extra Flashcards
(24 cards)
Beleid bipolaire manie
HOQR
haloperidol, olanzapine,quetiapine, risperidon
onvoldoende effect; clozapine
anders Li/ VPZ
verwacht respons na 2 wkn anders wisselen
als respons 8 weken aanhouden, dan onderhoud overwegen
beleid bipolaire depressie
quetiapine of olanz+fluox
bij ernstig li/vpz/lamo overwegen
(als al onderhoud, dan toevoegen, of SSRI/ bupropion toevoegen)
combinatie: li+lmt of li/vpz + lurasidon (of mono lurasidon)
anders combineer li/vpz/AP met tranycylpromine of met AD
event. + benzo als slaapproblemen
respons na 4-6 weken, als respons 8 weken voortzetten dan onderhoud overwegen
*AD kunnen manie uitlokken + werkzaamheid is beperkt
beleid onderhoud bipolaire stoornis
huidige medicatie langzaam afbouwen
1e lithium
2e vpz/quet/olanz/lamo
li, vpz, que en olz bij vooral manie
lmt, que bij vooral depressie
combineren 2 of 3 middelen
carbamazepine mono of combi therapie
beleid
manie
depressie
onderhoud
hoqr
qof
voql
lithium spiegel
0,6-0,8 profylaxe
0,8-1,0 acuut
0,4-0,8 geriatrisch
pines en pips
nauwelijk hyperprolactinemie
1e generatie
haloperidol, flupentixol, amisulpride
vooral EPS en hyperprolactinemie
haloperidol niet anticholinerg wel seksdisfunctie
amisulpride veel qt verlenging
pines
geen EPS en hyperprolactinemie
wel veel gewichtstoename (clo,ol,qu) en seksdisfunctie
olanzapine sterkste D2 binding
quetiapine geen M1 en alpha 1, wel sterk sederend
clozapine heeft agranylocytose, myocarditis en obstipatie (fataal) -> prikken in overweging nemen
Dons
risperidon meeste hyperprolactinemie, ook risico metabool en EPS en seksdisfunctie. geen anticholinerge bijw -> lijkt op klassiek
lurasidon wel EPS en hyperpro, geen gewichttoename
Pips
aripiprazol vaak acathisie (geen H1, M1 en niet D2 in striatum = geen eps/ hyperprolactinemie. monotherapie goed en combi met clozapine goed)
cariprazine minder acathisie, veel eps? wenig lange termijn bekend
brexipiprazol minder acathisie, wenig lange termijn bekend. blokt alpha1 dus orthostatisch hypotensie
atypisch
pins, dons, pips
beleid TRD
~SSRI
~switchen SSRI/ SNRI/Ago/Bup/mir/vor
+ li / AAP/ T3
~TCA/ esketamine augmentatie
+ li / AAP/ T3
~start mao-rem
(AAP ari/que/ola meest onderzocht en effectief, risp ook effectief, minder onderzocht
bupropion toevoegen ook wel effectief en minder seksdisfunctie)
beleid SAS
SSRI/SNRI duloxetine of venlafaxine
wisselen SSRI/SNRI
mao-rem fenelzine
chronische benzo
tca niet onderzocht, niet geadviseerd
bij resistentie; olanzapine
beleid PD
SSRI/ SNRI duloxetine of venlafaxine
wisselen SSRI/SNRI
clomipramine of imipramine
mao-rem fenelzine
gabapentine
chronsiche benzo
Beleid GAS
SSRI/SNRI duloxetine of venlafaxine of buspiron
wisselen SSRI/SNRI agomelatine
pregabaline of lorazepam
TCA zijn onderzocht en niet effectief
Bij resistentie; quetiapine
cyp2D6 substraten
(fluox en parox remmer)
metoprolol
TCA (vn ami)
SSRI
venlafaxine
aripiprazol
haloperidol
risperidon
tramadol
parkinson
Novo pat waarbij het leven beïnvloedt: Levodopa
Als niet beïnvloedt dan levodopa of dopa-ago of mao b remmer
<40 meer kans op dysk, dus levodopa dan minder aantrekkelijk maar dopaspaar is geringer effect en meer kans bijwerkingen
bij responsfluctuaties: + dopa-ago/comt/maoB
Bij peakdose dys: amantadine
!let op bij ouderen (hallucinaties) en nieren
Bij loop-balans stoornis: rivastigmine
-> bij cognitieve klachten kann het voordelig zijn
weinig evidence en veel bijw
oraal veel bijw
transdermaal lagere BB en niet geregistreerd bij parkinson
- levodopa + decarboxylaseremmer = carbidoba (levo lager doseren, levo sneller werken en minder perifere bijw)
- dopamine-agonisten (pramipexol, ropinirole,apomorfine)
- Mao-B-remmer (segeline, rasagiline, safinamide)
- Comt-remmers (entacapon)
- amantadine = nmda-antagonist
- anticholinergica (biperideen, trihexyfenidyl
bij cognitieve klachten minder voorkeur dopa-ago vanwege hallucinaties
bij slaperigheid of freezing voorkeur maob want ook meer noradrenerg
bij wearing-off vaak comt remmer
dopaminerg effect wat groter bij maob
depressie behandeling parkinson
TCA verergert motorische klachten niet, niet toepasbaar bij ouderen
SSRI minder evidence, wel toepasbaar, kan EPS verergeren
niet meer dopaminerge medicatie dan nodig
psychose behandeling parkinson
clozapine
quetiapine
rivastigmine
andere AP niet -> motorische symptomen
!let op bijw: ortohstatische hypotensie -> valgevaar
angst behandelen parkinson
kan gelinkt zijn aan wearing-off
anders serotonerg AD bv citalopram of benzo
Agressie behandelen parkinson
quetiapine, citalopram
behandeling dementie
licht-matig alzheimer/ LBD/ PD
cholinesteraseremmers (rivastigmine, doepezil, galantamine)
!niet bij hartfalen (want ritme/geleidingstoornissen)
- voorkeur rivastigmine in pleistervorm of galantamine in vertraagde afgifte
matig-ernstige alzheimer:
memantine = NMDA antagonist
neuropsych behandeling dementie
risperidon (halo bij agressie, cloza bij LBD/PD)
risperidon als enige geregistreerd, en hiervoor geldt kort gebruik (6 weken)
vermijden dementie
- weinig bewijs effectiviteit + verhoogde mortaliteit dus AP niet gewenst (lage dosering en kort gebruik als wel)
- niet paroxetine want anticholinerg
- AD hebben geen evidence
- effectiviteit SSRI gelimiteerd, wel goed getolereerd
- benzo’s niet bewezen effectief en niet gewenst
