Leerdoelen isbr tot en met week 4 Flashcards

Question

De 3 machten in Nederland

Answer 1

Wetgevende macht: de regering en Staten generaal Uitvoerde macht: regering, bestuurt het land, vult de naleving van de regels verder in waar de wetgevende macht hiervoor ruimte heeft gelaten. rechtsprekende macht: rechterlijke macht. Controleert in concrete gevallen de naleving van de regels door burgers en door overheid.

Answer 2

Koning en ministers

Answer 3

Ministers en staatsseceretarisen

Answer 4

Zie bijvoorbeeld de betrokkenheid van de regering in zowel het wetgevingsproces (wetgevende macht) als de uitvoering van deze wetten (uitvoerende macht)

Answer 5

- De meeste grondrechten kunnen door de staat in algemeen belang worden beperkt, maar alleen wanneer daarvoor een wettelijke grondslag bestaat - Grondrechten kunnen slechts worden beperkt wanneer de betreffend grondwetartikel dat uitdrukkelijk toestaat in de vorm van een beperkingsclausule

Answer 6

- Klassiek: beschermt de burger tegen ongeoorloofd overheidsoptreden door de burgers bepaalde rechten voor te schrijven. - Sociaal: Hebben gelijke kansen als hoofddoel. Roepen de overheid op om bepaalde minimum levensvoorwaarde te bevorderen en te waarborgen. Ze vergen van de overheid juist een handeling (actief). Voorbeelden zijn het recht op onderwijs en het recht op huisvesting. * Niet af te dwingen bij de rechter

Answer 7

Het duurde sinds de restauratie van 1813/1814 meer dan een eeuw voordat de representatieve democratie gekozen werd op basis van algemene directe verkiezingen. Dat komt door twee zaken: 1. De politieke strijd in het begin was meer gericht op het terugdringen van de rol van de koning en het brengen van de regeringsmacht onder de controle van het parlement. Om dit te realiseren, werden daarom twee regels ingevoerd: - De politieke ministeriële verantwoordelijkheid (1848); - De vertrouwensregel (1868). 2. Men had ervaring met de Franse Revolutie (1789), waarin volkssoevereiniteit ontaardde in een bloederige nachtmerrie. Hierdoor overheerste lang de opvatting dat de ongeletterde meerderheid van het volk niet in staat was tot verstandig regeren - Door deze twee zaken/ontwikkelingen kwam pas in 1917 een algemeen mannenkiesrecht tot stand. In 1919 kwam ook algemeen kiesrecht voor vrouwen. De democratische rechtsstaat was toen pas een feit.

Answer 8

- De klassiek-liberale rechtsstaat beschermt alleen de competitie van gelijkwaardige vrije individuen - Ziet over het hoofd dat voor velen deze competitie gezien de grote verschillen in uitgangspositie niet vrij is en geen gelijke kansen biedt - Daarom gaat de overheid zich in toenemende mate in de sociaaldemocratische sfeer mengen door beschermende, stimulerende en herverdelende maatregelen - Vooral na de Tweede Wereldoorlog bloeit de zogenaamde verzorgingsstaat op: een staat die poogt op allerlei terreinen de voorwaarden te scheppen voor ontplooiing van de mens. - Deze staat dient actief de omstandigheden te scheppen die het de burger daadwerkelijk mogelijk maken aan zijn leven gestalte te geven. Deze taak is onder meer vervat in de sociale grondrechten

Answer 9

- Besluiten die eenzijdig bindend worden opgelegd. Met als doel een rechtsgevolg - Rechtsgevolg: Het gevolg dat door het recht aan een handeling wordt verbonden

Answer 10

1. Feitelijke rechtshandelingen: - het daadwerkelijk handelen. Door de overheid het opbrengen van een weg, geld overmaken van DUO. Hierbij treed een rechtsgevolg op, ongeacht of dat bedoeld was of niet 2. Publieksrechtelijke rechtshandelingen: - Het nemen van (eenzijdig bindende) besluiten (denk aan vergunningen, kenmerk voor de overheid) - Regelgevend - Sommige publiekrechtelijke rechtshandelingen zijn tweezijdig * Bijvoorbeeld een gemeenschappelijke regeling tussen gemeente: op het gebied van jeugdzorg of het sluiten van een verdrag 3. Privaatrechtelijk rechtshandelingen: - De meeste zijn tweezijdig - Horizontale verdeling, een gelijke machtsverhouding

Answer 11

- Gaat om de verdeling van de totale macht van de staat - Omschreef de macht in de trias politica - Het model kan worden gezien als reactie op het destijds opkomende vorstenabsolutisme: één vorst met veel macht. - Het feodale stelsel was op machtsverdeling gebaseerd Opkomst van vorstenabsulatisme in de 16de eeuw was hierbij een breuk - In dit model zijn alle genoemde machten gelijkwaardig, in de zin dat geen van de machten belangrijker is dan een andere - De machten behoorden STRIKT gescheiden te zijn

Answer 12

- Nu gaat het niet om een strikte scheiding van organen & uitoefening van hun functies - Machtsverdeling houdt nu in dat de Staten-Generaal, Regering en rechterlijke macht zijn belast met bepaalde zaken, die zij deels zelfstandig en deels in samenwerking met elkaar uitoefenen - Rechterlijke macht: bestuursorgaan. Bestaat uit: Hoge Raad, gerechtshoven en rechtbanken * Art. 112 Gw maakt mogelijk dat andere gerechten kunnen worden ondergebracht bij de organen complex - Onafhankelijk: de regering kan rechters niet wijzen op hoe zij moeten beslissen in zaken - Leden worden wel benoemd door de regering - Rechter is gebonden aan formele en lagere wetgeving: rechters moeten volgens de wet rechtspreken - Heeft een controlerende taak ten opzichte van de regering en andere bestuurlijke organen - Toets of hun besluiten voldoen aan het legaliteitsvereiste

Answer 13

Wij hebben een parlementair stelsel: wij verkiezen alleen het parlement, niet rechtstreeks de minister-president Hier gaat het tussen de verhouding tussen de wetgevende macht en de uitvoerende macht - Verkiezingen voor de Tweede kamer -> regering is verantwoording schuldig aan de tweede kamer door ministeriële verantwoordelijkheid (art. 42, 2e lid Gw) - Vertrouwensregel als sanctie: Wanneer de Tweede kamer geen vertrouwen meer heeft moet de regering aftreden (ongeschreven regel, je gaat hem niet vinden in de Gw) - De Rechterlijke macht controleer toepassing van wetten en regelgeving

Answer 14

- Trias politica - In een bestuurs zijn er bestuursorganen. Dit is een systeem waarbij overheidsbevoegdheden over verschillende organen worden verspreid en ieder orgaan bij de uitoefening van zijn bevoegdheden verantwoording aan een ander orgaan is verschuldigd

Answer 15

- Trias politica - In een bestuurs zijn er bestuursorganen. Dit is een systeem waarbij overheidsbevoegdheden over verschillende organen worden verspreid en ieder orgaan bij de uitoefening van zijn bevoegdheden verantwoording aan een ander orgaan is verschuldigd

Answer 16

- Nederland kent een gedecentraliseerde eenheidsstaat - De deling van bevoegdheden tussen lagere en hogere organen

Answer 17

1. Iniatief 82. Gw 2. Enquete 70 Gw 3. Amendement 4. Inlichtingenrecht 68 Gw 5. Regering moet zich kunnen verantwoorden tegen de SG: ministeriële verantwoordelijkheid (Art. 42, tweede lid, GW) helpt hierbij 6. Petitierecht art. 5 Gw

Answer 18

- Eerste en Tweede kamer - De staten generaal hebben weinig zelfstandige besluitende bevoegdheden Zelfstandige besluiten zijn gericht op intern functioneren (benoeming van voorzitters - Parlement is nu de volksvertegenwoordiger - De Tweede Kamer wordt direct democratisch gekozen, door middel van landelijke verkiezingen - De Eerste Kamer wordt indirect democratisch gekozen. De leden van de Eerste Kamer worden gekozen door de leden van de provinciale staten (getrapte verkiezing) - Leden van de provinciale staten worden op hun beurt wel weer direct democratisch gekozen, door middel van verkiezingen - Institutioneel: hebben taken en bevoegdheden van beide organen - Verlangen van de kamer: beide kamers kunnen zich als afzonderlijk onderdeel van de Staten Generaal opstellen en een motie aannemen. De regering moet dan een positie kiezen - Sommige fracties hebben een binding met de regering, andere juist niet

Answer 19

- Machtsverdeling waarbij bepaalde organen (die niet ondergeschikt zijn aan elkaar) elkaar nodig hebben voor het uitoefenen van bepaalde bevoegdheden 1. Er is is sprake van onderlinge afhankelijkheid en onderlinge controle - Resulteer in checks and balances 1. Voor bepaalde bevoegdheden van de regering heeft de regering instemming nodig van de Staten-Generaal. Het vereiste van instemming geeft blijk van checks and balances

Answer 20

- De macht in Nederland is verticaal opgedeeld, in lagere en hogere overheden - Heeft te maken met het verdelen van bevoegdheden tussen enerzijds hogere en anderzijds lagere overheden. Deze verdeling houdt ook nauw verband met het onderscheid tussen overheid in centraal en decentraal niveau - Vloeit voort uit de gedachte dat macht niet te veel op één plek geconcentreerd moet worden - De gemeenteraad (samen met het college van B&W) heeft de bevoegdheid om plaatselijk, in de gemeente, regels op te stellen. Je moet het zo zien dat de centrale overheid de bevoegdheid om regels op te stellen voor dat kleine stukje Nederland heeft overgedragen aan een lagere overheid. Op deze manier is de macht verticaal verdeeld

Answer 21

Decentraal: Een bepaald orgaan heeft een stukje Nederland als geografisch functioneringsgebied Centraal: Een bepaald orgaan heeft heel Nederland als geografisch functioneringsgebied 1. De Staten-Generaal en de regering tezamen kunnen regels opstellen die gelden in heel Nederland

Answer 22

- De staat: kan als geheel worden opgedeeld in openbare lichamen - Openbare lichamen: omhulsels waarin je bepaalde organen kan omscheiden - De centrale overheid: openbaar lichaam van de staat - Hierin zitten dan weer: 1. Regering 2. Staten-Generaal 3. Minister president

Answer 23

Art. 2:1 lid 1 Bw. In bijzondere wetten kan ook aan andere openbare lichamen rechtspersoonlijkheid worden toegekend

Answer 24

- De staat - De provincie - De gemeente - Waterschappen

Answer 25

Dagelijks bestuur van de staat (koning en ministers - De regering houdt zich bezig met de uitvoering van de opgestelde regels - De ministers zijn op hun beurt weer ieder verantwoordelijk voor een specifiek ministerie - Hieraan zijn weer bevoegdheden verbonden die noodzakelijk zijn voor het uitvoeren van die taak - Aan het hoofd: minister-president

Answer 26

- De burgers kiezen, democratisch, een volksvertegenwoordiging: de gemeenteraad respectievelijk de Provinciale Staten - Deze twee organen zijn, net als de Staten-Generaal, nauw betrokken bij het opstellen van regels en controleren ze het bestuur

Answer 27

Volksvertegenwoordiging: de gemeenteraad Dagelijks bestuur: College van B&W 2. Bezig met de uitvoering van de regels op decentraal niveau Hoofd: Burgermeester 3. De burgemeester heeft weer specifieke bevoegdheden ten behoeve van de openbare orde (art. 172 Gemw.) - We zien dat in situaties waarin snel een beslissing moet worden genomen (bijvoorbeeld bij rellen) de burgemeester hier bevoegdheden voor heeft

Answer 28

Openbare lichamen staan in relatie tot een bepaalde publieke gemeenschap en hebben een zekere democratische legitimatie; hun besturen worden via een democratische weg samengesteld (H 7 Gw)

Answer 29

- De provinciale staten: volksvertegenwoordiging (wetgever) - Gedeputeerde staten: dagelijks bestuur, uitvoering besluiten PS - Commissaris v.d koning: Hoofd. (ook zelfstandig orgaan, net als burgemeester) - vertegenwoordigt PS, maar is geen lid zelf

Answer 30

- De provinciale staten: volksvertegenwoordiging - Gedeputeerde staten: dagelijks bestuur - Commissaris v.d koning:

Answer 31

- Volksvertegenwoordiging van provincie en gemeente zijn in staat om comissies in te stellen 1. Adviescommissies, voorbereidingscommissies, of commissies met gedelegeerde bestuursbevoegdheden - Met deze commissies kunnen bevoegdheden van Provinciale Staten, Gedeputeerde Staten, College van B&W en gemeenteraad worden gedelegeerd

Answer 32

Leden van het bestuur mogen geen lid zijn van commissies en andersom - Uitzondering: bezwaarcommissies, klachtencommissies - Het is wel toegestaan om deskundigen in de commissies te plaatsen, wat dus wel deskundigheid en meer ‘onafhankelijk personeel’ geeft, maar niet erg democratisch is

Answer 33

- De taken van waterschappen waren afhankelijk van hun territorium - Sinds 1992 is en een nieuwe Waterschapswet 1. Bevoegdheden om waterschappen in te stellen en op te heffen liggen bij de Provinciale Staten 2. Ook waterschappen bestaan uit een dagelijks bestuur en een ‘parlement’ (algemeen bestuur) 3. Dit parlement bestaat uit ingezetenen, bedrijven, grondeigenaren en natuurbeheerders. 4. Alleen de ingezetenen worden gekozen. Is dat wel democratisch genoeg? - Men beantwoordt deze vraag door te stellen dat het parlement van waterschappen geen algemeen vertegenwoordigend orgaan is - Opkomst van verkiezingen niet erg hoog (in hoeverre democratisch?) - Het dagelijkse bestuur wordt samengesteld door het algemene bestuur (parlement) en de voorzitter van het dagelijkse bestuur wordt bij koninklijk besluit benoemd

Answer 34

Sinds 2007 een lijstenstelsel. Bijna niemand kent mensen uit het parlement van waterschappen en dus heeft het niet veel zin om personen als individu te kiezen

Answer 35

- De overheid kan ook nog andere openbare lichamen oprichten (134 Gw) Dit wordt eigenlijk alleen gedaan bij grote projecten, zoals drooglegging van de Zuiderzee en andere inpoldering - Art 134 Gw -> maakt het mogelijk om openbare lichamen voor beroep en bedrijven in te stellen - Vroeger vaak gegoten in de openbare lichamen PBO (publiekrechtelijke bedrijfsorganisaties)

Answer 36

Publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie - Ze mochten alleen opkomen voor specefieke taken op sociaal-economisch terrein binnen hun vakgebied - Per 1 januari 2015 zijn alle product- en bedrijfschappen opgeheven en hun taken naar de centrale overheid overgebracht

Answer 37

Sociaal economische raad. Publiekrechtelijke bedrijforganisatie die nog wel bestaat - De taak van de SER is om toezicht te houden, straffen uit te delen en advies te geven aan de regering omtrent sociaaleconomische onderwerpen

Answer 38

- Nederlandse Orde van Advocaten - Vooral opgericht om controle uit te kunnen oefenen op de eigen beroepssector

Answer 39

- In sbr zijn sommige organen er altijd - Er is altijd een college van B&W; in elke gemeente - Het college van B&W is echter geen mechanisch figuur, want het wordt opgevuld door mensen van vlees en bloed: de wethouders en de burgemeester - Het eeuwig bestaande figuur noemen we het ambt. Het is er voor onbepaalde tijd, ongeacht wie dit ambt gaat vervullen

Answer 40

- De mensen door wie het ambt wordt vervuld zijn de ambtsdragers - De ambtsdragers wisselen afhankelijk van hoe lang de termijn is voor een bepaald ambt - De ambtsdrager hoeft een besluit (namens het ambt) niet alleen te nemen Hij wordt echter ook geholpen door ambtenaren.

Answer 41

- Bevoegdheden komen aan een ambt toe

Answer 42

Formeel: een persoon die is aangesteld om in openbare dienst werkzaam te zijn Materieel: ambtenaren zijn diegenen, werkzaam in de openbare dienst, die hun werk in ondergeschiktheid aan een of meer ambten verrichten.

Answer 43

- Ambtenaar in de zin van deze wet is degene, die is aangesteld om in openbare dienst werkzaam te zijn - De ambtenaren worden geacht in hoge mate van zelfstandigheid te kunnen werken ten opzichte van het ambt

Answer 44

- Rechtspersonen kunnen rechtshandelingen (koopovereenkomst) verrichten, alleen bestuursorganen kunnen besluiten nemen - Een burger kan alleen rechtsbescherming bij de bestuursrechter zoeken tegen besluiten van bestuursorganen -

Answer 45

1. Het recht om wetsvoorstellen in te dienen bij de Tweede Kamer (art. 82 lid 1 Gw) 2. de bevoegdheid tot het sluiten van verdragen (art. 90 Gw) 3. de bevoegdheid om Algemene maatregelen van Bestuur uit te vaardigen 4. het opstellen en wijzigen van de staatsbegroting 5. De regering heeft ook een uitvoerende taak ten aanzien van aangenomen wetgeving 6. Ministerraad besluit over het algemeen beleid van de regering 7. Novelle. De Regering kan op aandringen van de Eerste kamer wijzigingen aanbrengen in het wetsvoorstel

Answer 46

De Regering kan op aandringen van de Eerste kamer wijzigingen aanbrengen in het wetsvoorstel. De wijzigingen worden in de vorm van een wetsvoorstel weer behandeld

Answer 47

- Amendement: hetgeen inhoudt dat de Tweede Kamer wetsvoorstellen mag aanpassen (art. 84 Gw) - Iniatief: geeft de Tweede Kamer het recht om een wetsprocedure in gang te zetten en een voorstel tot wetgeving te doen

Answer 48

voornamelijk controleren van de regering & participeren in wetgevingsproces

Answer 49

- GEEN recht van amendement, wel novelle -> of je past dit aan, of wij verwerpen het - Iniatief -> wel wetsvoorstellen aannemen of verwerpen (art. 85 Gw) - Heeft minder bevoegdheden omdat de eerste kamer niet direct democratisch wordt verkozen - Heeft daarom minder democratische legitimatie dan de Tweede Kamer: dat de Eerste Kamer minder direct gesteund wordt door het volk.

Answer 50

- De eerste kamer heeft nooit een actuelere samenstelling dan de tweede kamer 1. In het stelsel wordt om de drie jaar slechts de helft van de senatoren gekozen voor een termijn van zes jaar

Answer 51

- Als sanctie op de ministeriële verantwoordelijkheid kennen we de vertrouwensregel. - Deze is er om kracht te zetten achter de ministeriële verantwoordelijkheid, ook is de ministeriële verantwoordelijkheid de reden voor het bestaan van de vertrouwensregel. - De vertrouwensregel houdt in dat een minister, staatssecretaris of het kabinet als geheel moet aftreden als zij niet langer het vertrouwen genieten van het parlement - Functie: controle. De regering wordt met de vertrouwensregel gecontroleerd door het parlement - Dit is een ongeschreven regel -> vertrouwensregel is niet wettelijk vastgelegd - Vertrouwensregel geldt ook voor de gemeenteraad en het college van B&W, bestuursorganen op decentraal niveau

Answer 52

Op gemeentelijk niveau

Answer 53

De kamer. maar individuele bewindslieden kunnen het initiatief nemen door te stellen dat zij bepaalde handeling van de kamer als wantrouwig opstellen. Door bijvoorbeeld een motie ‘onaanvaardbaar’ te verklaren

Answer 54

- Negatief geformuleerd: een minister hoeft pas op te stappen wanneer er geen vertrouwen meer is in de kamer - De vertrouwensregel werkt alleen bij een meerderheid

Answer 55

- Onderwerp van discussie - Gezegd kan worden dat de vertrouwensregel bij deze kamer minder sterk geldt - Soms zien ministers in het ontbreken van vertrouwen in de Eerste kamer een reden om op te stappen -

Answer 56

- De koning zal dit ontslag onmiddellijk verlenen - Er moet dan een nieuwe minister worden aangesteld voor de portefeuille

Answer 57

- Ontslag kan dan niet onmiddellijk worden verleend -> er is namelijk nog geen nieuw kabinet - Er zijn twee mogelijke situaties: 1. De tweede kamer wordt ontbonden om verkiezingen mogelijk te maken. Het streven is om een kabinet te formeren dat de steun heeft van de Tweede kamer (64 Gw) 2. Soms wordt er zonder ontbinding en verkiezingen een kabinet geformeerd - Dan moet er wel een meerderheid zijn in het dan bestaande parlement

Answer 58

- Zijn ministers(gezamenlijk en individueel) verantwoordelijk voor hun beleidsdaden. Ze moeten verantwoording aan het Parlement afleggen voor hun beleidsdaden - Ze zijn verantwoordelijk voor beleid en wetgeving Ministers zijn verantwoordelijk voor alle bestuurshandelingen op centraal niveau - Dit kunnen dus ook handelingen zijn die de minister niet persoonlijk heeft gedaan

Answer 59

- In theorie wel. Toch is er een praktijk ontstaan waarin ministers alleen verantwoordelijk worden gehouden als zij persoonlijk de betwiste handeling hebben verricht - Door deze praktijk valt de controle op het ambtenarenapparaat in feite weg Kwalijk, want: Het is namelijk zo dat een minister die opstapt juist een signaal afgeeft dat zijn ambtenarenapparaat niet goed functioneert - Een minister die alleen opstapt bij persoonlijk verwijtbare fouten, heeft deze functie niet

Answer 60

Als een regeringsfractie het vertrouwen in ‘zijn’ minister opzegt, wat nog wel eens gebeurt, is dat een teken om je ontslag aan te bieden. Een meerderheid van het parlement dat een minister ‘wegstemt’ komt daarentegen heel zelden voor

Answer 61

Ambtenarenapparaten zijn tegenwoordig zodanig groot en soms zelfstandig, dat de minister onmogelijk overal verantwoordelijk voor gehouden kan worden

Answer 62

Als de verantwoordelijkheid van de minister ingeperkt moet worden, kan men een zelfstandig bestuursorgaan (ZBO) oprichten. Een ZBO staat niet direct onder het gezag van de minister en hij/zij bemoeit zich er niet of nauwelijks mee, bijvoorbeeld de Kiesraad

Answer 63

- De belangrijkste schakel tussen het onderscheid van de regering en de SG

Answer 64

De vertrouwensregel is het instrument om de Ministeriële verantwoordelijkheid kracht bij te zetten 1. Verantwoordelijkheid is een bestaansreden voor de vertrouwensregel: - Zonder verantwoordelijkheid zou er geen vertrouwensregel bestaan - Zonder de (ongeschreven) vertrouwensregel zal de ministeriële verantwoordelijkheid minder relevant zijn

Answer 65

- Civielrechtelijke 1. Wanneer een minister als bestuursorgaan (van de rechtspersoon de staat) onrechtmatig handelt tegen een burger, kan deze burger een vordering uit hoofde van onrechtmatige daad instellen tegen de staat 2. De verantwoordelijkheid speelt tussen de burger en staat - Strafrechtelijk 1. Het initiatief van strafrechtelijke vervolging van een minister ligt bij de regering en de Tweede kamer (art. 119 Gw) - Politieke ministeriële verantwoordelijkehid - Politiek

Answer 66

De minister is politiek gezien verantwoordelijk voor: 1. Voor het uitvoeren van zijn eigen beleid 2. Ondergeschikte ambtenaren (art. 44 lid 1 Gw) 3. Voor het handelen van de staatssecretaris 4. Voor het handelen van de koning 4. Het houden van toezicht op: - Besluiten van lagere politieke organen - De wijze waarop buitenlands beleid wordt gevoerd (art. 90 Gw)

Answer 67

1. Hebben voornamelijk te maken met de controle die ten aanzien van zijn verantwoordelijkheid worden gevoerd - De minister moet gehoor geven aan een uitnodiging om in een kamer te verschijnen (art. 69 Gw) - Inlichtingenplicht: de minister moet inlichting geven aan de SG wanneer gewenst (art. 68). De minister moet hier alle inlichtingen geven die van hem verlangd worden

Answer 68

1. De minister kan zich beroepen op ‘het belang van de staat’ om te ontzien van de inlichtingenplicht - De minister mag dit zelf inschatten 2. De minister kan zich beroepen op het geheim van de kroon

Answer 69

- Het vormen van een samenwerking tussen partijen om een meerderheid te krijgen - Vanuit leden van de Tweede kamer wordt een coalitie gevormd, het is belangrijk dat zij het vertrouwen van de meerderheid van de kamer hebben

Answer 70

- Bevat de hoofdlijnen van het nieuwe beleid van de regering - De verschillende partijen te verbinden om de afspraken uit te voeren

Answer 71

- Dan spreekt de regering onderling af wat voor een beleid er zal worden gevoerd in de tijd dat de regering ‘de macht’ heeft

Answer 72

Een politieke. Het is geen overeenkomst waarvan de naleving kan worden afgedwongen bij de rechter

Answer 73

- Na elke Tweede Kamerverkiezing of na de val van een kabinet, begint het proces van de formatie van een nieuw kabinet - Doel van de kabinetsformatie is een kabinet te vormen dat enerzijds kan rekenen op steun van de meerderheid van de Tweede Kamer en anderzijds tot een gezamenlijk beleid kan komen - De Grondwet is vrij bescheiden wat betreft de kabinetsformatie. Slechts de artikelen 43 en 46 van de Grondwet spreken over de vorming van een kabinet: ministers en staatssecretarissen worden bij koninklijk besluit benoemd

Answer 74

- Hierdoor zijn er meer politieke partijen - Hierdoor moet een coalitieakkoord komen

Answer 75

- Vertrouwensregel - (in)formateurs (sinds 2012 niet meer benoemd door de koning maar TK - Meerderheidskabiniet/gedoogdkabinet - Parlementaire kabinet - regeerakkoord - Demissionair kabinet: lopende zaken - Je moet een meerderheid hebben voor een kabinet, of op zoek gaan naar een gedoogsteun -

Answer 76

- Verkenner 1. Kan aangesteld worden voordat er onderhandeld wordt 2. Verkent de coalitiemogelijkheden. Polst bij de fractievoorzitters hoe zij de formatie voor zich zien - Informateur 1. Doet een verkennend onderzoek naar de mogelijkheden om een meerderheidskabinet te vormen 2. Doet meer gericht onderzoek naar een bepaalde coalitie 3. Kan in zijn taak niet falen, voorbereidende taak op het werk van de formateur - Formateur 1. Werkt gericht aan de samenstelling van een kabinet met een bepaalde politieke kleur 2. En om de bewindslieden aan te dragen 3. De beoogde minister-president kan de taak van formateur op zich nemen, maar dat hoeft niet 4. Na de constituerende vergadering doet de formateur verslag aan de koning, omdat alle leden van het kabinet benoemd moeten worden door de koning

Answer 77

Constituerende vergadering! Dit is een vergadering met de kandidaat-ministers waarin zij met elkaar binden aan de inhoud van het regeerakkoord dat de fractievoorzitters hebben gesloten

Answer 78

- Een minderheidskabinet dat tijdelijk is. Komt vaker voor in Nederland - Treed soms op na een kabinetscrisis, wanneer een kabinet uiteen gevallen is

Answer 79

- Normaal bieden alle bewindslieden ontslag aan. het staatshoofd houdt dit ontslag in beraad tot na de verkiezingen -> Demissionair - Als een deel van de bewindslieden meteen ontslag wenst, zal het staatshoofd wel hun ontslag inwilligen. Dat kan er een interim kabinet worden geformeerd - Heeft meestal geen meerderheid in de tweede kamer. Wordt maar voor een korte periode gedoogd - De voornaamste taak van een Interim kabinet is het organiseren van nieuwe verkiezingen

Answer 80

1. procedurele vereisten: - Actief kiesrecht: het recht om te stemmen - Passief kiesrecht: het recht om verkozen te worden * Iedereen heeft het recht om naar politieke machtsverwerving te streven - Meerderheidsbesluitvorming: de helft plus een neemt een beslissing. Gekwalificeerde meerderheid -> bij een hele belangrijke beslissing neemt 2/3de de beslissing - Burgelijke/politieke grondrechten: het borgen van bepaalde rechten. Recht op vrijheid van meningsuiting - Vertegenwoordigende colleges hebben invloed op de besluitvorming door middel van beslissingsrecht vooraf en het recht op controle achteraf 2. Materiële vereisten: - effectieve participatie - effectieve toegang tot informatie: er is openbaarheid van besluitvorming - Educatie - effectief respect voor minderheidsopvattingen

Answer 81

Verschaffen van legitimiteit aan bevoegdheidsuitoefening door de overheid

Answer 82

- Burgers maken zich vrij van beklemming van bestuur met als doel toenemende zelfbepaling en ontplooiing van eigen wensen en talenten

Answer 83

Legitimiteit vanuit de overheid dat regels rechtvaardig zijn en uitvaarders terecht tot hun handelen zijn gemachtigd

Answer 84

1. Minderheid heeft “pech” 2. Meerderheid moet ook grenzen kennen 3. Overheidsoptreden duurt lang door procedures etc 4. Legaliteitsbeginsel kan een hinder zijn tegen het bestrijden van criminaliteit -> liep over in een sociale rechtstaat: overheid geeft niet alleen “vrijheid van”, maar nu ook “vrijheid tot

Answer 85

- In een bestuur zijn bestuursorganen. Dit is een systeem waarbij verschillende organen worden verspreid en ieder orgaan bij uitoefening van zijn bevoegdheden verantwoording aan een ander orgaan verschuldigd is - Hierdoor kan een bestuursorgaan de individuele besluiten van andere organen voorkomen

Answer 86

1. Het rijk bovenaan: openbare lichamen, die zijn samengesteld aan verschillende organen. Deze organen krijgen ambten toegesteld 2. Dan de provincie: openbare lichamen 3. Dan Waterschap: openbare lichamen 4. Dan de Gemeente: openbare lichamen

Answer 87

art. 81 Gw

Answer 88

De persoon

Answer 89

- Monistisch: de regering werkt meer samen met het parlement - Dualistisch: de regering en het parlement zijn ECHT gescheiden van elkaar

Answer 90

Neen, Art. 57 2e lid GW:

Answer 91

Zijn ministers die niet de leiding zijn van het ministerie

Answer 92

Staatssecretaris heeft dezelfde plichten en bevoegdheden als de minister

Answer 93

De staatssecretaris is ondergeschikt aan de minister

Answer 94

Art. 2:1 lid 1 BW

Answer 95

Gw 132, lid 1, art. 133 lid 1, 134, lid 2

Answer 96

- Is de zwaarste samenwerkingsvorm op grond van de Wet gemeenschappelijke regelingen. Kenmerkend voor deze samenwerkingsvorm is dat het rechtspersoonlijkheid heeft. Het bestuur bestaat uit een algemeen bestuur, een dagelijks bestuur en een voorzitter

Answer 97

- Een relatie tot een bepaalde burgergemeenschap - In een openbaar lichaam is er een democratisch gekozen orgaan te vinden (h7 Gw)

Answer 98

Een orgaan van een rechtspersoon die door publiekrecht is ingesteld. Ingesteld door publiekrecht betekent dat de rechtspersoon in de wet moet worden genoemd. Zo is bijvoorbeeld de Gemeente een in de wet genoemd rechtspersoon

Answer 99

- Bij decentralisatie is er ook sprake van een overdracht van bevoegdheden, waarbij de bevoegdheden overgaan naar een lagere overheid - Deze lagere overheid is, niet hiërarchisch ondergeschikt aan de centrale overheid * Een gemeenteraad hoeft zich voor een uitgevaardigde verordening niet te verantwoorden tegenover de regering

Answer 100

- Functionele: er worden bevoegdheden die behoren tot een bepaalde taak met een bepaald doel toebedeeld 1. Functioneel gedecentraliseerde organen kunnen hun wetgevende en besturende bevoegdheden uitoefenen op het gehele Nederlandse grondgebied - Territoriale: er worden bevoegdheden tot wetgeving en bestuur verdeeld voor een bepaald stuk grondgebied van de staat

Answer 101

De waterschappen zijn gemengd functioneel en territoriaal. De waterschappen hebben enkel bevoegdheden ten behoeve van de zorg voor de waterkering en waterhuishouding

Answer 102

- Preventief -> vooraf - Repressief -> achteraf - Positief -> vooraf

Answer 103

art. 132 lid 4 Gw art. 133 lid 3 waterschappen - De bevoegdheid van een hoger bestuursorgaan om onwelgevallige besluiten van lager geplaatste bestuursorganen worden vernietigd - Hier neemt het lagere orgaan eerst een besluit en daarna grijpt een centraal orgaan dan in, door bijvoorbeeld dat besluit te schorsen of te vernietigen - Wordt weinig gebruik van gemaakt - Vernietiging -> ultimum remedium. Laatste redmiddel - Vernietiging wordt gedaan door een bestuursrechter - Het gevolg van een vernietiging is dat het besluit geen rechtsgevolgen meer heeft, zie in deze context art. 10:42 lid 1 Awb.

Answer 104

- Ziet erop toe dat een bestuursorgaan slechts bevoegd is bepaalde bevoegdheden uit te oefenen nadat ‘groen licht’ is verkregen van een ander hoger bestuursorgaan - Grondslag: art.132 lid 3 Gw - Hier dient het lagere orgaan een centraal orgaan te betrekken in de totstandkoming van een besluit, zodat het centrale orgaan vooraan in het proces nog kan ingrijpen - Deze twee varianten zijn negatief van aard, met de bovenstaande handelingen kunnen besluiten worden tegengehouden

Answer 105

Handelingen waarmee besluiten worden tegengehouden

Answer 106

- Als het hogere orgaan iets wil uitlokken (vaak gaat het om bevoegdheden die in medebewind zijn uitgegeven, verschillende vormen:) 1. Aanwijzing 2. Uitnodiging 3. Verplichting tot het nemen van een besluit 4. opleggen van samenwerking

Answer 107

1. Statenbond/confederatie 2. Bondstaat/federatie 3. De eenheidsstaat

Answer 108

- Dit is een variant waarbij meerdere staten samengaan en door middel van een verdrag taken aan één centraal orgaan overdragen, maar daarnaast wel zelfstandigheid behouden - Behoorlijk zwak centraal gezag, dat zich met relatief weinig taken bezighoudt - De individuele staten blijven sterke zelfstandige onderdelen in dit geheel - De individuele staten blijven sterke zelfstandige onderdelen in dit geheel - Het centrale gezag kan bij deze vorm ook geen besluiten nemen die alle burgers van de verschillende staten rechtstreeks binden

Answer 109

- Kent één soevereine staat, die onder te verdelen is in deelstaten - Voor het functioneren van dit geheel regelt een constitutie de verdeling van de bevoegdheden tussen de organen van het centrale federale gezag en de deelstaten - Een soevereine staat met deelstaten en federaal gezag (staan naast elkaar, horizontaal) - Er is een tweekamerstelsel en beide kamers moeten meedoen in het wetgevingsproces 1. Bondsstaats type -> de leden van deze kamer worden benoemd door de deelstaten 2. Senaat type -> de leden worden door de bevolking per deelstaat gekozen, of door de parlementen van de deelstaten

Answer 110

- een heel sterk centraal gezag - Alle bevoegdheden komen toe aan centrale organen

Answer 111

- De bevoegdheden van het federale (centrale) gezag worden limitatief opgesomd. Dit heeft als gevolg dat alle overige bevoegdheden toekomen aan de deelstaten - De bevoegdheden van de deelstaten kunnen ook limitatief worden opgesomd. In zo’n geval komen alle overige taken en bevoegdheden toe aan het centrale gezag - Gemengde competentieverdeling. Een deel van de bevoegdheden komt dan toe aan het centrale gezag, een ander deel aan de deelstaten. Welke bevoegdheden dit zijn staat dus vast

Answer 112

Volgens het democratie beginsel moeten burgers inspraak hebben op het optreden van de overheid - Het legaliteitsbeginsel, met name dat positieve aspect is daarbij zeer belangrijk omdat het overheidshandelen moet berusten op een wettelijke grondslag. De burgers hebben dankzij het democratie beginsel inspraak op die wettelijke grondslag en worden ook nog eens beschermd tegen onjuist overheidsoptreden

Answer 113

zijn van ingrijpende aard, zijn eenzijdig, zonder akkoord van de burgers. Je hebt er twee: 1. Regelgevende bevoegdheden - Bevoegdheid van vaststellen van algemene regels - Dit kan alleen worden geattribueerd door de (grond)wetgever - Moet altijd een grondslag hebben in de Gw 2. Bestuurs/beschikkingsbevoegdheid - Bevoegdheid om die algemene regels toe te passen in een concrete situatie - Kan ook worden geattribueerd door lagere regelgevers - De gemeenteraad kan het college van B&W attribueren om te oordelen over vergunningen in het kader van een opgesteld vergunningenstelsel - Je hebt dus een algemene regel en die ga je toepassen in een concrete situatie van een concreet persoon (via beschikkingen -> beslissing)

Answer 114

regels die de overheid aanneemt en enkel die overheid

Answer 115

- Internationaal en Europees recht - Statuut der Nederlanden - Grondwet -> maakt de grondwetgever - Wet in formele zin -> maakt de regering en de staten generaal - AmvB -> maakt de regering 1. De bevoegdheid om direct een AmvB te maken (art. 89 Gw) 2. Als het een regel is die alleen met straffen kan worden gehandhaafd, dan is het niet een AmvB 3. Dan moet het via een wet in formele zin 4. Zie je het woord besluit? AmvB - Ministeriële regeling -> maakt de minister 1. Verschil met AmvB, wordt gemaakt (ingevaardigd), door een minister 2. Zie je het woord regeling? -> Ministeriële regeling Verordeningen - Verordeningen (provinciaal en gemeentelijj - Beschikkingen

Answer 116

- Je gaat naar de aanhef, je kijkt vooraan de wet - Dan staat er ‘Wij Beatrix, bij de gratie Gods. Zo is het, dat Wij, de Raad van State gehoord en met gemeen overleg der Staten-Generaal’ - Hier zie je dat er overleg is geweest bij de Staten generaal - Dan weet je dus dat het een wet in formele zin is, want het staat in de aanhef

Answer 117

- Attributie: Een nieuwe bevoegdheid wordt gecreëerd en toebedeeld aan een ambt - Delegatie: Een bepaalde bevoegdheid wordt door een ambt overgedragen aan een ander ambt

Answer 118

- Elke bevoegdheid is ooit in het leven geroepen door middel van attributie. De grondwet creëert voor de formele wetgever de bevoegdheid om regels op te stellen, dit is een vorm van attributie (zie art. 20 Gw, art. 81 Gw). Ook kan de formele wetgever zelf overgaan tot attributie. Dia 18:49 art.

Answer 119

- De wet schrijft de definitie van delegatie voor in art. 10:13 Awb. Hier wordt gesproken over het overdragen van een bevoegdheid, het gaat dus om een bestaande bevoegdheid. Delegatie kent de volgende kenmerken: - De overgedragen bevoegdheid wordt volledig overgedragen (in de naam van & verantwoordelijk is de delegataris). De delegans mag wel de delegatie weer intrekken (art. 10:18 Awb) - De mogelijkheid om te delegeren moet in een wettelijk voorschrift zijn voorzien (art. 10:15 Awb) - Er zijn beperkingen aan wie gedelegeerd mag worden (bijv. art. 10:14 Awb: geen delegatie aan ondergeschikte ambtenaren) -

Answer 120

- beschreven in art. 82-88 Gw. 1. Voorbereiding op ministerie (concept + wetsvoorstel + MvT) 2. Ministerraad (art. 82 Gw) 3. AARvS (art. 73 Gw) 4. Ministerraad (nader rapport) 5. Tweede Kamer - Onderzoek Kamercommissie → plenaire behandeling - recht van amendement (art. 84 Gw) 6. Eerste Kamer - Kamercommissies → plenaire behandeling - aannemen of verwerpen (art. 85 Gw) 7. Bekrachtiging bij KB (art. 87 Gw) - Voorzien van contraseign door Koning (art. 47 Gw) en door de Minister van Justitie en andere betrokken minister 8. Bekendmaking in Staatsblad (art. 88 Gw) → inwerkingtreding

Answer 121

Wanneer een Kamerlid een wetsvoorstel doet, wordt de regering bij de eerste stappen overgeslagen. Het kamerlid stuurt het wetsvoorstel naar de Raad van State, en verdedigt het vervolgens in de 1e & 2e Kamer.

Answer 122

- Schriftelijk zijn - Concrete beslissing - Rechtshandeling - Publiekrechtelijk van aard

Answer 123

- Beschikkingen - Besluiten van algemene strekking 1. Algemeen verbindende voorschriften (avv) 2. Beleidsregels

Answer 124

Avv’s zijn ook wel wetten in materiële zin. Verschillende eisen: 1. Moet algemeen zijn 2. Regel is opgesteld voor een bevoegd orgaan 3. De regel bindt eenieder 4. Het is abstract -> je kan het herhaldelijk toepassen 5. De regel heeft externe werking -> buiten het orgaan waar het is aangenomen. GEEN afspraak binnen het orgaan

Answer 125

Staat een rang onder de minister, maar heeft soms wel vergelijkbare bevoegdheden, bij extern dezelfde bevoegdheden en plichten als de minister (art. 46 lid 2 Gw) 1. Geen deel van de ministerraad, mag wel worden uitgenodigd, geen stem 2. Wel zelfstandig verantwoording af leggen aan parlement 3. Wel zelfstandig opstappen, zonder dat minister opstapt

Answer 126

- Budgetrecht (1e & 2e) - Onderzoek- en enquêterecht (1e & 2e) 1. Parlementaire enquête (alleen 2e) - Recht om moties in te dienen (1e & 2e) - Recht van Amendement (alleen 2e) - Recht van Initiatief (alleen 2e) - Vragenrecht (1e & 2e)

Answer 127

- Bevolking - Grondgebied - Diplomatieke betrekkingen (andere staten moeten je serieus nemen) - Effectief gezag (regering/bestuur)

Answer 128

- Minimaal toezicht - Lagere overheden kunnen de toebedeelde bevoegdheden naar eigen inzicht uitvoeren; uitvoering van bevoegdheid is volledig vrij - Alleen plaatsvervangend optreden vanwege taakverwaarlozing (art. 132 lid 5 Gw) wanneer sprake van grove verwaarlozing

Answer 129

- Bevoegdheid wordt als een opdracht toebedeeld - Aan de opdracht kunnen ook specifieke instructies verbonden zijn die het lagere orgaan moet uitvoeren; uitvoering van bevoegdheid is begrensd

Answer 130

De formele wetgever is de enige die wetten in formele zin mag opstellen.

Answer 131

Een algemeen voorschrift dat door een orgaan dat de bevoegdheid tot het opstellen van wetten van een wet in de formele zin of de grondwet heeft gekregen.

Answer 132

- Het onderwerp kan gelinkt worden aan legaliteit. Er moet voor het optreden van de overheid een wettelijke basis zijn. - Door de delegatie worden er tussenschakels toegevoegd aan de relatie tussen de bevoegdheid en de wettelijke grondslag - Het gevolg is dat burgers zich moeten houden aan regels die niet zijn opgesteld door een deels democratisch gelegitimeerde wetgever.

Answer 133

- In formele wetten (delegatie & subdelegatie dus bepaald door deze wetgever) is zowel delegatie als subdelegatie mogelijk. - Er staat dan in de wet ‘bij of krachtens’, ‘krachtens’ -> subdelegatie wel mogelijk - ‘bij’ of andere bewoordingen: subdelegatie niet mogelijk 1. Bijv. ‘de veiligheidseisen waaraan een helm moet voldoen, worden bij of krachtens Algemene Maatregel van Bestuur geregeld.’ - De formele wetgever draagt de bevoegdheid om veiligheidseisen te stellen over aan de regering 2. Als er had gestaan ‘bij AMvB’ dan moest het wel per se door de regering gedaan worden (dus geen subdelegatie mogelijk)

Answer 134

- Bij of krachtens, krachtens, regelen, regels, regeling: delegatie en subdelegatie door formele wetgever mogelijk - Bij wet, of andere termen, ‘behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet’: delegatie en subdelegatie door de formele wetgever niet mogelijk

Answer 135

- Bij de delegatie van bestuursbevoegdheden zijn er minder regels, omdat hier (in mindere mate/) geen democratische grondslag voor nodig is. - Dit komt omdat regelgevende bevoegdheden staatkundig gezien een grote bevoegdheid is. -Dit is niet het geval bij bestuursbevoegdheden, en er bestaan dus algemene delegatieregels te vinden in de Awb. - Als bijv. de regering in de wet in formele zin de bevoegdheid heeft om een AMvB te maken, dan hebben ze ook een bestuursbevoegdheid.

Answer 136

Burgers moeten inspraak hebben op het optreden van de overheid door middel van bijv verkiezingen. Het legaliteitsbeginsel, met name dat positieve aspect is hierbij heel belangrijk

Answer 137

- Een besluit van de regering waarin regels uit een wet verder worden uitgewerkt - Voordeel is dat niet alle details precies in de wet zelf geregeld hoeven te worden - Algemene regeling van de regering Wordt vastgesteld per koningklijk besluit - Je hebt: 1. Zelfstandige AMVB's -> : berust niet op een formele wet 2. AMvB krachtens delegatie door de wetgever.

Answer 138

- een besluit van de regering, wordt door de koning en een minister ondertekend - Je hebt AmvB's - Je hebt kleine Koninklijke besluiten: bijvoorbeeld een benoeming van een burgemeester of verlening van een Koninklijke onderscheiding

Answer 139

- Is er sprake van een rechtspersoon die krachtens publiekrecht is ingesteld (2:1 lid 1 Bw) - Is er sprake van een orgaan van de rechtspersoon die krachtens publiek recht is ingesteld? - Beide vragen ja? De conclusie: het is een A-orgaan

Answer 140

- De Hoge Raad vond met andere woorden dat het toevoegen van fluoride aan het drinkwater een zódanig ingrijpende maatregel was dat daarvoor een specifieke grondslag vereist was - 1973, geeft een verduidelijking van het legaliteitsbeginsel. Volgens de HR moet er een wettelijke grondslag zijn voor besluiten die ingrijpend zijn voor burgers

Answer 141

Uit dit arrest volgen twee belangrijke rechtsregels: - Rechtsregel voor 1887: De wetgevende bevoegdheid kan slechts door de Kroon worden   uitgeoefend indien deze is toebedeeld door de Grondwet, of uitdrukkelijk is gedelegeerd door   een wet in formele zin.   - Rechtsregel na 1887: (de Grondwetgever heeft in 1887 het Meerenberg arrest enigszins   teruggedraaid). De Kroon is zelfstandig bevoegd om AMvB’s op te stellen, zonder dat dit is toebedeeld in de Grondwet of gedelegeerd door een wet in formele zin. Als de AMvB echter voorschriften bevat door straffen te handhaven, dient dit gebaseerd te zijn op een wet in formele zin. Enkel delegatie is dan niet voldoende

Answer 142

Komt aan de Koning een wetgevende bevoegdheid toe als deze niet uitdrukkelijk in de Grondwet, of door middel van delegatie door een formele wet wordt verleend?

Answer 143

Is voor het toevoegen van fluoride aan het drinkwater een wettelijke grondslag vereist?

Answer 144

Een AmvB die niet berust op een formele wet

Answer 145

- Uitdrukking van de basisstructuur van het liberaal-rechtsstatelijke denken: het vrijheidsrecht vormt het uitgangspunt. 1. De beperking de uitzondering 2. Vrijheid is dus de hoofdregel en hoeft daarom niet gelegitimeerd te worden - Aangezien iedereen van nature gelijk is, moet iedereen hetzelfde recht op vrijheid hebben

Answer 146

- Enkel ‘vrijheid van’ volstond in de sociale rechtsstaat niet langer, ‘vrijheid tot’ was ook belangrijk - Dit uitte zich in het ontstaan van sociale grondrechten (deze verplichten de overheid om een sociale, culturele en economische infrastructuur te creëren en te behouden)

Answer 147

- Uitoefening van bevoegdheden dient zo dicht mogelijk bij de burger plaats te vinden - het overlaten, dan wel op- of overdragen van bevoegdheden aan organen van ‘lagere’ openbare lichamen, waarbij de bevoegdheid zelfstandig wordt uitgeoefend en bij de bevoegdheidsuitoefening geen sprake is van ondergeschiktheid

Answer 148

Het opdragen van bevoegdheden aan hiërarchisch ondergeschikte organen, waarbij de bevoegdheid weliswaar zelfstandig wordt/kan worden uitgeoefend, maar waarbij wel een verantwoordingsplicht bestaat

Answer 149

- Specifieke taak op een specifiek grondgebied (waterschap)

Leerdoelen isbr tot en met week 4 Flashcards

(174 cards)