Félagsráðgjafar á heilbriðis- og barnaverndar-sviði

Question 1

Félagsráðgjafar á heilbrigðissviði

Answer 1

Meta sálfélagslegar og praktískar þarfir sjúklinga.
Starfa í þverfaglegum teymum með læknum, hjúkrunarfræðingum og öðrum sérfræðingum

Question 2

Sérþekking félagsráðgjafa á heilbrigðissviði

Answer 2

Þekking á líkamlegum, sálrænum og félagslegum þáttum sjúkdóma.
Aðferðir til að takast á við sjúklinga og fjölskyldur þeirra í erfiðum aðstæðum.

Question 3

Barnaverndarlög nr. 80/2002

Answer 3

Vernda börn gegn ofbeldi og vanrækslu.
Sveitarfélgög bera ábyrgð á barnaverndarstarfi

Question 4

Tilkynningarskylda

Answer 4

Skylt er að tilkynna grun um að barn sé í hættu, t.d. vegna vanrækslu, ofbeldis eða áhættuhegðunar

Question 5

Almennt um sérfræðisvið

Answer 5

Hugmyndin að baki því að skapa sérsvið innan félagsráðgjafar (skólafélagsráðgjafar, réttarfélagsráðgjafar, félagsráðgjöf á heilbrigðissviði, félagsráðgjöf í félagsþjónustu, barnavernd og fleiri)
Er að skapa hlutverk fyrir sérfræðinga í þessum málaflokkum því sérfræðiþekking tryggir að fagleg þekking og færni sé beitt.
Félagsráðgjafar með sérfræðileyfi búa yfir sérhæfðri þekkingu.
Sérfræðiþekkingu er fyrst og fremst ætlað að tryggja skjólstæðingum vandaða og viðeigandi þjónustu.

Question 6

Sérfræðiþekking

Answer 6

Byggir á rannsónum, kenningalegum grunni og reynslu.
Því þar eru gæðakröfur og eftirlit með allri meðferðarþjónustu.

Question 7

Almennt um heilbrigðisþjónustu á íslandi

Answer 7

Heilbrigðisráðuneyti fer með heilbrigðisþjónustu - heilbrigðisráðherra.

Question 8

Lög um heilbrigðisþjónustu

Answer 8

Kveðið á um grunnskipulag heilbrigðisþjónustunnar í landinu.
Markmið laganna er að allir landsmenn eigi kost á fullkomnustu heilbrigðisþjónustu sem á hverjum tíma eru tök á að veita til verndar andlegu, líkamlegu og félagslegu heilbrigði í samræmi við þau lög, lög um almennatryggingar, lög um réttindi sjúklinga og önnur lög eftir því sem við á.

Question 9

Almennt um hielbrigðisþjónustuna á íslandi

Answer 9

Landinu er skipt í heilbrigðisumdæmi.
Hvert umdæmi er með heilbrigðisstofnun eða heilbrigðisstofnanir sem veita almenna heilbrigðisþjónustu.
Landsmenn geta leitað hvert sem er hvar sem þeir eru staddir.
Heilsugæslur, sjúkrahús og deilir þess, einkareknar þjónustur, sérfræðiþjónusta lækna og sérfræðinga.
Í lögum um landlækni og lýðheilsu kemur fram að embætti landslæknis er til staðar með það að marmiði að tryggja gæði heilbrigðisþjónustu og stuðla að heilbrigði landsmanna

Question 10

Heilbrigðisþjónusta

Answer 10

Er einstaklingsmiðuð þjónusta.
Hér er haft er að leiðarljósi að skjólstæðingurinn sé með í ákvarðanatöku varðandi meðferð hans og að sérfræðingar myndi tengsl við skjólstæðinga.
Félagsráðgjöf er í raun einn af mörgum liðum í heilbrigðisþjónustu sem hefur að markmiði að skjólstæðingar fái sem bestu heilbrigðisþjónustu sem völ er á hverju sinni.

Question 11

Sérþekking félagsráðgjafa á heilbrigðissviði.

Answer 11

Grunnþekking á einstaklingnum sme líffræðilega og sálfræðilega þroska- og tilfinningaveru.
Þekking á heilbrigðiskerfinu og þjónustuúrræðum þ.e. “kerfinu” - hinu augljósa og viðurkennda, sem og óbeinum leiðum innan þess.
Grunnstofn starfsins: þjónusta og meðferð sjúklinga.
Vísindaleg áhersla - fræðsla, forvarnir, þróunarverkefni og rannsóknir, nýsköpun.
Handleiðsla - starfsþjálfun

Question 12

Félagsráðgjöf á hielbrigðissviði

Answer 12

Fyrsti félagsráðgjafinn hóf störf 1967 og á geðsviði LSH.
Félagsráðgjafar sérhæfa sig einkum með tilliti til þeirra deildar sem þeir starfa á.
Í byrjun aðallega á geðsviði, síðan kvennasviði og núorðið á öllum deildum, þar með talið öldrunarsviði.

Question 13

Menntunar og þekkingar kröfur félagsráðgjafa á heilbrigðissviði

Answer 13

Almenn menntun í félagsráðgjöf.
Verður að hafa yfirsýn yfir sjúkdóma og einkenni.
Þekkja samspil sjúkdóma, skerðinga, fötlunar við persónulega og félagslega líðan (þar með talið við líðan fjölskyldu)

Question 14

Ýmis hlutverk félagsráðgjafa á heilbrigðissviði

Answer 14

1. Meta sálfræðilegar þarfir skjólstæðings og styrkleika og veikleika í umhverfi hans.
2. Ræða við kollega eins og lækna, hjúkrunarfræðinga, aðra sem koma að skjólstæðingi - þverfaglegt starf í að meta og greina þarfir.
3. Aðstoða ættingja við að vera í samvinnu sem tengist meðferð skjólstæðings
4. Tengja aðra kollega við mál skjólstæðings
5. Tengiliður á milli skjólstæðings, ættingja og aðrar stofnanir, úrræði utan sjúkrahús
6. Handleiða nýja félagsráðgjafa og starfsfólk
7. Veita fræðslu
8. Taka þátt í stefnumótun stofnunarinnar
9. Taka þátt í rannsóknum og þróun þekkingar

Question 15

Félagsráðgjöf á heilbrigðissviði

Answer 15

Félagsráðgjafar eiga að meta sálfræðilegar og praktískar þarfir skjólstæðinga
Félagsráðgjafar eru einskonar brú á milli félagslegra og líkamlegra vandamála hjá skjólstæðingum heilbrigðisþjónustu.
Samstarf við samstarfsfólk og skjólstæðinga.
Eru stuðningsaðilar og talsmenn skjólstæðinga sinna og fjölskylduna þeirra.
Stuðla að innsýn annarra starfstétta í félagsleg vandamál skjólstæðingum heilbrigðisþjónustu.
Samstarf við samstarfsfólk og skjólstæðing
Eru stuðningsaðilar og talsmenn skjólstæðinga sinna og fjölskyldna þeirra.
Stuðla að innsýn annarra starfstétta í félagsleg vandamál skjólstæðinga - kennsla og handleiðsla.
Mat og greining: skoða skjúklinginn út frá samspili hans við umhverfi sitt og þeim aðstæðum sem hann býr við.
Sálfélagslegur stuðningur við skjólstæðinga og fjölskyldur

Question 16

Þverfaglegt samstarf

Answer 16

Rikt samstarf innan starfsvettvangs en einnig utan.
Félagsráðgjafar vísa til og starfa með fagfólki í öðrum stofnunum.
Margir telja ekki nógu mikið samstarf vera á milli heilbrigðisþjónustu og velferðarþjónustu.
Margar áskoranir í gegnum árin sem snúa að innlögnum og útskriftum - hvað eigi að gera við skjólstæðinga sem eru t.d. með geðsjúkdóma - er það ábyrgð félagsþjónustu eða heilbrigðist.

Question 17

Hver var upprunalega áherslan

Answer 17

Upprunalega var áherslan einsgöngu á starf með þeim sem voru veikir, slasaðir, með sjúkdóma.
En félagsráðgjafar starfa einnig að forvörnum og veita fræðslu, t.d.
Að lifa með sjúkdóm, skerðingu, að fræða til að koma í veg fyrir sjúkdóma.
Sjúkdómar, skerðingar, fötlun - þekkja sálrænu, félagslegu menningarlegu áhrif á einstaklinga, fjölskyldu, líðan í samfélagi

Question 18

Hvað er barnavernd?

Answer 18

Er hugtak sem lýtur að vernd barna gegn hvers kyns ofbeldi og vanrækslu.
Réttur til verndar.
Í barnasáttmála SÞ er kveðið á um að þjóðríki skuli gera viðeigandi ráðstafanir á sviði löggjafar, félags og menntunarmála til að vernda börn gegn: Líkamlegu og andlegu ofbeldi, meiðingum, misnotkun, vanrækslu, skeytingarleysi, illri meðferð.
Börn eru skilgreind eftir aldri en misjafnt eftir ríkjum hvar mörkin eru sett (18 ára hérlendis en 16 ára víða annars staðar)

Question 19

Helstu lög á íslandi um vernd barna

Answer 19

Barnalögin nr. 76/2003. Fjalla um inntak forsjár, skyldur foreldra, forsjármanna.
“foreldrum ber að annast barn sitt og sýna því umhyggju og virðingu og gegna forsjár- og uppeldisskyldum sínum svo sem best hentar hag barns og þörfum. Forsjá barns felur í sér skyldu foreldra til að vernda barn sitt gegn andlegu og líkamlegu ofbeldi og annarri vanvirðandi háttsemi”

Question 20

Barnaverndarlögin nr. 80/2002

Answer 20

Fjalla um inntak verndar, hlutverk og skyldur stofnana í könnun máls og málsmeðferð, skipulag á starfseminni, um skyldur starfsfólks stofnana og almennings til að tilkynna grun um misbrest í uppeldi barns.

Question 21

Markmið barnaverndarlaga 80/2002

Answer 21

Tryggja að börn sem búa við óviðunandi aðstæður eða börn sem stofna heilsu sinni og þroska í hættu fái nauðsynlega aðstoð.
Leitast skal við að ná markmiðum laganna með því að stykja fjölskyldur í uppeldishlutverki vínu og beita úrræðum til verndar einstökum börnum þegar það á við.
Í lögunum er kveðið á rétt barna til verndar og umönnunar.
Barn skilgreint sem einstaklingur yngri en 18 ára.
Foremdrar skilgreindir sem einstaklinga sem faraa með forsjá barns
Mennta- og barnamálaráðherra eða mennta- og barnamálaráðuneyti fer með barnaverndarlögin.
Barnaverndaryfirvöld - hér vísað til ráðuneytisins, Gæða og eftirlitsstofnun velferðarmála, barna og fjölskyldustofu, barnaverndarþjónustu sveitarfélagana.

Question 22

Gæða og eftirlitsstofnun velferðarmála

Answer 22

Gæða- og eftirlitsstofnun hefur það hlutverk að sjá um verkefni á sviði stjórnsýslu og hafa eftirlit með gæðum velferðarþjónustu sem veitt er

Question 23

Hlutverk fjölskyldu og barnaverndarstofu

Answer 23

Er undir stjórn ráðuneytisins.
Samhæfir og eflir barnaverndarstarf í landinu, veitir leiðbeiningar og ráðgjöf til sveitafélaganna og annarra sem veita barnaverndarþjónustu.
Fer með leiðbeiningar um túlkun og framkvæmd barnaverndarlaganna.
Leyfisveitingar til fósturforeldra, tekur ákvarðanir og veitir barnaverndarnefndum liðsinni í fósturmálum.
Yfirstjórn heimila og stofnanna sem ríkinu ber að sjá til að séu tiltæk og hlutast til um að slík heimili og stofnanir verði sett á fót.
Yfirumsjón með vistun barna á þessum heimilum og stofnunum.

Question 24

Gr 10 Barnaverndarþjónusta

Answer 24

Sveitarfélög bera ábyrgð á barnavernd.
Sveitarfélög skulu starfrækja barnaverndarþjónustu.
Barnaverndarþjónusta skal hafa yfir að ráða nægri fagþekkingu til að hún geti sinnt verkefnum sínum.

Question 25

Hlutverk barnaverndarþjónustu

Answer 25

Að hafa eftirlit með aðstæðum og aðbúnaði barna. Að sjá til þess að hafa þjónustuúrræði, að beita úrræðum sem bregðast við þörfum barna, sem vernda börn. Að vetia foreldrum stuðning til að stykja þá í foreldrahlutverkinu í því markmiði að stuðla að vernd barna. Það er starfsfólk á vegum nefndanna sem hefur svo það hlutverk að kanna mál barna, sinni meðferð mála. Félagsráðgjafar eru eina fagstéttin á íslandi sem búa að háskólamenntun í barnaverndarstarfi.

Question 26

Tilkynningarskylda 16 gr.

Answer 26

Öllum er skylt að tilkynna til barnaverndarþjónustu ef þeir hafa ástæðu til að ætla að barn: a. búi við óviðunandi uppeldisaðstæður b. verði fyrir ofbeldi eða annari vanvirðandi háttsemi eða c. stofni heilsu sinni og þroska í alvarlega hætta. Skylt að gera barnaverndarþjónustu viðvart ef ástæða er til að ætla að heilsu, þroska eða lífi ófædds barns sé stefnt í hættu.

Question 27

17.gr Tilkynningarskylda þeirra sem afskipti hafa af börnum

Answer 27

Hverjum þeim sem stöðu sinnar og strafa vegna hefur afskipti af málum barna. Starfsfólk sem hefur hlutverk í umönnun, kennslu, ráðgjöf eða á annan hátt kemur að þjónustu/umönnun barna eða á annan hátt umgengst börn í starfi.

Question 28

Hvað á að tilkynna

Answer 28

Oft er það ekki eitthvað eitt tilvik sem vekur áhyggjur starfsmanns/almennings. Um getur verið að ræða fleiri þætti eða ástand og tilfinningu fyrir líðan barns sem vekur áhyggjur starfsmanns.

Question 29

20. gr. Samstarf við barnaverndaryfirvöld

Answer 29

Öllum þeim sem stöðu sinnar og starfa vegna hafa afskipti af málefnum barna er skylt að hafa samstarf við barnaverndaryfirvöld. Barnaverndaryfirvöld skuæu einnig leitast við að eiga gott samstarf við þessa sömu aðila.

Question 30

Barnaverndarþjónusta styðst við ákveðna flokka skilgreininga á hvað telst misbrestur í uppeldi (SOS flokkakerfið)

Answer 30

Barn sem þolandi Barn sem gerandi 1. Vanræksla = líkamleg, í umsjón og eftirliti, í námi, tilfinningaleg. 2. Ofbeldi = tilfinningalegt, líkamlegt, kynferðislegt. 3. Heilsa/líf ófætts barns í hættu = ofneysla áfengis, vímuefna, læknalyfja, ofbeldi maka, annarra gegnvart móður og móðir tekur ekki stuðningi, móðir sinni ekki læknismeðferð á meðgöngu. Barn sem gerandi; t.d. áhættuhegðun á borð við neyslu, ofbeldi gagnvart öðrum börnum, afbrot, fer ekki eftir reglum foreldris s.s. eins og skólasókn

Question 31

21.gr. Málsmeðferð vegna tilkynninga

Answer 31

Þegar barnaverndarþjónusta fær tilkynningu eða berast upplýsingar með öðrum hættu um að líkamlegri eða andlegri heilsu barns eða þroska geti verið hætta búin vegna o.s.frv: Skal hún taka afstöðu eigi síðar en innan sjö daga um hvort ástæða sé til að hefja könnun á aðstæðum/aðbúnaði barns. Tilkynna foreldrum innan viku að tilkynning hafi borist. Staðfesta við tilkynnanda að tilkynning hafi borist og gefa almennar upplýsingar um málsmeðferð. Nefndin hefur 3 mánuði (hámark 4) til að kanna málið og komast að niðurstöðu

Question 32

Rannsóknarheimildir 43 gr.

Answer 32

Leitast skal við að könnun fari fram í samráði og samvinnu við foreldra. Foreldrum eða þeim sem barnið dvelst hjá er skylt að veita liðsinni sitt til þess að könnun máls geti gengið greiðlega. Við könnun er heimilt að taka skýrslur af foreldrum eða öðrum þeim er um kunna að bera. Aðeins heimilt að fara inn á heimili barns, til könnunar á högum þess, að fyrir liggi samþykki foreldris eða á grundvelli dómsúrskurðar. Heimilt að fara á annan stað en heimili barns, svo sem í dagvistun, leikskóla, skóla, félagsmiðstöð með neyðarathvarf, til að tala við barn í einrúmi ef þörf er á, fylgjast með hegðun þess eða til athugunar á barni. Samráð við foreldra ef tala á við barn yngra en 12 ára eða gera athuganir á því.

Question 33

Upplýsingaskylda gagnvart barnaverndarþjónustu 44 gr.

Answer 33

Öllum heilbrigðis- og sjúkrastofnunum er skylt eftir að barnaverndarþjónusta hefur tekið ákvörðun um könnun máls að láta þjónustunni endurgjaldslaust í té upplýsingar og afrit af nauðsynlegum gögnum um heilsu barns, foreldra þess og annarra heimilismanna, þar á meðal upplýsingar um ástand viðkomandi og batahorfur, auk annarra upplýsinga sem þjónustan telur að skipt geti máli fyrir úrlausn málsins. Mað sama hætti er öllum stofnunum þar sem barn hefur dvalist eða kemur raglulegaskylt að láta nefndinni í té upplýsingar sem hún telur að skipt geti máli fyrir úrlausn málsins. Þá skulu lögregla og sakaskrá ríkisins með sama hætti láta nefndinni í té upplýsingar og afrit nauðsynlegra gagna.

Question 34

Helstu verkefni sem ber að sinna í barnaverndarþjónustu?

Answer 34

Taka á móti tilkynningum og könnun á málefnum barna og meta stuðningsþörf. Öflun úrræða og eftirfylgni með stuðningi og velferð barna. Vinnsla við fóstur- og vistunarmál. Almenn ráðgjöf og sérhæfður stuðningur við foreldra og börn. Markvisst samstarf og teymisvinna, samstarf við stofnanir

Question 35

Menntun og hæfniskröfur í barnaverndarþjónustu

Answer 35

Starfsréttindanámi í félagsráðgjöf - yfirleitt!! Reynslu á sviði barnaverndarþjónustu/félagsþjónustu. Frumkvæði, nákvæmni og sjálfstæði í starfi. Hæfni í samskiptum, áhugi á þverfaglegri teymisvinnu. Hæfni til að tjá sig í ræðu og riti.

Question 36

Hvað gera félagsráðgjafar?

Answer 36

Starfa skvæmt barnaverndarlögunum og gildandi reglugerðum. Nota heildarsýn í mati og greiningu. Taka ákvarðanir um reglugerðir sem eru alltaf rökstuddar, ígrundaðar og gerðar í samráði við teymi. Eru fyrst og fremst málsvarar barna í þeim málum sem þeir koma að. Starfa við virðingu og samviskusemi að því að stykja fjölskyldur í umönnunarhlutverki barna og til að tryggja að börn búi við vernd.

Question 37

Hvað gera félagsráðgjafar í barnaverndarstarfi?

Answer 37

Tilkynningar koma aðallega frá lögreglu og skólum, leikskólum. Þeir gera könnun í kjölfar tilkynninga. Þeir ræða upplýsinga sem aflað er í kjölfar könnunar og kynna á fundi. Þeir gera áætlun í málinu ef ástæða er til að mál fari í málsmeðferð. Þeir meta þörf á stuðningi og þjónustuúrræðum. Þeir veita ráðgjöf til foreldra- félags-, sálfræði-, fjölskylduráðgjöf. Þeir gætu sinnt hópastarfi - forvarnarvinnu. Þeir taka greiningar-, meðferðar- og sérfræði-viðtöl. Gætu stuðst við vísað í úrræði eins og MST, stuðlar, meðferðarvistun, Bugl, fósturráðstöfun. En umfram allt - mannlegir - nákvæmir - samviskusamir - frjóir - skapandi og tilbúnir til að fara í leiðangur með barninu og foreldrum þess.

Question 38

Félagsráðgjafar eru að hitta:

Answer 38

Foreldra sem hafa vanrækt börnin sín Börn sem hafa verið vanrækt af öðrum umönnunaraðilum. Foreldra sem hafa beitt börnin sín ofbeldi eða aðrir ættingjar. Börn sem hafa orðið fyrir ofbeldi: líkamlegu-, andlegu- og kynferðislegu ofbeldi. Börn sem brjóta af sér: dópa, skemma, stela, skrópa, meiða sig, meiða aðra, vilja ekki lifa, vilja lifa - bara ekki svona osfrv.