H2 : Farmaceutische Fase Flashcards
(17 cards)
Welke 3 elementen spelen een rol bij de ontdekking van een nieuw farmacon?
- toeval
- screening grote aantal stoffen voor therapeutische eigenschappen ( trail n error)
- doelgerichte ontwikkeling zoals drugdesign en me-too
Wat is Drugdesign en me-too?
DD = men vertrekt van een gekende structuur van de receptor/eiwit waarop F moet aangrijpen
M2 = kleine wijzigingen aan chemische structuur van gekende werkzame stof
Welke 3 grote fases komen aan bod bij ontwikkeling van een F
- ontwikkelingsproces = kwalitatief onderzoek ( 10-12j) naar (neven)effecten, toxiciteit)
- administratieve proces = registratieprocedure onder controle van geneesmiddelencommissie pas dan op de markt onder merknaam
- commercieel proces = terugbetaling binnen welk categorie wordt vastgelegd
Hoe verloopt de onderzoeks en ontwikkelingsfase van een F? ( zet op timeline)
1) PREKLINISCHE STUDIES (= 4j)
-> eerst in vitro onderzoek dan in vivo op dieren
-> doel is het testen van werking en toxiciteit
2) KLINISCHE ONDERZOEK
-> fase 1: Veilig? Test groep gezonde vrijwil ( 10-100) eerst lage dosis dan progressief hoger om farmacokinetox te testen
-> fase 2 : werkt? Optimale dosis? Test groep gezonde vrijwil ( 50-500) en bijwerkingen worden opgelijst ( 2j)
-> fase 3 : werking beter, slechter dan bestaand meds of placebo? Test op grote groep (300-3000) ( 3,5j)
-> fase 4 : farmacovigilantie = postmarketing surveillance of geneesmiddel bewaking
Wat is verschil tussen acuut, chronisch en subacuut? Wat is teratogeniciteit, mutageniciteit, carcinogeniciteit?
Acuut = snel binnengekregen vs chronisch = blootstelling op langer termijn
T = staat om groei en ontwikkeling van foetus/embryo te verstoren
M = vermogen om permanent verandering of wijziging DNA structuur te veroorzaken
C = kankerverwekkend vermogen
Wat is dosisescalatie?
Toediening vertrekkend van lage vermoedelijke veilige dosis en dan progressief verhogen om zo toxiciteit en verdraagzaamheid te testen ( tijdens eerste fase klinische onderzoek)
Wat gebeurt er in de administratieve fase van de ontwikkeling?
Duurt 0,5j - 1j
Toestemming van ofwel EAG ( Europees agentschap voor geneesmiddelen) of FAGG ( federaal agentschap voor geneesmiddelen en gezondheidsproducten) en dan na registratie ( trademark) en terug te vinden in gecommentatiereerd geneesmiddelen repertorium op bcfi.be
DOEL = evidence bases farmacotherapie
Wat gebeurt in de commerciële fase? En wanneer
Belang van rapporteren van bijwerkingen
- verdachte niet op bijsluiter
- verdachte bij recente geneesmiddelen
- ernstige met gevolg blijvende invaliditeit of congenitale afwijkingen
- verdachte bij kinderen
Patent: wettelijke bescherming voor de fabrikant waardoor ze alleenrecht hebben om te ontwikkelen en verkopen
Overlappend met fase 4 van ontwikkelingsfase
Wat is een generiek geneesmiddel?
Het is goedkoper want geen investering nodig voor jarenlang onderzoek en het verwijst naar het active bestanddeel in het referentie geneesmiddel
Voorwaarden:
- actief bestanddeel is min 10j in min 1 lidstaat EU toegelaten
- octrooi origineel is vervallen
- bio equivalent ( zelfde therapeutische waarde, werkzame stof, sterkte, toedieningswijze, dosis en conc afgifte)
Welke soorten farmaca wordt er een onderscheid in gemaakt?
- Magistrale bereidingen = gemaakt op overschrijft door apotheek en specifiek voor 1 patient
- Officinale bereidingen = ook door apotheek maar samenstelling, dosering, voorbereiding staat in farmacopee
- Farmaceutische specialiteiten ( door fabrikant):
= merkproduct / origineel product
= andere originele specialiteiten
= genetische
= kopiegeneesmiddel
= biotechnische ( gebruikt levende systemen dus onmogelijk kopie)
= biosimulars
Welke verschillen zijn r in de nomenclatuur van een farmacon?
- chemische naam ( gebruik in labo en gebaseerd op mol structuur van de actieve stof)
- soort/stofnaam/ generiek (afgeleid van chemische naam maar eenvoudiger en geschreven met kleine letter)
- merk/handelsnaam ( naam waaronder registratie en verkoop gebeurt en geschreven met hoofdletter)
NOTE: bij combo meerdere chemische stoffen wordt merknaam gebruikt
Welke soorten toedieningsvormen bestaan er?
DROGE:
- poeder
- tabletten
- capsules
- andere (kauwgom, TTS)
NATTE:
- dranken/mixtura
- injectie/infuus
- klysma/rectiole
- spray
- aerosol
- inhalatiegassen
VETTE:
- zalf
- crème
- pasta
- zetpil/suppositorium
Beschrijf de soorten droge toedieningsvormen
- Poeder: werkzame stof met hulpstof voor volume moet nog opgelost worden ( strooipoeders voor huid of inhalatie ook mogelijk) (NADEEL: prikkels smaakpapillen en houdbaarheid beperkt)
- Tabletten: werkzame stof samengeperst met hulpstoffen ( valt uiteen in water of maagsap) (NADEEL: maagdarmklachten en moeilijk in te nemen)
- Capsules: gelatineomhulsel oplosbaar en evt gevuld met granulen
-TTS : Transdermale therapeutische systemen in bloed zonder lever te passeren
Beschrijf de soorten tabletten en geef advies
- Gewone: inname door eerst in water uiteen vallen of slikken
- dispirs/ orodispergeerbaar: makkelijk uiteen op tong of in speeksel
- bruis: vallen uiteen onder gasontwikkeling ( minder maagklachten maar niet voor zoutarmdieet)
- zuig: valt niet uiteen in water- gebrui voor mond en keel aandoening door trage afgifte
- smelt : lost op in speeksel en via mondslijmvlies in bloed
- kauw: kauwen en slikken ( werking in maag/darm)
- implantatietabs : subcutaan ( geleidelijk en langdurig)
- enteric counted ( =EC / MRS is maagsapresistent) : laagje waardoor in een geheel in darmen (niet kauwen)
- dragees : coating van verschillende laaagjes ( suiker, kleurstof, laklaagjes met MRS kunststof)
- retardtabs: vertraagde vrijstelling, gereguleerde afgifte + omhuld door beschermlaag of bestaan uit matrix waar werkstof traag en constant wordt afgegeven ( minder bss flux en bijwerkingen)
Wat is OROS werking?
Oraal Osmotisch Systeem:
Water door semi perm membraan en farmacon diffundeert aan constante snelheid via een gaatje ( manier van retard afgifte)
Welke soorten natte toedieningsvormen zijn er? (Dranken, injectie, infuus, klysma/rectiole, spray, aerosol, inhalatiegassen)
- Dranken/ Mixtura
— oplossingen: vast/vloeibaar - vloeibaar - vloeibaar/gas
— Suspensie: mengsel vast stof met vloeistof ( heterogene mengsels goed schudden dus)
— Emulsie: mengsel van 2 niet-mengbare vloeistoffen - Injectie: rechtstreeks in bloed moet isotoon en steriel zijn ( 1-10ml) meeste waterig maar sommige IM als suspensie opgelost zijn
- Infuus: grote hoeveelheid vocht in bloedbaan
- klysma/rectiole = vloeibare oplossing in klein flacon met tuit wordt uitgeknepen in rectum
- spray = spuitflacon of bus voor aanbrengen fijne druppeloplossing op huid
- aerosol = fijne druppelvorm en via sterke inhalatie diep in de luchtwegen
- inhalatiegassen = 02 toediening of anesthesie
Beschrijf de vette toedieningsvormen
- zalf = voordeel dat huid afsluit en beschermt
- crème = mengsel water en vetten en emulgator nodig ( hydrofiel ( trekt snel in) / hydrofoob (=emulsie))
- pasta = zalf met meer dan 50% poedervormige bestanddelen
- zetpil = mengsel van vaste stof waarin farma verwerkt zit en smelt bij L temp
