Padaczka Flashcards
(72 cards)
1
Q
Napad padaczkowy
A
występujące w sposób przemijający dolegliwości i/lub objawy spowodowane nieprawidłową nadmierną lub synchroniczną czynnością neuronalną w mózgu
2
Q
Padaczka
A
schorzenie mózgu cechujące się utrzymującą się predyspozycją do generowania napadów padaczkowych, a także neurobiologicznymi, poznawczymi, psychologicznymi i społecznymi następstwami tego stanu
3
Q
Definicja ILAE 2014
A
padaczka jest chorobą mózgu, która jest określana przez którykolwiek z poniższych stanów:
- co najmniej dwa NIEsprowokowane (lub odruchowe) napady padaczkowe występujące w odstępie > 24 godzin
- jeden NIEsprowokowany (lub odruchowy) napad padaczkowy i prawdopodobieństwo wystąpienia dalszych napadów padaczkowych w ciągu kolejnych 10 lat zbliżone do ogólnego ryzyka nawrotu po dwóch niesprowokowanych napadach padaczkowych (tzn. co najmniej 60%);
- rozpoznanie zespołu padaczkowego
4
Q
Największe ryzyko występowania napadów i padaczki
A
w okresie noworodkowym, ze względu na dużą wrażliwość niedojrzałego mózgu na uszkodzenia
- ALE druga grupa o dużej zapadalności to ludzie po 60 roku życia!
5
Q
Etiologia padaczki
A
niejednolita; padaczka może wynikać z każdej patologii mózgowej, napady mogą występować w przebiegu wielu chorób układowych
6
Q
Przyczyny padaczki u dzieci poniżej 1 roku życia
A
- niedotlenienie okresie wewnątrzmacicznym lub okołoporodowym
- zaburzenia rozwojowe mózgu
- krwotoki dokomorowe i okołokomorowe (głównie u wcześniaków)
- przemijające zaburzenia metaboliczne (hipoglikemia, hipokalcemia, hiponatremia)
- zakażenia układu nerwowego
7
Q
Przyczyny padaczki u dzieci i młodzieży
A
- czynniki genetyczne
- zakażenia OUN
- procesy ekspansywne (malformacje naczyniowe, guzy)
- choroby metaboliczne
8
Q
Przyczyny padaczki u dorosłych
A
- guzy mózgu
- urazy mózgu
- działanie leków, alkoholu (zespoły abstynencyjne)
- choroby naczyniowe
9
Q
Przyczyny padaczki po 60 roku życia
A
- choroby naczyniowe (60%)
- zakażenia OUN
- guzy mózgu
- urazy czaszkowo-mózgowe
- działanie leków, alkoholu (zespoły abstynencyjne)
- choroby zwyrodnieniowe
10
Q
Wyzwolenie napadu padaczkowego
A
wynik zaburzenia procesów regulacji czynności bioelektrycznej mózgu
11
Q
ognisko padaczkorodne
A
miejsce w którym dochodzi do zainicjowania czynności napadowej
12
Q
Ognisko padaczkorodne
A
- grupa neuronów generująca okresowo napadową czynność bioelektryczną w formie wyładowań depolaryzacyjnych wywołujących kliniczny napad padaczkowy
- obszar neuronalny potrzebny i wystarczający do rozpoczęcia napadu padaczkowego
- jego usunięcie powinno teoretycznie wystarczyć do zahamowania napadów
13
Q
Patofizjologia padaczki
A
- w warunkach PRAWIDŁOWYCH podczas potencjału czynnościowego neuronu występuje depolaryzacja błony komórkowej połączona z wypływem jonów potasu do środowiska około neuronalnego, a ich nadmiar jest buforowany przez komórki glejowe
- w warunkach PATOLOGICZNYCH zdolność buforowania przez glej przekracza jego pojemność i dochodzi do sumowania się wyładowań z coraz większej ilości neuronów
- prawdopodobnie istnieją też inne mechanizmy hamujące nadmierne wyładowania neuronalne, których wyczerpanie prowadzi do wyładowań
- u KAŻDEGO człowieka odpowiednio silny bodziec może wywołać nieprawidłowe wyładowania komórek nerwowych w mózgu
- jest to osobniczo zmienne i zależy od indywidualnego dla każdego człowieka PROGU POBUDLIWOŚCI neuronów
14
Q
Napady prowokowane
A
wywoływane przez działanie określonego bodźca; NIE stanowią podstawy do rozpoznania padaczki!
15
Q
Przykłady napadów prowokowanych
A
- drgawki gorączkowe
- drgawki noworodków
- drgawki w przebiegu hipoglikemii
16
Q
Ogólne zasady klasyfikacji napadów padaczkowych
A
-w pierwszej kolejności określa się, czy początkowe objawy napadu padaczkowego mają charakter
OGNISKOWY czy UOGÓLNIONY
-w obrębie napadów ogniskowych określa się, czy występują zaburzenia świadomości
-następnie określa się czy początek napadu wiąże się z
dominującymi objawami RUCHOWYMI czy POZARUCHOWYMI
17
Q
Napady padaczkowe o początku ogniskowym z objawami ruchowymi
A
- z automatyzmami
- atoniczne
- kloniczne
- kurcze padaczkowe
- hiperkinetyczne
- miokloniczne
- toniczne
18
Q
Napady padaczkowe o początku ogniskowym z objawami pozaruchowymi
A
- autonomiczne
- z zahamowaniem
- zachowania
- poznawcze
- emocjonalne
- czuciowe
19
Q
Napady padaczkowe o początku uogólnionym z objawami ruchowymi
A
- toniczno-kloniczne
- kloniczne
- toniczne
- miokloniczne
- miokloniczno-toniczno-kloniczne
- miokloniczno-atoniczne
- atoniczne
- kurcze padaczkowe
20
Q
Napady padaczkowe o początku uogólnionym pozaruchowe (nieświadomości)
A
- typowe
- nietypowe
- miokloniczne
- z miokloniami powiek
21
Q
Napady padaczkowe o nieznanym początku
A
- Ruchowe:
- toniczno-kloniczne
- kurcze padaczkowe - Pozaruchowe:
- z zahamowaniem zachowania
22
Q
Zespół padaczkowy
A
połączenie dolegliwości, objawów i innych cech klinicznych oraz elektrofizjologicznych, które łącznie definiują możliwe do rozpoznania schorzenie
23
Q
Zespoły padaczkowe są rozpoznawane na podstawie
A
- wystąpienia choroby w określonym wieku
- charakterystycznego EEG
- określonego rodzaju napadów i innych cech klinicznych
24
Q
Padaczka z napadami nieświadomości wieku dziecięcego
A
- idiopatyczna uogólniona
- stanowi około 5% padaczek dziecięcych, częściej chorują DZIEWCZYNKI
- rozpoczyna się między 4 a 12 rokiem życia
- występują bardzo częste napady nieświadomości, niekiedy automatyzmy oraz napady toniczno-kloniczne
- napady nasilane przez emocje, zmęczenie, hiperwentylację
- w EEG zespół iglica-fala wolna 3 Hz
- zwykle ustępują w okresie dojrzewania
25
Młodzieńcza padaczka miokloniczna
- idiopatyczna uogólniona
- rozpoczyna się między 8 a 20 rż. (szczyt zachorowań w okresie dojrzewania)
- często dodatni wywiad rodzinny
- występują poranne mioklonie, napady toniczno-kloniczne oraz napady nieświadomości
- czynniki prowokujące -> brak snu, zmęczenie, stres, alkohol, fotostymulacja
- rokowanie dobre
26
Padaczka skroniowa
-najczęściej spotykana padaczka DOROSŁYCH
-napady zwykle rozpoczynają się w późnym dzieciństwie lub okresie dojrzewania
-występują napady częściowe proste (najczęściej objawy wegetatywne jak dolegliwości brzuszne,
zblednięcie, zaczerwienienie), napady częściowe złożone (bardzo często z automatyzmami) oraz
napady wtórnie uogólnione
27
Diagnostyka padaczki
- najważniejszy jest WYWIAD (też od świadków napadów)
- czynniki wyzwalające
- dolegliwości poprzedzające
- obecność zaburzeń świadomości/utraty przytomności
- napięcie mięśni
- zabarwienie skory
- oczy (otwarte/zamknięte)
- reaktywność na bodźce podczas napadu
- czas trwania napadu
- obecność drgawek
- oddanie moczu/stolca
- przygryzienie języka
- objawy autonomiczne
- stan po napadzie
28
Padaczka – badania diagnostyczne
- badanie neurologiczne
- badania laboratoryjne
– badanie EEG z próbami aktywacyjnymi
– długotrwała rejestracja EEG
– wideo-EEG
– EKG, badanie holterowskie rytmu
– badania układu autonomicznego
– TK lub RM głowy
– inne -> płyn mozgowo-rdzeniowy, angio-TK, angio-RM
29
Wybrane elementy padaczkokształtne w EEG
- iglica (20-80 ms)
- fala ostra (80-200 ms)
- zespół iglica- fala wolna
30
Czułość i swoistość EEG
- w pierwszym zapisie międzynapadowe zmiany padaczkokształtne stwierdzamy u < 30% pacjentów
- czułość EEG możemy zwiększyć przez wydłużenie czasu badania, wykonywanie kolejnych badań lub zapisu we śnie
- brak zmian napadowych w EEG NIE WYKLUCZA padaczki, a obecność zmian napadowych NIE WSKAZUJE bezwzględnie na padaczkę
31
Rola EEG w padaczce
- pomaga w rozpoznaniu padaczki lub stanu padaczkowego
- pomaga w klasyfikowaniu padaczki i zespołu padaczkowego
- lokalizuje ognisko padaczkorodne
- ułatwia przewidywanie nawrotu napadów padaczkowych po pierwszym niesprowokowanym napadzie lub po odstawieniu leku przeciwpadaczkowego
- w niektórych zespołach padaczkowych pomaga w ustalaniu reakcji na leczenie
- niekiedy ułatwia rozpoznanie przyczyny padaczki
32
Kiedy rozpocząć leczenie padaczki
- po dwóch niesprowokowanych (lub odruchowych) napadach w odstępie > 24 godz;
- po jednym niesprowokowanym (lub odruchowym) napadzie, jeżeli prawdopodobieństwo wystąpienia dalszych napadów padaczkowych w ciągu kolejnych 10 lat zbliżone do ogólnego ryzyka nawrotu po dwóch niesprowokowanych napadach padaczkowych
- czasem nie podejmuje się leczenia -> b. rzadkie napady, ograniczone w czasie zespoły padaczkowe
33
Leczenie padaczki
-rozpoczęcie leczenia za pomocą JEDNEGO leku podstawowego pierwszego rzutu
-w razie niepowodzenia monoterapia alternatywna innym lekiem podstawowym
-jeśli brak kontroli jednym lekiem mimo jego terapeutycznego stężenia we krwi lub nasilone objawy
uboczne -> politerapia
– leki podstawowe pierwszego rzutu
– dodać lek drugiego rzutu lub
– dodać lek nowej generacji
34
Padaczka lekooporna
padaczka, w której nie opanowano napadów mimo stosowania CO NAJMNIEJ 2 LEKÓW właściwie dobranych do rodzaju napadów i stosowanych w odpowiednio dużych dawkach
35
Co w razie nieskuteczności leczenia?
- zweryfikowanie diagnozy i prawidłowości klasyfikacji napadów
- wykluczenie napadów rzekomopadaczkowych
- pomiar stężenia leku
- rozważenie leczenia operacyjnego
36
Podstawowe (konwencjonalne) leki przeciwpadaczkowe
- karbamazepina CBZ
- kwas walproinowy i jego sole VPA
- fenytoina PHT
- fenobarbital PBT
- prymidon PRM
37
Podstawowe leki przeciwpadaczkowe II rzutu
- etosuksymid ETX
| - benzodiazepiny (klonazepam CZP, klobazam CLB)
38
Nowe leki przeciwpadaczkowe
- wigabatryna VBT
- lamotrygina LTG
- topiramat TPM
- okskarbazepina OXC
- tiagabina TGB
- gabapentyna GBP
- lewetyracetam LVT
- felbamat FBM
39
Mechanizmy działania leków przeciwpadaczkowych
1. zmniejszanie pobudliwości
| 2. nasilanie hamowania
40
Leki stosowane w stanie padaczkowym i w napadach z odstawienia alkoholu
benzodiazepiny i leki znieczulenia ogólnego
41
Leki przeciwpadaczkowe stosowane w napadach ogniskowych
- karbamazepina
- okskarbazepina
- gabapentyna
- lamotrygina
- lewetyracetam
- walproinian
42
Leki przeciwpadaczkowe stosowane w napadach uogólnionych toniczno-klonicznych
- walproinian
- lamotrygina
- lewetyracetam
- do rozważenia -> karbamazepina, okskarbazepina
43
Leki przeciwpadaczkowe stosowane w napadach uogólnionych
- walproinian
- lamotrygina
- lewetyracetam
44
Leki przeciwpadaczkowe stosowane w napadach uogólnionych nieświadomości
- etosuksymid
| - walproinian
45
Lek przeciwpadaczkowe stosowany w napadach uogólnionych tonicznych/atonicznych
walproinian
46
W napadach uogólnionych innych niż toniczno-kloniczne NIE należy stosować
- karbamazepiny CBZ
- fenytoiny PTH
- gabapentyny GBP
- okskarbazepiny OXC
- pregabaliny PGB
- wigabatryny VGB
- tiagabiny TGB
47
Padaczka wieku podeszłego
- zwiększona podatność na wystąpienie objawów niepożądanych związana ze zmianą farmakokinetyki leków
- zwiększone niebezpieczeństwo interakcji, bo dużo innych zażywanych leków
- związane z wiekiem zmiany fizjologiczne upośledzające przyjmowanie leków zgodnie z zaleceniami
48
Zasady postępowania w padaczce wieku podeszłego
- monoterapia lekiem celowanym na napady ogniskowe -> najczęściej karbamazepina, fenytoina i kwas walproinowy
- unikanie leków powodujących sedację i upośledzających funkcje poznawcze –> prymidon, fenobarbital
- jedna lub dwie dawki, prosty schemat dawkowania
- mniejsze dawki lekow
- pamiętać, że LPP mogą nasilać choroby towarzyszące
- ostrożność przy stosowaniu innych leków
49
nasilanie zaburzeń przewodnictwa
fenytoina, karbamazepina
50
nasilanie jaskry
benzodiazepiny
51
Specyfika padaczki wieku dojrzewania
-w tym okresie rozpoczyna się 20-25% padaczek wieku dorosłego
-dużą grupę stanowią tu padaczki pierwotnie uogólnione –> lekiem z wyboru VPA
-nie stosować leków zaburzających funkcje poznawcze
-problem niesystematycznego zażywania leków i występowania czynników prowokujących
(niedosypianie, alkohol, narkotyki, stroboskopy)
52
Specyfika padaczki u kobiet
- interakcje LPP z doustnymi środkami antykoncepcyjnymi (zmniejszenie skuteczności) -> karbamazepina, okskarbazepina, fenytoina, fenobarbital, topiramat
- niepożądane działanie kosmetyczne -> PHT, VPA
- teratogenność LPP (największa w przypadku VPA)
53
leki przeciwpadaczkowe zmniejszające skuteczność antykoncepcji
- karbamazepina
- okskarbazepina
- fenytoina
- fenobarbital
- topiramat
54
Postępowanie u kobiet w ciąży
-monoterapia w najmniejszych skutecznych dawkach
-dobór leku (najbardziej teratogenny – VPA, także PHT, PB, CBZ)
-formy LPP o przedłużonym działaniu
-alfa-fetoproteina w 16 tyg. ciąży
– USG w 18-19 i 22-24 tyg. ciąży
–monitorowanie stężenia leku
– kwas foliowy 4-5mg/d 2 miesiące przed zajściem w ciążę i do końca pierwszego trymestru
55
Odstawianie leków przeciwpadaczkowych
- zwykle po 2-3 latach bez napadów, przy napadach ogniskowych po 5 latach
- przy nawrocie napadów okres ten powinien być wydłużony do 5 lat
- przez 6-12 mcy pod kontrolą EEG -> obecność zmian w EEG jest przeciwwskazaniem do odstawiania
- w idiopatycznych padaczkach uogólnionych leczenie przez całe życie
56
Wskazania do oznaczania stężenia leków przeciwpadaczkowych w surowicy
-monitorowanie stężenia na początku leczenia (zwłaszcza PHT)
-nasilone objawy niepożądane, zwłaszcza przy politerapii
-nagłe nasilenie częstości napadów
-podejrzenie, że pacjent nie zażywa leków
ciąża
57
Chirurgicznie wycięcie ogniska padaczkowego
- kandydaci to chorzy na padaczkę lekooporną, u których udaje się zidentyfikować ognisko padaczkorodne
- przy właściwej kwalifikacji do leczenia odsetek osób, które w odległej obserwacji nie mają w ogóle napadów padaczkowych wynosi 60-80% (!)
- najlepsze efekty u osób ze zmianami STRUKTURALNYMI, nawet niewielkimi, zwłaszcza ze stwardnieniem hipokampa
58
Procedury paliatywne
- zmniejszają liczbę napadów określonego rodzaju, ale rzadko prowadzą do ustąpienia napadów
- kalozotomia
- mnogie nacięcia pod oponą miękką
- wszczepienie stymulatora nerwu błędnego
- głęboka stymulacja mózgu –> jądro przednie wzgórza
59
Najważniejsze elementy kwalifikacji do leczenia chirurgicznego padaczki
- rozpoznanie rodzaju napadów
- brak poprawy mimo leczenia farmakologicznego
- zlokalizowanie ogniska padaczkorodnego
- ocena sprawności i lateralizacji mowy i pamięci
- ocena stanu psychicznego
60
test Wady
wstrzyknięcie barbituranu do tętnicy szyjnej w celu krótkotrwałego zablokowania czynności tej półkuli
61
Przewlekłe następstwa padaczki
- SUDEP (nagły nieoczekiwany zgon chorego na padaczkę)
- zaburzenia emocjonalne i poznawcze
- działania niepożądane leków
- stygmatyzacja społeczna
62
Zaburzenia napadowe należy różnicować z
- zaburzeniami sercowo-naczyniowymi
- TIA
- zespołem podkradania tętnicy podobojczykowej
- przemijającą globalna niepamięcią
- migreną
- chorobą Meniere’a
- zatrucia
- miokloniami przysennymi
- zespołami nadmiernej lepkości krwi
- napadami rzekomopadaczkowymi
63
Postępowanie doraźne podczas napadu padaczkowego
- zabezpieczenie przez obrażeniami
- udrożnienie dróg oddechowych
- ułożenie w pozycji bocznej ustalonej
- obserwacja do odzyskania przytomności
- NIE należy podawać leków przeciwdrgawkowych!
- chory z pierwszym w życiu napadem padaczkowym wymaga hospitalizacji
64
Stan padaczkowy
- spowodowany niewydolnością mechanizmów odpowiedzialnych za przerywanie napadu padaczkowego lub inicjacją mechanizmów, które prowadzą do nieprawidłowo przedłużającego się napadu
- może prowadzić do długotrwałych następstw, w tym do śmierci neuronów, ich uszkodzenia oraz zaburzeń sieci neuronalnych w zależności od rodzaju i czasu trwania napadu padaczkowego
65
Czas t1
moment, po którym należy rozważyć lub podjąć leczenie stanu padaczkowego
66
Czas t2
moment, po którym leczenie to powinno być bardziej zdecydowane w celu zapobieżenia długotrwałym następstwom
67
Rodzaj stanu padaczkowego a czas t1 i czas t2
- stan padaczkowy napadów toniczno klonicznych -> t1 to 5 minut, a t2 30 minut
- stan padaczkowy napadów ogniskowych z zaburzeniami świadomości -> t1 to 10 min., a t2 >60 min.
- stan padaczkowy napadów nieświadomości -> t1 to 10-15 minut, t2 jest nieokreślony
68
Rodzaje stanów padaczkowych
- drgawkowe
| - niedrgawkowe
69
Postępowanie ogólne w stanie padaczkowym
- ocena i kontrola drożności dróg oddechowych i wentylacji
- monitorowanie gazometrii
- monitorowanie EKG i ciśnienia tętniczego.
- dożylne podanie tiaminy (100 mg) i glukozy (100 ml 20%), jeżeli zachodzi taka potrzeba
- pilny pomiar stężeń leków przeciwpadaczkowych, Na, K, Mg, morfologia krwi z rozmazem, czynność wątroby i nerek
- należy pilnie określić przyczynę stanu padaczkowego
70
Lek I rzutu w stanie padaczkowym
diazepam i.v. (10 mg)
71
Leki II rzutu (przy stanie padaczkowym ustalonym)
- kwas walproinowy i.v. (40 mg/kg)
- lewetyracetam i.v. (60 mg/kg)
- fenytoina i.v. (18 mg/kg)
72
Leczenie w stanie padaczkowym lekoopornym (III rzut leczenia)
1. prowadzone w ramach OIOM
2. podanie jednego z leków znieczulenia ogólnego:
- tiopental
- midazolam
- propofol
