METODY PRZYSPIESZONEJ ELIMINACJI ODTRUTEK Flashcards
(13 cards)
DIALIZA OTRZEWNOWA
o jamy brzusznej wprowadza się płyn dializacyjny, który po pewnym czasie wypuszcza się, powtarzając tę czynność w zaplanowanych odstępach czasu. Skład chemiczny płynu jest tak dobrany, aby z jednej strony przenikały do niego z krwi substancje, które powinny być usunięte (jak mocznik, potas, fosforany i inne), a z drugiej strony, aby z płynu do krwi wchłaniały się substancje potrzebne do wyrównania kwasicy. Do płynu przenika również woda na zasadzie ultrafiltracji osmotycznej, co jest wynikiem dużego stężenia w płynie glukozy lub innego czynnika osmotycznego.
HEMODIALIZA
polega na płukaniu w płynie dializacyjnym krwi pacjenta przepływającej w krążeniu pozaustrojowym przez kapilary lub cienkie przestrzenie z błon półprzepuszczalnych omywane przez ten płyn.
DIUREZA FORSOWANA
Forsowana diureza (wielomocz wymuszony) polega na podawaniu wielu (>5) litrów płynów na dobę, o składzie niezubożającym ustroju w elektrolity i elementy równowagi kwasowo-zasadowej, a nawet – w miarę potrzeby – wyrównującym ich niedobory, z podawaniem diuretyków pętlowych lub mannitolu, jeśli diureza nie nadąża za ilością podawanych płynów.
Forsowana diureza została właściwie całkowicie zarzucona, utrzymano jedynie zasadę, że pacjent powinien otrzymywać tyle płynów, by mógł oddawać 2–3 litry moczu na dobę, choćby dla ochrony przed zakażeniem dróg moczowych, zagrożonych zwykle przez obecność cewnika w pęcherzu. W przypadku zatruć słabymi kwasami lub słabymi zasadami stosuje się jednak odpowiednio alkalizację lub zakwaszanie moczu.
HEMOPERFUZJA
polega na poddaniu krwi działaniu pochłaniaczy w krążeniu pozaustrojowym. Takiemu (dość kosztownemu) pochłanianiu skutecznie poddają się jedynie nieliczne trucizny. Wykorzystuje sie˛ adsorpcyjne właściwości węgla aktywowanego i żywic jonowymiennych oraz żywic niejonowymiennych – makroporowych
TRANFUZJA WYMIENNA
transfuzja krwi, w której krew pacjenta lub jej składniki są wymieniane z inną krwią lub produktami krwiopochodnymi. Krew pacjenta zostaje usunięta i zastąpiona oddaną krwią lub składnikami krwi. Transfuzję wymienną można wykonać ręcznie lub za pomocą maszyny
PLAZMAFEREZA
Określana również jako “wymiana osocza” (TPE, therapeutic plasma exchange). Metoda ta polega na pobieraniu osocza metodą wirowania lub filtracji w celu oczyszczenia go z takich substancji jak m. in. albuminy, IgG, IgA, IgM, fibrynogen, cholesterol i triglicerydy.
W trakcie plazmaferezy komórkowe składniki krwi są przetaczane zwrotnie pacjentowi. Pobrane osocze jest zastępowane albo płynem uzupełniającym, lub, rzadziej, stosuje się selektywne metody oczyszczania osocza. W tym drugim przypadku osocze, po pobraniu i usunięciu z niego niepożądanych składników jest przetaczane zwrotnie choremu.
Wyróżnia się plazmaferezę leczniczą i preparatywną.
lecznicza: wykonywana jest w celu usunięcia z układu krwionośnego czynników chorobotwórczych.
Stosowane jest wkłucie do żył obwodowych. Jeśli stan pacjenta na to nie pozwala, wybierane jest wkłucie centralne, na przykład do żyły podobojczykowej.
To czy zabieg zostaje uznany za skuteczny, określa się podając ilość wyeliminowanych:
toksyn
metabolitów
immunoglobulin, kompleksów immunologicznych
antygenów
Chory otrzymuje płyn, który uzupełnia pobrane osocze, zazwyczaj są to krystaloidy i roztwór albuminy.
OCZYSZCZANIE PŁUCNE
hiperwentylacja?
ECMO
pozaustrojowe utlenowanie krwi (ang. extracorporeal membrane oxygenation, ECMO) – metoda utlenowania krwi i eliminacji z niej dwutlenku węgla poprzez użycie krążenia pozaustrojowego, stosowana w leczeniu zespołu ostrej niewydolności oddechowej lub ostrej niewydolności serca, u podłoża których leży odwracalny proces chorobowy możliwy do wyleczenia oraz brak przeciwwskazań bezwzględnych
PŁUKANIE ŻOŁĄDKA
Wprowadzenie sondy do żołądka, przez którą podaje się duże ilości wody, z którą usuwa się z organizmu spożytą substancję szkodliwą.
Zabieg powtarza się do momentu uzyskania przejrzystych popłuczyn żołądkowych.
Wykonuje się w tzw. pozycji Trendelenburga – chory leży na plecach, a nogi uniesione są pod kątem 30°.
wskazania: Płukanie żołądka jest konieczne po spożyciu substancji o dużej toksyczności, skuteczne jest w momencie, gdy od spożycia upłynęła mniej niż 1 godzina. W przypadku leków, zwłaszcza tych o przedłużonym uwalnianiu (substancje oznaczone dépôt lub retard) płukanie żołądka jest skuteczne nawet do 4 godzin od spożycia. Ograniczenia czasowe nie dotyczą leków tworzących złogi w żołądku, są to np. salicylany, czyli aspiryna. W przypadku, gdy lekarz podejrzewa zatrucie muchomorem sromotnikowym, czas od spożycia do płukania żołądka może wynosić nawet kilkanaście godzin.
ŚRODKI PRZECZYSZCZAJĄCE
W celu usunięcia trucizny z jelit stosujemy środki przeczyszczające. Jako najpewniejsze i najbezpieczniejsze podajemy siarczan sodowy (sól glauberska) w ilości 20,0 g (1-2 łyżki stołowe) w szklance ciepłej wody. Nie wolno stosować środków przeczyszczających, których działanie polega na drażnieniu błony śluzowej jelit, takich jak: kalomel, aloes, kaskara i in. W zatruciach substancjami rozpuszczalnymi w tłuszczach, np. fosforem, rozpuszczalnikami organicznymi (tri, benzyna, czterochlorek węgla), aniliną, pestycydami nie wolno stosować oleju rycynowego.
W zatruciach wymienionymi substancjami szczególnie wskazane jest podanie razem z solą glauberską parafiny, która zapobiega ich dalszemu wchłanianiu z jelit. Zasady te powinny obowiązywać w zatruciach nieznanymi substancjami. Środków przeczyszczających nie wolno stosować w zatruciach substancjami żrącymi (kwasami, zasadami, solami metali ciężkich) i w stanach odwodnienia.
TRANSFUZJA WYMIENNA
Transfuzja wymienna (właściwie już zarzucona) oraz jej nowocześniejsza wersja – plazmafereza – polegająca na wymianie tylko osocza, mają zupełnie znikome znaczenie w leczeniu ostrych zatruć.
MARS
MARS (molecular adsorbents recycling system) metoda eliminacji występujących w ostrej niewydolności wątroby toksyn związanych z albuminami. Wykorzystana na przykład w okresie oczekiwania na przeszczepienie wątroby. Można ją również wykorzystać do usuwania trucizn egzogennych silnie związanych z albuminami. Kosztowna, wymagająca skomplikowanej aparatury. Dializator wyposażony jest w impregnowaną albuminami wysokoprzepływową (high flux) błonę polisulfonową, a płyn dializacyjny zawiera albuminy jako akceptor wiążących się z nimi toksyn. Po przejściu przez dializator płyn poddawany jest regeneracji kolejno przez trzy urządzenia eliminacyjne: filtr hemodializacyjny (tradycyjna „sztuczna nerka”), usuwający trucizny rozpuszczalne w wodzie, następnie przez kolumnę z węglem aktywowanym i wreszcie przez kolumnę z żywic wymiennych. Obie te kolumny oczyszczają płyn dializacyjny z trucizn związanych z albuminami.
ODTRUTKI NIESWOISTE
*Węgiel leczniczy. Ogólna odtrutka o najszerszym zastosowaniu w zatruciach doustnych. Odznacza się dużą siłą adsorpcyjną i jest zupełnie obojętny dla organizmu. Wskazany jest w zatruciach alkaloidami, grzybami, barbituranami, salicylanami, chininą. Dawka 20-30 g (2-4 łyżki stołowe węgla) w 200-400 ml wody.
*Białko jaj kurzych. Tworzy związki nierozpuszczalne z metalami ciężkimi oraz działa zobojętniająco i osłaniająco w zatruciach kwasami, zasadami. Stosuje się białko z 3-4 jaj na 1/2 l wody.
*Mleko odtłuszczone. Ma podobne zastosowanie jak białko jaj kurzych. Ponadto zawarte w nim sole wapnia wiążą takie trucizny, jak kwas szczawiowy i fluorki. Jest ono przeciwwskazane w zatruciach substancjami rozpuszczalnymi w tłuszczach. Praktycznie więc mleko należy stosować tylko w zatruciach substancjami żrącymi.
*Mąka (skrobia) zbożowa, kukurydziana, ryżowa, kartoflana w zawiesinie wodnej stosowana jest w zatruciu jodem (jodyną), a także innymi substancjami żrącymi.
*Tlen. Wskazane jest we wszystkich stanach prowadzących do obniżenia wysycenia tlenem hemoglobiny we krwi tętniczej (hipoksemii).
W zatruciach niemal zawsze musimy się liczyć z możliwością powstania hipoksemii. W zatruciach tlenkiem węgla, siarkowodorem, cyjanowodorem tlenoterapia jest leczeniem z wyboru. Nie zastąpi prawidłowego oddychania, tj. zabiegów koniecznych do przywrócenia i utrzymania drożności dróg oddechowych oraz sztucznego oddychania.
