HC2.2: Schildklierhormoonsynthese en pathogenese Flashcards
(42 cards)
klachten bij hypothyreoïdie:
- koude intolerantie
- droge huid
- moeheid
- trage hartslag
- gewichtstoename
- spierzwakte
- obstipatie
klachten bij hyperthyreoïdie:
- hitte intolerantie
- vochtige huid
- moeheid
- snelle hartslag
- gewichtsverlies
- spierverlies
- diarree
hypothalamus-hypofyse schildklier as:
- in de hypothalamus liggen neuronen die het hormoon TRH uitscheiden
- dat hormoon komt in de hypofyse voorkwab terecht en stimuleert daar de aanmaak van TSH
- dat TSH bereikt via de circulatie de schildklier en zet die aan tot productie van T4
- schildklier produceert T4, een pro-hormoon
- in de lever wordt er 1 jodium atoom van het T4 afgehaald en wordt het T3, en dat is actief
- en dat T3 kan in verschillende weefsels effect hebben
- negatieve feedback via T4. dat wordt lokaal in de hypothalamus en hypofyse omgezet in T3 en dat T3 remt de hypothalamus en hypofyse
normaal waardes van TSH en vrij T4:
TSH: 0,4 - 4,3 mU/L
vrij T4 (FT4): 11-25 pmol/L
wat verwacht je bij primaire hyperthyreoïdie/wat gebeurt er dan met FT4 en TSH?
FT4 omhoog
TSH omlaag
wat verwacht je bij primaire hypothyreoïdie/wat gebeurt er dan met FT4 en TSH?
FT4 omlaag
TSH omhoog
de schildklier bestaat uit allemaal blaasjes, genaamd…
follikels
opbouw follikels:
een ring van cellen, en aan de buitenkant ligt de bloedbaan. binnen in die ring van cellen ligt een holte, die gevuld is met een eiwitrijke vloeistof, het colloïd.
opname van jodium in de thyrocyt:
jodium is essentieel voor schildklier hormoon aanmaak.
het jodide wordt uit de bloedbaan gehaald, door het transporteiwit NIS.
NIS (Na/jodide symptorter):
- cotransport I- (jodide) met 2Na+
- het is indirect ATP afhankelijk
- de concentratie jodide in weefsel:serum = 25-400 keer zo hoog, dus er moet met veel energie jodide de thyrocyt in worden gebracht
- het wordt gestimuleerd door TSH
- het wordt geremd door hoge concentratie Jodide
- naast jodide kan het NIS ook nog enkele andere stoffen transporteren: ClO4- en TcO4-
als het jodide is opgenomen in de thyrocyt, moet het aan de andere kant van de cel, aan de kant van het colloïd weer worden afgegeven aan die vloeistof. dat gebeurt via de transporter:
Pendrin
het jodide komt dus aan de andere kant van de cel in de holte terecht (colloïd). daar bevindt zich een hoge concentratie van het eiwit:
Tg, en dat is een bouwsteen voor de synthese van het schildklierhormoon
bouwsteen voor het schildklierhormoon (een aminozuur):
tyrosine
structuur tyrosine en hoe dat uiteindelijk schildklierhormoon wordt:
tyrosine heeft een benzeenring (6 hoeken) en daar kunnen jodide atomen in worden ingebouwd.
1 jodide in tyrosine:
3-iodotyrosine (MIT) = mono iodotyrosine
2 jodide atomen in tyrosine:
3,5-diodotyrosine (DIT)
als je 2 DIT moleculen aan elkaar maakt, waarbij een restproduct ontstaat, krijg je een structuur met 2 ringen aan elkaar:
Thyroxine, ofwel T4
T4 wanneer daar 1 jodide atoom van af wordt gehaald (van de buitenste ring):
dan krijg je de actieve stof T3
T4 wanneer er 1 jodide atoom vanaf wordt gehaald (binnenste ring):
inactieve vorm, het reverse T3
jodering koppeling:
- wordt gedaan door het enzym TPO
- voor die reactie is H2O2 nodig, en dat wordt aangeleverd door het enzym DUOX
- TPO zorgt voor zowel de inbouwing van de jodium atomen als het koppelen van 2 DIT’s
mechanisme van jodering en koppeling door thyroïd peroxidase (TPO):
reacties die TPO catabolyseert:
- I- + H2O2 + 2H+ –> I+ + 2H2O (positief maken van jodium)
- I+ + TYR –> MIT + H+ (het positieve jodium is zeer reactief en vormt samen met Tyr, MIT)
- I+ + MIT –> DIT + H+ (aan MIT wordt nog een jodium gekoppeld)
- vervolgens worden de 2 DIT’s aan elkaar gekoppeld.
- 2DIT + H2O2 –> 2DIT. + 2H2O (er wordt een DIT radicaal gevormd (DIT.))
- en 2 van die DIT radicalen kunnen dan vormen tot T4 en een restproduct (DHA)
belangrijk om te beseffen dat die tyrosine moleculen niet vrij zijn, ze zitten gewoon gebonden aan een eiwitketen. alleen de zijketens steken uit. en dan zorgt het TPO ervoor dat er jodium atomen worden vastgemaakt aan die tyrosine moleculen. en voordat het hormoon T4 dan de bloedbaan in kan, moet het eerst nog losgekoppeld worden van die eiwitketen.
TPO is een belangrijke target voor thyreostatica, medicijnen die de schildklier remmen en gegeven worden bij hyperthyreoïdie. twee belangrijkste thyreostatica:
- Methimazol, maar in Nl strumazol
- Propylthiouracil (PTU)
wat doen strumazol en PTU?
gaan in het TPO zitten, waardoor het TPO zijn werk niet meer uit kan voeren en er zo dus minder productie is van schildklier hormoon.
