Lokapróf - ÍSLE2RM06

Question 1

Myndletur

Answer 1

Myndir sem eru notaðar til að lýsa orðum/hugtökum (mynd af sól táknar sól)

Question 2

Kostir og gallar myndleturs

Answer 2

Kostirnir við myndletur er að það er auðvelt skilja það og tala saman með því upp að vissu marki en gallinn er að það er erfitt að segja setningu í myndletri eins og: ég er svangur

Question 3

Fleygrúnir er tegund af

Answer 3

Orðaskrift

Question 4

Fleygrúnir

Answer 4

Fleygrúnir er eitt tákn fyrir hvert fyrirbæri

Question 5

Gallinn við fleygrúnir

Answer 5

Gallinn við fleygrúnir er sá að það er ekki jafn auðvelt fyrir alla að tala saman þar sem að fleygrúnir er meira eins og nýtt tungumál

Question 6

Hvaða þjóð notar orðaskrift?

Answer 6

Kínverjar

Question 7

Kostir og gallar við orðaskrift

Answer 7

Kostirnir við orðaskrift eru þeir að hún tengist ekki framburði þannig að allir Kínverjar skilja hana. Gallinn er sá að það þarf að læra mikið af táknum til að lesa einfaldan texta

Question 8

Kostir og gallar við stafrófsskrift

Answer 8

Kosturinn er að notast er við fá tákn í daglegu tali, gallinn er að það fer eftir tungumálum hvaða hljóð eru notuð þannig að við þurfum að læra mismunandi tungumál til að eiga samskipti við aðrar þjóðir og skilja erlent fólk

Question 9

Súmerar

Answer 9

Súmerar eru þjóð sem eru taldnir hafa verið fyrstir til að þróa einhverskonar orðaskrift um 4.000 f.Kr. í Suður-Mesópótamíu (núna Írak).

Question 10

Fönikíumenn

Answer 10

Fönikíumenn bjuggu við austanvert Miðjarðarhaf og voru fyrstir til þess að tengja hljóð og tákn saman. Fyrstu fönísku borgirnar eru taldar hafa risið um 3.000 f.Kr.

Question 11

Grikkir

Answer 11

Grikkir tóku upp atkvæðaskriftina frá Fönikíumönnum á 10. Öld f.Kr. og þróuðu hana síðar yfir í stafrófsskrift

Question 12

Rómverjar

Answer 12

Rómverjar löguðu gríska stafrófið að latínunni

Question 13

Atkvæðaskrift

Answer 13

Atkvæðaskrift er þar sem eitt tákn táknar eitt atkvæði. Tveggja atkvæða orð væri þá skrifað með tveimur táknum

Question 14

Stafróf

Answer 14

Grikkir þróuðu atkvæðaskrift Fönikíumanna yfir í stafróf þannig að hver stafur táknaði eitt hljóð (eins og við notum í dag)

Question 15

Rúnir

Answer 15

Fyrsta stafróf germanskra og norrænna manna sem mun hafa verið byggt á latneska stafrófinu, latneska stafróið er byggt á hinu gríska

Question 16

Orðaskrift

Answer 16

Orðaskrift er þar sem það er eitt tákn fyrir eitt orð, táknin eru ekki tengd framburði

Question 17

Hvaða mál töluðu Rómverjar?

Answer 17

Latínu

Question 18

Hvaða mál eru af rómönskum uppruna?

Answer 18

Latína, spænska, franska, ítalska og rúmenska

Question 19

Hvaða 5 ástæður eru taldar vera fyrir því að það er ekki mikill mállýskumunur á Íslandi?

Answer 19

1. Samgöngur voru tíðar
2. Málsvæðið var hringlaga þannig að þegar málbreyting kom upp þá ferðaðist hún meðal manna hringinn í kringum landið
3. Þrjár kynslóðir bjuggu á bæjum
4. Þjóðin byrjaði snemma að skrifa
5. Það var ekkert frumbyggjamál í landinu sem ýtti líklega undir framgang norrænunnar

Question 20

Hvenær hófst ritöld á Íslandi?

Answer 20

Ritöld hófst upp úr 1.100

Question 21

Hvað var helst skrifað þegar ritöld hófst?

Answer 21

Þýðingar á helgum textum, lögin, Íslendingabók Ara fróða, Landnámabók og fyrsta málfræðiritgerðin

Question 22

Hvað var ritað á blómatíma íslenskrar ritunar?

Answer 22

1. Saga Noregskonungar var skrifuð (Heimskringlan)
2. Eddukvæði
3. Dróttkvæði
4. Íslendingasögur

Question 23

Hvaða helstu breytingar hafa orðið á íslenskri stafsetningu í gegnum tíðina?

Answer 23

Þegar Z var afnumin árið 1973

Question 24

Hvenær er talið að orðaskrift hafi orðið til?

Answer 24

4.000 f. Kr.

Question 25

Hvað eru nýyrði?

Answer 25

Ný orð sem eru smíðuð af íslenskum orðstofnum yfir nýja hluti og fyrirbæri

Question 26

Hvað eru tökuorð?

Answer 26

Orð sem hafa verið aðlöguð að íslenska málkerfinu

Question 27

Hvað eru nýmerkingar? Nefnið dæmi

Answer 27

Gömul orð sem fá nýja merkingu (þráður > sími)

Question 28

Hvað gerðist árið 1.000 við kristnitöku á Íslandi?

Answer 28

Tökuorðum fjölgaði þar sem það vantaði orð til að tjá boðskapinn

Question 29

Hvað eru rímur?

Answer 29

Vinsæl kveðskapargrein hér áður fyrr

Question 30

Hvenær kom pappírinn til landsins?

Answer 30

Á 16. öld

Question 31

Oddur Gottskálksson

Answer 31

Þýddi Nýja testamentið árið 1540

Question 32

Guðbrandur Þorláksson

Answer 32

Þýddi Biblíuna árið 1584

Question 33

Hallgrímur Pétursson

Answer 33

Skrifaði Passíusálmana og átti lykilhlut í því að viðhalda íslenskunni hér áður fyrr

Question 34

Rómantíska stefnan

Answer 34

Stefna sem fól í sér sterka þjóðernisvakningu

Question 35

Jónas Hallgrímsson

Answer 35

Nýyrðasmiður

Question 36

Hver fann upp orðin aðdráttarafl, sporbaugur og ljósvaki?

Answer 36

Jónas Hallgrímsson

Question 37

Hvaða kost hafa nýyrði umfram tökuorðin?

Answer 37

Nýyrðin hafa gagnsæa merkingu þar sem þau eru mynduð af íslenskum orðstofnum sem eru til fyrir í málinu á meðan tökuorð eru af erlendum uppruna og löguð að íslensku málkerfi

Question 38

Hver óttaðist að íslenskan myndi þurrkast út?

Answer 38

Rasmus Rask

Question 39

Hvað hefur átt stóran þátt í því að íslenskan er ennþá til?

Answer 39

Einangrun landsins, sterkur menningararfur og sjálfstæðisbarátta

Question 40

Hvað þarf að vera til staðar til að íslenskan þurrkist ekki út?

Answer 40

Skýr og klár málstefna

Question 41

Hvaða áhrif höfðu stofnun Lærdómslistafélagsins og rómantíska stefnan á Ísland seint á 18. öld og á 19. öld?

Answer 41

Aukin þjóðernisvatning myndaðist og áhuginn á að varðveita íslenskt mál jókst

Question 42

Nefndu dæmi um I-hljóðvarp

Answer 42

segl > sigla (e > i) | fara > fer (a > e)

Question 43

Nefndu dæmi um U-hljóðvarp

Answer 43

barn > börn (a > ö)

Question 44

Nefndu dæmi um klofningu

Answer 44

fell > fjall (e > ja) | fell > fjöll (e > jö)

Question 45

Hvaða þjóð notar atkvæðaskrift?

Answer 45

Japanar

Question 46

Hvaða tungumál töluðu fyrstu landnámsmennirnir á Íslani?

Answer 46

Vestur-norrænu

Question 47

Hvar var Súmería?

Answer 47

Þar sem Írak er núna

Question 48

Hvert var fyrsta ritmál Íslendinga?

Answer 48

Rúnaletur

Question 49

Hvað merkir rún?

Answer 49

Leyndardómur

Question 50

Hvenær tók stafrófið við á Íslandi?

Answer 50

Um 1.000 e. Kr.

Question 51

Hver var fyrsti málfræðingurinn?

Answer 51

Það veit enginn hver hann var. Hann var fyrstur til að átta sig á því að það vantaði marga sérhljóða í stafrófið og fór að laga það

Question 52

Hver er guðlegu tungumálin?

Answer 52

Hebreska og latína

Question 53

Hvað töluðu fyrstu landnámsmennirnir?

Answer 53

Þeir töluðu vesturnorrænu

Question 54

Hvaða fimm tungumál eru norðurgermönsk?

Answer 54

íslenska, færeyska, norska, sænska og danska

Question 55

Hvað er germanska málaættin?

Answer 55

Þegar að indóevrópska klofnaði niður í fleiri málaættir varð germanska málaættin til

Question 56

Hver var Rasmus Rask?

Answer 56

Rasmusk Rask var Dani, hann var frumkvöðull samanburðarmálfræðarinnar

Question 57

Hvernig varð gotneska til?

Answer 57

Biskup sem var uppi á 4. öld vann í kristniboði Gota og bjó til stafróf fyrir Gota sem var gotneska. Gotneska er elsta germanska málið sem hefur varðveist í handriti

Question 58

Hvað eiga germönsk og rómönsk mál sameiginlegt?

Answer 58

Þau eiga sama forföður

Question 59

Hvenær var frumforræna töluð?

Answer 59

Frá 300-800 e.Kr.

Question 60

Hvenær var gamli sáttmálinn gerður?

Answer 60

Þegar Íslendingar misstu sjálfstæðið sitt

Question 61

Hvað er bókfell?

Answer 61

Skinnið sem var skrifað á

Question 62

Nefndu 3 nýmerkingar

Answer 62

Að blóta, heiðingi, að ragna

Question 63

Á hvaða öld var blómatími íslenskrar sagnritunar?

Answer 63

Á. 13. öld

Question 64

Hvað er málhreinsun og hvenær var hún gerð?

Answer 64

Málhreinsun átti sér stað á 19. öld þegar Lærdómslistafélagið vann að því að bæta við fleirum nýyrðum í tungumálið þar sem stefna þeirra var að hafa hreint mál

Question 65

Konráð Gíslason

Answer 65

Vildi miða stafsetningu við framburð

Question 66

Elstu rúnaristur sem hafa fundist eru taldar vera frá því um...

Answer 66

200 e.Kr.

Question 67

Germanska hljóðfærslan sýnir fram á...

Answer 67

Skyldleika germanskra og rómanskra mála