ideologie, doktryny, polityka - wstęp, pojęcia Flashcards
(20 cards)
polityka
Proces rozwiązywania problemów publicznych i zarządzania sprawami publicznymi. Według Arystotelesa polityka to sztuka rządzenia państwem, której celem jest osiągnięcie dobra wspólnego obywateli, inaczej postrzegał ją natomiast Niccolo Machiavelli, według niego celem polityki jest zdobycie, utrzymanie i sprawowanie władzy państwowej. W jego rozumieniu polityka zajmować ma się bezpieczeństwem czy kwestiami gospodarczymi, a nie kwestiami wychowania, ideałów czy moralności. Natomiast według Carla Schmitta zadaniem państwa i polityki jest rozwiązywanie konfliktów między wrogo nastawionymi do siebie grupami.
→ obszary działania polityki - polityka wewnętrzna i zagraniczna
ideologia
spójny system poglądów opartych o określony system wartości
doktryna
określa sposób realizacji ideologii, doprecyzowuje ją dla potrzeb funkcjonowania społeczeństwa oraz państwa.
program polityczny
doprecyzowanie doktryny i uszczegółowienie sposobu realizacji
poszczególnych założeń do obecnych warunków społeczno-gospodarczych. Program polityczny jest przeniesieniem ideologii oraz doktryny na grunt praktyki politycznej
partia polityczna
jest dobrowolną organizacją, występującą pod określoną nazwą, stawiającą sobie za ceł udział w życiu publicznym poprzez wywieranie metodami demokratycznymi wpływu na kształtowanie polityki państwa lub sprawowanie władzy publicznej
system partyjny
układ wszystkich sił politycznych/partii politycznych w państwie oraz zachodzących między nimi relacji (rywalizacji, współpracy, koalicji itd.)
system wyborczy
ogół norm prawnych określających sposób przeprowadzania wyborów i metody obliczania ich wyników
polityk
człowiek aktywnie zajmujący się uprawianiem polityki, dążący do udziału we władzy lub wywierania wpływu na tych, którzy ją sprawują. Przywódca polityczny - szef państwa (przywódca państwowy) lub szef partii (przywódca partyjny)
podział polityków według Maxa Webera
a) okazjonalni - ich udział w życiu publicznym ma charakter nieformalny i przejawia się tylko w pewnych okolicznościach (np. podczas kampanii wyborczej)
b) niezawodowi - angażują się w politykę tylko na pewien okres albo robią to jako pewnego rodzaju misję ideową, ale swoją działalność zawodową prowadzą w innych sferach
c) zawodowi - polityka jest ich główną i często jedyną profesją oraz podstawowym źródłem dochodu
mąż stanu
polityk, który w swoich działaniach kieruje się dobrem państwa (racją stanu), a nie interesem partii czy popularnością w sondażach i nie głosi populistycznych haseł.
Czynniki kształtujące politykę: system wyborczy, system społeczno-polityczny, ustrój,
podstawy prawne, zasady finansowania partii
czynniki kształtujące politykę
- system wyborczy
- system społeczno-polityczny
- ustrój
- podstawy prawne
- zasady finansowania partii
opozycja
partia bądź grupa partii nie biorąca udziału w sprawowaniu władzy; pełni funkcję kontrolną wobec partii lub koalicji rządzącej, jej zadaniem jest krytyka poczynań władzy i “patrzenie im na ręce”
opozycja pozaparlamentarna
nie posiadająca mandatów w parlamencie w wyniku nie przekroczenia progu wyborczego
opozycja parlamentarna
posiadająca niewystarczającą do sprawowania władzy liczbę mandatów
kultura polityczna
ogół postaw i poglądów politycznych zajmowanych przez uczestników danego systemu politycznego. Elementami kultury politycznej społeczeństw są min. poziom zainteresowania i świadomości politycznej, emocje wywoływane przez politykę, opinie na temat jej uczestników
kultura polityczna w Polsce
niski poziom zaufania do instytucji publicznych, frekwencja wyborcza należy do najniższych w Europie, duże natężenie konfliktów społeczno-politycznych, podziały społeczne, no tak średnio z tą kulturą polityczną w Polsce. Nosi ona cechy zarówno kultury uczestnictwa jak i podporządkowania (jeden głos nic nie zmieni itd.)
typy kultury politycznej
Typy kultury politycznej:
1) kultura zaściankowa - odznacza się brakiem świadomości roli jednostek w procesach politycznych i brakiem zainteresowania polityką. Poziom utożsamiania się jednostki z państwem jest niski. Typ charakterystyczny dla społeczeństw czy plemion żyjących w izolacji (np. Afryka)
2) kultura podporządkowania - odznacza się świadomością wpływu polityki na życie obywateli przy jednoczesnym przekonaniu, że społeczeństwo nie ma wpływu na działania władz, więc jest bierne i podporządkowane; typ charakterystyczny dla państw niedemokratycznych, np. Korea Północna
3) kultura uczestnictwa - odznacza się dużą aktywnością obywateli w życiu politycznym i świadomością, że mogą wpływać na działania władz. Charakterystyczne dla. społeczeństw demokratycznych. Ten typ kultury często nazywa się też kulturą obywatelską. Zaletami kultury uczestnictwa są m.in. większa kontrola nad sprawującymi władze, większe fluktuacje wśród przedstawicieli Narodu, większa mobilizacja elektoratu czy większa legitymizacja systemu politycznego. Jako wady kultury uczestnictwa można wymienić np. większe rozbicie sceny politycznej, mniejsza zdolność władzy do przeprowadzania radykalnych reform (obawa przed reakcją społeczeństwa), pole do rozwoju populizmu, brak poczucia stabilności systemu politycznego
rola wyborów
1) legitymizująca - obywatele udzielają przedstawicielom mandatu do sprawowania władzy (uprawniają ich do sprawowania władzy - legitymizacja władzy)
2) polityczno-programowa - społeczeństwo wyraża poparcie dla programów głoszonych przez określone partie polityczne lub kandydatów
3) kreacyjna - wyborca ma decydujący wpływ na skład organów przedstawicielskich
4) kontrolna - wyborcy egzekwują odpowiedzialność od partii sprawujących władzę oraz od kandydatów, jak są niezadowoleni - nie wybiorą ich ponownie (lub mogą ich odwołać, w Polsce jedynie na szczeblu samorządowym)
zagrożenia współczesnej demokracji
- dyktatura większości (np. gorzej wykształcona i mniej świadoma politycznie ludność stanowi większość i przegłosowuje resztę)
- brak tolerancji
- brak szacunku do prawa
- populizm - lansowanie idei politycznych prostych, popieranych przez większość społeczeństwa, która nie zastanawia się nad długofalowymi konsekwencji podejmowanych teraz decyzji, jest to głoszenie idei zgodnych z oczekiwaniami większości społeczeństwa w celu uzyskania jego poparcia i zdobycia władzy
- anarchia
patologie władzy
- korupcja
- nepotyzm - faworyzowanie członków rodziny przy obsadzaniu stanowisk i przydzielaniu godności
- klientelizm - popieranie i protegowanie przez osoby wpływowe osób świadczących
na ich rzecz usługi - nieprzestrzeganie zasad demokratycznych
- bierność społeczeństwa
