Málsögupróf - ÍSLE2RM06

Question 1

Orðaskrift

Hvað er það og hverjir nota hana?

Answer 1

Kínverjar nota orðaskrift > eitt tákn fyrir eitt orð

Question 2

Hvert var fyrsta stafróf germanskra og norrænna manna sem mun hafa verið byggt á latneska stafrófinu?

Answer 2

Rúnir

Question 3

Hvaða stafrófi var latneska stafrófið byggt á?

Answer 3

Gríska stafrófinu

Question 4

Stafrófsskrift

Answer 4

Hver stafur táknar eitt hljóð (eins og við notum stafrófið í dag)

Question 5

Atkvæðaskrift

Answer 5

Atkvæðaskrift er þar sem eitt tákn er eitt atkvæði. Tveggja atkvæða orð væri þá skrifað með tveimur táknum.

Question 6

Fleygrúnir

Answer 6

Fleygrúnir er eitt tákn fyrir hvert fyrirbæri, líkt myndletri, nema það er ekki alltaf mynd af merkingunni, heldur getur táknið litið öðruvísi út en merkingin

Question 7

Myndletur

Answer 7

Myndir sem eru notaðar til að lýsa orðum/hugtökum (mynd af sól táknar sól).

Question 8

Hverjir lögðu gríska stafrófið að latínunni?

Answer 8

Rómverjar

Question 9

Hverjir tóku upp atkvæðaskriftina frá Fönikíumönnum á 10. öld f. Kr. og þróuðu hana síðar yfir í stafrófsskrift?

Answer 9

Grikkir

Question 10

Hverjir voru fyrstir til þess að tengja hljóð og tákn saman?

Answer 10

Fönikíumenn

Question 11

Hver var fyrsta þjóðin til að þróa með sér orðaskrift?

Answer 11

Súmerar

Question 12

Hvað er samanburðarmálfræði?

Answer 12

Samanburðarmálfræði flokkar tungumál saman eftir skyldleika og rekja þróun þeirra aftur til sameiginlegs forföðurs. Ættartré tungumála varð til með samanburðarmálfræði og sameiginlegur forfaðir var fundinn

Question 13

Forfaðir flestra tungumála…

Answer 13

Indóevrópska

Question 14

Hvernig er þróunnarkenning Darwins

Answer 14

Þróunnarkenning Darwins er kennd við Charles Darwin og snýst kenningin um það hvernig líf þróaðist á jörðinni. Að lífverur hafi ekki verið skapaðar í eitt skipti fyrir öll heldur að allir hafi þróast frá sama forföður.

Question 15

Hvaða tungumál töluðu gyðingar og var svo endurvakið þegar Ísrael myndaðist og er ennþá notað þar í dag?

Answer 15

Hebreska

Question 16

Hvaða tungumál töluðu Rómverjar til forna en er einungis notað í fræðigreinum (læknisfræði) í dag?

Answer 16

Latína

Question 17

Kostir og gallar við myndletur

Answer 17

Kostir: Það er hægt að tala saman með því upp að vissu marki og það er auðvelt að skilja það, eins og að teikna mynd af sól, þá merkir það sól.

Gallar: Það er erfitt að segja setningu í myndletri, eins og: Ég er svangur.

Question 18

Kostir og gallar við orðaskrift

Answer 18

Kostir: Hún tengist ekki framburði, þannig að allir Kínverjar skilja orðaskrift þegar að táknin tengjast ekki framburði

Gallar: Það þarf að læra mikið af táknum til að geta lesið einfaldan texta.

Question 19

Hverjir nota orðaskrift?

Answer 19

Kínverjar

Question 20

Kostir og gallar við stafrófsskrift

Answer 20

Kostir: Það eru notuð fá tákn í daglegu tal- og ritmáli, hver stafur hefur ákveðið hljóð og því er auðvelt að raða þeim saman og mynda orð

Gallar: Það fer eftir tungumálum hvaða hljóð eru notuð, þannig það þarf að læra mismunandi tungumál til að skilja erlent fólk

Question 21

Hver er munurinn á fleygrúnum og upphaflegu myndletri?

Answer 21

Fleygrúnir eru tákn en myndletur eru myndir af fyrirbærinu sem er verið að tala um eins og sól. Fleygrúnir eru ákveðin tákn fyrir hvert fyrirbæri þannig það þarf að læra allt upp á nýtt í fleygrúnum

Question 22

Ein dýrategund hefur getað lært táknmál upp að vissu marki en ekki náð valdi á mismunandi hljóðum til að tjá málið með tali. Hvaða dýrategund er þetta og hvað teljið þið að hamli því að hún geti lært að tala?

Answer 22

Simpansar hafa geta lært táknmál en hafa ekki nógu fullkomin talfæri til að tala og gera því einungis hljóð.

Question 23

Geta dýr tjáð sig? Ef svo er, í hvaða skilningi og hvað nær tjáning þeirra langt? Skilja dýr manneskjur?

Answer 23

Já, dýr geta tjáð sig, þeir geta tjáð tilfinningar sínar upp að vissu marki. Hundar geta t.d. tjáð sársauka, ást, gleði og einmannaleika. Dýr skilja þegar manneskjur tala við þau en ekki allt. Hundar læra orð í gegnum árin en oft eru það bara einföldustu orðin eins og: sækja, sestu, hlauptu, rúlla.

Question 24

Hvaða mál töluðu Rómverjar? Hvaða 5 mál eru af rómönskum uppruna?

Answer 24

Rómverjar töluðu latínu. Latína, spænska, franska, ítalska og rúmenska eru af rómönskum uppruna

Question 25

Rökstyðjið það að tungumál mannanna sé guðs gjöf og hæfileikinn til að nema mál sé kominn frá guði?

Answer 25

Tungumál mannanna er guðs gjöf og hæfileikinn til að nema mál er komin frá guði þar sem að hann skapaði heiminn.

Question 26

Hvernig getur heyrnalaust og mállaust fólk lært að tala? Getur táknmál orðið eins fullkomið og talmál?

Answer 26

Heyrnalaust og mállust fólk bjó til sitt eigið táknmál með augnsambandi, líkamstjáningu og svipbrigðum til að skilja hvort annað. Táknmál er ekki alþjóðlegt, heldur fer það eftir löndum hvað hver og ein hreyfing merkir.

Question 27

Hvað merkir rún?

Answer 27

Leyndardómur

Question 28

Hvenær tók stafrófið við á Íslandi?

Answer 28

Um 1.000 e. Kr., breyttist síðan afþví það vantaði fleiri sérhljóða í stafrófið

Question 29

Hver var fyrsti málfræðingurinn?

Answer 29

Það veit enginn hver hann var. Hann var fyrstur til að átta sig á því að það vantaði marga sérhljóða í stafrófið og fór að laga það

Question 30

Hver er guðlegu tungumálin?

Answer 30

Hebreska og latína

Question 31

Hvað töluðu fyrstu landnámsmennirnir?

Answer 31

Þeir töluðu vesturnorrænu

Question 32

Hvaða rök styðja það að tungumál hafi þróast með manninum og hafi ekkert haft með yfirnáttúrulega öfl að gera?

Answer 32

Þegar að mennirnir fluttu sig úr frumskógi yfir á sléttur hafi þeir notað hljóðin úr umhverfinu til að hafa samskipti og að síðan þá hafi hljóð orðið flóknari og með því hafi málið kviknað og í framhaldinu mörg tungumál

Question 33

Getur sköpunarsaga Biblíunnar á einhvern hátt samrýmst þróunarkenningu Darwins?

Answer 33

Sköpunarsaga Biblíunnar og þróunarkenning Darwins samrýmast ekki þar sem að sitthvor skoðunin er á þessum hliðum. Hins vegar er hægt að segja að guð hafi skapað heiminn og síðan hafi þróunin tekið við

Question 34

Hvaða fimm tungumál eru norðurgermönsk?

Answer 34

íslenska, færeyska, norska, sænska og danska

Question 35

Hvað er germanska málaættin?

Answer 35

Þegar að indóevrópska klofnaði niður í fleiri málaættir varð germanska málaættin til

Question 36

Hver var Rasmus Rask?

Answer 36

Rasmusk Rask var Dani, hann var frumkvöðull samanburðarmálfræðarinnar

Question 37

Hvernig varð gotneska til?

Answer 37

Biskup sem var uppi á 4. öld vann í kristniboði Gota og bjó til stafróf fyrir Gota sem var gotneska. Gotneska er elsta germanska málið sem hefur varðveist í handriti

Question 38

Hvað eiga germönsk og rómönsk mál sameiginlegt?

Answer 38

Þau eiga sama forföður

Question 39

Hvaðan kom tungumálið samkvæmt biblíunni?

Answer 39

Guð gaf Adam tungumálið

Question 40

Hver var tilgangur tungumálsins samkvæmt biblíunni?

Answer 40

Til að auðvelda mönnum samskipti við guð

Question 41

Hvaða tungumál hafa verið talin æðri eða guðlegri?

Answer 41

Hebreska og latína

Question 42

Hvaða ár kom þróunarkenning Darwins til sögunnar?

Answer 42

1859

Question 43

Afhverju var kristin fólk ósátt með kenningu Darwins?

Answer 43

Því hún gekk þvert á sköpunarsögu biblíunnar

Question 44

Talið er að forfeður okkar Neanderdalsmennirnir hafi ekki getað talað. Hver gæti hafa verið ástæðan fyrir því?

Answer 44

Því að barkarkýli þeirra var staðsett of ofarlega í hálsinum þannig að þeir gátu bara myndað takmörkuð hljóð

Question 45

Lögsögumenn

Answer 45

Menn sem að lærðu og kunnu lögin og sögðu öðrum frá þeim, þeir voru í raun lögfræðingar í gamla daga því það var ekki hægt að skrifa neinar reglur eða lög niður

Question 46

Hvert var fyrsta ritmál Íslendinga?

Answer 46

Rúnaletur

Question 47

Hvar var Súmería?

Answer 47

Þar sem Írak er núna

Question 48

Hvenær er talið að orðaskrift hafi orðið til?

Answer 48

Um 4.000 f. Kr.

Question 49

Hvert var næsta skref í myndun ritmálsins?

Answer 49

Fleygrúnir

Question 50

Fleygrúnir er tegund af...

Answer 50

Orðaskrift

Question 51

Hvaða þjóð notar atkvæðaskrift?

Answer 51

Japanar

Question 52

Hvaða tungumál töluðu fyrstu landnámsmennirnir á Íslani?

Answer 52

Vestur-norrænu

Question 53

Germanska hljóðfærslan

Answer 53

Germönsk orð sem byrja á f í germönsku byrja á p í rómversku máli

Question 54

Nefndu dæmi um germanska hljóðfærslu

Answer 54

``` pére = faðir poisson = fiskur pied = fótur peuple = fólk papillon = fiðrildi ```

Question 55

Nefndu dæmi um U-hljóðvarp

Answer 55

barn > börn (a > ö)

Question 56

Nefndu dæmi um I-hljóðvarp

Answer 56

segl > sigla (e > i) fara > fer (a > e) hús > hýsa (ú > ý) hár > hærri (á > æ)

Question 57

Nefndu dæmi um klofningu

Answer 57

fell > fjall (e > ja) | fell > fjöll (e > jö)

Question 58

Hvaða tungumál er móðurmál flestra í heiminum?

Answer 58

Kínverska (mandarín)

Question 59

Hvenær er talið að orðaskrift hafi orðið til?

Answer 59

4.000 f. Kr.