Les 1 Weefselniveau : epitheel of dekweefsel

Question 1

Noem de 4 weefseltypen

Answer 1

epitheel, bindweefsel, spierweefsel en zenuwweefsel

Question 2

Geef de definitie van (cel)differentiatie

Answer 2

Het geleidelijk ontstaan van specifieke karakteristieken (kenmerken en functies) van cellen tijdens de embryonale ontwikkeling als gevolg van het activeren of onderdrukken van genen.

Question 3

Geef een ander woord voor epitheel

Answer 3

Dekweefsel

Question 4

Wat is epitheel ?

Answer 4

Epitheel of dekweefsel bestaat uit lagen cellen die in- of uitwendige oppervlakten bedekken en uit klieren.

Question 5

Geef 5 belangrijke kenmerken van epitheel of dekweefsel

Answer 5

1) structuur : cellen liggen dicht opeengepakt.
2) ze hebben een vrij (apicaal) oppervlak dat aan de omgeving of aan een inwendig compartiment of transportbuis is blootgesteld.
3) epitheelcellen die aan het blootgestelde oppervlakte beschadigd geraken of verloren gaan, worden voortdurend vervangen of geregenereerd.
4) ze zijn via een basaal membraan met het onderliggende bindweefsel verbonden.
5) ze zijn avasculair

Question 6

Wat betekent apicaal ?

Answer 6

Vrij (vb vrij oppervlakte : apicaal oppervlakte)

Question 7

Wat is een basaal membraan ?

Answer 7

Een basaalmembraan is een dunne, stevige laag van eiwitten en suikers die ligt onder epitheelcellen (de cellen die oppervlakken en holtes bekleden, zoals de huid en bloedvaten).

Het vormt als het ware een onderlaag of fundering waarop deze cellen rusten. Het basaalmembraan scheidt het epitheel (dekweefsel) van het onderliggende bindweefsel.

Het is niet-celachtig, wat betekent dat het geen levende cellen bevat, maar wel eiwitstructuren

Question 8

Geef de 4 functies van epitheel of dekweefsel en per functie minstens één voorbeeld.

Answer 8

1) fysieke bescherming :
- huid (indien intact bescherming tegen schokken, schaven, uitdroging, barrière tegen bv. bacteriën) of
- maag (bescherming tegen HCl)
- dunne darm (bescherming verteringsenzymen).
2) doorlaatbaarheid regelen
- dunne darm : het darmepitheel laat voedingsstoffen zoals glucose, aminozuren en vetzuren door vanuit de darminhoud naar het bloed of lymfe.
- nieren : In de nierkanaaltjes bepaalt het epitheel welke stoffen uit de voorurine worden terug opgenomen in het bloed (zoals water, glucose, zouten).
- longen het plaveiselepitheel van de longblaasjes (alveoli) laat zuurstof en koolstofdioxide passeren.
3) zintuigfunctie :
- in gespecialiseerde epitheelcellen kunnen veranderingen in de omgeving waarnemen (tastzintuigen in diepste lagen van epitheel)
4) gespecialiseerde klierproducten vormen
- exocrien : klierproduct afgeven aan oppervlakte van epitheel bv. zweet, melk, verteringsenzymen,..
- endocrien : klierproduct afgeven aan weefselvocht of bloed (hormonen bv. insuline)

Question 9

Wat is de Latijnse naam voor basaal membraan ?

Answer 9

Lamina basalis

Question 10

Het epitheeloppervlakte kent vaak gespecialiseerde structuren. Geef twee van dergelijke structuren en hun functie

Answer 10

1) borstelzoom (microvilli) : vnl op plaatsen voor opname / of afgifte van (voedings)stoffen bv. in dundarm.
2) trilharen (cilia) op trilhaarcel : bv. in luchtwegen om slijmlaag met

Question 11

Geef een andere naam voor microvilli

Answer 11

Borstelzoom

Question 12

Geef een andere naam voor trilharen

Answer 12

Cilia

Question 13

Geef een synoniem voor stamcellen

Answer 13

Kiemcellen of ongedifferentieerde cellen.

Question 14

Epitheel moet zich voortdurend herstellen en vernieuwen. Dit gebeurt door voortdurende deling van stamcellen. Waar bevinden deze cellen zich ?

Answer 14

In de diepe lagen van het epitheel, vlakbij het basaal membraan.

Question 15

Dekweefsel of epitheel is onder te verdelen in verschillende gespecialiseerde typen. Men kan op 2 manieren een indeling maken. Geef beide indelingen en van elks de onderverdelingen.

Answer 15

De onderverdeling is te maken op basis van enerzijds het aantal cellagen en anderzijds de celvorm.
1) verschillende lagen (eenlagig vs meerlagig)
2) vorm van buitenste cellaag (plaveiselepitheel, kubistisch epitheel, cilindrisch epitheel)

Question 16

Geef de kenmerken van éénlagig epitheel.

Answer 16

Eénlagig epitheel bestaat uit één cellaag die het basaal membraan bedekt en is dus dun. Aangezien het dun is, is het kwetsbaar en niet niet bruikbaar voor mechanische bescherming.

Question 17

Noem 2 algemene locaties mét voorbeelden waar éénlagig epitheel is terug te vinden ?

Answer 17

Eénlagig epitheel wordt enerzijds aangetroffen
1) op beschermde plaatsen IN het lichaam. Het bekleedt inwendige compartimenten en transportbuizen zoals
- peritoneale,pleurale en pericardiale holte
- de bloedvaten en de compartimenten van het hart
2) die gebieden waar afscheiding of opname plaatsvindt van stoffen (vergemakkelijkt diffusie) zoals
- bekleding van spijsverteringskanaal, urinewegen, oppervlakten in de longen

Question 18

Geef de kenmerken van meerlagig epihteel.

Answer 18

Er liggen verschillende cellagen boven het basaal membraan waardoor die weefseltype een grotere mate van bescherming biedt.

Question 19

Waar is meerlagig epitheel terug te vinden ?

Answer 19

Meerlagig epitheel wordt aangetroffen op die plaatsen die een grotere mechanische of chemische belasting kennen zoals de bekleding van de mond, de oppervlakte van de huid, de anus.

Question 20

Geef een andere naam voor plaveiselcelepitheel

Answer 20

squameus epitheel. Squama (Latijn) is plaat of schub.

Question 21

Geef de uiterlijke kenmerken (3) van squameus epitheel

Answer 21

Squameus of plaveiselcelepitheel
- is dun en vlak
- ligt de celkern steeds in het dikste deel van de cel
- van bovenaf gezien lijken ze op spiegeleieren die naast elkaar liggen.

Question 22

Geef de uiterlijke kenmerken (4) van kubisch epitheel

Answer 22

Kubistisch epitheel
- lijkt driedimensionaal op zeskantige doosjes
- lijkt op doorsnede vierkant
- ronde kern ligt in centrum van de cel
- afstand tussen naburige celkernen is +/- gelijk aan de hoogte van de cel.

Question 23

Geef de uiterlijke kenmerken (4) van cilindrisch epitheel

Answer 23

Cilindrisch epitheel
- lijkt driedimensionaal op zeskantige doosjes
- lijkt in doorsnede op rechthoek
- celkernen liggen in smalle band bij elkaar, dicht bij basaal membraan
- hoogte van het epitheel is vele malen groter dan de afstand tussen de celkernen.

Question 24

Geef 5 anatomische plaatsen waar éénlagig PLAVEISELepitheel voorkomt

Answer 24

Bekleding van
1) ventrale lichaamsholten
2) hart en bloedvaten
3) delen van nierbuisjes
4) hoornvlies
5) alveoli van de longen

Question 25

Wat zijn de functies (3) van éénlagig PLAVEISELepitheel ?

Answer 25

1) vermindert wrijving 2) reguleert doorlaatbaarheid bloedvaten 3) reguleert opname en afscheiding van stoffen

Question 26

Wat zijn de functies van éénlagig CILINDRISCH epitheel ?

Answer 26

1) bescherming 2) reguleert opname en afscheiding van stoffen

Question 27

Geef 5 anatomische plaatsen waar éénlagig CILINDRISCH epitheel voorkomt.

Answer 27

Bekleding van 1) maag 2) darmen 3) galblaas 4) oviducten 5) verzamelbuizen van nieren

Question 28

Wat zijn de functies van éénlagig KUBISTISCH epitheel ?

Answer 28

1) (beperkte) bescherming 2) reguleert opname en afscheiding van stoffen

Question 30

Geef 4 anatomische plaatsen waar éénlagig KUBISTISCH epitheel voor komt.

Answer 30

1) nierbuisjes 2) afvoerbuizen (van bv. speekselklier, alvleesklier, zweetklieren 3) klieren 4) thyroïd (vb produktie en opname schildklierhormoon)

Question 30

Geef de functie en anatomische plaatsen van meerlagig plaveiselepitheel

Answer 30

Fysieke bescherming tegen slijtage, ziekteverwekkers en chemische stoffen, aanwezig in mond, rectum, anus en vagina

Question 30

Geef 4 anatomische plaatsen waar pseudogelaagd cilindrisch epitheel voorkomt.

Answer 30

1) bekleding van neusholte, trachea en bronchie (trilharen) 2) gedeelten van mannelijke voortplantingsorganen (bijbal, zaadleider, prostaat, zaadblaasjes).

Question 30

Waarom is pseudogelaagd cilindrisch epitheel niet hetzelfde als gelaagd epitheel ?

Answer 30

Het verschil tussen gelaagd (of meerlagig) en pseudogelaagd (pseudostratified) epitheelweefsel ligt in het aantal cellagen en hoe de cellen zijn georganiseerd. Gelaagd epitheel bestaat uit meerdere lagen cellen, terwijl pseudogelaagd epitheel slechts één laag cellen heeft, maar de cellen lijken op meerdere lagen te zijn vanwege de verschillende hoogtes van hun kernen ten opzichte van de basale membraan. 

Question 31

Is overgangsepitheel éénlagig of meerlagig ?

Answer 31

Meerlagig

Question 32

Wat is het belangrijkste kenmerk van overgangsepitheel en noem drie anatomisch plaatsen waar je het terugvindt.

Answer 32

Overgangsepitheel kan worden uitgerekt en keert na uitrekking terug naar oorspronkelijke staat. Het is terug te vinden in de urineblaas, het nierbekken en de ureters.

Question 33

Veel soorten epitheel bevatten kliercellen die exocriene of endocriene klierproducten vormen. We noemen dit epitheel klierepitheel. Geef 2 fundamentele verschillen tussen endocriene en exocriene klieren

Answer 33

1) endocriene klieren geven hun klierproduct (hormonen) RECHTSTREEKS af aan het bloed of weefselvocht 2) exocriene klieren geven hun klierproduct via een afvoerbuis af aan een uit- of inwendig oppervlak

Question 34

Geef twee andere namen voor ééncellige klieren.

Answer 34

Bekercellen of slijmcellen.

Question 35

Leg het verschil uit tussen merocriene, apocriene en holocriene secretie.

Answer 35

Merocrien : alleen het product wordt afgescheiden (cel blijft intact) Apocrien : het product wordt afgescheiden in een deel van het cytoplasma Holocrien : de volledige kliercel raakt vol met klierproduct, scheurt af en sterf.