L1 werkboek : strafuitsluitingsgronden Flashcards

Question

Wat is ziekelijke stoornis?

Answer 1

Psychische stoornis bij een normaal persoon

Answer 2

de psyche beinvloedende emoties , zoals angst, jaloezie, boosheid, etc (Deze emoties kunnen wel een rol spelen bij andere strafuitsluitingsgronde, bv noodweerexcess)

Answer 3

er moet een verband zijn tussen de psychische stoornis en het moment van het plegen van het delict vb: pyromaan die misschien niet voor brand stichting kan worden veroordeeld, maar wel voor diefstal

Answer 4

-- geheel toerekenbaar -- verminderd toerekenbaar (dmv tbs) -- geheel niet toerekenbaar Tegenwoordig de mogelijkheid om af te zien van strafoplegging en alleen tbs op te leggen

Answer 5

het beroep hierop wordt niet beperkt door -- de Garantenstellung -- proportionaliteit & subsidiariteit

Answer 6

- dader was op het moment van het plegen psychisch gestoord (ook door Hof/HR aanvaard) maar: - verdachte wist dat cocaine een hallucinerende werking kon hebben--\> desalniettemin een extra dosis genomen - Hof stelde dat het van algemene bekendheid is dat cocaine bij gebruik van enige duur de wil en het normbesef van de gebruiker kan aantasten Dus: verdachte is aansprakelijk voor zijn tijdens een toestand van ziekelijke storing zijner geestesvermogens bedreven handelingen indien hij verwijtbaar in die toestand is komen te verkeren

Answer 7

Actio libera in causa figuur De vaststelling van het vereiste opzet wordt als het ware naar voren geschoven naar het moment dat , in het geval van het arrest, de cocaine wordt gesnoven. Op dat moment, is de redenatie, accepteerde de verdachte bewust de aanmerkelijke kans dat hij bepaalde (strafbare) handelingen zou plegen. Deze redeniering kan ook opgaan bij doleuze of culpoze delicten door personen in een roes begaan

Answer 8

Nee, HR heeft dit niet eenvoudig gemaakt - op de hoogte zijn en op de hoogte moeten zijn wordt veelal aangenomen

Answer 9

Bij een culpoos delict Indien de rechter van oordeel is dat het feit niet in het geheel tot de dader is toe te rekenen zal hij de culpa niet kunnen bewijzen en tot vrijspraak moeten besluiten.

Answer 10

Nee, HR: slechts dan kan opzet niet bewezen worden indien ' bij de dader zou blijken een zodanige ernstige geestelijke afwijking te zijn dat moet worden aangenomen dat hij van elk inzicht in de draagwijdte van zijn gedragingen en mogelijke gevolgen daarvan is verstoken

Answer 11

HR 2008: zware mishandeling met voorbedachte rade is bewezen ondanks het feit dat hij na advies van deskundigen oordeelt dat het feit verdachte in het geheel niet kan worden toegerekend

Answer 12

Aan een situatie waarin iemand door een van buitenaf komende oorzaak in een situatie terecht komt, waarbij wetsconform handelen niet van hem gevergd kan worden

Answer 13

Casus Een opticien verkoopt na sluitingstijd aan een klant nog een bril en overtreed hierdoor art. 9 van de Verordening op de Winkelsluiting, de opticien besloot tot deze handeling nadat voor hem was komen vast te staan dat de klant zonder bril niet kon zien en daardoor in een zo niet gevaarlijke dan toch in ieder geval wel zeer hulpbehoevende toestand terecht zou komen. Essentie Het is mogelijk met succes een beroep te doen op overmacht als er sprake is van een maatschappelijke verplichting tot hulpverlening aan iemand die anders in een gevaarlijke of zeer hulpbehoevende situatie terechtkomt. Het moet gaan om een juiste keuze tussen een wettelijke en een maatschappelijke verplichting, deze keuze word door de rechter geobjectiveerd.

Answer 14

- Het woord gedrongen betekent dat zowel: -- fysieke, als -- psychische overmacht onder het bereik van de bepaling moet worden gebracht - Het gaat zowel om de situatie waarin : men niet anders kan dan een strafbaar feit plegen (gedwongen) maar dat wetsconform gedrag in die situatie niet gevergd kan worden (gedrongen)

Answer 15

- absolute overmacht - psychische overmacht - overmacht in de zin van noodtoestand De laatste 2 vormen worden relatieve overmacht genoemd

Answer 16

De subjectieve bestanddelen kunnen niet bewezen worden en ddus moet vrijspraak volgen vb: art 225 Sr: valsheid in geschrifte waarbij de hand van de 'dader' wordt vastgehouden en bewogen

Answer 17

De absolute overmacht wordt gezien als een strafuitsluitingsgrond: de gedraging is strafbaar maar is onder die omstandigheden de dader niet te(strafrechtelijk) verwijten

Answer 18

Van psychische overmacht is sprake indien een persoon onder een door externe omstandigheden veroorzaakte psychische druk een strafbaar feit pleegt, waarbij van hem niet gevergd kan worden weerstand te bieden aan die druk en zo wetsconform te handelen

Answer 19

De externe druk beinvloedt de voor de strafbaarheid vereiste wilsvrijheid in handelen datstrafuitsluiting gerechtvaardigd is. vb : 2 drenkelingen op een vlot en maar plaats voor 1

Answer 20

De eis van ogenblikkelijkheid. Als er langere tijd tussen zit, zijn er andere mogelijkheden om aan de druk weerstand te bieden

Answer 21

Het gaat er niet om of de verdachte, gelet op de bijzondere omstandigheden, weerstand kon bieden, maar of hij geen weerstand behoefde te bieden. Er zal een normatieve toetsing plaats moeten vinden

Answer 22

Het zal het beroep kunnen verruimen of beperken. vb: arts bij euthanasieverzoek moet beter weerstand kunnen bieden als een willekeurige derde

Answer 23

zeker (hoewel minder strikt dan bij rechtvaardigende noodtoestand)

Answer 24

In principe kan een beroep op overmacht ontzegd worden indien de verdachte verwijtbaar in een overmachtsituatie is geraakt. Maar: HR In de steek gelaten vrouw: Hoewel de vrouw zich verwijtbaar in een confronterende situatie had gebracht, is het mogelijk dat de concrete situatie dermate bedreigend en onvoorspelbaar was dat een beroep op psychische overmacht mogelijk is.

Answer 25

Het wordt weliswaar als strafuitsluitingsgrond verweer opgevat Maar het wordt nooit gehonoreerd omdat: -- de wet zelf een alternatief aanbiedt,of -- indien dit niet het geval is, ervan wordt uitgegaan dat de wetgever geen uitzondering heeft willen maken ten aanzien van gewetensbezwaarden.

Answer 26

Verzetsman die verrad pleegde aan de duitsers tijdens verhoor waar kinderen voor zijn ogen en voorde ogen van de moeder werden gemarteld

Answer 27

Verdachte staat in beide situaties voor een dilemma: kiezen om de wet te gehoorzamen, of een ander belang door overtreding van de wet te beschermen

Answer 28

Psychische overmacht: kiezen tussen: -- het weerstaan van een externe psychische druk of het plgen van een strafbaar feit Noodtoestand: keuze tussen de plicht de wet te gehoorzamen of een maatschappelijke plicht te vervullen --\> NIET gebaseerd op aantasting van de wilsbepaling MAAR --\> staande voor het dilemma zal een goed afgewogen en bewuste keuze moeten worden gemaakt.

Answer 29

Niet meer maar wel een acuut, ogenblikkelijk conflict van plichten Concrete en acute nood (De Hullu)

Answer 30

Euthanasie (Chabot arrest) --\> psychische overmacht niet mogelijk ogv de Garantenstellung --\> noodtoestand wel: dat de pleger van het feit, staande voor de noodzaak uit onderling tegenstrijdige verplichtingen het zwaarste is nagekomen HR: vrouw die zelf medicinale cannabis teelt omdat de man, MS patient, niet tegen de voorgeschreven vorm kon

Answer 31

- Conflict tussen plichten (wettelijk vs maatschappelijk)

Answer 32

Vroeger geldde de eis van ogenblikkelijkheid, tegenwoordig afgezwakt en juist in gevallen van noodtoestand kan het zijn dat er een zeer weloverwogen keuze wordt gemaakt voorde maatschappelijke plicht

Answer 33

Ja Juistheid van de afweging van belangen in geval van dringende omstandigheden worden bij professionals zoals politieagenten en artsen hogere eisen gesteld dan ingeval van niet professionals

Answer 34

Ja, in hoge maten wordt nog versterkt doordat deze strafuitsluitingsgrond een rechtvaardigingsgrond is

Answer 35

De keuze die een verdachte heeft gemaakt moet naar objectieve maatstaven redelijk zijn geweest naar het inzicht van de gemiddelde mens (niet de verdachte)

Answer 36

HR: van noodtoestand kan geen sprake zijn wanneer de in strijd met de strafwet verrichte handeling niet ten doel heeft een rechtsbelang te beschermen, dan wel ter bereiking van zodanig doel geen effect kan sorteren. Denk aan noodrem in trein om kruisraketten plaatsing te stoppen(voldoet dus niet)

Answer 37

ja, er moet gekeken worden of er geen of minder strafbare gedraging mogelijk moet zijn geweest

Answer 38

Ja, wanneer de verdachte verwijtbaar in de noodtoestand is geraakt kan dit in de weg staan aan de rechtvaardigheid van zijn keuze vb: beroep op noodtoestand geldt niet als een man zijn vrouw en kinderen verlaat, andere kinderen verwekt en dan stelt dat hij de alimentatie niet meer kan betalen en noodtoestand claimt

Answer 39

- stoffelijke goederen : ja - bezitsrecht : nee - eigendomsrecht : nee

Answer 40

- noodweer tegen noodweer - als de aantasting van het goed rechtmatig geschiedt

Answer 41

Ja, essentieel

Answer 42

onmiddelijke dreiging is voldoende voor noodweer HR hanteert tegenwoordig een meer casuistische en genuanceerde benadering (lees versoepeling)

Answer 43

door objectivering: zou een ander persoon het ook als dreiging hebben ervaren

Answer 44

- Garantenstellung - Meta Hofman arrest Opvallend hierbij was dat de rechter bij de beeordeling van de proportionaliteitsvraag weliswaar de Garantenstellung in zijn afweging betrok, maar dat hij daarbij niet uitging van algemeen veronderstelde vaardigheden die een politieagent geacht wordt te bezitten , maar de feitelijk genoten opleiding als criterium hanteerde

Answer 45

Het is essentieel dat de verdachte eerst 'bekeken 'heeft of er in redelijkheid geen andere oplossingen waren, bv vluchten

Answer 46

- verdediging moet in redelijke verhouding staan tov de aanval blote hand vs neerschieten - moet worden vastgesteld obv de concrete omstandigheden - aard van het aangevallen rechtsgoed (appeldief uit een boom schieten)

Answer 47

Bij een beroep op noodweer zal eerst, gelet op de concrete situatie, vastgesteld moeten worden of er sprake is van een noodweersituatie. Zo ja, dan is het afhankelijk van de mate van eigen schuld of dit beroep gehonoreerd kan worden. Hierbij spelen de voorzienbaarheid en de aard van de wederrechtelijke aanranding een belangrijke rol.

Answer 48

Anticiperende verdediging Verdediging van rechtsmiddelen kan ook plaatsvinden door het treffen van voorzorgsmaatregelen. In het algemeen wordt aangenomen dat in dit soort gevallen geen sprake kan zijn van noodweer, aangezien de afweging of met een lichter middel de aantasting van rechtsgoederen voorkomen kon worden niet meer gemaakt kan worden op het moment van de aanranding zelf vb: Palingfuiken arrest 1934

Answer 49

Intensief noodweerexcess: -iemand is tijdens het afslaan van de wederrechtelijke aanranding te ver gegaan in de verdediging Extensief noodweerexcess: hiermee wordt de situatie bedoeld dat iemand, nadat de aanranding reeds is afgewend, nog doorgaat met de verdediging

Answer 50

De overschrijding van de verdedigingsgrenzen -- tijdens de wederrechtelijke aanranding (intensief) -- tijdens en aansluitend na de aanranding (extensief) -- alleen na de aanranding (extensief)

Answer 51

Indien er een situatie is (geweest) waarin een verdediging tegen een ogenblikkelijke wederrechtelijke aanranding noodzakelijk is (geweest) Verschil met noodweer: proportionaliteitseis geldt niet, wel subsidiariteitseis

Answer 52

Dubbel causaal verband: voor noodweerexces is vereist dat: -- de disprportionele verdediging het gevolg is van een hevige gemoedstoestand -- die is opgewekt door de ogenblikkelijke wederrechtelijke aanranding

Answer 53

Ja, dit speelt een rol, zij het dat deze bij noodweerexces kleiner is dan bij noodweer --\> iedereen kan in een gemoedstoestand komen waar je de grenzen niet meer ziet

Answer 54

-- proportionaliteit --\> geldt niet (gedrag is per definitie disproportioneel) -- subsidiariteit --\> geldt ook niet ; als er een andere keuze was geweest had hij deze moeten maken enwas er geen sprake geweest van een voorafgaande noodweersituatie

Answer 55

Noodweerexces komt pas aan de orde wanneer ersprake is of was van een noodweersituatie. Dus: als de rechter vindt dat er inderdaad sprake is van een noodweersituatie , dan betekent dit dat de rechter ook vindt dat de verdachte niet verwijtbaar in die situatie is terecht gekomen

Answer 56

HR 18 okt 1988: Ook later reageren of doorgaan kan obv de gemoedstoestand veroorzaakt zijn. Er geldt wel een grens in de tijd, aangezien de band tussen de geeiste hevige emotie en de aanranding vaak na verloop van tijd niet meer zodanig is, dat noodweerexces kan worden aangenomen

Answer 57

HR 23-10-1984, NJ 1986, 56 Bijlmer noodweer Casus Verdachte was op 27 sept. 1981 tegen half een 's nachts uit de metro gekomen en door de binnenstraat van het flatgebouw waarin zij op de achtste verdieping woonde naar een trappenhuis gelopen waar zij op de eerste verdieping in de betrekkelijk kleine lifthal stond te wachten op de komst van een lift. In haar linker hand droeg zij een tas met persoonlijke bezittingen waaronder identiteitspapieren, haar rechter hand stak in de rechter zak van haar jas, waarin zij een geladen pistool droeg, zoals altijd, om zich te kunnen verdedigen wanneer zij zou worden aangevallen, hetgeen al eerder was gebeurd. Toen zij daar zo stond, sprongen G. en R. van de galerij de lifthal in, beiden met een capuchon over het hoofd, zodat het gezicht grotendeels bedekt was. Zij zeiden niets. G. greep verdachte vast, drukte met zijn rechter hand haar mond dicht en haar hoofd achterover omlaag, terwijl R. naar haar tas greep. Verdachte hield haar tas vast en terwijl zij zich enigszins omdraaide zag zij R. met een mes in haar richting staan. Zij trok haar pistool en loste een waarschuwingsschot in de lucht. R. deinsde niet terug maar kwam met opgeheven mes dichter naar haar toe terwijl G. haar vast hield. Verdachte vreesde te worden neergestoken. Toen schoot verdachte, een niet ongeoefend schutter, R. in de bovenkant van zijn borst. R. deinsde terug en liep weg naar de galerij, gevolgd door G., terwijl verdachte haar evenwicht kwijt raakte en op de grond terecht kwam. Plotseling draaide G. zich om en hij kwam in gebogen houding op verdachte af, die nog half op de grond lag. Hij pakte haar bij haar jas vast, daar waar normaal de revers zitten. Zij vreesde voor haar leven. Zij schoot G. in de rechter schouder. G. rukte de tas uit haar hand en rende weg, de galerij op, waar hij samen met R. verder rende. Uit deze toedracht blijkt in de eerste plaats dat er van een ogenblikkelijke wederrechtelijke aanranding van eigen goed van verdachte door R. en G. samen sprake is geweest. Aangenomen moet worden dat het voor een persoon als verdachte duidelijk moet zijn geweest dat het de aanvallers uiteindelijk te doen was om verdachtes tas met inhoud. Evenzeer was echter voor de handliggend, gezien de gewelddadige wijze waarop de aanvallers te werk gingen en de dreiging met het mes, dat de aanvallers om dat doel te bereiken haar lijf zouden aanranden. De gedragingen leverden een onmiddellijk dreigend gevaar hiertoe op. Onder deze omstandigheden moet het ervoor gehouden worden, dat, nu geen ander adequaat middel voorhanden was en het waarschuwingsschot geen effect had, gebruik van het pistool, dat verdachte daar toen bij zich had, geboden was voor de verdediging van eigen lijf en goed. Verdachte heeft echter de grenzen van de noodzakelijke zelfverdediging overschreden door R. met het vuurwapen in de borst te schieten. Gezien haar ervaring met vuurwapens en de geringe afstand tussen haar en R. moest zij in staat geweest zijn hem te raken in minder vitale delen van zijn lichaam. Wel acht het hof aannemelijk dat het schieten, zoals zij dit daar toen deed, het onmiddellijk gevolg is geweest van haar hevige gemoedsbeweging door de onderhavige overval veroorzaakt, nu zij zich kennelijk door haar paniek- en angstgevoelens van dat moment niet de tijd en de rust heeft gegund op minder vitale lichaamsdelen te richten. Uit de toedracht blijkt in de tweede plaats, dat verdachte vervolgens haar tas heeft moeten verdedigen tegen ogenblikkelijke wederrechtelijke aanranding door G. alleen. Uit het feit, dat G. na aanvankelijk te zijn weggelopen weer op verdachte, die nog half op de grond lag, afkwam, uit het feit dat G. niet was afgeschrikt door het waarschuwingsschot en het aanschieten van R. en uit de wijze waarop G. vervolgens verdachte vastgreep, heeft verdachte mogen opmaken dat er eveneens onmiddellijk dreigend gevaar bestond dat G. haar lijf zou aanranden. Ook toen heeft verdachte de grenzen van de noodzakelijke zelfverdediging overschreden, door G. in de rechter long te schieten, doch ook dit schieten was kennelijk het onmiddellijk gevolg van een hevige gemoedsbeweging door dat optreden van G. en door het voorafgaand optreden van G. en R. beiden veroorzaakt. Hieruit volgt dat het beroep op noodweer faalt maar het beroep op noodweerexces opgaat. 5.3. Voorts heeft het hof nog overwogen: dat derhalve het onder I en II bewezen verklaarde wel, doch verdachte niet strafbaar is terzake van deze handelingen, waaraan niet afdoet dat verdachte geen vergunning had voor het bezit van het wapen; weliswaar heeft het (onwettige) vuurwapenbezit de overschrijding van de grenzen van noodzakelijke verdediging - en daarmee de noodlottige gevolgen - mogelijk gemaakt doch de onwettigheid van het bezit neemt niet weg dat het gebruik in dit geval wordt verontschuldigd door de paniek en angst waarin verdachte, overweldigd door de overval, heeft gehandeld.

Answer 58

Rechtsvraag Komt de vrouw een beroep toe op grond van noodweer(exces) ondanks dat zij geen vergunning had om het wapen te dragen? Essentie De Hoge Raad: "6.1. Het hof heeft met betrekking tot de beide bewezen verklaarde feiten geoordeeld: a. dat gebruik van het pistool (waarmede het hof bedoelt het daarmede schieten) voor de verdachte geboden was ter verdediging van eigen lijf en goed tegen "een onmiddellijk dreigend gevaar" (dat, naar het hof kennelijk heeft aangenomen, een ogenblikkelijke wederrechtelijke aanranding opleverde); b. dat de verdachte de grenzen van de noodzakelijke zelfverdediging heeft overschreden door R. in de borst en G. in de rechter long te schieten, doch dat dit schieten het onmiddellijk gevolg is geweest van een door het optreden van R. en G. veroorzaakte hevige gemoedsbeweging; c. dat mitsdien het beroep op noodweerexces opgaat en de verdachte dus niet strafbaar is, waaraan de onwettigheid van het wapenbezit van de verdachte niet afdoet. 6.2. Voor zover het middel zich - met name onder 1 - beoogt te keren tegen het in 6.1. onder a weergegeven oordeel van het hof met een beroep op de onwettigheid van het wapenbezit van de verdachte faalt het, omdat het hof, in de situatie waarin de verdachte verkeerde, vuurwapengebruik geboden, en een andere verdedigingsmogelijkheid dus niet aanwezig heeft geacht. 6.3. Voor zover het middel erover klaagt dat het hof in zijn overwegingen niet heeft betrokken de vraag of de verdachte de capaciteiten had om het vuurwapen in een noodsituatie op een aangepaste wijze te hanteren mist het feitelijke grondslag. Het hof is van die capaciteiten kennelijk uitgegaan, immers het heeft vastgesteld dat de verdachte "een niet ongeoefend schutter" is en dat zij, gezien haar ervaring en de geringe afstand tussen haar en R., in staat moet zijn geweest hem te raken in minder vitale delen van zijn lichaam, terwijl het bovendien uitdrukkelijk heeft vermeld dat de verdachte na het trekken van haar pistool eerst nog een waarschuwingsschot heeft gelost. 6.4. Anders dan in het middel wordt betoogd heeft het hof geen blijk gegeven van een verkeerde opvatting omtrent het bepaalde in art. 41 Sr door te oordelen als in 6.1 onder c weergegeven. Het middel miskent dat, gegeven 's hofs oordeel dat vuurwapengebruik door de verdachte geboden was, de onwettigheid van het wapenbezit het hof niet belette aan te nemen dat hier een geval van noodweerexces aanwezig is wegens het gebruiken van het vuurwapen dan noodzakelijk was. 6.5. Het middel is dus tevergeefs voorgesteld. ## Footnote 7. Slotsom Nu het middel niet tot cassatie kan leiden moet het beroep worden verworpen. 8. Beslissing De HR verwerpt het beroep."

Answer 59

- toestemming ouderlijke gezag - medisch beroepsrecht

Answer 60

Huizense Veearts; 1933 HR 20-02-1933, NJ 1933, 918 Huizense veearts Casus Een veearts bracht tijdens een epidemie van mond- en klauwzeer opzettelijk een aantal gezonde koeien in contact met zieke koeien. Daarmee pleegde hij een strafbaar feit uit de Veewet. Tijdens de rechtszitting legde hij uit dat hij dit had gedaan om de gezonde koeien een lichte graad van besmetting op te laten lopen zodat zij antistoffen zouden ontwikkelen tegen een eventuele zwaardere besmetting. De veearts deed een beroep op een ongeschreven (niet-wettelijk geregelde) rechtvaardigingsgrond: het ontbreken van de materiële wederrechtelijkheid. Rechtsvraag Heeft de veearts wederrechtelijk gehandeld door in strijd met een wettelijke bepaling te handelen terwijl hij met dat handelen het doel dat de wettelijke bepaling voor ogen heeft beter is gediend? Essentie De Hoge Raad oordeelde dat de arts gehandeld had overeenkomstig de eisen van zijn beroep (Nederlandse Jurisprudentie 1933: 60-63). In het tweede arrest in deze zaak voegt de Hoge Raad daar aan toe: Het geval kan zich voordoen dat de wederrechtelijkheid in de delictsomschrijving zelve geen uitdrukking heeft gevonden en niettemin geen veroordeling zal kunnen volgen op grond dat de onrechtmatigheid des gepleegde handeling in het gegeven geval blijkt te ontbreken en derhalve dat het betrokken wetsartikel op de letterlijk onder de delictsomschrijving vallende handeling niet van toepassing is. De Hoge Raad besloot tot het ontbreken van de materiële wederrechtelijkheid. Dit wil zeggen dat de daad formeel in strijd is met de letter van de wet, maar dat de strafbaarheid ontbreekt omdat de daad feitelijk niet in strijd is met het (door de wet beschermde) recht. Dit is overigens het enige arrest waarin zulk een ontbreken door de Hoge Raad is aangenomen.

Answer 61

Formele wederrechtelijkheid: indien een gedraging beantworrdt aan de bestanddelen van een delictomschrijving: de ten laste gelegde gedraging kan gekwalificeerd worden Materiele wederrechtelijkheid: heeft betrekking op de daadwerkelijke schending ( of in gevaarbrenging) van rechtsgoederen

Answer 62

Materiele wederrechtelijkheid hanteren als algemene schulduitsluitingsgrond kan spanning opleveren binnen de trias politica --\> de rechter bepaaltdan welke gedragingen strafbaar zijn Veelal kan noodtoestand worden aangetoond in zaken waarin materiele wederrechtelijkheid ontbreekt en dat levert geen spanning op met art 1 Sr Daarnaast wordt de eis van ogenblikkelijkheid bij het beoordelen van noodtoestand tegenwoordig zo gerelativeerd dat de vraag is of het ontbreken van materiele wederrechtelijkheid als algemene ongeschreven strafsuitsluitingsgrond eigenlijk kan vervallen

Answer 63

AVAS, afwezigheid van alle schuld: Kern: de verdachte heeft gedwaald ten aanzien van de feitelijke omstandigheden, waaronder de gedraging is verricht (feitelijke dwaling) of ten aanzien van de rechtmatigheid van de gedraging (rechtsdwaling)

Answer 64

Melk en Water --\> geen straf zonder schuld: bij het niet vermelden van schuld als element in de omschrijving van een strafbaar feit, ihbv een overtreding onze wetgever het stelsel huldigt, dat bij gebleken afwezigheid van alle schuld neittemin strafbaarheid zou moeten worden aangenomen, tenzij er een grond tot uitsluiting daarvan in de wet mocht zijn aangewezen

Answer 65

- de verdachte was niet op de hoogte van de feiten (feitelijke component) - de verdachte behoefde daar niet van op de hoogte te zijn (normatieve component)

Answer 66

Onzorgvuldigheid of lichtzinnig handelen Er moet dus mede een normatieve toetsing plaats vinden: mocht van de verdachte verwacht worden dat hij op de hoogte was van de feitelijke omstandigheden? Hierbij speelt de Garantenstellung een rol.

Answer 67

Het soort delict bepaalt de ruimte voor AVAS verweer --\> leeftijd arrest (sex met een meisje onder de 16 -\> HR: doel strafbepaling moet wel in tact blijven, bij zedendelicten is dus vrijwel geen ruimte omdat de wettelijk bescherming van een minderjarige heel ver gaat

Answer 68

Alle maatregelen nemen die rederlijkerwijs kunnen worden gevergd ten einde te voorkomen dat in strijd met de voorschriften wordt gehandeld

Answer 69

een berope op AVAS ten aanxien van wederrechtelijkheid kan slechts slagen indien de informatie, op grond waarvan de verdachte meent rechtmatig te handelen, is gegeven door een persoon of instantie van wie, niet alleen van de kant van verdachte maar van elke andere 'doorsnee' burger, verwacht mag worden dat deze de juiste informatie geeft

Answer 70

Bij de beoordeling van een daartoe strekkend verweer kunnen verschillende aspecten van belang zijn, waaronder: -- de positie van verdachte binnen het bedrijf --de onafhankelijkheid en de onpartijdigheid van de adviseur -- de specifieke deskundigheid van de adviseur --de complexiteit van de materie waarover advies werd ingewonnen -- de manier waarop en de omstandigheden waaronder het advies is ingewonnen en gegeven

Answer 71

de verdachte dwaalt omtrent de feiten, een beroep op wettelijke strafuitsluitingsgronden moet op deze grond afgewezen worden maar de omstandigheden maken dat de dwaling verontschuldigbaar was --\> dan kan AVAS leiden tot straffeloosheid

Answer 72

Nee, veel discussie hierover Waardering ligt veelal bij feitenrechters gebruiken het 'veel', de HR is afwachtedn/afhoudend

Answer 73

- verontschuldigbare dwaling tov de feiten - verontschuldigbare dwaling tov de wederrechtelijkheid

Answer 74

- Bestond er tijdens het plegen een psychische stoornis bij de dader? - is er een causaal verband tussen stoornis en delict? - Is er sprake van culpa in causa? Moet het feit, gelet op de stoornis de dader niet of verminderd worden toegerekend?

Answer 75

Schulduitsluitingsgrond - Is er sprake van acute druk? - Kan van een ander, met de verdachte te vergelijken persoon, gevergd worden weerstand te bieden aan die druk? - proportionaliteit en subsidiariteit? - Garantenstellung? - Is sprake van culpa in causa?

Answer 76

Rechtvaardigingsgrond: - Is sprake van een conflict van plichten ( een wettelijke plicht enerzijds en een maatschappelijke plicht anderzijds)? - proportionaliteit en subsidiariteit - Garantenstellung? - Is sprake van culpa in causa?

Answer 77

Rechtvaardigingsgrond - Is er sprake van een ogenblikkelijke, wederrechtelijke aanranding? - proportionaliteit en subsidiariteit - Garantenstellung? - Is sprake van culpa in causa?

Answer 78

Schulduitsluitingsgrond - is sprake van een voorafgaande noodweertoestand? - Is sprake van een dubbel causaal verband? - Garantenstellung? - Is sprake van Culpa in causa?

Answer 79

- Feitelijke dwaling - Rechtsdwaling - Pututatieve strafuitsluitingsgronden -- Wist de verdachte het niet en hoefde hij het ook niet te weten?

Answer 80

HR 02-02-1965, NJ 1965, 262 Asbak Casus �Aanranding� in de zin van art. 41 Sr. ## Footnote Een man slaat een ander opzettelijk met een asbak in het gezicht en op het hoofd, waardoor hij het slachtoffer bloedend verwond en het slachtoffer pijn ondervindt. De man die sloeg, doet een beroep op noodweer, subsidiair noodweerexces omdat de omstandigheid waaronder hij heeft gehandeld tot noodzakelijke verdediging van eigen lijf tegen een ogenblikkelijke wederrechtelijke aanranding was gericht. Het beroep wordt echter afgewezen, omdat er geen sprake was van een hevige gemoedsbeweging, wel wordt het criterium voor aanranding door de HR preciezer gedefinieerd. Essentie Onder �aanranding� in de zin van art. 41 Sr. Moet ook worden verstaan de dreiging van aanranding, of een onmiddellijk dreigend gevaar voor een zodanige aantasting.

Answer 81

HR 15-10-1923, NJ 1923, 1329 Opticien Casus Een opticien verkoopt na sluitingstijd aan een klant nog een bril en overtreed hierdoor art. 9 van de Verordening op de Winkelsluiting, de opticien besloot tot deze handeling nadat voor hem was komen vast te staan dat de klant zonder bril niet kon zien en daardoor in een zo niet gevaarlijke dan toch in ieder geval wel zeer hulpbehoevende toestand terecht zou komen. ## Footnote Essentie Het is mogelijk met succes een beroep te doen op overmacht als er sprake is van een maatschappelijke verplichting tot hulpverlening aan iemand die anders in een gevaarlijke of zeer hulpbehoevende situatie terechtkomt. Het moet gaan om een juiste keuze tussen een wettelijke en een maatschappelijke verplichting, deze keuze word door de rechter geobjectiveerd.

Answer 82

HR 21-12-1945, NJ 1946, 254 Diefstal in noodtoestand Casus Ten tijde van de Tweede Wereldoorlog heeft de verdachte meerdere malen elektrische energie, toebehorende aan de Gemeente Amsterdam gestolen. Verdachte had een aantal onderduikers in huis genomen waardoor de omvang van het gezin was verdubbeld, zo ook het energieverbruik. Bovendien leidde verdachte thuis een verzetscentrum. De rantsoenen voor gas en elektriciteit waren geheel ontoereikend en na waarschuwingen dat bij verdere overschrijding afsluiting zou volgen, zag verdachte geen andere uitweg dan elektrische energie �af te tappen�. Verdacht beroepte zich op het Landsbelang temeer de Nederlandse Regering te Londen alle verzet tegen de vijand goedkeurde en aanmoedigde. ## Footnote Essentie Het door verdachte omschreven Landsbelang werd terecht aanwezig geacht, alsmede dat hij het dienen van dit belang boven zijn burgerplicht (de wet na te leven) heeft gesteld. Overwegende dat verdachte geacht moet worden tot het begaan van het bewezen verklaarde feit te zijn gedrongen door overmacht in den zin van art. 40 Sr. ontslaat de verdachte van alle rechtsvervolging.

Answer 83

HR 29-04-1935, NJ 1936, 50 Medemblikse schoolhoofd Casus Het hoofd van een school woonde een bestuursvergadering bij, in welke vergadering onder meer besproken werd, dat door den voormaligen secretaris-penningmeester de belangen dier school niet naar behoren waren behartigd, ten gevolge waarvan de subsidie gevaar liep. Listig en bedrieglijk gaf het schoolhoofd het bestuur toen in overweging om hem naar Den Haag af te vaardigen, daar hij wel kans zag een en ander alsnog voor elkaar te krijgen. Doch het zou geld kosten, want hij moest de betrokken ambtenaar van het Departement op zijn hand trachten te krijgen. Het bestuur stemde hiermee in. Het schoolhoofd vertrok naar Den Haag waar hij op listige en bedrieglijker wijze aan J. Geusebroek voorstelde dat hij wel alleen naar binnen zou gaan, aangezien hij zijn doel niet kon bereiken als er een ander bij was en in verband hiermee bewoog hij Geusebroek tot overhandiging van een bedrag van 50 gulden. Nadat hij naar binnen was gegaan, kwam hij na enige tijd daaruit terug met het bericht dat alles in orde was. ## Footnote Het schoolhoofd had echter het geld niet aangewend om de ambtenaar op zijn hand te krijgen maar in zijn eigen zak gestoken. Hij beweerde ter zitting dat hij niet wederechtelijk was bevoordeeld nu hij nog een beweerde vordering ter zake van achterstallig salaris had en de 50 gulden diende te worden beschouwd als voorschot hierop. Essentie De HR volgde het verweer niet overwegende dat: �Als de afgifte van geld voor een bepaald doel geschied is, moet de bevoordeling wederechtelijk worden geacht, wanneer het geld niet voor dat doel, doch ten eigen bate wordt aangewend. Ook al zou de schuldige een gelijk of grooter bedrag van het slachtoffer te vorderen hebben. Anders zou een vordering voor den schuldige strafrechtelijk een vrijbrief tot feitelijke oplichting geven. Is die oplichting geslaagd, dan zou hij alsnog de vordering kunnen innen.

L1 werkboek : strafuitsluitingsgronden Flashcards

(108 cards)