Geneeskunde 2C1 HC week 2 - 1 t/m 5 Flashcards
(37 cards)
Wat zijn de 3 stabiliteitsissues van de hand en de pols?
1) benigne architectuur (botten): distale radius en ulna, carpus (8), metacarpus (5) en falangen (14)
2) kapsel en banden
3) spieren
Wat zijn de carpus (handwortels) van de hand en pols?
Ezelsbruggetje: Some Lovers Try Positions That They Can’t Handle
- proximale rij van radiaal naar ulnair: os scaphoideum, os lunatum, os triquetrum (+ os pisiforme)
- dorsale rij: os trapezium, os trapezoideum, os capitatum, os hamatum
Bijzondere: os pisiforme, sesambot, het ontstaat door verschillende krachten in het gewricht, ligt in een pees helemaal ulnair van de hand gelegen
Hoe ziet de benigne structuur (botten) van de hand en pols eruit?
Pols is een articulosa composita (bestaat uit meerdere botten; radius, ulna en carpus), functioneel is het een kogelgewricht maar morfologisch niet
- pols en hand zijn een functionele eenheid
- distale radio-ulnaire gewricht (DRU) verbindt onderkant radius en ulna met elkaar en maakt connectie met handgewricht
- radius draait over de ulna maar ulna draait ook zelf om zijn lengte as
- TFCC: triangular fibrocartilage complex, schijfje vezelig kraakbeen, overbrugt afstand tussen ulna en os triquetrum, betere drukverdeling, grotere congruentie en meer beweeglijkheid
- in de vingers eerst PIP-gewricht en daarna DIP-gewricht
- bij vallen vaak neerkomen op de gestrekte onderarm, hierdoor schade aan carpus
Welke kapsels en banden bevat de hand en pols?
Pols bestaat uit interossale ligamenten die met elkaar samenhangen
Falangen worden verbonden door zuivere scharniergewrichten, zijwaartse bewegingen worden tegengegaan door collateraalbanden aan de radiale en ulnaire zijde
4 groepen ligamenten:
- onderarm-carpus
- ligamenta intercarpea
- ligamenta carpometacarpea
- ligamenta metacarpea
In welke groepen zijn de spieren van de hand en pols te verdelen?
Er zijn geen eigen spieren van de pols (evt. m. pronator quadratus)
2 groepen die werkzaam zijn op pols en vingers
Onderarm:
- ventraal (flexoren): hechten aan epicondylus medialis, korte m. flexor carpi radialis, -ulnaris –> werken op de pols, FDS (korte m. flexor digitorum superficialis): oppervlakkig, loopt tot middelste falanx, FDP (lange m. flexor digitorum profundus): diep, gaat door de FDS heen, loopt door tot laatste falanx –> lopen over de pols door naar de vingers
~ pulleys: zorgen dat flexorpezen op het bot blijven liggen door kleine bandjes, annulaire (ringvormige) ligamenten rondom vingers, 5 A (cirkelvormige, A1 nog voor metacarpo-phalangeale gewricht) en 3 C (kruiselings) pulleys, hieronder de peesschede (vagina synovialis), hele pees omhuld door membrana synovialis (pezen kunnen zonder wrijving bewegen)
- dorsaal (extensoren): hechten aan epicondylus lateralis, korte m. extensor carpi ulnaris, lange m. extensor digitorum communis (in het midden), korte m. extensor carpi radialis (longus (ECRL) en brevis (ECRB)), retinaculum extensorum/-flexorum zorgt dat pezen niet loskomen en op de pols gedrukt blijven, vinculaea tendinaea bepalen onafhankelijke beweeglijkheid van vingers
Intrinsieke (korte) handspieren: zitten in de hand, handpalm
- in de hand een duimmuis (thenar, lopen transversaal) en pinkmuis (hypothenar), laterale zijde abductoren, mediaal adductoren
- articulatio sellaris (gewricht eerste carpus met metacarpus); zadelgewricht, 4 bewegingen: buigen duim, strekken duim, duim naar vingertoppen (opponeren), duim van vingers af (reponeren)
- m. lumbricales zitten aan palmaire zijde en lopen naar dorsale zijde hand (aanhechting op pezen extensorspieren (FDP)), bij aanspannen flexie in metacarpaal en extensie in interfalangiaal (schrijven)
- m. interosseus palmaris: ventrale zijde vingers, sluiten vingers, niet bij de middelvinger
- m. interosseus dorsales: dorsale zijde, spreiden vingers, zit op elke vinger
Door welke zenuwen worden de hand en pols geïnnerveerd?
- n. medianus: flexoren/ventrale zijde onderarm, sensibiliteit
- n. ulnaris: kleine spieren in hand en flexoren aan ulnaire zijde, sensibiliteit en oppositie/adductie duim
- n. radialis: extensoren/dorsale zijde van bovenarm (strekking elleboog) en onderarm (strekking pols)
- n. musculocutaneus: ventrale zijde bovenarm (m. biceps en m. brachialis), geeft takken naar de huid
zie ook afbeelding!
Hoe is de vascularisatie van de hand en pols?
Vanuit de aorta –> a. subclavia –> a. axillaris –> a. brachialis
Bij de elleboog splitst a. brachialis en a. radialis en a. ulnaris, komen weer samen in de hand in de vorm van arcussen: arcus superficialis en arcus profundus
Wat houden de volgende ziektebeelden in waarbij er uitval van de zenuwen in de hand en pols is:
- Preacher’s hand
- Klauwhand
- Dropping hand ?
- Preacher’s hand: proximaal uitval van n. medianus, duim, wijsvinger en middelvinger zijn niet te buigen bij het maken van een vuist, flexoren ulnaire zijde wel nog werkzaam, atrofie van de thenar, droogte van de huid van dig 1-3 en ulnaire zijde van dig 4 (gladde huid), gevoel en grip om voorwerpen te pakken is verloren, als de patiënt de gebogen vingers niet kan strekken sprake van de ziekte van Dupuytren (door verkorting fascia palmaris) of triggerfinger (pees blijft achter A1 pulley hangen (doorhalen op OK), pijnlijk, kan vinger zelf wel strekken)
- Klauwhand: uitval van n. ulnaris (innerveert intrinsieke handspieren en flexoren ringvinger + pink), testen met Froment test, pink en ringvinger lijken op klauwen (extensie in MCP), atrofie van m. interossei, m. adductor pollicis en hypothenar, bij laag letsel blijven polsfunctie en flexie vingers behouden
- Dropping hand: uitval van n. radialis, extensoren kunnen niet geïnnerveerd worden (allemaal niet), hand valt naar beneden bij hoge uitval (proximaal van aftakking naar m. triceps)
–> bij het maken verloopt zenuw regeneratie met 1 mm/dag (liever n. radialis kapot dan n. ulnaris doordat hij korter is)
Hoe is de onderarm in compartimenten verdeeld en wat is een compartimentsyndroom?
Onderarm is verdeeld in 4 compartimenten, afgesloten door fasciebladen die niet meerekken (nodig omdat spieren bij samentrekken korter en dikker worden)
Compartimentsyndroom: kan ontstaan bij een breuk, hier gaat bloed naartoe (–> oedeem –> drukverhoging) of bluiduitstorting (–> toename druk), spieren en zenuwen beschadigen wat veel pijn geeft, behandeling is een fasciotomie (compartiment openen)
Wat bevat het dorsale compartiment?
- m. extensor digitorum communis (EDC): strekt 4 vingers
- m. extensor digitorum quinti/minimi (EDM): strekt pink
- m. extensor carpi ulnaris (ECU): strekt ulnaire zijde pols
- m. supinator
- m. abductor pollicis longus (APL): duim naar buiten
- m. extensor pollicis brevis/longus (EPB/L): strekt duim ter hoogte van interfalangeale gewricht
- m. extensor indicis proprius (EIP): extra strekker voor wijsvinger, naar pink en wijsvinger 2 strekkers
Wat bevat het radiale (mobile wad) compartiment?
Zit eigenlijk aan dorsale zijde, spieren helpen ook met strekken;
- m. brachioradialis (BR): elleboogflexie, te zien bij elleboog buigen en aanspannen
- m. extensor carpi radialis longus (ECRL): over carpalia, strekt in pols, aan radiale kant en lang
- m. extensor carpi radialis brevis (ECRB)
Wat bevat het diepe volaire compartiment?
- m. flexor digitorum profundus (FDP): diepe vinger buiger
- m. flexor pollicis longus (FPL): lange buiger duim
- m. pronator quadratus (PQ): distaal tussen ulna en radius
Wat bevat het oppervlakkige volaire compartiment?
- m. flexor carpi ulnaris (FCU): ulnaire buiger pols
- m. flexor carpi radialis (FCR): radiale buiger pols
- m. flexor digitorum superficialis (FDS): oppervlakkige buigers vingers
- m. pronator teres (PT): oppervlakkig, proximaal t.o.v. onderarm
- m. palmaris longus (PL): erg oppervlakkig, gebruikt als er ergens anders een pees nodig is
Wat is de anatomische snuifdoos (tabatière anatomique)?
Dorsale zijde duim, ter hoogte van MCP, wordt gevormd door pezen:
- m. extensor pollicis longus (EPL) aan bovenzijde (dorsaal)
- m. extensor pollicis brevis (EPB) en m. abductor pollicis longus (APL) aan onderzijde (volair)
- os scaphoideum (aan palmaire zijde ligt het tegen de duimmuis aan) op de bodem
Wat zijn de peesscheden van de hand en welke ziekte kan zich hierin voordoen?
Om de pezen zitten peesscheden met synoviale vloeistof om wrijving te voorkomen, bij een diepe infectie van de vinger (panaritium) kunnen klachten zich in een andere vinger uiten omdat de peesscheden met elkaar verbonden zijn
- Ziekte van Quervain: ontstekingsproces in de eerste peesschede, vaak door overbelasting of slijtage
Wat is een carpaal tunnel syndroom (CTS)?
Tintelingen in de vingers (vooral duim, wijsvinger, middelvinger) dat ‘s nachts optreed, wapperen van de vingers helpt, soms zijn de klachten stand afhankelijk (bij ergens hard in knijpen)
- letsel van de n. medianus rond de pols kan hetzelfde beeld vertonen
- 1 op de 9 mensen krijgt dit
- carpale tunnel loopt tussen thenar (duimmuis) en hypothenar (pinkmuis), 2 grote groepen spieren, rondom de carpale tunnel lopen flexoren die richting de duim gaan
- in de carpale tunnel lopen 9 pezen, naar elke vinger 2 behalve naar de duim 1
Wat is een zondagsarm?
Als de radiuskop uit het proximale radio-ulnaire gewricht schiet, oftewel een radiusluxatie (radius schiet uit de kom)
- naam ontstaan door ouders die hun kinderen laten ‘vliegen’ door ze bij de armen vast te pakken
- ligamentum annulare houdt de radiuskop op zijn plek maar bij kinderen is dit minder ontwikkeld waardoor de radius over het ligament kan schieten
- door proneren en supineren komt de radiuskop terug op zijn plek
Wat is een Knochensalat?
Radiusfractuur, de radiuskop breekt in verschillende delen
- een van de meest voorkomende botbreuken
- behandeling is verwijdering van botdelen en opnieuw in elkaar zetten, hierna radiuskop terugplaatsen
Wat is je telefoonbotje/tinteldoos?
N. ulnaris
- voorziet delen van de onderarm, pols en hand en komt uit de plexus brachialis
- bij bijv. tintelingen in de pink een probleem distaal bij de n. ulnaris maar kan ook helemaal uit de nek komen (C8)
- bij een beknelling; huid en septum over de zenuw openmaken wat zorgt voor release, als de n. ulnaris echt uit zijn kommetje gaat moet er soms transpositie uitgevoerd worden door de zenuw submusculair te leggen (onder de spier)
Wat is een bicepspeesruptuur en wat is een heel kenmerkend teken hiervoor?
Popeye’s sign is heel kenmerkend: bij flexie van de elleboog een opbolling in de bovenarm
- ruptuur van de pees van m. biceps brachii
- tijdens iets zwaars tillen voel je een knap en krijg je acuut pijn in de bovenarm
- hooktest: kijken of de pees distaal gescheurd is, bij aangespannen armspieren in de elleboogplooi achter de pees haken (dan niet gescheurd)
- behandeling: operatief, gat maken in radius waarna de pees hierin wordt gevlochten en met een metalen plaatje wordt vastgezet
Wat is een synostose?
Verbening van een structuur, als dit tussen de radius en ulna is, is er geen pronatie of supinatie mogelijk (radius kan niet over ulna heen draaiien)
- is vanaf de geboorte aanwezig zijn of na een trauma ontstaan
- kan niet chirurgisch verholpen worden, stand kan wel gecorrigeerd worden
Welke gewrichten en spieren zitten in de onderarm?
Geen flexie in de onderarm, want er is alleen beweging in het gewricht
- 2 gewrichten: proximaal radio-ulnair gewricht (PRUG) en distaal radio-ulnair gewricht (DRUG)
- membrana interossea (MIO) zit tussen de radius en ulna
- pronatie gebeurt door m. pronator teres (cilindervormig) en m. pronator quadratus (vierkant)
- supinatie gebeurt door m. supinator en de biceps
Wat is een epicondylitis?
Peesontsteking
- microscopisch: degeneratief proces met fibroblasten en vasculaire hyperplasie en ongeordend collageen, drukpijn in de kliniek, ook testen door spieren aan te spannen en tegendruk te geven
- 80-90% geneest met conservatief beleid, pijn verlichten met rust, ijs, NSAID’s, fysio, bijna nooit meer corticosteroïdeninjectie (samen met lidocaïne tegen de pijn), wel bij >6 maanden last een percutane naaldtherapie, kleine gaatjes maken waardoor het lichaam ziet dat het kapot is en het gaat herstellen
- bij 10% een operatie, aangedaan weefsel lossnijden om spanning te verminderen, spieren losmaken van het bot en het hecht vanzelf op een prettigere plek weer vast
2 soorten:
- Tenniselleboog: peesontsteking van de extensoren, laterale epicondyl, sprake van pijn bij extensie tegen weerstand (tractie op de ontstoken plek)
- Golferselleboog: peesontsteking van de flexoren, mediale epicondyl, sprake van pijn bij flexie tegen weerstand
Wat is een gewrichtsmuis/corpus liberum?
Er is een vrij lichaam in de elleboog (patiënt heeft het gevoel alsof er een kiezelsteentje in de elleboog zit), deze kan af en toe in de elleboog schieten
- patiënt heeft pijn in het gewricht met het gevoel alsof het soms op slot schiet
- behandeling is een artroscopie van de elleboog waarbij het corpus liberum (vrij lichaam) wordt verwijderd