïtieve gevoel botst soms met utilitaristische logica. Geen oplossing: intuitie telt niet bij het utilitarisme.

Question 64

Wat is het zondebokfenomeen? ## Footnote utilitarisme

Answer 64

Bij het utilitarisme kunnen er indiviudele rechten gesconden worden. ## Footnote bv. 2 onschuldige opofferen om meerdere levens te redden.

Question 65

Wat is de kritiek van de "overbevraging"? ## Footnote utilitarisme

Answer 65

Verwachting om altijd te keizen voor maximale geluk van vreemden - Hoe ver moeten we gaan? Ben ik verplicht een morele held te zijn? ## Footnote BV: ik heb de keuze: 25 euro voor lekkere maaltijd 25 euro om een kind van de dood te redden Utilitarisme: 25 euro besteden aan hongerige!

Question 66

Welke rol speelt nabijheid in het utilitarisme?

Answer 66

Nabijheid telt niet - de ethische kring van iemand zijn alle voelende wezens.

Question 67

Wat betekent het utilitarisme voor persoonlijke integriteit?

Answer 67

Je zou je eigen overtuigingen, beloftes en gevoelens moeten opofferen als dat meer geluk genereert. Dat kan botsen met wie je bent.

Question 68

Wat is het schadebeginsel van John Stuart Mill?

Answer 68

"Zo lang een ander er geen schade van ondervindt, mag ik doen en zeggen wat ik wil." ## Footnote Definieert de grenzen van individuele vrijheid en laat tegelijkertijd ruimte voor verschillen.

Question 69

Hoe ziet Herman De Dijn de filosofie?

Answer 69

Als verfijnd plezier, esthetisch en emotioneel, niet als antwoordmachine of wereldredder. ## Footnote Hij is conservatief.

Question 69

Wat is volgens Etienne Vermeersch de rol van filosofie?

Answer 69

Een praktisch instrument dat ratio inzet om problemen op te lossen en de wereld te verbeteren. ## Footnote Bv. in het euthanasiedebat.

Question 70

Wat bedoelt De Dijn met "ethiek is tragiek"?

Answer 70

Sommige morele keuzes brengen altijd schuld of verlies met zich mee - een tragische verantwoordelijkheid.

Question 71

Hoe reageert Vermeersch op tragische ethische dilemma's?

Answer 71

Hij erkent de tragiek, maar blijft van meing dat rationele afwegingen de juiste keuze bepalen, zelfs bij pijnlijke dilemma's.

Question 72

Wat is het verschil tussen somatische en kiembaan-genen? ## Footnote bio-ethiek

Answer 72

Somatische genetische wijzigingen beïnvloeden slechts 1 individu en worden niet doorgegeven aan volgende generaties. Kiembaan-genen worden wel doorgegeven en hebben evolutionaire impact. ## Footnote kiembaan-genen = eicellen, zaadcellen, embryo's

Question 73

Wat is de ethische kwestie bij therapeutische kiembaan-genbewerking? ## Footnote bio-ethiek

Answer 73

Embryoselectie en wijziging van kiembaan-genen voor ziektes (bv. doofheid, Downsyndroom, ...); nog niet toegepast bij mensen en dus controversieel.

Question 74

Wat maakt kiembaan-genetische verbetering (designerbaby's) zo controversieel? ## Footnote bio-ethiek

Answer 74

Selectie en wijziging voor niet-ziektes, bv. intelligentie, Alzheimer-risico verminderen -> nog niet gebruikt bij mensen en ethisch zeer omstreden.