Mišljenje Flashcards
(88 cards)
1
Q
šta je mišljenje?
A
visoko diferencirana psihička funkcija koja se nadograđuje na čulno saznanje
- posredno i uopšteno doživljavanje objektivnog svijeta
- uključuje ogroman broj kognitivnih operacija
- odvija se putem misaonih operacija
- aktivnost cijelog mozga, prkosi lokalizaciji
2
Q
šta nam mišljenje omogućava?
A
- posredno saznanje realnost
- shvatanje odnosa između pojava
- uočavanje uzroka i utvrđivanje veze između uzroka i posljedice (kauzalni princip) čiji je rezultat realno orijentisan zaključak
3
Q
mišljenje i govor?
A
putem mišljenja svijet doživljaja biva smisleno i ekspresivno organizovan, što prije svega dolazi do izražaja pri upotrebi znakova i simbola
4
Q
mišljenje i pamćenje?
A
poređenjem različitih iskustava uspostavljamo veze i izvodimo zaključke, stalno se oslanjajući na percepciju ili sadržaje u svijesti (mišljenje), koji dolaze iz bliže ili dalje prošlosti (pamćenje)
5
Q
mišljenje i inteligencija?
A
mišljenje služi prilagođavanju novonastalim situacijama i rješavanju novonastalih problema
6
Q
koji su tipovi mišljenja?
A
- konkretno
- asptraktno
7
Q
šta je konkretno mišljenje?
A
aka primitivno, arhajsko, prelogično, predstavno, bezpojmovno, dječije
poremećaj sposobnosti stvaranja apstraktnih koncepata (upotreba pojmova)
- bukvalno mišljenje
- nesposobnost da se izdvoje bitna i zajednička svojstva članova neke grupe
- osoba nije u stanju da se oslobodi bukvalnog i površnog značenja riječi, u stanju je da pojmi značenja samo ako su povezana sa neposrednim iskustvom ili određenim događajima (percepcijom); predmet i njegova slika su isto
- osoba brka simboličnu stvarnost sa konkretnim realitetom, bukvalno tumači metaforu i figurativno
- ima magijski karakter u smislu primitivnog mišljenja - pretjerano fantaziranje ili upotreba magijskih riječi ili govora
8
Q
kod koga se javlja konkretno mišljenje?
A
- normalno kod djece i u primitivnim zajednicama
- patološki kod oligofrenije, MOPSa i nekih shizoidnih bolesnika
zanemaruju logiku i linearni tok vremena, upotreba simbola, metafora, slikovitost, kondenzacija događaja sa stvaranjem zbrkanog stila mišljenja
9
Q
šta je apstraktno mišljenje?
A
aka pojmovno, logičko, produktivno
sposobnost da se izdvoje opšta zajednička i bitna svojstva informacije (upotreba pomova), da se u mišljenju istovremeno zadrže svi aspekti kompleksne situacije, sa uvažavanjem linearnog vremenskog toka, jasno opisanim apstraktnim kategorijama i deduktivnim logičkim pravilima, sa predviđanjem, planiranjem i koherentnošću
- misli slijede jedna drugu, u sekvencama koje su razumljive za slušaoca i stvaraju doživljaj smisaone komunikacije
- adekvatno korišćenje misaonih operacija
onaj oblik mišljenja u kom se elementi problema ne nalaze u opažajnom polju, niti su dati u obliku konkretnih predstava, već se kao osnovna sredstva mišljenja pojavljuju simboli
- filogentski ovi i za čovjeka specifičan kvalitet
- preovlađujući način mišljenja kod odraslih, inteligentnih, zdravih osoba
10
Q
dereistično mišljenje?
A
aka autistično mišljenje
misaoni sadržaji u kojima dominira unutrašnja, idiosinkratska ili personalizovan realnost, nad opšte prihvaćenom spoljašnjom realnošću
- stvaranje imaginativnog svijeta na podlozi želja, fantazija (SCH)
11
Q
sinkretičko mišljenje?
A
pripisivanje svojstava živih bića neživim objektima
- javlja se kod djece
12
Q
šta je osnovni instrument mišljenja?
A
pojam
13
Q
pojam i poimanje?
A
pojam odražava bitna i opšta svojstva pojedinih predmeta i pojava, najvažnije osobine određene klase objekata na koju se odnosi
poimanje (imati pojam) se u svakodnevnom shvatanju poistovjećuje sa znanjem o nečemu
14
Q
koje su intelektualne operacije?
A
- komparacija - poređenje
- analiza - misaono razlaganje cjeline na sastavne djelove
- sinteza - misaono sjedinjavanje djelova u cjelinu
- apstrakcija - izdvajanje jednog dijela iz cjeline i razmišljanje samo o tom dijelu
- konkretizacija - suprotno: razmišljanje o složenoj pojavi kao cjelini
- indukcija - na osnovu pojedinačnih podataka se donosi opšti zaključak
- dedukcija - suprotno: donošenje posebnog zaključka na osnovu opšte poznatog i priznatog svojstva
15
Q
poremećaji različitih aspekata mišljenja
A
u kliničkoj praksi sreću se poremećaji različitih aspekata mišljenja:
- poremećaj sposobnosti da se zadatak zadrži u sjećanju
- impulsivno reagovanje bez orijentacije u uslovima zadatka
- poremećaj sposobnosti stvaranja hipoteza
- nesposobnost korišćenja nekih misaonih operacija
kod svih ovih poremećaja sreću se oštećenja različitih delova kore velikog mozga (npr. Sy frontalnog režnja)
16
Q
neurofiziološke osnove mišljenja?
A
značaj prefrontalnih djjelova mozga i slepoočno-tjemeno-potiljačne tromeđe, naročito lijeve hemisfere u procesima mišljenja
za mišljenje su „odgovorne“ asocijativne zone kore velikog mozga
17
Q
lateralizacija aspekata mišljenja?
A
- asocijativna zona tromeđe lijeve hemisfere zadužena je za logičko i analitičko mišljenje, brojeve i sve što je vezano za govor
- desna hemisfera je zadužena za ritam, shvatanje prostornih odnosa, sintezu (geštalt-cjelovitost), imaginaciju
18
Q
podjela poremećaja mišljenja?
A
- po formi (formalni poremećaji)
- po sadržaji (sadržajni poremećaji)
19
Q
poremećaji toka i forme mišljenja?
A
poremećaji forme, organizacije ili toka mišljenja, povezanosti pojedinih djelova misli (rečenica), upotrebe pojmova
- mišljenje izraženo kroz govor pokazuje različite oblike asocijativnih nenormalnosti
- obuhvataju i poremećaje govora, kao ekspresiju misaonog toka
20
Q
podjela formalnih poremećaja mišljenja?
A
- poremećaji brzine
- poremećaji kontinuiteta
- poremećaji načina formiranja misli
- poremećaji povezanosti djelova misli
- poremećaji pravilne upotrebe pojmova
21
Q
koji su poremećaji brzine?
A
- usporeno mišljenje
- bradilalija
- blok misli
- logoreja
- fuga idearum
22
Q
šta je usporeno mišljenje?
A
aka opstrukcija ili inhibicija toka misli
- usporen ili potpuno prekinut govor
- mišljenje je ka cilju usmjereno, ali sa malo inicijative ili planiranja
- dugačka latenca odgovora, i najjednostavnije misli zahtijevaju izuztan napor
- obično kod depresivnih osoba i MOPSa
23
Q
šta je bradilalija?
A
- usporen govor
- duge pauze prije nego što osoba progovori, često potpuno prestane, pa mora da se sjeti gdje je stala
- razlikuje se od oskudnog govora u smislu smanjene količine izgovorenih riječi i rečenica
24
Q
šta je blok misli?
A
- potpuni predi toka misli ili govora
- doživljava se kao iznenadni prekid toka misli, tok je prekinut prije nego što je misao završena
- nakon perioda tišine (nekoliko sekundi ili minuta) osoba se ne sjeća šta je htjela da kaže niti o čemu je pričala
- latenca govora je produžena - potrebno je previše vremena da odgovori na uobičajena pitanja
25
teški oblik bradilalije?
mutizam - nije isto što i elektivni mutizam
- javlja se kod retardiranih, depresivnih i shizofrenih osoba - nagli prekid misaonog toka (kao da se zid iznenada srušio i prekinuo njihove misli i govor u pola rečenice)
26
gdje se javlja bradilalija?
u stanjima intenzivnog afekta i kod stuporozne depresije (sve veće usporenje misaonog toka)
27
šta je logoreja?
ubrzano mišljenje praćeno ubrzanim govorom
- povećana količina spontanog govora u poređenju sa onim što je socijalno prihvatljivo (150+ riječi u minuti)
- osoba govori brzo, preglasno, dodaje nepotrebne riječi, izgleda kao da je pod pritiskom da iskaže riječi i teško ju je prekinuti
- rečenice su nedovršene zbog želje da sve što prije iskaže, govori bez obzira na okolnosti, nastavlja da govori i ako se prekine, skače sa teme na temu
- kad brzina toka misli toliko poraste nastaje bujica ideja
28
gdje se javlja logoreja?
- manija
- hipomanija
- intoksikacija stimulusima
- ponekad anksioznost
29
šta je fuga idearum?
aka bujica ideja
- kontinuirano veoma ubrzani tok mišljenja, koji postaje fragmentisan ili nelogičan
- tok mišljenja postaje sve brži i brži (liči na mišljenje kod SCH)
- tiječi su neskladno povezane, zbog značenja ili rimovanja, pa govor gubi ciljnu predstavu i osoba se udaljava od glavne teme
- uz veliki napor, asocijativne veze tema mogu biti razumljive za slušaoca, ali je nemoguće voditi smislen intervju
- tipično za manična stanja - tangencijalne asocijacije mogu dovesti do rimovanja, igre riječi i zvučne asocijacije, gdje novi pravac mišljenja i govora potiče od zvučnosti, a ne od značenja, gubi se ciljna predstava
30
podjela poremećaja kontinuiteta mišljenja?
- poremećaji ciljne predstave
- patološka opširnost
- tangencijalno mišljenje
31
šta je patološka opširnost?
mišljenje može biti opširno ili preopširno, ali i dalje logično organizovano
- preopšrino mišljenje = irelevantno asociranje
- nesposobnost da se isključe nebitni i sporedni sadržaji iz asocijacija i odgovora
- veliki uvod, gubi determinišuću tendencu
32
gdje se javlja preopširno mišljenje?
- oligofrenija
- demencija
- hipomanija
- epilepsija
33
šta je cirkumstancijalnost?
poremećaj u ciljnoj predstavi - ka cilju usmjerenog mišljenja i govora, gubitak ciljne predstave (determinišuće tendence)
- česte digresije i iznošenja nebitnih i sporednih informacija
- asocijacije udaljene od glavne teme, sa velikim brojem nepotrebnih detalja
- govornih se može vratiti na inicijalnu temu, bez podsticanja slušaoca - postoji mogućnost dostizanja cilja ako se osobi dozvoli da govori dovoljno dugo
34
šta je tangencijalno mišljenje?
- osoba nikad ne dostiže cilj, sve više se udaljava od glane teme i nikad se ne vraća na nju
- ako je neko ponovo pitanj isto pitanje osoba se ni ne sjeća prvobitne teme
35
koji su poremećaji mišljenja izraženi kroz način formiranja i povezanost djelova misli?
- disocirano mišljenje
- šizofazija
- neologizmi
- inkoherentno mišljenje
- verbigeracjia
- perseveracija
- eholalija
- palilalija
- embolusna riječ
- alogija
36
šta je disocirano mišljenje?
nepovezane, dezorganizovane, skokovite, labave asocijacije
- težak poremećaj asocijativnog mišljenja
- tok ideja više nije razumljiv za slušaoca, jer više nemaju logičnih veza
- razni, neočekivani, bizarni skokovi u miljenju, gdje u jednom trenutku zaliči da postoji neka veza između ideja na osnovu ranijeg incidentalnog ili slučajnog istovremenog pojavljivanja sličnosti između sadržaja mišljenja
- asocijacije su nepovezane, dezorganizovane, skokovite "labave"
- ovo je po nekim autorima glavna odlika SCH - pogrešno povezivanje asocijacija
37
šta je šizofazija?
aka rasulo misli, salata od riječi
- nizanje riječi koje međusobno nemaju logičnu vezu
- mješavina neologizama ili nepovezanih, nerazumljivih slogova, riječi ili djelova rečenice, kojima nedostaje organizacija i logično značenje
38
šta su neologizmi?
idiosinkratske, novoformirane riječi koje se formiraju kondenzacijom dva ili više koncepata ili slogova
- nemaju uobičajeno uopšteno prihvaćeno značenje
- njihovo prisustvo je indikativno za SCH
39
šta je inkoherentno mišljenje?
nepravila logična organizacija mišljenja
- sadržaj i govor su nerazumljivi
- rečenice su nepovezane, framentisane
- pojedini djelovi rečenice mogu biti logični, ali između njih ne postoji logička povezanost
- slično disocijaciji, ali uz poremećaj svijesti
40
gdje se javlja inkoherentno mišljenje?
- stanja pomućene svijesti
- MOPS
- demencija
- delirijum
41
šta je verbigeracija?
- stereotipno, besmisleno ponavljanje riječi i rečenica, sa nestankom razumljivog govora
- kod katatone SCH
42
šta je perseveracija?
stereotipno, nevoljno, besciljno ponavljanje istog odgovora (motornog ili verbalnog) koji je osoba upravo čula ili kazala na nekoliko nevezanih pitanja ili stimulusa
- tipično za MOPS
43
šta je eholalija?
ponavljanje onoga što je ispitivač rekao
- element ehopatija (voljni poremećaj)
44
šta je palilalija?
ponavljanje samo posljednje riječi ili izraza
45
šta je embolusna riječ?
riječ koju je osoba izgovorila u trenutku početka cerebralnog insulta i koju kasnije, u afaziji, jedino može da izgovori
46
šta je alogija?
- grč. a=ne, logos=misao (mišljenje, um)
- osiromašeno mišljenje i kognicija uopšte
- misaoni procesi izgledaju prazno, suvoparno ili usporeno
- najčešće kod SCH
glavne manifestacije:
- nefluentan prazan govor
- fluentan prazan govor
47
šta je nefluentan prazan govor?
manifestacija alogije
- siromaštvo govora
- osoba ne odgovara na pitanja (moraju se postaviti više puta) ili su odgovori vrlo oskudni, kratki, konkretni, neprodubljeni
48
šta je fluentan prazan govor?
manifestacija alogije
- siromaštvo sadržaja mišljenja
- količina govora je adekvatna, odgovor je dovoljno dug, ali je nejasan, repetitivan, sa malo informacija, stereotipan
49
šta su poremećaji mišljenja po sadržaju?
neka vrsta mentalne preokupacije
- manje ili više ponavljanog mišljenja, obuzetost specifičnim sadržajem
50
koji su poremećaji mišljenja po sadržaju?
- precijenjene ideje (fiks ideje)
- prisilne ideje (opsesivne misli)
- sumanute ideje (sumanutosti)
51
šta su fiks ideje?
precijenjene ideje
- ideje u vezi sa pretjeranom mentalnom preokupacijom koja je od izuzetnog emocionalnog značaja za datu osobu
- osoba doživljava sadržaj ovih ideja kao opravdani, odgovarajući, čvrsto ih se drži i svoje mišljenje i postupke prilagođava njima
- osoba tumačenje znatnog broja pojava podvrgava sadržaju precijenjne ideje
- duže ili kraće vrijeme vladaju mišljenjem i upravljaju postupcima
- npr. forsiranje vegeterijanstva, uvjerenje da je prljavština uzrok svih bolesti
52
šta su opsesije?
- perzistirajuće i neželjene misli ili slike koje se prisilno pojavljuju u svijesti i predstavljaju smetnju onome ko ih doživljava
- suprotstavljaju se svjesnom otporu i nameću protiv volje
- ne mogu se voljno zaustaviti ili eliminisati logikom ili rasuđivanjem
- bivaju tumačene kao apsurdne, iracionalne, besmislene
- pojavljuju se repetitivno
- imaju subjektivni doživljaj prisile, očuvan uvid, pacijenti znaju da su iracionalne i da nisu njihove
- osoba se aktivno bori protiv njih (za razliku od sumanutih ideja)
- po sadržaju mogu biti vrlo bizarne
53
kod kojih poremećaja se opsesije najčešće javljaju?
OKP i SCH
- kod SCH osoba mogu dostići intenzitet sumanutosti
54
šta često prati opsesije?
kompulzije
- prisilne radnje sa stereotipnim, repetitivnim i ritualnim ponašanjem
- tipično se konstruišu da ponište efekte misli i obično služe da ublaže anksioznsot uzrokovanu opsesijama
55
šta je često udruženo sa opsesijama?
magijsko mišljenje
- vjerovanje da određene misli, riječi ili akcije mogu dovesti do ispunjenja želja ili izbjegavanja loših posljedica
56
šta su sumanute ideje?
ekstremne devijacije u sadržaju mišljenja
- zablude nastalne na bolesnoj osnovi
- fiksirana pogrešna vjerovanja ili uvjerenja nepodložna korekciji, nepromjenljiva u suočavanju sa nepobitnim činjenicama
- održavaju se uprkos jasnim objektivnim dokazima i logičnim argumentima koji govore suprotno
- osoba ih doživljava kao apsolutno istinite, ili ih brani sa te pozicije
- sadržajno izlaze van socijalnog, kulturološkog i religioznog miljea osobe, i ne mogu se njime objasniti
- uvjerenje je idiosinkratično ili specifično u smislu da jedino ta osoba vjeruje u njegovu istinitost - sa izuzetkom indukovane psihoze, gdje i druga emocionalno bliska osoba takođe dijeli isto mišljenje
57
šta su zablude?
neistinita, nerealna uvjerenja, ali je ličnost očuvana
- uzrok: neinformisanost, primitivizam, vradžbine, bajanje
58
gdje se javljaju sumanute ideje?
- kod akuznih psihoza - kao prolazan fenomen
- kod sumanutih psihoza - kao glavni simptom
59
šta se analizira kod sumanutog sindroma?
- mehanizam nastanka sumanutosti
- struktura sumanutosti
- tematika (sadržaj) sumanutosti
60
koja je razlika između prisilne misli i sumanutosti?
- osoba prisilnu misao doživljava kao stranu, nametnutu, bolesnu i aktivno se bori protiv nje, traži stručnu pomoć
- osoba sumanutost doživljava kao svoje uvjerenje, ponaša se u skladu sa njim, bori se da je realizuje, doživljava je kao apsolutnu istinu ili je brani sa te pozicije
61
koji mogu biti mehanizmi nastanka sumanutosti?
- interpretativan
- intuitivan
- halucinatoran
- fabulativan (imaginativan)
62
interpretivan mehanizam nastanka sumanutosti?
- normalno opažanje predmeta i pojava, ali pogrešno shvatanje značenja tih predmeta i pojava, pogrešno povezivanje i interpretacija, pogrešan zaključak
- posebno pogrešno shvatanje namjera i stavova okoline prema osobi
- npr. sve što se zbiva se odnosi na njega, ništa nije slučajno...
63
intuitivni mehanizam nastanka sumanutosti?
- postoji unaprijed stvoren sud, predosjećaj, predubjeđenje (bez realnih dokaza), intuitivno vjerovanje u ideje koje se doživljavaju kao aksiomi
- najčešće kod patološke ljubomore
64
halucinatorni mehanizam nastanka sumanutosti?
- halucinacije su podloga za nastanak sumanutosti
- najčešće su to slušne (auditivne) halucinacije
65
imaginativni mehanizam nastanka sumanutosti?
- lat. imaginare = maštati
- projekcija sopstvenog maštanja u spoljašnju stvarnost, gubi se granica između subjektivnog i objektivnog svijeta
66
kakva može biti struktura sumanutosti?
- paranoična (sistematizovane sumanutosti)
- paranoidna (nsistematizovane sumanutosti)
67
šta su paranoično strukturisane sumanutosti?
aka sistematizovane sumanutosti
- obično ograničene na određene oblasti
- očuvan senzorijum i odsustvo halucinacija
- ideje su visoko sistematizovane
- jedna misao logički proizilazi iz druge, samo prva karika u lancu je pogrešna - lančana sumanutost
- čvrst ideo-afektivni blok
- ne ometaju osobu previše u svakodnevnom životu
68
šta su paranoidno strukturisane sumanutosti?
aka nesistematizovane sumanutosti
- sumanutosti proširene na mnoge oblasti života, kao i na nove ljude i situacije
- osobe imaju loše socijalno funkcionisanje i u svim domenima se ponašaju u skladu sa svojim sumanutim vjerovanjima
- nelogične su
- ideo-afektivni blok je labav
- obično postoje halucinacije
- mrežasta struktura
69
podjela sumanutosti prema tematici?
- sumanutosti odnosa
- sumanutosti presekucije
- sumanutosti veličine
- sumanutosti ljubomore
- sumanutosti grešnosti ili krivice
- religiozne sumanutosti
- somatske sumanutosti
- sumanutosti kontrole ili uticaja
- erotomanske sumanutosti
- nihilističke sumanutosti
- sumanutisti čitanja misli
- depresivne sumanutosti
70
koje su depresivne sumanutosti?
- ideje krivice ili samooptuživanja
- hipohondrijske ideje
- ideje ekonomske propasti
- nihilističke ideje - Kotarov sindrom
71
šta su sumanutosti odnosa?
netačno vjerovanje da slučajni ili nepovezani događaji (obično krajnje nevine opaske ili ponašanje drugih) imaju određeno posebno značenje u vezi sa osobom
- lažne, pogrešne, personalizovane interpretacije aktuelnih događaja
- osoba vjeruje da se neka pojava ili beznačajni znaci, iskazi ili događaji odnos specifično na nju i da imaju specijalno značenje, iako sa njom nemaju nikakve veze
- npr. novine, televizija, drugi ljudi nose specijalnu poruku za osobu
podjela:
- primarne sumanutosti odnosa
- sekundarne sumanutosti odnosa
72
šta su primarne sumanutosti odnosa?
osoba vjeruje da se svi događaji odnose na nju lično, imaju posebno značenje i nema uvida da taj doživljaj potiče iz same osobe, već je posljedica nečega što potiče iz spoljašnje sredine
73
šta su sekundarne sumanutosti odnosa?
ideje da ljudi zbog nečega optužuju osobu, ili je posmatraju zato što je neka posebna ličnost
- često zasnovane na osjećanju krivice
74
šta su sumanutosti persekucije?
aka sumanutosti proganjanja
- pogrešno uvjerenje da jedna ili više osoba ili neka organizacija pokušava da naudi osobi, na neki način je proganjaju, napadaju, uznemiravaju, varaju, kuju zavjeru ili izbjegavaju da bi joj naudili
- obično osobe vjeruju da ih neki prati, da im neko otvara poštu, da ih prisluškuju
- persekutivni sadržaji su nekad izolovani ili fragmentisani
- mogu biti i složene sumanutosti - organizovne u složeni sistem koji uključuje vjerovanje da postoji organizovana zavjera i uključuju nekoliko persekutivnih sumanutosti
75
šta su sumanutosti veličine?
aka ekspanzivne, megalomanske sumanutosti
- nerealna vjerovanja u sopstveni značaj, važnost, bogatstvo, moć, znanje, slavu, poseban identitet
- osoba vjeruje da ima specijalne moći ili sposobnosti, koje nisu svojstvene "običnim" ljudima, da je odabrana od strane neke sile ili sudbine za neku posebnu misiju ili svrhu
- osoba je sumnjičava prema svima misleći da žele da joj oduzmu ideju i može biti veoma razdražljiva ako se sumnja u njene sposobnosti
- npr. vjeruje da je slavna ličnost, da piše veliku knjigu, da je komponovala veliko muzičko djelo, da je zaslužna za neki izum ili ga upravo pronalazi
76
šta su sumanutosti ljubomore?
- osoba vjeruje, bez jasnog razloga, da joj je partner nevjeran, da ima vezu s nekim drugim
- najraznovrsnije informacije se konstruišu u "dokaze"
- osoba se trudi da pronađe i dokaže postojanje navodne veze, tražeći tragove kose, miris losiona ili dima, račune, pravi planove da ih "uhvati na djelu"
77
šta su sumanutosti grešnosti ili krivice?
- zasnovane na depresivnom raspoloženju
- osoba vjeruje da je počinila užasan grijeh ili da je uradila nešto neoprostivo
- nekad je preokupirana stvarima koje je činila u djetinjstvu ili se osjeća odgovornom za neki događaj sa kojim nema nikakve veze
- ove sumanutosti su nekad religiozno obojene, s vjerovanjem da je grijeh neoprostiv i da će doživjeti vječno kažnjavanje od Boga, ili da zaslužuje kaznu od društva
- osoba se ispovjeda i priznaje krivicu svakome ko hoće da je sasluša
- generalizuje osjećaj samooptuživanja na skoro sve loše što se dešava u njenoj okolini, svijetu i nema uvid da ovakvo osjećanje potiče iz njenog uma
78
koje sumanutosti su karakteristične za depresivne psihoze?
- bezvrijednosti
- krivice
- samooptuživanja (autoakuzacija)
- katastrofe
- ekonomske propasti
- siromaštva
79
šta su religiozne sumanutosti?
- osoba je preokupirana pogrešnim uvjerenjima religiozne prirode
- nekad uključuju konvencionalne religiozne sisteme, a nekad potpuno nove ili mješavine vjerovanja iz različitih religija
- mogu biti kombinovane sa idejama veličine, krivice ili kontrole
- npr. osoba vjeruje da je religiozni vođa, sveta, da ima posebne spiritualne moći
80
šta su somatske sumanutosti?
aka hipohondrične sumanutosti
- fiksirana pogrešna vjerovanja koja uključuju strukturu i funkciju sopstvenog tijela
- osoba vjeruje da je njeno tijelo na neki način oboljelo, nenormalno ili promijenjeno
- obično u depresivnim i shizofrenim psihozama
- poseban tip su nihilističke sumanutosti
81
šta su nihilističke sumanutosti?
aka Kotarov sindrom
- osoba vjeruje da nema mozak, već šupljinu, da u njenoj glavi nema misli, da njeno tijelo ne postoji nego je samo sijenka, da dio nje ili ona cijela ili osoba iz porodice ili cio svijet ne postoji (kod depresivne psihoze)
82
šta su sumanutosti kontrole ili uticaja?
- pogrešna vjerovanja o magijskoj ili telepatskoj komunikaciji i kontroli misli i ponašanja osobe od strane drugih
- osoba ima doživljaj da su njena osjećanja ili akcije kontrolisani spoljašnjim silama
- u suštini je doživljaj osobe da je njena volja zamijenjena voljom neke druge sile
- često kod SCH
posebni tipovi:
- umetanje misli
- oduzimanje misli
- emitovanje misli
- eho misli
83
šta su sumanutosti umetanje misli?
poseban tip sumanutosti kontrole
- osoba vjeruje da misli nisu njene, da su umetnute spolja, putem telepatije, radara...
84
šta su sumanutosti oduzimanje misli?
poseban tip sumanutosti kontrole
- osoba vjeruje da joj neka osoba ili spoljašnja sila oduzima misli
85
šta su sumanutosti emitovanje misli?
poseban tip sumanutosti kontrole
- osoba vjeruje da su nečije misli "glasne", da se emituju tako da ih drugi mogu čuti - "čujne misli"
86
šta su sumanutosti eho misli?
osoba doživljava svoje misli kao eho, sa kratkim intervalom između njene misli i eha
87
šta je sumanutost čitanja misli?
- osoba vjeruje da drugi ljudi mogu da čitaju njene misli ili da znaju šta ona misli
- ne vjeruje da se njene misli mogu čuti naglas, već samo da drugi mogu znati šta misli
88
šta su erotomanske sumanutosti?
osoba vjeruje da su u njega/nju zaljubljene poznate ličnosti
