Hoofstuk 4: Vakbonde

Question 1

Wat is ‘n Vakbond?

Answer 1

‘n Vakbond is ‘n organisasie waar werkers hulself saam organiseer om te onderhandel met werkgewers.

Question 2

Wat doen werkers in ‘n Vakbond?

Answer 2

Werkers organiseer hulself saam en onderhandel met werkgewers.

Question 3

Wat is die doel van ‘n Vakbond?

Answer 3

Die doel is om verhoogde kollektiewe bedingingskrag te hê.

Question 4

Definieer kollektiewe bedinging.

Answer 4

Kollektiewe bedinging is die proses waardeur ‘n groep werkers onderhandel oor arbeidsvoorwaardes.

Question 5

Vul die leemte in: ‘n Vakbond verhoog _______.

Answer 5

kollektiewe bedingingskrag

Question 6

Wat is vakbonde

Answer 6

Groep werkers organiseer hulself saam

Onderhandel met werkgewer

Verhoogde kollektiewe bedinging

Question 7

Wat se die SA grondwet oor vakbonde

Answer 7

Die Suid-Afrikaanse grondwet gee
werknemers die reg om by ‘n vakbond aan
te sluit en deel te neem aan die aktiwiteite deur die volgende 2 regte te waarborg:
- vryheid van assosiasie
- reg tot vreedsame protes-optredes

Question 8

Vryheid van assosiasie

Answer 8

Werknemer kan by Unie van hulle keuse aansluit

Question 9

Vreedsame protes-optredes

Answer 9

Kan protesteer of staak op voorwaarde dat die regte prosedure gevolg word

Question 10

Vereistes van ‘n vakbond:

Answer 10

vakbond:
•Nie verpligtend om te registreer nie, maar indien dit registreer moet die volgende in plek wees:
•Moet ‘n skriftelike Grondwet hê
•Die Grondwet moet in lyn wees met die voorskrifte en bepaling van die Wet op Arbeidsverhoudinge

•Mag nie geaffilieer wees by enige politieke party nie

Question 11

3 grootste vakbond organisasies

Answer 11

COSATU

FEDUSA

NACTU

Question 12

COSATU

Answer 12

Congress of South African Trade Unions

Question 13

FEDUSA

Answer 13

Federations of Unions of South Africa

Question 14

NACTU

Answer 14

National council of Trade Unions

Question 15

SADTU

Answer 15

South African Democratic Teachers Union

Question 16

Tot en met 1907

Answer 16

Beperkte verhoudings tussen werkgewers en werknemers

Question 17

1907

Answer 17

Eerste arbeidsonrus

Question 18

1921

Answer 18

Politieke partye en vakbonde staan saam om die Suid Afrikaanse Kommunisteparty (SAKP) te vorm

Question 19

1955

Answer 19

Eerste veelrassige vakbond, SACTU gestig.

Werkers gebruik arbeidsoptrede om politieke en sosiale veranderinge af te dwing

Question 20

1985

Answer 20

COSATU (Congress of South African Trade Unions) is gestig

Question 21

Na die eerste demokratiese verkiesing in 1994

Answer 21

Die rol van vakoonde verander, omdat nulle nie meer nodig gehad het om by die politiek betrokke te wees nie.

Question 22

1996

Answer 22

COSATU het nie die ANC se GEAR-program ondersteun nie. Spanning ontwikkel tussen vakbonde en die ANC.

COSATU kritiseer gereeld die Regering se kapitalistiese benadering en ondersteun ‘n meer sosialistiese benadering.

Question 23

Regte van Vakbonde

Answer 23

•Verteenwoordig werknemers in die kollektiewe bedingings proses

•’n Geregistreerde vakbond het die reg om toegang tot werkers te hê binne die werkplek

•Lidmaatskap geld moet deur die werkgewer van lede se salarisse atgetrek word en oorbetaal word aan die vakbona

Question 24

Verantwoordelikhede van Vakbonde

Answer 24

•Die beskerming van werkers se regte gedurende kollektiewe bedinging

•Om lede te verteenwoordig in dissiplinêre aangeleenthede

• Verteenwoordig leerders in onderhandelinge met werkgewers

•Gee lede advies

Question 25

Die impak van Vakbonde op besighede

Answer 25

Vakbonde verseker dat besighede omsien na hul werknemers Weens die historiese rol wat vakbonde gespeel het, word vakbonde dikwels beskou as die rede vir konflk Staking, sloerstaking en pikettering Noodsaaklike dienste mag nie staak nie Volg die korrekte prosedures om stakings te organiseer

Question 26

Staking

Answer 26

•2 of meer werknemers weier om te werk •A.G.V gemeenskaplike werkverwante rede

Question 27

Sloerstaking

Answer 27

•Werkers werk, maar teen verminderde spoed •Affekteer produktiwiteit

Question 28

Pikettering

Answer 28

•Stakende werkers demonstreer in openbare plek •Slegs geregistreerde VB kan dit organiseer

Question 29

NEDLAC

Answer 29

National Economic Development and Labour Council

Question 30

Wat is NEDLAC

Answer 30

Die rolspeler in die verhouding tussen besighede-, vakbonde, die regering en gemeenskapsgroepe

Question 31

Doel van NEDLAC

Answer 31

• Maak ekonomiese besluitneming meer inklusief. • Bevorder die doelstellings van sosiale billikheid en ekonomiese groei.