Hfdst.1 Flashcards
Psychologie
(Psychology)
Leg uit wat deze wetenschap is en doet.
De wetenschap van gedrag en geest.
Gedrag (behaviour) = observeerbare acties van een mens of dier
Geest (mind) = individuele sensaties, gevoelens, gedachten, dromen, percepties, motieven en andere subjectieve ervaringen.
Het refereert ook aan alle onbewuste kennis en operationele ‘regels’ die in ons brein zijn opgebouwd of opgeslagen. Zij vormen de basis voor georganiseerd gedrag en bewuste ervaringen.
Science = alle pogingen om antwoorden te vinden op vragen dmv systematische collectie en logische analyses van objectieve, observeerbare data.
3 fundamentele ideeën waar de psychologie uit voortkomt?
- Materialisme
Gedrag en mentale ervaringen hebben altijd een biologische/fysieke oorzaak.
Descartes (dualisme - wel nog sprake van ziel) en Hobbes (materialisme - concept van ziel overbodig. Lichaam is een machine. Ook het brein.
Studie: van reflexen en het localiseren van functies in ons brein
2. Empirisme Gedrag ontstaat door ervaringen die we opdoen: de omgeving prikkelt de menselijke machine via onze zintuigen. Britse empiristen (John Locke) beweerden dat al onze gedachten en kennis worden opgedaan door zintuiglijke ervaringen. Associatie-wet
- Nativisme / Evolutionaire basis voor gedrag. We bezitten aangeboren kennisstructuren die ons in staat stellen om te overleven en ons voort te planten en die door natuurlijke selectie zijn ontstaan. Gedrag en geest hebben dus een evolutionaire basis. Door het principe van natuurlijke selectie evolueert ons gedrag en onze geest. We worden dus niet geboren als onbeschreven blad (tabula rasa) maar zijn al toegerust met aangeboren kennis en ervaringen (innate). Eerst dit idee bij Leibniz en Kant (filosofen). Vervolgens heeft Darwin dit idee verder wetenschappelijk onderzocht en kwam met de evolutie theorie.
9 soorten verklaringen (9 levels of analyses):
In de psychologie kan het gedrag en/of de mentale ervaringen van een persoon op 9 manieren worden geanalyseerd.
Welke manieren / levels zijn dat?
- Neurale verklaringen (neurale verbindingen in ons brein en dat wat zich daardoor afspeelt in ons zenuwstelsel als oorzaak)
- Fysiologische verklaringen (chemische processen in het lichaam als oorzaak zoals drugs en hormonen)
- Genetische verklaringen (invloed van onze genen als oorzaak)
- Evolutionaire verklaringen (natuurlijke selectie als oorzaak)
- Leer-theoretische verklaringen (de voorafgaande ervaring van het individu als oorzaak)
- Cognitieve verklaringen (kennis en overtuigingen van het individu als oorzaak)
- Sociale verklaringen (de invloed van anderen op jou als oorzaak)
- Culturele verklaringen (de culturele context waarin iemand opgroeit als oorzaak)
- Ontwikkelings-theoretische verklaringen (leeftijdsgerelateerde veranderingen als oorzaak)
Welke van de 9 levels of analyses focussen zich op biologische processen? (Voortkomend uit Nativisme)
Neurale verklaringen
Fysiologische verklaringen
Genetische verklaringen
Evolutionaire verklaringen
Welke van de 9 levels of analyses focussen zich op omgevingservaringen, kennis en ontwikkeling? (voortkomend uit Empirisme)
Leer-theoretische verklaringen Cognitieve verklaringen Sociale verklaringen Culturele verklaringen Ontwikkelingstheoretische verklaringen
3 hoofd specialisaties in de psychologie?
- Persoonlijkheids psychologie
- Abnormale psychologie
- Clinische psychologie
(uitleg zie blz. 18)
Psychologie heeft contact met allerlei andere wetenschappen. Daarom heet het een Hub-science
Deze wetenschappen kun je opdelen in 3 categorieën. Welke?
1. Natuurwetenschappen Biologie Chemie Fysiologie 2. Humanitaire wetenschappen Kunst Muziek Talen Filosofie 3. Sociale wetenschappen Politicologie Economie Sociologie Antropologie
Wat wordt bedoeld met
Association by contiguity? = Associatie door contiguiteit
Dit is het principe dat voor het eerst beschreven werd door Aristoteles (in zijn ‘wetten van associatie’). Het houdt in dat als 2 gebeurtenissen in onze omgeving (stimuli) tegelijkertijd optreden, of de een direct na de ander (contiguously), dat deze gebeurtenissen dan in onze geest aan elkaar worden gelinkt.
Wat wordt bedoeld met
Behavioral Genetics?
(gedragsgenetica)
Een onderzoeksspecialiteit die psychologische verschillen tussen individuen poogt te verklaren aan de hand van verschillen in hun genen
Wat wordt bedoeld met
Behavioral neuroscience?
(neurowetenschap mbt gedrag)
Onderzoeksspecialiteit die gedrag probeert te verklaren in termen van processen die plaatsvinden in ons zenuwstelsel. Er wordt hier vaak gebruik gemaakt van invasieve technieken bij dieren.
Wat is biopsychologie?
De soort psychologie die bestudeert welke werking drugs, hormonen (chemische stoffen) hebben op ons brein en hoe dat van invloed is op ons gedrag en onze ervaringen. Zowel bij mensen als dieren.
Wat is cognitieve neuroscience?
Cognitie = alle onderwerpen die te maken hebben met mentale informatie en kennis
Onderzoeksspecialiteit die cognitie probeert te verklaren aan de hand van processen die in ons zenuwstelsel plaatsvinden. Bij dit onderzoek wordt gebruik gemaakt van niet-invasieve technieken bij mensen.
Leg Dualisme uit
Dualisme is de filosofische theorie die stelt dat 2 unieke systemen (het materiële lichaam en de immateriële ziel) betrokken zijn bij de controle over het gedrag. Zie Descartes.
Materialisme (Hobbes) staat hier haaks op. Daar is de immateriële ziel geen bruikbaar concept meer voor het verklaren van gedrag. Alles is machinerie, ook ons brein.
Wat is Materialisme?
Dit is de theorie van Thomas Hobbes dat er niets anders bestaat dan materie en energie. Er is dus niet zoiets als een immateriële geest/ziel.
Wat is nativisme?
Het idee dat bepaalde elementaire ideeën zijn aangeboren en opgeslagen in de menselijke geest (innate) en dus niet door ervaring opgedaan hoeven worden (zoals bij empirisme wordt gesteld)
Hoe zou je de term Mind (geest) uitleggen?
- De gehele set van individuele sensaties, percepties, herinneringen, gedachten, dromen, motieven, gevoelens en andere subjectieve ervaringen.
- In de cognitieve psychologie is het de set van hypothetische-informatie, verwerkingsstappen, die stimulus-informatie analyseren en gedragsresponsen organiseren.
Wanneer is de wetenschap Psychologie formeel gezien ontstaan? Wie speelde daarbij een hoofdrol?
1879
Wilhelm Wundt opende toen het eerste universitaire onderzoekslaboratorium voor psychologie in Leipzig (Duitsland)
Hoe hebben de drie ideeën, materialisme / empirisme / nativisme, de hedendaagse psychologie geholpen?
Materialisme: het fysieke verband van Descartes en het materialisme van Hobbes maakten een natuurwetenschappelijke benadering van gedrag, gedachten en gevoelens mogelijk.
Empirisme (Locke) zorgde voor een van de belangrijkste verklaringen voor het menselijk gedrag namelijk: de invloed van prikkels vanuit de Omgeving waardoor we ervaringen opdoen die ons gedrag beïnvloeden.
Nativisme (Kant en Darwin) lieten zien dat de mens niet alleen een machine is die wordt aangestuurd door de omgeving, maar dat die machine al bij de geboorte op een specifieke manier in elkaar steekt. Waardoor sommige gedragingen en ervaringen wel mogelijk zijn of voor de hand liggen en andere niet.
Wat was René Descartes (1596-1650) zijn versie van het dualisme?
Hij zag het lichaam als een complexe machine, hij sneed erin om te kijken hoe het werkte. Dieren waren volledig machinaal en hadden geen ziel. Mensen wel: zij denken bewust met een losstaande geest.
Descartes kwam tot de conclusie dat het lichaam een complexe machine is die functioneert zonder directe inmenging van de ziel. Zijn voorstelling van de aansturing van deze mechanismes lijkt erg op wat we tegenwoordig weten van reflexen. Hij schreef nog slechts één eigenschap toe aan de ziel: het denkvermogen. Maar ook dit was volgens hem afhankelijk van zintuiglijke prikkels om in staat te zijn over te gaan tot actie.
Hoe hielp Descartes om de weg vrij te maken voor psychologie als wetenschap? En waarom was zijn theorie niet helemaal geschikt voor psychologie als wetenschap?
Descartes dualisme (filosofie) hielp de weg vrijmaken naar de wetenschap door de grote nadruk op het lichaam. Hij verenigd wel de (religieuze) gedachte dat de geest onstoffelijk cq immaterieel is met het besef dat zintuigen, zenuwen en spieren invloed hebben op gedrag.
Beperkingen voor wetenschap =
hoe kan een onstoffelijke geest (die de natuurwetten niet volgt) het stoffelijke lichaam (dat de natuurwetten moet volgen) aansturen?
Wat is het materialisme van Thomas Hobbes? En hoe droeg dit bij aan de psychologie van vandaag de dag?
Materialisme (filosofie) =
Hobbes: er bestaan alleen materie en energie. Alle gedrag is het gevolg van lichamelijke processen, ook in de hersenen. Bewust denken is een product van de hersenen als machine (en dus afhankelijk van natuurwetten). Niet van een losstaande immateriële ziel.
Hobbes beargumenteerde dat de ziel een betekenisloos concept is en dat er niets anders bestaat dan materie en energie. Zijn opvatting was dat al het menselijke gedrag veroorzaakt wordt door lichamelijke processen, ook in het brein. Ook gedachten zijn puur een product van de machinerie van het brein en derhalve onderhevig aan de wet der natuur. Dit nam alle beperkingen weg met betrekking tot wat psychologen wetenschappelijk konden gaan onderzoeken/bestuderen.
Hoe heeft het materialisme van Hobbes een fundering gelegd voor andere stromingen/manieren van verklaren?
Hobbes idee over de hersenen als machine zorgde voor vooruitgang op twee gebieden:
- De fysiologie nam een vlucht. Er werden vele ontdekkingen gedaan over het zenuwstelsel: toegenomen begrip van het zenuwstelsel en reflexen leidde tot reflexologie + ontdekking dat verschillende delen van de hersenen verschillende functies hebben.
- Hobbes gedachte van de mens als machine leidde tot de filosofische stroming empirisme: als we machines zijn, dan wel machines die leren. Dit was een belangrijke basis voor hedendaagse psychologie: studie van de effecten van de omgeving en ervaringen op gedachten, gevoelens en gedrag.
In de negentiende eeuw kwam men tot de ontdekking dat de zenuwen die de ruggenwervel ingaan twee separate wegen aflegt, een voor het dragen van boodschappen naar het centrale zenuwsysteem die de sensitiviteit van de receptoren van de huid aanstuurt en een voor het dragen van boodschappen naar de operatieve spieren.
Dit begrip leidde tot een theorie die reflexologie heet. Wat is reflexologie?
De reflexologie suggereert dat dat elke vorm van menselijk gedrag plaatsvindt door middel van reflexen. Zelfs de zogenaamde vrijwillige handelingen zijn complexe reflexen voortkomend uit de hogere regionen van het brein.
Een van de voornaamste wetenschappers binnen deze theorie is I.M. Sechenov. Hij ageerde dat elke menselijke handeling wordt geïnitieerd door stimuli in de omgeving. Deze stimuli hebben effect op de mens zijn waarnemende receptoren, die een ketting van reacties in gang zet tot de uiteindelijke spierbeweging in het uitvoeren van de handeling.
Een tweede belangrijke wetenschappelijke ontwikkeling in de negentiende eeuw was het concept van het lokaliseren van specifieke functies in specifieke plekken in het brein, waardoor bepaalde delen van de hersenen verantwoordelijk waren voor mentale ervaring en gedrag.
Hoe droeg deze ontwikkeling bij aan de ontwikkeling van de psychologie?
De bewijzen van de relatie tussen de geest en het brein hebben bijgedragen aan de wetenschappelijke psychologie omdat het een basis gaf voor het idee dat er een materiële basis is voor het mentale proces.