Hormony Flashcards
(296 cards)
1
Q
Komunikacja bezpośrednia
A
z komórki na komórkę, przez złącza typu nexus przez które przepływają jony
2
Q
Komunikacja parakrynna
A
komórka uwalnia substancje, które działają na komórki w jej bliskim otoczeniu
3
Q
komunikacja autokrynna
A
komórka wydziela substancje, które działają na nią samą
4
Q
komunikacja nerwowa
A
informacja biegnie włóknami nerwowymi do konkretnych narządów/tkanek, bardziej celowana niż droga endokrynna
5
Q
komunikacja endokrynna (hormonalna)
A
za pośrednictwem krwi, substancje są wydzielane do krwi i wraz z nią płyną do narządów docelowych
6
Q
Jakie są substancje, które wydziela tkanka tłuszczowa, która nie jest traktowana jako gruczoł dokrewny?
A
- białko morfogenetyczne kości BMP
- TNF alfa
- interleukiny
- TGF beta
- retinol
- AgRP - agouti related peptide
- PAI-1
- leptyna
- angiotensynogen
- angiotensyna I
- estrogeny
- adiponektyna
- rezystyna
7
Q
Jakimi związkami mogą być hormony?
A
aminokwasami
peptydami
glikoproteinami
białkami
lipidami
pochodnymi lipidów
8
Q
Czym na początku są hormony peptydowe?
A
preprohormonami
9
Q
Gdzie zachodzą modyfikacje hormonów peptydowych?
A
w ER, a potem w AG
10
Q
Co wchodzi w skład preprohormonu?
A
peptyd sygnałowy
11
Q
Co wchodzi w skład preprowazopresyny?
A
wazopresna
peptyd sygnałowy
neurofizyna II
kopeptyna
12
Q
Jaka jest funkcja neurofizyny II?
A
transport preprowazopresyny z podwzgórza do tylnego płata przysadki
13
Q
Jaki jest mechanizm powstawania moczówki prostej?
A
niedobór wazopresyny spowodowany brakiem enzymu oddzielającego neurofizynę II od wazopresyny
14
Q
Jaka neurofizyna wchodzi w skład preprooksytocyny?
A
neurofizyna I
15
Q
Co powstaje z preproopiomelanokortyny POMC?
A
ACTH
gamma-lipotropina
beta-endorfina
i inne fragmenty
16
Q
Na jakie związki rozkłada się ACTH
A
alfa MSH i inne cząsteczki
17
Q
Z czego składa się preproinsulina?
A
- peptyd sygnałowy
- białko C
- łańcuch A i B połączone mostkami disiarczkowymi
18
Q
Poziom jakiej substancji mierzy się, aby określić czy poziom insuliny w organizmie jest prawidłowy?
A
poziom białka C
19
Q
Na czym polega główny mechanizm działania hormonu?
A
na połączeniu się hormonu z receptorem w komórce docelowej
20
Q
Jakie mogą być rodzaje receptorów, z którymi łączą się hormony?
A
błonowe lub jądrowe
21
Q
Czym są przekaźniki drugorzędowe?
A
powstają wewnątrz komórki, gdy hormon połączy się z receptorem błonowym, zapoczątkowuje szereg zmian w metabolizmie komórki
22
Q
Jakie przekaźniki drugorzędowe wyróżniamy?
A
- cAMP
- IP3, DAG
- cGMP
- kinaza tyrozynowa
- fosfolipaza A2
23
Q
Dla jakich substancji cAMP jest przekaźnikiem drugorzędowym?
A
- dla adrenaliny i noradrenaliny, które połączyły się z receptorem beta-adrenergicznym
- dla kalcytoniny
- dla parathormonu
- dla wazopresyny
- dla ACTH
- dla TSH
- dla glukagonu
24
Q
Jakie działanie wykazuje IP3 i DAG?
A
podwyższenie stężenia jonów Ca2+ w cytoplazmie, które są uwalniane z SER
25
Dla jakich substancji IP3 i DAG są przekaźnikami drugorzędowymi?
* dla adrenaliny i noradrenaliny, które połączyły się z receptorem alfa2-adrenergicznym
* dla oksytocyny
* dla liberyn
* dla eikozanoidów
26
Do czego może prowadzić zwiększenie stężenia cAMP?
| do aktywacji jakiej kinazy?
kinazy białkowej A (PKA)
27
Do czego może prowadzić zwiększenie stężenia Ca2+?
| do aktywacji jakiej kinazy?
kinazy białkowej C (PKC)
28
Dla jakich substancji cGMP jest przekaźnikiem drugorzędowym?
dla hormonów natriuretycznych albo NO
29
Dla jakich substancji kinaza tyrozynowa jest przekaźnikiem drugorzędowym?
dla insuliny i hormonu wzrostu
30
Dla jakich substancji fosfolipaza A2 jest przekaźnikiem drugorzędowym
dla TSH (tyreotropiny)
31
Gdzie i na co działają hormony lipofilne
**wewnątrz jądra**
działają hamująco lub pobudzająco na transkrypcję konkretnych białek
32
Co się dzieje z hormonem lipofilnym, gdy znajdzie się we wnętrzu komórki, a potem jądra komórkowego?
w komórce wiąże się z białkiem opiekuńczym np. HSP, a potem w jądrze z receptorem, który jest związany z danym łańcuchem DNA
33
Jakie hormony działają tak jak hormony lipofilne?
hormony tarczycy
**tyroksyna i
trójjodotyronina**
34
Na jakie organellum komórkowe mają wpływ hormony tarczycy?
na mitochondria
35
Co to znaczy, że mitochondria są dobrze sprzężone?
Oznacza to, że stosunek powstającego ATP do energii rozproszonej w postaci ciepła jest **wysoki**
36
Kiedy mówimy, że mitochondria są rozprzężone?
kiedy więcej energii jest rozpraszanej w postaci ciepła niż powstaje ATP
37
W jaki sposób działają hormony tarczycy na mitochondria?
regulują poziom rozprzęgania wpływając na temperaturę ciała
38
Co się dzieje z mitochondriami, gdy pacjent ma nadczynność tarczycy?
są rozprzęgniete (więcej energii jest rozpraszanej w postaci ciepła niż powstaje ATP)
39
Jaką temperaturę ciała ma pacjent chory na nadczynność tarczycy?
podwyższoną, bo mitochondria są rozprzęgnięte
40
Co się dzieje z mitochondriami, gdy pacjent ma niedoczynność tarczycy?
powstaje w nich więcej ATP, przewyższa ona ilość energii rozproszonej w postaci ciepła
41
Jaką temperaturę ciała ma pacjent chory na niedoczynność tarczycy?
obniżoną
42
W jakiej postaci mogą występować hormony?
w postaci wolnej lub związanej z białkami
43
Które hormony są bardziej aktywne: te związane z białkami czy te w stanie wolnym?
w stanie wolnym
44
Czy hormony w postaci wolnej są trwałe?
nie
45
Co zwiększa trwałość mitochondriów?
ich związanie z białkami
46
Które hormony są metabolizowane najszybciej (kilka minut)?
* insulina
* aminy katecholowe
(słabo związane z białkami)
47
Które hormony są metabolizowane średnio szybko (minuty-godziny)?
kortyzol (średnio związany z białkami)
48
Które hormony są metabolizowane wolno (dni)?
tyroksyna i trójjodotyronina
(mocno związane z białkami)
49
Kiedy mamy objawy nadczynności tarczycy?
| gdy co się pojawi w osoczu?
gdy w osoczu pojawią się przeciwciała przeciwko białkom wiążącym hormony tarczycy - więcej jest wtedy hormonów w stanie wolnym, które są bardziej aktywne niż te związane z białkiem
50
Co składa się na układ osi podwzgórzowo-przysadkowo-obwodowej?
1. komórki wydzielające hormony w podwzgórzu
2. komórki wydzielające hormony w przysadce
3. obwodowe gruczoły endokrynne
51
Jakiego typu hormony są wydzielane w podwzgórzu?
**liberyny i statyny**
(*statyny nie należą* do osi podwzgórze-przysadka-obwód)
52
Jakiego typu hormony są wydzielane w przysadce?
hormony tropowe
53
Jakie pętle sprzężenia zwrotnego występuje w osi podwzgórze-przysadka-obwód?
**długie i krótkie**
**długie** - między gruczołem obwodowym, a podwzgórzem
**krótkie** - między gruczołem obwodowym, a przysadką i między przysadką, a podwzgórzem
54
Jakie wyróżniamy hormony podwzgórzowe?
- kortykoliberyna
- tyreoliberyna
- gonadoliberyna
- somatoliberyna
- somatostatyna
- dopamina (prolaktostatyna)
55
Jakie wyróżniamy hormony przysadkowe?
- kortykotropina = hormon adrenokortykotropowy
- tyreotropina = hormon tyreotropowy
- hormon wzrostu
- prolaktyna
- folikulotropina = hormon folikulotropowy
- luteotropina = hormon luteinizujący
- melanotropina
- oksytocyna
- wazopresyna
56
Gdzie produkowane i gdzie wydzielane są wazopresyna i oksytocyna?
produkcja - podwzgórze
wydzielanie - tylny płat przysadki
57
# Rozwiń skróty
* DA
* GH-IH
* GHRH
* GnRH
* TRH
* CRH
* TSH
* PRL
* FSH
* LH
* OXT
* ADH
* MSH
* GH
* ACTH
- dopamina
- somatostatyna
- somatoliberyna
- gonadoliberyna
- tyreoliberyna
- kortykoliberyna
- tyreotropina
- prolaktyna
- hormon folikulotropowy
- hormon luteinizujący
- oksytocyna
- wazopresyna
- melanotropina
- hormon wzrostu
- adrenokortykotropina
58
Czym się różni choroba Cushinga od zespołu Cushinga?
**choroba** - dotyczy zaburzeń wydzielania ACTH w przysadce, co przekłada się na podwyższony poziom kortyzolu
**zespół** - dotyczy objawów nadmiaru kortyzolu, ale ten nadmiar jest spowodowany np. przerostem nadnerczy, a nie zaburzeniami wydzielania ACTH
59
Na jak długo wystarcza zapas hormonów tarczycy?
2-3 miesiące
60
Jakie hormony wydziela tarczyca?
T3 i T4
61
Skąd pochodzi większość T3 w krwioobiegu?
z obwodowej konwersji T4 do T3
62
Co wydzielają komórki C tarczycy?
kalcytoninę
63
Co jest konkurentem dla T3, również powstającym z T4?
rT3 o niskiej aktywności biologicznej
64
Gdzie zwiększa się odsetek rT3 i jak ona działa?
w sercu niedokrwionym, rT3 spowalnia metabolizm komórem serca, dzięki czemu nie dochodzi do niedotlenienia
65
Jak działają T3 i T4?
przyspieszają metabolizm i przemianę materii i zmniejszają produkcję ATP (rozkojarzają mitochondria)
66
Jakie są efekty działania hormonów tarczycy?
| (lipoliza, zużycie Glc, wchłanianie cukru z przewodu pokarmowego)
1. wzmagają lipolizę
2. wzmagają wchłanianie Glc z przewodu pokarmowego
3. wzmagają zużycie Glc w komórkach
67
Na jakie hormony i substancje mają wpływ hormony tarczycy?
* glikokortykoidy (nasilenie działania)
* GH
* aminy kateholowe
* hormony płciowe
68
Jak hormony tarczycy wpływają na częstość akcji serca?
podwyższają HR (tachykaridia)
69
Jak to się dzieje, że hormony tarczycy zwiększają HR?
uwrażliwiają serce na aminy katecholowe, co prowadzi do spoczykowej tachykardii
70
Jak niedoczynność tarczycy wpływa na HR?
powoduje spoczynkową bradykardię
71
Jak hormony tarczycy wpływają na ciśnienie krwi?
skurczowe (SBP) - podwyższają
rozkurczowe (DBP) - obniżają
72
Jak zmienia się SBP i DBP podczas nadczynności tarczycy?
SBP bardzo wzrasta, bo następuje usztywnienie naczyń.
DBP znacznie spada.
73
Objawy nadczynności tarczycy (choroby Gravesa-Basedowa)
- tachykardia
- tachyarytmia
- podwyższona temperatura ciała
- wytrzeszcz oczu
- nadpobudliwość
- nerwowość
- zwiększona męczliwość mięśni
74
Co jest przyczyną wytrzeszczu oczu podczas nadczynności tarczycy?
zwiększenie chłonięcia wody przez tkankę łączną znajdującą się między oczodołem, a gałką oczną
75
Dlaczego podczas nadczynności tarczycy mięśnie szybciej się męczą?
bo rozkojarzone mitochondria nie wytwarzają wystarczająco dużo ATP
76
Objawy niedoczynności tarczycy
- obniżenie podstawowej przemiany materii
- obniżenie temperatury ciała
- obniżenie ciśnienia
- bradykardia
- występowanie twardych obrzęków w tkance podskórnej (obrzęk śluzakowaty)
- w wieku rozwojowym - kretynizm
- zmniejszenie aktywności psychomotorycznej
- senność
- skłonność do depresji
- hipoglikemia
- hipercholesterolemia
- spowolnienie trawienia
- zaparcia
- bezpłodność
77
Dlaczego przy niedoczynności tarczycy występuje depresja?
ponieważ T3 wpływa na ośrodkowe uwalnianie serotoniny, neuroprzekaźnika o istotnym wpływie na nastrój i zachowanie
78
Co jest markerem aktywności hormonów tarczycy?
TSH
79
Na co wskazuje niski poziom TSH?
na nadczynność tarczycy, bo zbyt duża ilość T3 i T4 jest wydzielana przez tarczycę i mocno hamuje zwrotnie wydzielanie TSH przez przysadkę
80
Na co wskazuje wysoki poziom TSH?
na niedoczynność tarczycy, bo tarczyca uwalnia zbyt mało T3 i T4, zatem nie ma co hamować zwrotnie wydzielania TSH, zatem wydzielany jest jego nadmiar
81
Jakie hormony ma podwyższone pacjent przy niedoczynności tarczycy wywołanej niedoborem jodu i dlaczego?
TSH i TRH, bo nie wydzielane są T3 i T4, które zwrotnie hamowałyby wydzielanie TSH i TRH
82
Co to oznacza, że hormon jest tropowy?
oznacza to, że powoduje rozrost tkanki, na którą działa
83
Dlaczego podczas niedoczynności tarczycy powstają wole?
ponieważ TSH, którego poziom jest podwyższony jest hormonem tropowym i powoduje rozrost tarczycy
84
Przez co jest wydzielany hormon wzrostu?
przez komórki kwasochłonne przedniego płata przysadki mózgowej
85
W jaki sposób odbywa się wydzielanie GH i kiedy jest jego szczyt?
pulsacyjnie, szczytowe wydzielanie podczas snu
86
Kiedy wzrasta ilość wydzielanego hormonu wzrostu?
* podczas głodu
* gdy jest zimno
* gdy doznamy urazu
87
Kiedy zmniejsza się ilość wydzielanego hormonu wzrostu?
podczas stresu
88
Jaki hormon wzmaga działanie GH?
wazopresyna
89
Jaki hormon hamuje działanie GH?
somatostatyna
90
Dlaczego małych dzieci nie powinno się karmić w nocy?
Ponieważ w nocy wydzielane są duże ilości GH, dzięki któremu dziecko może rosnąć. Głód stymuluje wydzielanie GH, gdy dziecko jest najedzone to wydzielanie GH zostaje upośledzone i może to powodować zaburzenia wzrostu, a energia z pokarmu "pójdzie" w tkankę tłuszczową zamiast np. w kości
91
Jakiw wyróżniamy insulinopodobne czynniki wzrostu?
IGF-1
IGF-2
92
Gdzie wydzielane są insulinopodobne czynniki wzrostu?
w wielu tkankach, **najwięcej w wątrobie**
93
Kiedy są wytwarzane i wydzielane insulinopodobne czynniki wzrostu?
pod wpływem GH
94
Jakie schorzenie występuje, gdy jest obniżona synteza IGF?
karłowatość typu Larona
95
Kiedy powstaje akromegalia?
przy nadmiernym wydzielaniu GH (nadczynność przysadki) często spowodowana **gruczolakiem przysadki**
96
W jakim celu wydzielane są insulinopodobne czynniki wzrostu?
aby GH mógł poprzez nie wywierać swoje działanie na odpowiednie tkanki
97
Gdzie wydzielane są IGF-1 i IGF-2?
w tkankach obwodowych
98
W jakich dokładnie tkankach obwodowych wydzielane jest IGF-1?
* wątroba
* mięśnie
* chrząstki
* kości
* nerki
* skóra
* komórki nerwowe
99
Jaki jest główny efekt działania IGF-1?
pobudzenie wzrostu masy ciała i wzrost poprzez pobudzenie chondrogenezy i osteogenezy
100
Jak GH wpływa na glikogenolizę i uwalnianie Glc z wątroby?
stymuluje glikogenolizę i wzmaga uwalnianie Glc z wątroby
**(podwyższa poziom cukru we krwi)**
101
Jak GH wpływa na lipolizę i lipogenezę?
stymuluje lipolizę i hamuje lipogenezę
102
Do czego może prowadzić działanie GH (podwyższony poziom Glc we krwi i FFA)?
do insulinooporności, a potem do cukrzycy typu II
103
Jakie hormony wykazują działanie diabetogenne?
kortyzol
prolaktyna
GH
104
Co jest przyczyną karłowatości przysadkowej i jakie są jej objawy?
zbyt niskie wytwarzanie GH lub IGH w wieku rozwojowym
**Objawy:**
- zmniejszona długość kości
- budowa ciała proporcjonalna
- inteligencja prawidłowa
105
Czy nadmiar wazopresny wzmaga działanie oksytocyny?
nie
106
Czy nadmiar oksytocyny wzmaga działanie wazopresyny?
tak, w nadmiarze oksytocyny obserwuje się zwiększenie ciśnienia jako efekt działania wazopresyny (szczególnie u osób, które mają już to ciśnienie podwyższone wcześniej)
107
Jakie czynniki pobudzają uwalnianie ADH (AVP, wazopresyny)?
- podwyższona osmolalność osocza
- odwodnienie
- zahamowanie diurezy
- diureza dobowa (0,5l)
108
Jaka jest maksymalna diureza dobowa przy braku ADH?
10-20 l
109
Jakie dwa główne efekty wywiera wazopresyna?
1. obkurczenie mięśniówki naczyniowej (poprzez **rec. V1**)
2. resorpcja wody z kanalików nerkowych (poprzez **rec. V2**)
110
Gdzie występuje duża ilość receptorów V1?
w mięśniówce gładkiej naczyń żylnych
111
Co się podaje przy pęknięciu żylaków przełyku?
wazopresynę, ponieważ ma wybitną zdolność do obkurczania naczyń
112
Z czym podawana jest wazopresyna przy pęknięciu żylaków przełyku, aby organizm się do niej szybko nie przyzwyczaił?
NO w niewielkich ilościach
113
Co się dzieje, gdy wazopresyna zadziała na rec. V2? Jaki będzie efekt?
zmniejszenie wydalania moczu, zatrzymanie wody w ustroju
114
Gdzie syntetyzowana jest oksytocyna?
w neuronach OUN, głównie podwzgórza (jądro przykomorowe i nadwzrokowe, jądro łożyskowe prążka krańcowego)
115
Kiedy uwalniania jest oksytocyna?
przy porodzie i laktacji
116
Na co wpływa oksytocyna?
- tworzenie więzi społecznych
- pamięć społeczną
- zaufanie
- instynkt macierzyński
117
Jaki efekt wywołuje oksytocyna?
- skurcz mięśniówki gładkiej macicy (podczas akcji porodowej)
- odruchowe wydzielanie mleka przez karmiące matki
- ejakulacja u mężczyzn
118
Jaki hormon jest zaangażowany w wydzielanie mleka?
oksytocyna
119
Jaki hormon kontroluje wytwarzanie mleka?
prolaktyna
120
Na zasadzie jakiego sprzężenia zwrotnego działa oksytocyna?
dodatniego
121
Wytwarzanie jakiej substancji jest modulowane przez oksytocynę?
dopaminy
122
Jakie czynniki pobudzają wydzielanie oksytocyny?
- pobudzenie brodawek sutkowych
- sygnały od niemowlęcia
- rozciągniecie macicy i skurcz szyjki macicy podczas porodu
- stosunek płciowy
123
Jakie hormony płciowe pobudzają wydzielanie oksytocyny?
estrogeny
124
Jakie czynniki hamują wydzielanie oksytocyny?
- niepokój, lęk, ból
- alkohol
125
Jaki hormon hamuje działanie oksytocyny?
progesteron
126
Jak oksytocyna wpływa na orgazm u kobiet?
nasila skurcz mięśniówki gładkiej pochwy i dna macicy
127
Jak oksytocyna wpływa na orgazm u mężczyzn?
nasila skurcz mięśniówki gładkiej nasieniowodów
128
Jakie hormony wywołują przerost lub rozrost komórek w gruczołach/tkankach, które kontrolują?
**hormony troficzne (w tym tropowe):**
- TSH
- ACTH
- gastryna
129
Na jakie komórki działa TSH?
na komórki pęcherzykowe tarczycy
130
Na jakie komórki działa ACTH?
komórki endokrynne kory nadnerczy
131
Na jakie komórki działa gastryna?
na komórki enterochroamfinowe w żołądku
132
Co robi gastryna?
pobudza regenerację błony śluzowej żołądka
133
Przez co wytwarzana jest prolaktyna?
komórki kwasochłonne przedniego płata przysadki
134
Co pobudza prolaktyna?
wzost piersi podczas ciąży i laktację
135
Co hamuje prolaktyna u kobiet karmiących piersią?
wydzielanie FSH i LH, co blokuje owulację i menstruację po porodzie
136
Do czego może doprowadzić nadmiar prolaktyny?
do bezpłodności
137
Dlaczego nadmiar prolaktyny może powodować bezpłodność?
bo PRL hamuje uwalnianie GnRH
138
# Uzupełnij zdanie
Efekty metaboliczne działania prolaktyny są zbliżone do hormonu **..........................** .
hormonu wzrostu
139
Gdzie występują receptory prolaktynowe?
gonady
komórki limfoidalne
wątroba
140
Co uwrażliwia komórki, które wydzielają prolaktynę w przysadce?
estrogeny
141
Jaka substancja hamuje wydzielanie prolaktyny?
dopamina
142
Jakie substancje pobudzają przysadkę do wydzielania prolaktyny?
* angiotensyna II
* wazopresyna
* beta-endorfiny
* substancja P
* TRH
* Pit-1
143
Jaką substancję prolaktyna zwrotnie pobudza?
dopaminę, która z kolei hamuje wydzielanie prolaktyny
144
W jakich sytuacjach wzrasta poziom prolaktyny?
- po stymulacji brodawek sutkowych
- w fazie snu REM
- po małych zabiegach chirurgicznych
- po posiłkach
- po stosunku seksualnym
- po wysiłku
- w czasie ciąży
- w wyniku reakcji na przewlekły stres
145
Jaką funkcję pełni trzustka?
| chodzi o typy wydzielania
egzokrynną i endokrynną
146
Na czym polega funkcja egzokrynna trzustki?
na wydzielaniu soku trzustkowego i enzymów do światła przewodów trzustkowych
147
Na czym polega funkcja endokrynna trzustki?
na wydzielaniu hormonów
148
Co wydzielają komórki beta wysp Langerhansa trzustki?
- insulinę
- białko C
- amylinę
149
Co wydzielają komórki alfa wysp Langerhansa trzustki?
glukagon
150
Co wydzielają komórki delta wysp Langerhansa trzustki?
somatostatynę
151
Co wydzielają komórki F wysp Langerhansa trzustki?
peptyd trzustkowy
152
Jakie parametry należy zbadać w diagnostyce nietolerancji Glc i cukrzycę?
- stężenie Glc na czczo
- doustny test obciążenia Glc
- odsetek HbA1c
153
Jaki parametr stosuje się do pomiaru poziomu insuliny?
**białko C**
(insulina jest hormonem nietrwałym, a białko C jest wytwarzane w stosunku 1:1 z insuliną)
154
Jakie procesy są pobudzane przez insulinę?
- wnikanie Glc do miocytów i adipocytów
- glikoliza
- synteza glikogenu
- synteza białek
- wnikanie do komórki jonów K+ i PO4 3-
155
Jakie procesy są hamowane przez insulinę?
- proteoliza
- ketogeneza
- lipoliza
- glikogenoliza
- glukoneogeneza
156
Jakie są najważniejsze transportery Glc?
GLUT1
GLUT2
GLUT3
GLUT4
157
Który transporter Glc jest zależny od insuliny?
GLUT4
158
Które transportery Glc są niezależne od insuliny, ale zależne od stężenia Glc w komórce?
GLUT1
GLUT3
159
Który transporter jest niezależny od insuliny i jest aktywny przy wysokim stężeniu Glc i uruchamia wydzielanie insuliny?
GLUT2
160
Jaki jest mechanizm sekrecji insuliny w komórkach beta?
1. Stężęnie Glc w osoczu powyżej 5 mmol/l sprawia, że większa ilość Glc jest transportowana do komórek beta trzustki przez GLUT2.
2. Zwiększenie stosunku ATP/ADP.
3. Blokada kanałów K+ zależnych od ATP.
4. Zwiększenie stężenia K+ wewnątrz komórki.
5. Depolaryzacja.
6. Otwarcie kanałów Ca2+ bramkowanych napięciem.
7. Zwiększenie Ca2+ w komórce.
8. Pobudzenie fuzji pęcherzyków egzocytarnych z błoną.
9. Wydzielenie insuliny.
161
Gdzie znajduje się nośnik GLUT4, gdy nie jest zastymulowany przez insulinę?
związany z błoną ER
162
Co się dzieje, gdy translokacja GLUT4 do błony komórkowej z błony ER jest niemożliwa z uwagi na brak pobudzenia receptorów insulinowych?
brak GLUT4 w błonie komórkowej i niezdolność wnikania Glc, co może prowadzić do **cukrzycy typu II**
163
Jaka jest główna funkcja glukagonu?
Podwyższenie stężenia Glc we krwi
164
Jakie procesy są pobudzane przez glukagon?
- glikogenoliza
- glukoneogeneza
- ketogeneza
- proteoliza
- lipoliza
165
Jakie są efekty działania glukagonu?
- zahamowanie głodu
- zwiększenie filtracji kłębuszkowej i resorpcji kanalikowej
- zahamowanie motoryki przewodu pokarmowego
- zwiększenie wytwarzania Glc
- pobudzenie komórek beta trzustki do wytwarzania insuliny
- wzmocnienie siły skurczu
- zwiększenie zużycia Glc w sercu
166
Hipoglikemia, objawy hipoglikemii
**za niski poziom cukru we krwi**
- zaburzenie czynności OUN
- pobudzenie układu współczulnego
- wzrost HR
- wzrost BP
- większa potliwość
- rozszerzenie źrenic
- pobudzenie i niepokój
- osłabienie
- drgawki
- utrata świadomości
167
Jakie występują dwie podstawowe formy witaminy D?
D2 (ergokalcyferol)
D3 (cholekalcyferol)
168
Jaką funkcję pełnią D2 i D3 w organizmie?
prohormonów
169
Gdzie naturalnie występuje wit. D3?
w organizmach zwierzęcych
170
Gdzie naturalnie występuje wit. D2?
w organizmach roślinnych i drożdżach
171
Czy D2 i D3 są aktywne biologicznie?
bardzo słabo
172
Jaka jest najaktywniejsza forma wit. D u ludzi?
1alfa, 25-dihydroksywitamina D
[1,25(OH)2D]
173
Jaka forma wit. D dominuje w chrząstkach?
24,25 dihydroksykalcyferol
174
Jaka forma wit. D dominuje w jelitach i nerkach?
[1,25 (OH)2D]
175
Co robi kalcytriol?
(1,25-dihydroksycholekalcyferol)
zwiększa absorpcję Ca2+ w jelicie
176
Co robią hydroksylowane pochodne wit. D?
**podnoszą stężenie Ca2+ i fosforanów** w płynie zewnątrzkomórkowm
177
Jaka jest funkcja parathormonu PTH?
**zwiększenie uwalniania Ca2+** z kości, a tym samym zwiększenie stężenia Ca2+ w osoczu,
**obniżenie stężenia fosforanów** w osoczu
178
Jaki narząd wydziela PTH?
przytarczyce
179
Opisz mechanizm działania PTH.
1. Niskie stężenie Ca2+ we krwi
2. Wydzielanie PTH
3. Resorpcja Ca2+ z kości
4. Wzrost stężenie Ca2+
180
Jaka jest funkcja kalcytoniny?
**obniżenie stężenia Ca2+ i fosforanów** w osoczu
181
Jaki narząd wydziela kalcytoninę?
tarczyca
182
Jaki jest mechanizm działania kalcytotniny?
1. Tarczyca wydziela kalcytoninę
2. Ca2+ są wybudowywane do kości
3. Spadek stężenia Ca2+ w osoczu
183
Kiedy dojdzie do rozwoju osteoporozy?
kiedy jest niskie stężenie aktywnych form wit. D (słabe wchłanianie Ca2+) i wysoki poziom PTH
184
Dlaczego PTH i kalcytonina są w wysokich stężeniach w osoczu?
ponieważ ich wysokie i wyrównane stężenie zapewnia równomierną resorpcję i odbudowę kości
185
Czym jest tężyczka?
stan nadpobudliwości nerwowo-mięśniowej, występuje przy **hipokalcemii, rzadziej hipomagnezemii**
186
Skąd uwalniania jest adrenalina?
z rdzenia nadnerczy
187
Za co odpowiada adrenalina?
za reakcję alarmową, oznacza rozpoczęcie walki lub ucieczki
188
Jaki układ jest pobudzany przez adrenalinę?
układ współczulny
189
Jakie wyróżniamy warstwy kory nadnerczy?
1. warstwa kłębkowata
2. warstwa pasmowata
3. warstwa siatkowata
190
Jakie rodzaje hormonów są produkowane w warstwie:
a) kłębkowatej
b) pasmowatej
c) siatkowatej
kory nadnerczy?
a) mineralokortykosteroidy - aldosteron
b) glikokortykosteroidy - kortyzol
c) androgeny - testosteron , DHEA
191
Jaki związek jest prekursorem hormonów kory nadnerczy?
cholesterol
192
Jakie schorzenie powoduje nadmiar kortyzolu?
zespół Cushinga
193
Jakie są efekty działania kortyzolu?
- wzrost stężenia Glc we krwi (glukoneogeneza i glikogenoliza)
- wzrost stężenia aminokwasów we krwi (proteoliza)
- wzrost FFA we krwi (lipoliza)
- działanie przeciwzapalne
- hamowanie syntezy kolagenu i syntezy białek czego efektem mogą być **rozstępy skórne**
194
Z jakimi hormonami kortyzol wykazuje efekt synergistyczny?
glukagon
adrenalina
195
Pod wpływem jakich czynników wydzielany jest kortyzol?
| chodzi o to jakie czynniki działają na CRH, który stymuluje ACTH
stres i rytm dobowy
196
Jakie hormony są hamowane przez nadmiar kortyzolu?
CRH
ACTH
oraz wazopresynę i POMC (proopiomelanokortynę)
197
Jak kortyzol wpływa na działanie ukł. immunologicznego?
supresyjnie
198
Jakie hormony oprócz CRH i ACTH stymulują wydzielanie kortyzolu?
POMC i wazopresyna
199
Kiedy najefektywniej wydzielane są ACTH i glikokortykosteroidy?
rano (6:00)
200
Jakie efekty daje aldosteron?
- zwiększa wchłanianie Na+ i wody przez kanaliki nerkowe
- zatrzymuje wodę w ustroju
- zwiększa wydalanie K+ z moczem
- pobudza proliferację tkanki łącznej w ścianie naczyń
- hamuje syntezę NO w śródbłonku
- działa prozakrzepowo
- działa prozapalnie
201
Jakie czynniki pobudzają wydzielanie aldosteronu?
* za mała ilość Na+
* zbyt duża ilość K+
* angiotensyna II
* spadek objętości krwi
202
Jakie są funkcje androgenów?
- determinują wytworzenie męskich cech płciowych
- są niezbędne dla komórek Sertolego do wytwarzania plemników
- determinują rozwój fenotypu męskiego w życiu płodowym
- aktywują spermatogenezę
- nasilają przerost i rozrost komórek mięśni szkieletowych
- nasilają rozwój kości
- utrudniają odkładanie złogów tłuszczowych
- indukują silny popęd seksualny
203
Jakie są 3 główne hormony uwalniane z jąder i jajników?
1. testosteron
2. estrogeny
3. progesteron
204
Na co wpływa testosteron?
wytworzenie I i II-rzędowych cech płciowych męskich
205
Na co wpływają estrogeny?
wytworzenie I i II-rzędowych cech płciowych żeńskich oraz na cykl miesiączkowy
206
Na co wpływa progesteron?
przygotowuje organizm do ciąży
wpływa na cykl miesiączkowy i ciążę
207
Pod wpływem jakiego hormonu jest wydzielany testosteron?
LH
208
Przez jakie komórki jest wydzielany testosteron?
przez komórki Leydiga
209
Na jakie komórki wpływa testosteron i do czego je pobudza?
na komórki Sertolego, pobudza je do wytworzenia **białka ABP (białka wiążącego androgeny)**, które wiąże testosteron i przedłuża jego żywotność
210
Jaki jeszcze hormon pobudza komórki Sertolego do wytwarzania białka ABP?
FSH
211
Co może się stać, gdy zostanie uszkodzona bariera krew-jądro?
bezpłodność
212
Jak przyjmowanie anabolików wpływa na oś podwzgórze-przysadka-obwód?
Anaboliki będą zwrotnie hamować podwzgórze i przysadkę, co może prowadzić do problemów z płodnością
213
Ile czasu trwa spermatogeneza?
74 dni
214
Do czego może prowadzić przegrzanie jąder?
do czasowej niepłodności
215
Gdzie powstają pleminiki i jaka jest ich funkcja?
kanaliki nasienne, są gametami
216
Gdzie powstaje śluz wchodzący w skład nasienia?
w gruczołach opuszkowo-cewkowych
217
Gdzie powstają substancje odżywcze znajdujące się w nasieniu?
w pęcherzykach nasiennych
w gruczole krokowym
w najądrzach
218
Gdzie powstają enzymy nasienia, które tworzą grudki w pochwie?
w pęcherzykach nasiennych,
w gruczole krokowym
219
Gdzie powstają i jaka jest funkcja prostaglandyn znajdujących się w nasieniu?
w pęcherzykach nasiennych,
umożliwiają skurcz mięśnia gładkiego, który pomaga transportować nasienie
220
Gdzie powstają i jaka jest funkcja buforów znajdujących się w nasieniu?
w gruczole krokowym,
w gruczołach opuszkowo-cewkowych,
neutralizują kwaśne środowisko pochwy
221
Jaki jest główny lokalny czynnik, który powoduje erekcję?
NO
222
Co przeciwdziała erekcji (pobudzenie współczulne)?
noradrenalina
223
Jakie są dwie fazy ejakulacji?
1. Emisja
2. Wytrysk (ekspulsja)
224
Czym charakteryzuje się faza emisji procesu ejakulacji?
wydzielanie płynu nasiennego z gruczołu krokowego i pęcherzyków nasiennych
225
Jak kontrolowana jest faza emisji procesu ejakulacji?
przez układ współczulny z udziałem przywspółczulnego
226
Czym charakteryzuje się faza ekspulsji procesu ejakulacji?
wytryskiem nasienia wskutek skoordynowanych skurczów mięśni kulszowo-jamistego i opuszkowo-jamistego
227
Jak kontrolowana jest faza ekspulsji procesu ejakulacji?
przez n. sromowy, który ma liczne połączenia z układem przywspółczulnym i podwzgórzem
228
Ile czasu standardowo trwa cykl miesięczny?
28 dni
229
Jakie wyróżniamy 3 fazy cyklu miesięcznego?
1. Faza krwawienia miesiączkowego
2. Faza folikularna (proliferacyjna)
3. Faza lutealna (sekrecyjna)
230
Jakie czynniki wpływają na długość cyklu miesięcznego?
- duży wysiłek fizyczny
- podróże
- stres
- leki
- lęki
- depresja
- odżywianie
- przekwitanie
- karmienie piersią
231
Jakie cykle składają się na cykl miesiączkowy?
1. Cykl hormonalny: przysadkowy i jajnikowy
2. Cykl jajnikowy
3. Cykl maciczny: endometrialny i szyjkowy
4. Cykl termiczny
232
Co się dzieje w cyklu hormonalnym przysadkowym?
zmiany w wydzielaniu konkretnych hormonów przez przysadkę
233
Co się dzieje w cyklu hormonalnym jajnikowym?
zmiany w wydzielaniu konkretnych hormonów przez jajnik
234
Co się dzieje w cyklu jajnikowym?
dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych
235
Co się dzieje w cyklu macicznym endometrialnym?
zmiany rozwijającego się endometrium
236
Co się dzieje w cyklu macicznym szyjkowym?
zmiany w ilości i gęstości śluzu szyjki macicy
237
Co się dzieje w cyklu termicznym?
zmiany podstawowej temperatury ciała
238
Jakie hormony biorą udział w regulacji cyklu miesięcznego?
- GnRH z podwzgórze
- FSH i LH z przysadki
- estrogeny, progesteron i inhibiny z jajnika
239
Jak dzieli się cykl jajnikowy?
1. **Faza folikularna** - wzrost i dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych.
2. **Owulacja** - pękniecie pęcherzyka Graafa i uwolnienie kom. jajowej.
3. **Faza lutealna** - przekształcenie pękniętego pęcherzyka Graafa w ciałko żółte.
240
Jak dzieli się cykl maciczny?
1. **Miesiączka (gdy nie ma ciąży)** - krwawienie z macicy
2. **Faza proliferacyjna** - rozrost błony śluzowej macicy
3. **Faza sekrecyjna** - rozwój endometrium, rozwój cew gruczołowych
241
Jaka jest funkcja GnRH?
pobudza przysadkę do wydzielania FSH i LH
242
Na jakie komórki działa LH?
na komórki tekalne jajnika
243
Jakie hormony wydzielają komórki tekalne jajnika?
androgeny i progesteron
244
W jaki sposób FSH wpływa na wydzielanie progesteronu?
FSH zwiększa ekspresję receptorów dla LH na komórkach tekalnych
**bez działania FSH komórki tekalne nie są w stanie wydzielić progesteronu**
245
Na jakie komórki głównie działa FSH?
na komórki ziarniste
246
Jakie hormony są wydzielane przez komórki ziarniste?
estrogeny
247
Jakie hormony są hamowane przez estrogeny?
FSH i GnRH
248
Kiedy estrogeny potęgują wydzielanie FSH i GnRH?
w okresie poprzedzającym owulację
249
Jakie są efekty działania FSH w fazie folikularnej?
- stymulacja aktywności komórek ziarnistych
- namnażanie i rozrost komórek
- indukcja ekspresji receptorów dla FSH
250
Jakie są efekty działania FSH w okresie okołoowulacyjnym?
- indukcja ekspresji receptorów dla LH w warstwie ziarnistej pęcherzyka dominującego (wspólnie z estrogenami)
251
Jakie są efekty działania FSH w fazie lutealnej?
- pobudzenie powstawania ciałka żółtego
- podrzymanie funkcji ciałka żółtego
252
Jakie są efekty działania LH w fazie folikularnej?
pobudzenie biosyntezy androgenów
253
Jakie są efekty działania LH podczas owulacji?
inicjacja procesu owulacji
254
Jakie są efekty działania LH w fazie lutealnej?
pobudzenie wytwarzania progesteronu przez ciałko żółte
255
Co się po kolei dzieje w fazie folikularnej?
1. GnRH pobudza wydzielanie małych ilości FSH i LH.
2. FSH pobudza wzrost pęcherzyków jajnikowych i wydzielanie estrogenów z komórek ziarnistych.
3. Pod wpływem FSH wzrasta ekspresja receptorów dla LH w komórkach tekalnych, przez co LH zaczyna indukować wydzielanie progesteronu.
256
Co się po kolei dzieje w fazie lutealnej?
1. Komórki ziarniste z pękniętego pęcherzyka Graafa tworzą ciałko żółte i wydzielają progesteron.
2. Wysokie stężenie progesteronu i estrogenów utrzymują rozwinięte endometrium
3. Inhibiny hamują rozwój kolejnych pęcherzyków.
257
Kiedy zaczyna się wzrost stężenia progesteronu?
przed owulacją
258
Jaki hormon wpływa na odbudowę błony śluzowej po fazie złuszczania?
estrogen
259
Jaki hormon pobudza endometrium do rozrostu?
estrogen
260
Jaki hormon indukuje zmianę struktury z typowo gruczołowej na strukturę gruczołowo-pęcherzykową?
progesteron
261
Jaka jest funkcja śluzu szyjkowego?
- ochrona przed patogenami
- uniemożliwienie wejścia plemnikom w fazie niepłodności
262
Jak zmienia się śluz szyjkowy z okresie okołoowulacyjnym?
staje się płynny i odżywia plemniki
263
Kiedy powinno się mierzyć temperaturę w cyklu miesiączkowym?
- tuż po przebudzeniu
- bez narażenia na stres
- po wyspaniu się
- przy braku aktywności fizycznej
264
Jakie są funkcje jajnika?
- wytworzenie dojrzałego oocytu
- wytworzenie steroidów jajnikowych (estradiol, progesteron)
- wytworzenie peptydów gonadowych (inhibiny, aktywiny)
265
Etapy rozwojowe pęcherzyków jajnikowych
1. pęcherzyki primordialne
2. pęcherzyki wzrastające: wczesny, późny, antralny
3. dojrzały pęcherzyk Graafa (największy)
266
Co utworzy pęcherzyk po owulacji?
ciałko żółte
267
Co spowoduje wniknięcie plemnika do komórki jajowej, co jest jednym z elementów zapobiegających wnikaniu kolejnych plemników?
depolaryzację
268
Jakie białka jajnika i plemnika muszą reagować ze sobą, aby plemnik mógł przyłączyć się do błony komórkowej oocytu?
IZUMO (plemnik) i JUNO (jajnik)
269
Elementy czynnościowe zapłodnienia.
1. Termo- i chemotaksja
2. Kapacytacja plemników
3. reakcja akrosomalna
4. fuzja plemnika z bł. kom. oocytu
5. penetracja plemnika przez błonę oocytu
6. reakcja korowa (Ca2+!)
7. Dekondensacja chromatyny plemnika
8. ukończenie drugiego podziału mejotycznego przez oocyt
9. asocjacja chromosomów rodzicielskich
270
Jak często wystepują pulsy GnRH w fazie:
a) folikularnej
b) lutealnej
a) 30-90 min
b) 120-360 min
271
Co powoduje niska częstotliwość pulsów GnRH?
wydzielanie FSH
272
Co powoduje zwiększona częstotliwość pulsów GnRH?
wzrost wydzielania LH
273
Czy estrogeny mogą bezpośrednio działać na komórki wydzielające GnRH?
nie, bo komórki wydzielające GnRH nie mają receptorów dla estrogenów
274
W jaki sposób estrogeny hamują wydzielanie GnRH?
dzięki **neuronom kisspeptynowym** (nadrzędne neurony, które mają receptory dla estrogenów oraz leptyny)
275
Jakie receptory posiadają jeszcze neurony kisspeptynowe oprócz receptorów dla estrogenów?
rec. dla leptyny
276
Co się dzieje, gdy mamy nadmiar lub niedobór leptyny wydzielanej przez tkankę tłuszczową?
| jak to działa na neurony kisspeptynowe
nadmiar leptyny lub zbyt mała jej ilość hamują neurony kisspeptynowe, które wtórnie hamują wydzielanie GnRH, co może doprowadzić do problemów z płodnością
277
Jakie funkcje pełnią kannabinoidy?
- pobudzają apetyt szczególnie na słodycze
- przeciwwymiotne
- przeciwbólowe
- regulują motorykę ukł. pokarm.
- hamują uwalnianie testosteronu (spadek GnRH)
- hamują zachowania seksualne
- hamują uczenie się
278
Jak wzrost stężenia prolaktyny wpłynie na GnRH?
hamująco
279
Jak niedoczynność tarczycy wpływa na GnRH?
Przy niedoczynności jest wysokie stężęnie TRH, TRH pobudza wydzielanie prolaktyny, a ta dopaminy. Dopamina natomiast działa hamująco na GnRH.
280
Hormony w ciąży
- gonadotropina kosmówkowa (hCG)
- estrogeny
- progesteron
- somatotropina kosmówkowa (hCS)
281
Przez co jest wydzielana hCG?
z syncytiotrofoblastu
282
Od którego dnia hCG jest mierzalna?
6-7 dzień ciąży (krew)
10-12 dzień ciąży (mocz)
283
Jaką funkcję pełni hCG?
- zapobiega inwolucji ciałka żółtego
- pobudza ciałko żółte do wzrostu i wydzielania progesteronu i estrogenów (pobudzenie rozowju endometrium, wstrzymanie menstruacji)
284
Co jest pobudzane przez hCG?
- różnicowanie i wzrost męskich organów płciowych
- zstąpienie jąder do moszny
- komórki Leydiga
285
Jaki hormon może powodować cukrzycę ciążową u matki?
hCS
286
Skąd jest wydzielana hCS?
z łożyska od 5. tyg. ciąży
287
Jakie funkcje pełni hCS?
- rozwój piersi
- indukcja laktacji
- działanie podobne do GH, ale słabsze
- zmniejsza wrażliwość na Glc i zużycie Glc u matki
- uwalnia FFA u matki
288
Jakiego hormonu jest najwięcej w trakcie ciąży?
hCS
289
Skąd są wydzielane estrogeny w czasie ciąży?
z syncytiotrofoblastu
290
Kiedy w czasie ciąży jest szczyt estrogenów?
pod koniec ciąży
291
Jaką funkcję pełnią estrogeny w czasie ciąży?
* wzrost macicy
* wzrost gruczołów piersiowych
* wzrost narządów płciowych zewnętrznych matki
* rozluźnienia więzadeł miednicy
* zwiększa namnażanie komórek wczesnego płodu
292
Skąd jest wytwarzany progesteron w czasie ciąży?
z ciałka żółtego (do 7-12 tyg.), a potem przez łożysko
293
Kiedy w czasie ciązy jest szczyt progesteronu?
przed końcem ciąży
294
Jakie funkcje pełni progesteron w czasie ciąży?
- odżywienie płodu
- powstrzymuje spontaniczne poronienie
- działa synergistycznie z estrogenami (przygotowuje piersi do laktacji)
295
Ilość jakich hormonów wzrasta dodatkowo w ciąży?
- ACTH
- PRL
- aldosteron
- glikokortykosteroidy
- TSH
- T4
- PTH
- relaksyna
296
Które hormony w ciąży mają zminimalizowane działanie?
FSH i LH
