Hematologie

Question 1

Waar in het maagdarmkanaal worden respectievelijk non-heem en heem ijzer geabsorbeerd?

Answer 1

Non-haem voor het duodenum, haem vooral in de proximale dunne darm

Question 2

Via welk molecuul wordt geabsorbeerd ijzer in het plasma naar de rode bloedcellen getransporteerd?

Answer 2

Transferrine

Question 3

Noem verschillende ijzeropslagplaatsen in het lichaam

Answer 3

Reticulo-endotheliale cellen, hepatocyten, skeletspiercellen in de vorm van ferritne en hemosiderine. Kleine hoeveelheden gebonden aan myoglobine en enzymen.

Question 4

Geef twee oorzaken voor een verhoogd ijzergehalte in het bloed

Answer 4

• Erfelijke hemochromatose

- Secundaire hemochromatose (transfusie siderosis: hierbij vindt depositie van ijzer in de weefsels plaats)

Question 5

Bespreek de redenen voor een verlaagd ijzer in het bloed

Answer 5

Bloedverlies, hogere vraag (groei en zwangerschap), verminderde absorptie, slechte inname

Question 6

Hoe heet het eiwit waaraan ijzer wordt gebonden ter opslag?

Answer 6

Ferritine

Question 7

Bespreek de bloedbeeldveranderingen die relevant zijn bij ijzertekort

Answer 7

Serum ijzer verlaagd, iron-binding capacity gestegen, ferritine zegt iets over een absoluut ijzertekort, transferrine receptoren verhoogd,

Question 8

Bespreek de oorzaak van anemie bij chronische ziekte

Answer 8

Er is een verlaagde afgifte van ijzer uit het beenmerg aan ontwikkelende erythroblasten, daarnaast is er een inadequate respons van EPO op de anemie, maar ook een verslechterde erytrocytenoverleving speelt een rol.

Question 9

Bespreek de bloedbeeldveranderingen die relevant zijn bij ijzertekort

Answer 9

serumijzer en TIBC zijn laag, serum ferritine is normaal/verhoogd, transferrine normaal. Patiënten reageren niet op ijzertherapie

Question 10

Beschrijf kort de pathofysiologie bij pernicieuze anemie

Answer 10

Antilichaamvorming tegen pariëtale cellen, waarbij atrofische gastritis optreedt en productie van intrinsic factor faalt waardoor vitamine B12 niet goed geresorbeerd wordt.

Question 11

Bij welke mensen komt pernicieuze anemie doorgaans vaker voor?

Answer 11

vooral bij ouderen, 1 op de 1000 boven de 60 jaar, vooral blond-harigen met blauwe ogen, bloedgroep A

Question 12

indien de B12 concentratie ernstig verlaagd is kunnen er neurologische verschijnselen ontstaan die mogelijk irreversibel zijn. Noem een aantal.

Answer 12

Klassieke neuropathie, symmetrische paraesthesie in vingers en tenen, vroeg verlies van vibratiezin en proprioceptie, met gecombineerde zwakte en ataxie. Uiteindelijk kunnen ze paraplegisch worden.

Question 13

Wat is de vitamine B12 absorptie test?

Answer 13

De Schilling-test is een onderzoek om te kijken of de patiënt B12 kan opnemen. Radioactief B12 wordt oraal toegedient waarna een i.m. injectie van niet radioactief B12 wordt toegedient omm de B12 ‘binding proteins’ te satureren en de radioactieve B12 eruit te flushen. Normale patienten scheiden over 24 uur meer dan 10% vam de orale dosis uit. Wanneer dit afwijkend is wordt de test herhaald met toevoeging van intrinsic factor.
Wanneer excretie nu normaal: pernicieuze anemie of gastrectomie
Nog steeds abnormaal: laesie in het terminale ileum of een overgroei van bacteriën.

Question 14

Waarbij speelt foliumzuur een belangrijke rol?

Answer 14

Fysiologische rol in de DNA-synthese en in de aminozuurstofwisseling

Question 15

Noem een aantal symptomen van folaatdeficiëntie

Answer 15

• Megablastaire anemie leidend tot effectief te weinig zuurstof in het bloed, zich uitend in: hoofdpijn, vermoeidheid, gewichtsverlies, misselijkheid, anorexie, diarree, slapeloosheid, geïrriteerdheid, vergeetachtigheid
• Glossitis
• Darmstoornissen
• Groeistoornissen’
• Perifere neuropathie
• Geboorteafwijkingen
• Gewichtsverlies
• Cerebrale verstoringen en cognitieve achteruitgang
• Hyperhomocysteïnemie geeft een hoger risico voor hart- en vaatziekten

Question 16

Wat is aplastische anemie?

Answer 16

Pancytopenie met hypocellulariteit (aplasie) van het beenmerg

Question 17

Beschrijf enkele typerende klinische kenmerken van aplastische anemie.

Answer 17

Bloedingen, blauwe plekken met minimale trauma, bloedblaren in de mond, bloedend tandvlees, epistaxis (bloedneus), ecchymoses, anemie en infectie.

Question 18

Wat is de behandeling naar keuze bij patiënten onder de 40 jaar met een HLA-gelijke familielid?

Answer 18

Beenmergtransplantatie

Question 19

Wanneer is immunosuppresieve therapie geïndiceerd?

Answer 19

• Ernstige zieke patiënten boven de 40 jaar
• Jongere patiënten met ernstige ziekte zonder HLA match
• Patiënten zonder erge ziekte maar transfusie afhnankelijk zijn.

Question 20

Wanneer wordt intravasculaire hemolyse verdacht?

Answer 20

Bij een verhoogde plasma hemoglobine, hemosidurinrie, weinig tot geen haptoglobinen en aanwezigheid van methemoalbumine.

Question 21

Wat is er bij een thalassemie aan de hand?

Answer 21

Er is een fout in de productie van globulineketens. Er is sprake van een ongebalanceerde globine chain productie, waarbij de globuline die in overvloed aanwezig is neerslaat in de rode bloedcelprecursors en resulteert in ineffectieve erythropoëse.

Question 22

Wat gebeurt er bij een thalassemia major?

Answer 22

Er is een homozygote beta-thalassemie, die gedurende het eerste levensjaar zich uit in:

• Onvermogen te groeien en meerdere bacteriële infecties
• Ernstige anemie na 3 tot 6 maand wanneer van gamma productie naar beta-productie wordt overgegaan.
• Extramedullaire hematopoëse leidt snel tot splenomegalie en botexpansie, resulterend in een klassieke thalassemie aangezicht.

Question 23

Hoe kan het dat bloedcellen bij sikkelcelziekte een sikkelvorm aannemen?

Answer 23

Gedeoxygeneerde HbS moleculen zijn onoplosbaar en polymerizeren. De flexibiliteit van de cellen is verminderd en ze worden stijf en nemen een sikkelcelvorm aan. In eerste instantie is dit proces omkeerbaar, maar op den duur is het proces irreversibel. Hierdoor is er een verminderde overlevingsduur van de cellen en een verstoorde passage door de microcirculatie wat kan leiden tot obstructie en zodoende infarctie.

Question 24

Noem enkele belangrijke klinische manifestaties van sikkelcelziekte

Answer 24

Vaso-occlusieve crises, pulmonaire hypertensie, acute chest syndroom, anemie.

Question 25

Wat zijn de lange termijn problemen bij sikkelcelziekte

Answer 25

• Groei en ontwikkeling
• Botten zijn vaak aangedaan door vaso-occlusie leidend tot chronisch infarcten.
• Infecties
• Hartproblemen
• Neurologische problemen zoals TIA’s, infarcten, bloedingen en coma
• Galstenen
• Hepatomegalie
• Tubulointerstitiële nefritis
• Priapisme

Question 26

Benoem de systemen die in de rode bloedcel belangrijk zijn voor de productie van energie en ‘reducing power’.

Answer 26

Glycolyse (productie ATP) en hexose monofosfaat pathway (productie NADPH), vorming 2,3 BPG

Question 27

Wat gebeurt er bij oxidatieve stress in een rode bloedcel?

Answer 27

• De cel wordt rigide door cross-linking van spectrine en zorgt voor verminderde flexibiliteit van het membraan.
• Oxidatie van Hb, waardoor methemoglobine ontstaat en een neerslag van de globine chains als Heinz bodies aan de binnenkant van het membraan.

Question 28

Tot welke klinische syndromen kan glucose-6-fosfaat dehydrogensase deficiëntie zich uiten?

Answer 28

Acute geneesmiddel-geïnduceerde hemolyse
Favisme
Chronische hemolytische anemie
Neonatale geelzucht
Infecties en acute ziekte

Het bloedbeeld laat typische irregulaire gecontraheerde cellen zien (bite en blister cells)

Question 29

Noem de oorzaken van immuundestructie van rode bloedcellen

Answer 29

Auto-antilichamen, drug-geïnduceerde antilichamen, allo-antilichamen

Question 30

Oorzaken van niet-immuun destructie rode bloedcellen

Answer 30

Verworven membraandefect (paroxysmale nocturnale hemoglobinemie), mechanische factoren (mechanische hartklep), secundair aan systemische ziekte

Question 31

Noem enkele verschillen tussen warme en koude AIHA

Answer 31

Bij warm IgG-antilichamen en bij koude AIHA IgM-antilichamen, bij warm een sterk positieve directe coombs en bij koud positieve directe coombs