Inteligencja

Question 1

Jakie są dwa nurty badań nad inteligencją?

Answer 1

Psychometryczny - główny akcent pada na różnice indywidualne w inteligencji: w jego ramach inteligencja ma status cechy
Poznawczy - skoncentrowany na poznaniu procesów umysłowych, od których zależy zachowanie inteligentne, i na ustaleniu ogólnych prawidłowości ich funkcjonowania w trakcie wykonywania zadań umysłowych (rozwiązywania problemów)

Question 2

Opisz inteligencję według Bineta

Answer 2

Według Bineta wydawanie trafnych sądów, adekwatne zrozumienie sytuacji i logiczne rozumowanie to istotne przejawy inteligencji, którą ten badacz określał także jako zdrowy rozsądek i zdolność adaptacji do otaczających warunków

Question 3

Opisz inteligencje A i B (teoria Donalda Hebba)

Answer 3

Inteligencja A stanowi podstawowy potencjał intelektualny organizmu zdeterminowany przez genotyp - określa górną granicę możliwości człowieka i tak jak genotyp nie może być przedmiotem obserwacji
Inteligencja B zdeterminowana jest przez fenotyp - składają się na nią te zdolności intelektualne, które przejawiają się na zewnątrz, w zachowaniu i stanowią wynik interakcji inteligencji A (dziedzicznie zdeterminowanej) ze środowiskiem

Question 4

Opisz inteligencję typu C (dodana przez Philipa Vernona)

Answer 4

Inteligencja C - ogranicza się ona do zachowań, które ujawniają się w badaniach testami inteligencji, chodzi tu więc o inteligencję w rozumieniu operacjonistycznym, określa się ją bowiem na podstawie poziomu wykonywania zadań i często nazywa się ją inteligencją psychometryczną

Question 5

Wyjaśnij dwuczynnikową teorię Spearmana

Answer 5

Czynnik ogólny “g”:
Zdolność nabywania doświadczenia
Zdolność edukcji relacji i korelatów
Niezależny czynnik specyficzny “s”:
Wiele niezależnych zdolności specyficznych

Question 6

Opisz trzy podstawowe zasady funkcjonowania intelektu Spearmana

Answer 6

Zrozumienie własnego doświadczenia - jednostka ma większe lub mniejsze możliwości obserwowania tego, co dzieje się w jej własnym umyśle (np. nie tylko czuje, ale wie, że czuje)
Dedukcja relacji - proces umysłowy polegający na ujmowaniu stosunku między dwoma lub więcej elementami (rzeczami)
Dedukcja korelatów - następuje wtedy, kiedy znana jest relacja, a należy do niej wydedukować to, co jest brakującym elementem, do którego się ona odnosi

Question 7

Podaj 5 czynników inteligencji według Trumana Kelley

Answer 7

Zdolności przestrzenne
Zdolności werbalne
Zdolności liczbowe
Pamięć
Szybkość przebiegu procesów poznawczych

Question 8

Jakie są podstawowe zdolności umysłowe według teorii Thurstone’a

Answer 8

Rozumienie słów, płynność słowna, zdolności liczbowe, zdolności przestrzenne, zdolności rozumowania, pamięć, szybkość spostrzegania, dodatkowo czynnik nadrzędny (zdolność indukcji)

Question 9

Wyjaśnij model struktury intelektu Joya Guilforda

Answer 9

Każdą zdolność można opisać, odwołując się do trzech aspektów: operacji, treści (materiału) i wytworu, bo każde zachowanie inteligentne wyraża się zawsze w operacjach umysłowych, które są wykonywane na określonym materiale (treści) i prowadzą do określonego wytworu

Question 10

6 kategorii funkcjonowania umysłu (Joy Guilford)

Answer 10

Ocenianie
Wytwarzanie (myślenie) dywergencyjne
Wytwarzanie konwergencyjne
Przechowywanie w pamięci
Zapamiętywanie
Poznawanie

Question 11

Jakie są rodzaje informajci według Joya Guilforda?

Answer 11

Treść i wytwory

Question 12

Jakie są kategorie treści? (Joy Guilford)

Answer 12

Wzrokowa
Słuchowa
Symboliczna
Semantyczna
Behawioralna

Question 13

Jakie są kategorie wytworów? (Joy Guilford)

Answer 13

Jednostki
Klasy
Relacje
Systemy
Przekształcenia
Implikacje

Question 14

Jakie są rodzaje operacji? (Joy Guilford)

Answer 14

Wytwarzanie dywergencyjne, wytwarzanie konwergencyjne, przechowywanie w pamięci, zapamiętywanie, poznawanie

Question 15

Jakie są rodzaje inteligencji w teorii wielu różnorodnych inteligencji Gardnera?

Answer 15

Językowa, logiczno-matematyczna, przestrzenna, muzyczna, cielesno-kinestetyczna, interpersonalna, intrapersonalna,

Question 16

Opisz hierarchiczną strukturę inteligencji według Vernona

Answer 16

Struktura inteligencji składa się z czterech poziomów
Dwa główne czynniki grupowe, najsilniej nasycone czynnikiem g, to czynnik werbalno-szkolny (v:ed) i czynnik praktyczny (k:m)
Czynnik werbalno-szkolny dzieli się na zdolności werbalne i liczbowe
Czynnik praktyczny dzieli się na zdolności przestrzenne, manualne i mechaniczne

Question 17

Inteligencja według Cattella

Answer 17

Inteligencja płynna (g) jest uwarunkowana właściwością fizjologiczną struktur nerwowych w mózgu i zależy w decydującej mierze od czynnika genetycznego, ujawnia się najbardziej w rozwiązywaniu zadań, w których chodzi o ujmowanie stosunków między rzeczami czy elementami, rozwija się tylko do okresu dojrzałości
Inteligencja skrystalizowana (gc) - powstaje jako wynik doświadczenia i uczenia się, które nakładają się na inteligencję płynną, kształtuje się do starości

Question 18

Wyjaśnij triadową teorię struktury zdolności Cattella

Answer 18

Możliwości - zdeterminowane właściwościami tkanki nerwowej mózgu
Zdolności lokalne - organizacja strukturalna pól sensorycznych i motorycznych
Zdolności pośredniczące (instrumentalne) - narzędzie, za pomocą którego wyraża się ludzki umysł

Question 19

Wyjaśnij trójwarstwową strukturę inteligencji według Carrolla (tak, Carrolla, nie Cattella)

Answer 19

Warstwa I - wąskie zdolności poznawcze
Warstwa II - szerokie zdolności poznawcze: inteligencja płynna, int. skrystalizowana, ogólna pamięć i zdolność uczenia się, ogólna percepcja wzrokowa, ogólna percepcja słuchowa, zdolność wydobywania z pamięci, szybkość umysłowa, szybkość przetwarzania informacji
Warstwa III - ogólne zdolności poznawcze

Question 20

Wyjaśnij triarchiczną teorię inteligencji Sternberga

Answer 20

Dzieli się na 3 subteorie:
- Subteoria składników - rozumowanie logiczne, znajdywanie powiązań między elementami (pojęciami), właściwe stawianie problemów, chwyta nie ich istoty
- Subteoria doświadczenia - odwołuje się do dwóch podstawowych zdolności - radzenia sobie z nowym zadaniem i wymogami środowiska oraz zdolności do automatyzacji procesów informacyjnych
- Subteoria kontekstu - inteligencja to celowa adaptacja do realnie istniejącej rzeczywistości

Question 21

Jakie są podstawowe składniki procesu przetwarzania informacji uczestniczące w rozumowaniu Indukcyjnym

Answer 21

Rozkodowanie, wnioskowanie, umiejscowienie, zastosowanie, uzasadnienie, odpowiedź

Question 22

Co jest[ przedmiotem badań behawioralnych nad inteligencją?

Answer 22

Przedmiotem badań są elementarne zadania poznawcze (elementary cognitive tasks, ECT), takie jak reagowanie na proste bodźce sensoryczne lub semantyczne czy zdolność ich różnicowania, które potrafi rozwiązać normalny człowiek, niezależnie od poziomu wykształcenia i niszy kulturowej, w której się wychował

Question 23

Jaka jest korelacja między IQ a czasem reakcji

Answer 23

Ujemna korelacja między ilorazem inteligencji (IQ) a czasem reakcji (RT) prostej lub z wyborem

Question 24

Co to czas inspekcji (w kontekście badań nad inteligencją)?

Answer 24

Minimalny czas ekspozycji bodźca, pozwalający na wykonanie zadania według założonego kryterium poprawności

Question 25

Jaka jest korelacja między czasem inspekcji a inteligencją?

Answer 25

Im wyższy IQ tym krótsze czasy ekspozycji niezbędne do prawidłowej inspekcji bodźca - silniejsza korelacja w przypadku testów inteligencji płynnej i podtestów wykonania, a słabsza w wypadku testów werbalnych

Question 26

Co według badań nad potencjałami wywołanymi jest podłożem inteligencji ogólnej (g)?

Answer 26

szybkość neuronalna (skrócony czas wędrówki impulsu nerwowego od siatkówki do kory, wyższa inteligencja wiązałaby się z szybszą wędrówką impulsu nerwowego, lecz badania niezbyt replikowały się w przypadku innych bodźców niż wzrokowe)

Question 27

Jaka jest korelacja między IQ a aktywnością metaboliczną mózgu?

Answer 27

Badania przy pomocy tomografii pozytonowej (PET) - badania wykazały, że osoby o wyższych wynikach w teście inteligencji (test Wechslera) charakteryzowały się większą aktywnością metaboliczną mózgu

Question 28

Jaka jest korelacja między wielkością mózgu z inteligencją?

Answer 28

Korelacja między objętością mózgu a inteligencją bez uwzględnienia specyfiki płci wynosi 0,33 Korelacja wielkość mózgu-inteligencja jest wyższa u kobiet (0,40) aniżeIi u mężczyzn (0,34);

Question 29

Wyjaśnij czteroczynnikową teoria inteligencji biologicznej

Answer 29

Czynnik D - czynnik kierunkowy (directiona factor), odnosi się do sprawności sensorycznej i motorycznej; Czynnik C - centralny magazyn pamięci (central memory store), służy gromadzeniu doświadczeń sensorycznych i motorycznych; Czynnik A - abstrahowanie i generalizowanie (abstracting and generalizing): zdolność dostrzegania podobieństw i różnic; Czynnik P - zdolność odraczania lub powstrzymywania reakcji (postponement or withholding of response)

Question 30

Podaj 3 rodzaje (mechanizmy) pamięci

Answer 30

Pamięć mimetyczna Pamięć leksykalna Pamięć zewnętrzna

Question 31

Podaj zalety testów IQ

Answer 31

- testy inteligencji mierzą inteligencję ogólną rozumianą jako zdolności umysłowe przejawiające się w procesach rozumowania i wnioskowania - tak pojmowane zdolności umysłowe charakteryzują się względną stałością - można z dość dużym prawdopodobieństwem przewidywać osiągnięcia człowieka - pozwalają najtrafniej przewidywać osiągnięcia szkolne - poziom inteligencji, którego miarą jest IQ, pozwala na przewidywanie sukcesu w pracy zawodowej

Question 32

Podaj wady testów inteligencji

Answer 32

- mierzą wyłącznie aktualne możliwości umysłowe człowieka, a nie jego potencjał - mierzą inteligencję psychometryczną, a nie inteligencję człowieka w ogóle - nie ujawniają procesów umysłowych leżących u podstaw efektywnego działania - nie wyjaśnia przyczyn zachowania intelektualnego

Question 33

Jaka jest krytyka badań opartych na narodowym IQ?

Answer 33

- są obciążone wieloma błędami, szczególnie natury metodologicznej - nie opierają się na próbach reprezentatywnych dla badanego kraju - ich interpretacje mają niekiedy charakter tendencyjny - w wielu krajach występuje znaczna różnorodność etniczna i rasowa

Question 34

Co to efekt Flynna?

Answer 34

To zjawisko wzrostu poziomu inteligencji występujące przy kolejnych pomiarach rozciągniętych w czasie

Question 35

Inteligencja jest dziecziczona poligenicznie czy monogenicznie?

Answer 35

Poligenicznie (zależy od wielu genów)

Question 36

Jakie neuroprzekaźniki stanowią biologiczne podłoże inteligencji?

Answer 36

Dopamina, acetylocholina, serotonina (oczywiście jest wiele innych czynników biologicznych które stanowią podłoże inteligencji)

Question 37

Jakie jest poznawcze podłoże inteligencji

Answer 37

Zdolności metapoznawcze: mądrość, twórczość, szeroki repertuar i elastyczność strategii poznawczych Zdolności uczenia się

Question 38

Co to wiek umysłowy (wg. Bineta)?

Answer 38

Progi rozwiązanych zadań, które przeciętnie osiągają dzieci w różnym wieku Najwyższy poziom wiekowy, na którym konkretne dziecko rozwiązywało pomyślnie zadania testowe, stanowił wyznacznik jego wieku umysłowego

Question 39

Jaki rodzaj inteligencji mierzy test WAIS (Wechsler Adult Intelligence Scale)?

Answer 39

Inteligencję ogólną, na którą składają się: - Inteligencja płynna (skala bezsłowna) - Braki w Obrazkach, Porządkowanie Obrazków, Klocki, Układanki, Symbole Cyfr - Inteligencja skrystalizowana (skala słowna) - Wiadomości, Powtarzanie Cyfr, Słownik, Arytmetyka, Rozumienie, Podobieństwa

Question 40

Z czego wynika ograniczona trafność testów IQ?

Answer 40

Jeden wynik opisuje poziom bardzo złożonego zjawiska

Question 41

Kiedy warto badać inteligencję?

Answer 41

Trudności w nauce Zaburzenia ze spektrum autyzmu Szczególne uzdolnienia Rekrutacja i selekcja zawodowa