Extra Flashcards
(57 cards)
1
Q
Geslachtsverschillen in lichaamsgroei in de adolescentie
A
JONGENS
- Begint op +-12-jarige leeftijd
- Schouders breder, benen langer
- Winnen meer aanspiermassa, aerobische efficiëntie
MEISJES
-Begint op 10-jarige leeftijd
- Heupen breder
- Winnen meer aan vet
2
Q
Door wat kan aanvang puberteit verschillen
A
- Erfelijkheid
- SES en gezondheid
- Voeding en atletisch oefenen
- Etnische groep
- Familiale ervaringen en stress
3
Q
Gevolgen van timing puberteit
A
Meisjes vroege puberteit
- Niet populair, terugtrekken, laag zelfvertrouwen
- Meer afwijkend gedrag
- Negatief lichaamsbeeld
- Meer lange-termijn problemen
Meisjes lage puberteit
- Populair
- Sociaal, levendig, leidersfiguren op school en positief lichaamsbeeld
Jongens vroege puberteit
- Populair
- Zelfverzekerd, onafhankelijk
- Positief lichaamsbeeld
- maar meer stress rapport
Jongens late puberteit
- Onpopulair
- Angstig, veel praten, aandacht zoeken en negatief lichaamsbeeld
4
Q
Neurofysiologische veranderingen tijdens de adolescentie
A
- Pruning van niet gebruikte synapsen gaat verder
- Groei & myelinisatie versnellen
- Neurotransmitter respons veranderingen
5
Q
Factoren die een rol spelen in reacties op timing van puberteit
A
- Culturele idealen van fysieke aantrekkelijkheid
- Passen bij leeftijdsgenoten (“fitting in”)
- Lichaamsbeeld (“body image”) voorspelt zelf- waardering van adolescenten
- Contexten die risico verhogen op deviant gedrag en problematische peer relaties:
-> Lage SES (millieu, toegang opleiding), strenge of inconsistente (ouderlijke) opvoedingsstijl
6
Q
Risico’s voor eetstoornissen (vooral meisjes)
A
- Vroeg begin van puberteit
- Opgroeien in huis waar lichaamsgewicht en dun zijn overmatig beklemtoond
- Ontevredenheid met eigen lichaam en buitensporig diëten
7
Q
Problemen en risico’s voor tienermoeders en hun baby
A
- Opleiding: drop-out of lage prestatie
- Lange periodes als alleenstaande ouder
- Economische omstandigheden
- Ouderschapsvaardigheden en– bekwaamheden
8
Q
Verbeterde informatieverwerking in de adolescentie: cognitieve controle en executieve functies
A
- Aandacht
- Kennis
- Inhibitie
- Geheugenstrategieën
- Metacognitie
- Cognitieve zelfregulatie
- Verwerkingscapaciteit
- Snelheid van denken
9
Q
Mentale bekwaamheid van meisjes
A
Vaardigheid: verbaal
- Performantie: meisjes beter vanaf vroege leeftijd, doorheen school
- Biologische invloed: voordeel in linker hemisfeer van brein
- Omgevingsinvloed: ouders praten meer tegen meisjes, taalkunde als vrouwelijk gezien
10
Q
Mentale bekwaamheid van jongens
A
Vaardigheid: wiskunde en redeneervaardigheden
- Performantie: jongens beter in complex redeneren
- Biologische invloed: beter numeriek geheugen, spatiaal redeneren
- Omgevingsinvloed: wiskunde gezien als mannelijk, ouders zien jongens als beter in rekenen
11
Q
Mythes over multitasking
A
- Je werkt sneller en je krijgt meer gedaan. => FOUT: duurt langer, als gsm weggaat het vlotter
- Vrouwen zijn er beter in dan mannen. => FOUT: vrouwen kunnen beter plannen
- Je leert sneller om te wisselen tussen taken. => FOUT: vaardigheid MT is gedaald
- Je voelt je er beter bij. => JUIST: want gevoel meer te doen MAAR permanent onder stress
12
Q
Affectieve en contextuele factoren bij adolescentie
A
- Adolescenten tonen een hogere gevoeligheid voor emotionele inhoud
- Adolescenten vertonen verhoogde beloningsgevoeligheid
- Adolescenten zijn gevoeliger voor aanwezigheid van peers
=> zorgen samen voor risicogedrag
13
Q
Rol van hormonale verandering in het duale-systemen benadering
A
- Hormonen starten rijpingsproces van socio-emotionele netwerken
- Geen correlatie tss hormoonlevels en risicogedrag
- Puberteit veroorzaakt de onbalans door limbische en paralimbische groei te stimuleren
- Puberale hormonen stimuleren beloningsgevoeligheid en sensatie zoeken (het nemen van risico’s) bij jongens EN meisjes
- Testosteronspiegels zijn vergelijkbaar bij adolescenten en jongvolwassen mannen. Het cognitieve controlesysteem en de sociale context compenseren dit echter.
14
Q
Factoren die ontwikkeling van identiteit beïnvloeden
A
- Persoonlijkheid: flexibel, ruimdenkend
- Opvoedingsstijlen: verbonden, gehecht, open communicatie
- Leeftijdsgenoten: vrienden, diversiteit peers
- Scholen: steun door mentoren en activiteiten
- Ruimere context: cultuur & maatschappij
15
Q
Vriendschappen in adolescentie
A
- Minder beste vrienden
- Belang intimiteit en loyaliteit
- Nabijheid, vertrouwen en zelf-onthulling
- Vrienden lijken op elkaar of gaan op elkaar lijken
- Er zijn geslachtsverschillen in vriendschappen tijdens de adolescentie
16
Q
Risico’s van hechte vriendschappen in de adolescentie
A
- Corumination
- Relationele agressie (vriendschappen bij meisjes korter, veel conflicten)
- Mannelijke stereotypes interfereren vaak met hechtheid van vriendschap bij jongens uit etnische minderhiedsgroepen
- Piek depressie en suïcidaliteit
-> negatieve gedachten versterken elkaar (corumination)
17
Q
Zelfmoord in adolescentie
A
- Depressie zo frequent in adolescentie dat brug tussen zelfmoord en depressie in twijfel
- Beiden zijn wel gerelateerd maar grens tussen de twee niet zo simpel
- Voornaamste doodsoorzaak voor adolescenten + veel individuele verschillen
18
Q
Factoren voor zelfmoord in adolescentie
A
- Geslacht: mannen vaker voorkomend, vrouwen aarzelen meer (theorie)
- Etniciteit, gezinsomgeving, seksuele oriëntatie, stress
- Mentale stoornissen: depressie gerelateerd maar geen noodzaak
- Negatieve gebeurtenissen die aanleiding geven
- Persoonlijkheid: intelligent, teruggetrokken en antisociaal, impulsief
19
Q
Hartziekten en overlijden (oorzaken en hoe risico’s verlagen)
A
Meerdere oorzaken
- Biologische veroudering, genetisch, omgeving
- Roken, dieet, lichaamsbeweging, medische behandeling (lifestyle)
Drie factoren laag risico voor hartziekte:
- Niet roken, cholesterol laag, bloeddruk normaal
20
Q
Factoren die beslissing om kinderen te hebben bepalen
A
- Effectieve methoden geboortebeperking
- Kinderloos zijn meer aanvaard
- Vrouwen met traditionele geslachtsrollen hebben vaker kinderen
- Hoogopgeleide vrouwen: vaker uitstelling of geen kinderen
- Economische crisis
21
Q
Oorzaken overgewicht
A
- Erfelijkheid
- Gebrek beweging
- Sociale ongelijkheid
- Veranderende voeding
- Basaal metabolisme daalt met leeftijd
- Opleiding?
22
Q
Gevolgen overgewicht
A
- Gezondheidsproblemen
- Sociale discriminatie
- Slechte behandeling
23
Q
Factoren bij succesvolle programma’s tegen zwaarlijvigheid
A
- Weinig calorieën en vet
- Lichaamsbeweging
- Sociale ondersteuning
- Aanleren probleemoplossende vaardigheden
24
Q
Factoren die partnerkeuze mee beïnvloeden
A
- Op elkaar lijken (niet altijd bewust)
- Geëvolueerde trekken zoals reproductie-capaciteit en bescherming van nakomelingen
- Biologische en sociale krachten
- Kenmerken die voor relatietevredenheid zorgen
- Timing
- Vroege ouder-kind band
25
Veel voorkomende oorzaken van echtscheidingen
- Niet-aangepaste communicatiepatronen
- Individuele levensverhalen (vb. alcohol)
- Economische moeilijkheden
- Stressfactoren
- Vroegere echtscheiding
- Geslachtsrollen, verwachtingen en gebrek aan steun
26
Alle visuele veranderingen in de middelbare volwassenheid
- Presbyopie
- Moeilijkheden in beperkt licht
- Verminderende kleurdiscriminatie
- Risico glaucoom
27
Symptomen van menopauze
Link teruggevonden
- Warmte-opwellingen, nachtelijke zweten en seksuele problemen
Niet gerelateerd aan menopauze, moet verder onderzocht worden
- prikkelbaarheid, slaapmoeilijkheden en depressie
28
Voor- en nadelen van hormoontherapie voor menopauze
+ vermindert warme-opwelling
+ vermindert vaginale droogt
- Hartaanval
- Beroerte
- bloedklonters
- Kanker
- Galblaasziektes
- Cognitieve achteruitgang
- Alzheimer
29
Alternatieve van hormoontherapie voor menopauze
- Gabapentine
- Anitdepressiva
- Medicatie verlies beendermassa
- Nieuwe oestrogeen-based drugs met minder neveneffecten
30
Veranderingen in voortplanting bij mannen van middelbare leeftijd
- Erectieproblemen
- Gradueel afname testosteron
- Vermindering kwaliteit en hoeveelheid sperma
31
Kanker als resultaat van mutaties (3 soorten)
- Oncogenen (=kankergenen ondergaan onmiddellijke duplicatie)
- Mutatie dat interfereert met tumor onderdrukkende genen
- Verstoort activatie van stabiliteitsgenen (=herstellen kleine schade tijdens duplicatie)
32
Oorzaken en voorkomen van osteoporose
Oorzaken
- Normale veroudering, erfelijkheid, levensstijl
- Afname oestrogeen na menopauze
- Vaker bij vrouwen
Voorkomen
- Voeding: vitamine D, calcium
- Geen overdadig gebruik van natrium of cafeïne
- Roken vermijden
- Krachttraining en weerstandstraining
- Behandeling: beenderversterkende medicatie en vroeg beginnen aan preventie
33
Wat maakt generatieve volwassenen
- Well-adjusted zijn
- Commitment story
- Verwerven van nieuwe vaardigheden
34
Welke mentale vaardigheden veranderen het sterkst in de middelbare volwassenheid? En waarom
- Om te meer een mentale vaardigheid zich baseert op vloeiende intelligentie, om te sterker en vroeger is de leeftijdsgerelateerde daling
- Perceptuele snelheid sterk gebaseerd op vloeiende intelligentie, daalt het snelste
- Andere vaardigheden hebben vloeiende en gekristalliseerde componenten en zijn dus vrij stabiel in middelbare volwassenheid
- Toch nog vroegere daling voor numerieke
- WEL daling van basisverwerkingssnelheid
35
Wanneer is de correlatie tussen verwerkingssnelheid en intelligentie hoog/laag en waarom?
Kindertijd: hoge correlatie
- Hoge vloeiende intelligentie is een voordeel om nieuwe dingen te leren. - Je kan nog niet beschikken over verworven kennis want je moet die nog verwerven
- Intelligente kinderen leren vlotter
Middelbare volwassenheid: laag
- Verworven vaardigheden hier belangrijker dan snelheid
- Middelbare volwassenheid beroep op verworven kennis, compenseert voor leeftijdsgerelateerde daling in verwerkingssnelheid
Late volwassenheid: hoog
- Nu de beperkingen door achteruitgang te voelen zijn
- Vloeiende componenten beginnen gekristalliseerde te beperken
36
Waar presteren middelbare volwassenen beter op?
- Op ervaring gebaseerde kennis en vaardigheden
- Problemen waarbij individuele expertise een rol speelt
- Taken en testonderdelen die relevant zijn voor het echte leven
- Het denken toont meer specialisatie
(informatieverwerkingsperspectief)
37
Geslachtsverschillen in levensverwachtingen
Levensverwachtingen van mannen is korter dan die van vrouwen
- Genetisch: korte Y chromosoom met minder compenserende componenten
- Mannen minder verstandig
- Hoger gepresenteerd in ongevallen, oorlogsslachtoffers, ...
- Mannen werken in gevaarlijke condities
-> Vaste partner bevordert levensverwachting
-> Kloof neemt af doordat mannen meer profiteren van medische vooruitgang en door cross-over
38
Het ouder worden van het zenuwstelsel
- Brein verliest gewicht
-> verlies neuronen en gliacellen
-> neuro-chemische veranderingen= receptoren neurotransmitters worden minder goed
- Autonoom zenuwstelsel wordt minder goed
- Snelheid verschilt tov gebieden
=> brein kan gedeeltelijk compenseren door nieuwe vezels en verbindingen EN neuronale rekrutering
39
Verouderen van zicht
- Presbyopie
- Verminderde kleur-, diepte- en donker-perceptie
- Cataract (troebele gebieden in lens)
- Maculaire achteruitgang: kapotgaan van fotoreceptoren in de fovea (laseroperatie)
______
- Daling in zelfvertrouwen (self-efficacy)
- Alledaagse activiteiten en invulling vrije tijd aanpassen
- Invloed op alledaagse activiteiten, moeten leren aanpassen
- Problemen in gezicht makkelijker oplosbaar dan gehoorproblemen
40
Verouderen van gehoor in laat volwassenheid
- Afname begint bij hogere frequenties
- Sociale isolatie (gesprek niet kunnen volgen), eenzaamheid
- Auditieve hulpmiddelen (training, gebaren en gezichtsexpressie
_____
- Daling in zelfvertrouwen (self-efficacy)
- Alledaagse activiteiten en invulling vrije tijd aanpassen
- Moeilijker oplosbaar dan gezichtsproblemen
- Invloed op alledaagse activiteiten, moeten leren aanpassen
41
Verouderen van smaak en geur in laat volwassenheid
- Verminderde gevoeligheid bij meer dan de helft na 60 jaar
- Vermindert aantal smaakpapillen en slechter verdeling op de tong
- Effecten van roken, omgevingsvervuilers, medicatie, kunstgebit
- Voeding aanpassen (toevoegingen bv. zout want is smaakversterker)
42
Verouderen van tastzin in laat volwassenheid
- Afname tastzin: verandering sensorische feedback van objecten
- Mechanoreceptoren verkleven en gaan minder goed reageren, zorgt voor gevoel van verdoving
- Afname bij vrijwel alle volwassenen na de leeftijd van 70 jaar
- Diabetes (obesitas) als een factor
- Mogelijke beperkingen voor alledaagse activiteiten en vrije tijd
43
Cardiovasculaire ziektes in late volwassenheid
- Voornaamste doodsoorzaak voor ouderen
- Hartslag wordt minder krachtig: tragere hartslag, bloedstroom en verlaagt caloriebehoefte
- Maximum bereikte hartslag wordt ook duidelijk minder
- Vitale longcapaciteit vermindert met de helft
- Ademritme, meer buiten adem bij beweging
44
Verouderend immuunsysteem in de late volwassenheid
- Effectiviteit neemt af maar competentie ook (= hoe goed kan je onderscheiden)
- Meer auto-immune stoornissen (gewrichtsreuma en diabetes)
- Immuun verzwakking
- Stress ondermijnt immuunreactie; oudere leeftijd meer stresshormonen => belang van coping
45
Slaap op latere leeftijd
- Zelfde behoefte als volwassenen
- Slaapapneu
- Allerlei problemen met in slaap vallen, doorslapen en slecht slapen
Oorzaken van problemen
- Overgewicht versterkt problemen, hersenveranderingen en niveau stresshormonen
- Vergroting van prostaat
- Rode wijn maakt je kwetsbaarder om wakker te worden
- Beweging helpt maar medicatie niet
46
Gevolgen en behandeling van Diabetes Mellitus
- Hoger risico op beroerte en hartaanval, schade aan ogen, nieren en zenuwen
- Verhoogt risico op valpartijen
- Behandeling: veranderingen in levensstijlen en/of medicatie
47
Diagnose stellen van Alzheimer
- D.m.v. uitsluiting van alternatieve ziektes na
-> Medisch examen
-> Psychologische tests: geheugen, oriëntatie, Mini Mental State Exam
-> Diagnose door uitsluiting heeft veel risico's
- Diagnose alleen door experts
- MRI- of PET-scans (plaques en tangles)
- Post-mortem hersenonderzoek
- Geen betrouwbare methode voor vroege ontdekking
48
Welk type biologische veroudering is Alzheimer
- Verslechten van herstelmechanismes
≠geen slijtage
49
Beschermende factoren tegen Alzheimer
- Succes van ontwikkelde medicaties blijft af te wachten
- Vitamines E en C: supplementen bepalen bescherming van schade door vrije radicalen, (HS 13) maar helpen NIET tegen dementie
- Mediterraan dieet
- Opleiding & actieve levensstijl
- Lichamelijke activiteit (i.h.b. bij ApoE4 carriers)
- Dun evidentie, vertragen misschien onset, bepaalt niet "of" maar vooral "wanneer"
50
Verkeerde diagnose bij dementie
- Depressie (mees frequent)
- Medicatie die neurotransmitter acetylcholine inhibeert, kan symptomen veroorzaken die die op dementie lijken
- Medicatie probleem: ouderen zo veel medicatie dat men niet weet hoe ze samen in interactie leiden
- Weinig drinken leidt tot demente symptomen
51
Kijk van informatieverwerkingsperspectief op aandacht in middelbare volwassenheid
- In MV veranderingen bij basisverwerkingsprocessen en dus problemen met executieve functies (switchen, aandacht, werkgeheugen, inhibitie)
- Ervaring, training en oefenen helpt compenseren
52
Verminderend werkgeheugen in MV
- aantal dingen die we tegelijkertijd kunnen houden en snelheid om taken te wisselen
- verminderend gebruik van geheugenstrategieën
- Compenseren door: eigen tempo, focus op aanpak en niet hoeveelheid, ....
- MAAR weinig verandering in feitenkennis, procedurele kennis en metacognitieve kennis
53
Mogelijk verlies van functies door APOE4
Daling
- synaptic function
- vasculaire functie
- Mitochondria function
- glucose metabolisme
- lipid/cholesterol metabolisme
- neurogenese
- beta amyloïde clearence
54
Versnelling van negatieve functies door APOE4
Versnelling van
- Hersen atrofie
- Neuronale toxiciteit
- beta amyloïde aggregatie
- Vorming van tangles
- Afwijkende hersenactiviteit
55
Stappen van Erikson
- Adolescentie
Identiteit vs. identiteitsverwarring
- Jonge volwassenheid
Intimiteit vs. isolatie
- Middelbare volwassenheid
Generativiteit vs. stagnatie
- Late volwassenheid
Ego-integriteit vs. wanhoop
56
Stappen van Levinson
- Jonge volwassenheid
Vroege volwassenheid transitie: 17-22j
Aanvang levensstructuur van vroege volwassenheid 22-28j
30jaar transitie: 28-33j
Culminerende leefstructuur voor vroege volwassenheid 33-40j
- Middelbare volwassenheid
Middelbare volwassenheid transitie: 40-45j
Aanvang leefstructuur voor middelbare volwassenheid: 45-50j
50 jaar transitie: 50-55j
Culminerende leefstructuur voor middelbare volwassenheid: 55-60j
- Latere volwassenheid
Late volwassenheid transitie
57
Stappen van Vaillant
- Jongere volwassenheid
Intimiteit
Carrière consolidatie
- Middelbare volwassenheid
Generativiteit
Keeper of meaning
- Latere volwassenheid
Ego-integriteit
