FIKI

Question 1

Indarra zer da?

Answer 1

Gorputza deformatzeko edo haren pausagune edo higidura egoera aldatzeko gai den kausa

Indar kontzeptua gorputzen arteko interakzioetan oinarritzen da.

Question 2

Zer irudikatzen du bektoreak indar baten kasuan?

Answer 2

Indarra zehazteko modulua, norabidea eta jardun jakin batean zer noranzkotan

Bektoreak orientatu bat erabiltzen du indarra irudikatzeko.

Question 3

Indarrek zer efektu dituzte?

Answer 3

• Geldirik dauden gorputzak higiaraziz
• Higitzen ari den gorputza geldiarazi
• Gorputzaren abiadura aldatu
• Deformazioak eragin

Efektu hauek indar baten aplikazioaren ondorioz sortzen dira.

Question 4

Ukipen indarra zein egoeratan gertatzen da?

Answer 4

Gorputzek alkar ukitzen direnean

Urrutiko indarra, aldiz, gorputzek ez dute elkar ukitzen.

Question 5

Newtonen lehen legea zein printzipioari buruzkoa da?

Answer 5

Inertziaren printzipioa

Gorputzak pausatuta edo higidura zuzen uniformearekin jarraitzen du indarrik ez den bitartean.

Question 6

Indar batek gorputz batean nola eragiten du?

Answer 6

Gorputzaren masarekiko alderantziz proportzionala da

Newtonen bigarren legea: F=m.a.

Question 7

Higidura zer da?

Answer 7

Gorputz batek finkotzat hartzen den erreferentzia sistema betekiko, denbora tarte batean, duen posizio aldaketa

Higidura deskribatzeko kontzeptu garrantzitsua da.

Question 8

Zer da desplazamendua?

Answer 8

Bi posizio lotzen dituen lerro zuzenaren luzera

Desplazamendua ibilbidearen irudikapen bat da.

Question 9

Zer adierazten du Hooken legeak?

Answer 9

Indarra eta luzapena proportzionalak direla

F (indarra) = K (konstante berreskuratzailea) - x (lortutako luzapena).

Question 10

Zer da dinamometroa?

Answer 10

Indarra neurtzeko eta gorputzak pisatzeko erabiltzen den tresna

Dinamometroa indar neurtzeko gailu garrantzitsua da.

Question 11

Higidura zuzen uniformea zein ezaugarri ditu?

Answer 11

Abiadura konstantea

Higidura zuzen uniformeki aldatua abiadura aldatzen denean gertatzen da.

Question 12

Zer adierazten du abiadura?

Answer 12

Higikari batek ibilitako espazioa (s) zati higikariak espazio hori ibiltzeko erabilitako denbora

Abiadura v=s/t formularekin kalkulatzen da.

Question 13

Azelerazioa zer da?

Answer 13

Higikari batek denbora tarte oso txiki batean, une batean duen abiadura

Azelerazioa a=v_final - v_hasiera/t formularekin kalkulatzen da.

Question 14

Makina sinpleak zer dira?

Answer 14

Mekanismoak dira eta higidura bat eraldatzen dute, hura lortzeko behar den indarra txikiagotzeko

Bi indar daude: Indar eragilea (Fe) eta Erresistentzia (Fr).

Question 15

Palankaren legea zein formula da?

Answer 15

Fe.Le=Fr.Lr

Palankaren hiru maila daude: lehen, bigarren eta hirugarren maila.

Question 16

Zer da plano inklinatua?

Answer 16

Horizontalki angelu zorrotza erazten duen gainazal laua

FE txikiagoa egin behar da pisu plano inklinatu batetik altxatzeko.

Question 17

Indar grabitatorioa zer da?

Answer 17

Gorputz guztiek erakarpen indar bat egiten dutela beste gorputzetan

Newton 1687an higidura azaldu nahian aurkitu zuen.

Question 18

Masa (m) zer da?

Answer 18

Gorputza duen materialak kantitatea

SI sisteman, unitatea kg da.

Question 19

Pisua (p) zer da?

Answer 19

Lurrak gorputz bat erakartzean gorputz horretan egiten duen indarra

SI sisteman, unitatea N da.

Question 20

Karga elektrikoa zer da?

Answer 20

Materiaren propietatea

Bi mota daude: karga elektriko positiboa eta negatiboa.

Question 21

Indar elektrikoa zer da?

Answer 21

Kargen artean gertatzen den erakarpen edota aldarapen indarra

Intentsitate handiko indarra du.

Question 22

Fenomeno magnetikoa zer da?

Answer 22

Magnetismoa zenbait materialen eragiten dien fenomenoa

Imanek propietate magnetikoak dituzte.

Question 23

Lurraren eremu magnetikoa nola sortzen da?

Answer 23

Kanpoko nukleoa metalurtuen mugimenduen eragina da

Eguzkitik datorren energia gehiena desbideratzen du.

Question 24

Zer desbideratzen du gehiena?

Answer 24

Eguzki haizeak intentsitate asko dituzte biozera talka egiten dute eta aurrera bolealak edoautralak sortzen dituzte

Eguzki haizeak planetaren atmosferan eragina dute, eta fenomeno magnetikoak sortzen dituzte.

Question 25

Zer erlazio du elektromagnetismoak?

Answer 25

Elektrizitatearen eta magnetismoaren arteko erlazioa ## Footnote Elektromagnetismoa fisikako zientzia bat da, elektrizitateak eta magnetismoak nola elkar eragiten duten aztertzen duena.

Question 26

Oerteden esperimentua noiz gertatu zen?

Answer 26

1820an ## Footnote Oerteden esperimentua daniar fisikari batek burutu zuen, korronte elektrikoaren eta eremu magnetikoaren arteko erlazioa ikertzeko.

Question 27

Zer ikusi zuen Oerteden esperimentuan?

Answer 27

Imandua orratzak korronte elektrikoari hurbilduz mugitu egin zela ## Footnote Korronte elektrikoa eremu magnetikoa sortzen duela frogatu zuen esperimentu honek.

Question 28

Faradayren esperimentua noiz gertatu zen?

Answer 28

1831n ## Footnote Faradayk ikusi zuen iman batek korronte elektrikoa sortzen zuela mugitzean, eta horrek elektromagnetismoaren printzipioak baieztatu zituen.

Question 29

Zer erakutsi zuten Faradayren esperimentu eta Oerteden esperimentu?

Answer 29

Elektrizitatea eta magnetismoaren erlazioa ## Footnote Esperimentu hauek irakatsitakoak teoria bakar baten pean biltzen dira, elektromagnetismoa.

Question 30

Zer da elektroimana?

Answer 30

Aldi baterako imana; korronte elektrikoa igarotzen denean jarduten du ## Footnote Elektroimanek askotariko erabilera teknologikoak dituzte, hala nola motorretan eta gailu elektronikoetan.

Question 31

Zer erabilera teknologikoak dituzte elektroimanek?

Answer 31

Askotariko erabilera teknologikoak ## Footnote Elektroimanak motorretan, altzairuaren iragazketan eta medikuntzan erabiltzen dira.