Porodica i porodična funkcionalnost

Question 1

Definicija porodice?

Answer 1

“Porodica je osnovna društvena grupa koja zavisno od istorijskog i društveno-ekonomskog razvitka okuplja lica vezana brakom i njihovo potomstvo, eventualno uži ili širi krug srodnika koji se udružuju radi zadovoljenja raznovrsnih bioloških, ekonomskih, socijalnih, vaspitnih, emotivnih i drugih potreba”
ili
“Porodica je primarna zajednica bio-socijalnog karaktera koja istorijski menja svoje oblike i funkcije ali ostaje, u osnovi, društveno prihvaćena veza između mušarca i žene i njihove rođene ili adoptirane dece”

Question 2

Odlike porodice?

Answer 2

• Porodica predstavlja prirodni kontekst u kome čovek živi
• Pripadnost porodici se stiče rođenjem, usvajanjem ili brakom
• Izlazak iz porodice moguć je razvodom ili smrću?
• SVe porodice imaju svoju prošlost, sadašnjost i projekcije na budućnost

Question 2

Kako da definišemo “normalnu” porodicu?

Answer 2

• Opisivanje porodice u terminima funkcionalno/disfunkcionalno, a ne kao zdravlje/patologija!
• Pozivanje na disfunkciju, kao stanje koje je podložno vraćanju na prethodno postojeći, funkcionalni nivo, ili pak ono koje može voditi i višim nivoima adaptacije i funkcionalne organizacije, a ne samo patologiji, sadrži u sebi jasan destigmatizacioni potencijL
• Definicija normalnosti je socijalni konstruktu - pod uticajem vremena, kulture i vrednosnog sistema

Question 2

Četiri osnovna koncepta normalnost?

Answer 2

Normalnost kao zdravlje - medicinski model, odsustvo patologije (porodica je zdrava ukoliko niko nema simptome)
Normalnost kao prosek - statistički model, porodica je normalna ako je tipična ili se uklopi u očekivanja
Normalnost kao optimum - psihoanalitički model, “optimalno funkcionisanje” obezbeđuje rast i razvoj; idealno varira
Normalnost kao proces - prosečno i optimalno funkcionisanje kao karakteristike procesa (disfunkcija/simptomi moraju se sagledati u kontekstu, kao generisani unutrašnjim ili spoljašnjim stresovima) –> integracija sistemskih i razvojnih gledišta

Question 2

Funkcionalni/disfunkcionalni porodični sistem?

Answer 2

• Porodični sistem: Sposobnost porodice da adekvatno funkcioniše u okviru četiri područja: personalnom, bračnom, roditljeskom i socioekonomskom
• Funkcionalno: porodični obrasci koji omogućavaju dostizanje porodičnih ciljeva koje porodica sebi postavlja (osećanje blagostanja i povezanosti među članovima)
• Disfunkcionalno: porodični obrasci kojima se ne ispunjava zadatak, već dolazi do pojave simptoma ili nezadovoljstva

Question 3

Odlike funkcionalne porodice?

Answer 3

• Neutrališe i amortizuje destabilišuće uticaje sredine
• Obezbeđuje emotivnu podršku i saradnju i u stanju je da izbegne simptomatsko ponašanje u kriznim situacijama i tranzitivnim tačkama razvoja
• Uspešno obavlja većinu svojih zadataka i u stanju je da odgovori razvojnim potrebama svojih članova

Question 4

Ko čini porodicu?

Answer 4

• Porodicu čine pojedinci (članovi grupe, porodice), ali porodica nije jednostavan zbir pojedinaca
• Porodica je jedna složena, dinamička celina koju možemo posmatrati kao živi organizam, odnosno živi sistem
• Porodica je mreža interpersonalnih odnosa

Question 5

Od kojih subsistema je sačinjena porodica?

Answer 5

1) partnerski subsistem - muškarac i žena (?)
2) roditeljski sistem - otac i majka (?)
3) sibling subsistem - čine ga deca
- Promene u jednom delu sistema dovode do promena u drugom delu sistema

Question 6

Vrste porodica?

Answer 6

• Porodica porekla
• Porodica prokreacije
• Nuklearna porodica
• Proširena porodica
• Porodica sa svojim subsistemima predstavlja deo jednog šireg, ekološkog suprasistema
  Promene u suprasistemu prelamaju se kroz porodicu kao sistem

Question 7

Koje su funkcije porodice?

Answer 7

1) Biološko-reproduktivna
2) Ekonomska
3) Zaštitna
4) Seksualna
5) Emotivna
6) Vaspitno-obrazovna
7) Socijalizirajuća

Question 8

Koje su tri grupe zadataka porodice?

Answer 8

1) Bazični: obezbeđivanje hrane i zaštite članova porodice, a na emotivnom planu: pružanje podrške, ljubavi i razumevanja
2) Razvojni: podsticanje rasta i sazrevanja članiva porodice (porodica menja svoju strukturu u zavisnosti od faze porodičnog razvoja)
3) Ublažavanje poremećaja: u ekonomskim i društvenim zbivanjima

Question 9

Koje su fenomenološke osobine porodičnog sistema (nabrojati)?

Answer 9

• Konfiguracija
• Hijerarhija
• Granice
• Porodični savezi
• Koalicije
• Pravila ponašanja
• Porodične uloge
• Homeostaza/ravnoteža
• Životni ciklusi
• Transgeneracijski prenos

Question 10

Fenomenološke osobine porodičnog sistema - Konfiguracija?

Answer 10

• Ko sačinjaca porodicu, godine života njenih članova, ko je kada umro, venčao se, poginuo, razveo…
• Konfiguracija porodice definisana je njenim članovima, a struktura relacijama

Question 11

Fenomenološke osobine porodičnog sistema - Hijerarhija?

Answer 11

• Organizaciona struktura porodice oko pojma moći tj, uloge u donošenju odluka i pravila
• Očekivano je da roditeljski subsistem ima najveću moć

Question 12

Fenomenološke osobine porodičnog sistema - Granice?

Answer 12

• To su nevidljive unutrašnje (između subsistema) i spokjašnje (prema spoljašnjim sistemima, društvu= granice
• One označavaju pravila ko i kako učestvuje u porodičnom životu
• Spoljašnje granice omeđuju porodicu
• Funcionalna granica: jasna i propustljiva
• Nefunkcionalna granica: difuzna, jako propustljiva (popustljiva) ili rigidna, nepropustljiva

Question 13

Fenomenološke osobine porodičnog sistema - Porodični savezi?

Answer 13

• Predstavljaju uduženja članova porodice oko zajedničkog cilja

Question 14

Fenomenološke osobine porodičnog sistema - Koalicije?

Answer 14

• Predstavljaju udruženje dva člana protiv trećeg, ili trećih…

Question 15

Fenomenološke osobine porodičnog sistema - Pravila ponašanja?

Answer 15

• Svaki porodični sistem ia svoja pravila ponašanja (eksplicitna i implicitina)
• Postoje i meta pravila koja se definišu kao pravila o tome kako se pravila menjanju, koja se zasnivaju na procesu donošenja odluka
• komunikaciona pravila: ko može da govori s kim/kad/koliko; kako smeš da govoriš; kako komunicirati sa ljudima van porodice; koje su teme razgovora dozoljene/zabranjene

Question 16

Fenomenološke osobine porodičnog sistema - Porodične uloge?

Answer 16

• Porodične uloge su proizvod ličnih i sredinskih faktora (pol, sredina, tradicija, kultura)
• Očigledne: onaj koji zarađuje, obaj koji brine o deci itd…
• Manje očigledne: onaj koji harmonizuje, onaj koji rešava probleme, onaj koji pravi probleme, onaj koji smanjuje tenziju, bespomoćna žrva itd…
• Uloge u konfliktima - onaj koji okrivljuje, onaj koji se slaže sa svačim, onaj koji skreće temu, onaj koji miri…

Question 17

Fenomenološke osobine porodičnog sistema - Homeostaza/ravnoteža?

Answer 17

• To je osnovni princip po kome funkcioniše porodični život i putem koga se uspostavlja stabilnost porodičnog sistema

Question 18

Fenomenološke osobine porodičnog sistema - životni ciklusi?

Answer 18

Porodične razvojne faze
1. Zasnivanje porodice
2. Porodica sa malim detetom
3. Porodica sa predškolskim detetom
4. Porodica sa školskim detetom
5. Porodica sa adolescentom
6. Porodica iz koje odlaze deca
7.Postroditeljska porodica
8. Porodica koja stari
Opis porodice
1. Bračni par bez dece
2. Najstarije dete ima 30 meseci
3. Najstarije dete ima do 6 godina
4. Najstarije dete ima od 6 do 13 godina
5. Najstarije dete ima od 13 – 20 godina
6. Jedno dete je napustilo roditeljski dom, a drugo/druga deca se spremaju da ga napuste
7. Porodica iz koje su otišla deca
8. Starenje
- ŽIVOTNI CIKLUS PORODICE JE PRIRODNI EVOLUTIVNI PROCES KOJI POKREĆE PORODICU PUT RASTA, RAZVOJA, SAZREVANJA I PROMENE

Question 19

Fenomenološke osobine porodičnog sistema - Transgeneracijskai prenos?

Answer 19

• Kroz obrasce transakcija u porodici se prelamaju obrasci porodične kulture koji se prenose iz generacije u generaciju
• Prenosi se porodični sistem vrednosti i verovanja, način uspostavljanja i održavanja emocionalnih veza, porodični odnos prema gubicima, porodične tajne i mitovi

Question 20

Tri domena funkcionalnosti porodice?

Answer 20

1. Način organizacije
2. Komnikacija
3. Sistem verovanja

Question 21

Odlike fleksibilnosti?

Answer 21

Funkcionalno:
- Funkcionalni porodični sistem omogućava održavanje stabilnosti, ali i omogućava prilagođavanje određenim životnim okolnostima i potrebama članova porodice
stbilnost porodičnog sistema (predvidiva konzistentna pravila, uloge i obrazaca interakcije, stabilna struktura,rituali i rutina) uz mogućnost sistema za promenom (prilagođavanje promenjenim okolinama i razvojnim imperativima u okviru porodičnih životnih ciklusa naročito kada su krize u pitanju)
Disfukcionalno:
- rigidne porodice: dominantnost jednog člana, nema pregovora, pravila rigidna
- haotične porodice: dezorganizacija, uloge nejasne i promenljive, nema jasnih pravila, nekonzistentnost

Question 21

Elementi organizacionih procesa?

Answer 21

1. Fleksibilnost -balans između stabilnosti i promene 2. Kohezivnost (emocionalna povezanost članova) - balans između bliskosti i individuacije

Question 22

Odlike kohezivnosti?

Answer 22

Funkcionalno: - balans između bliskosti i posvećenosti sa tolerancijom za razlike i odvojenost. Prisutnost diferenciranih ali međusobno povezanih članova porodice. - granice polupropusljive, uloge jasno definisane Disfunkcionalno: *Umreženost*: difuzne granice, nejasnu diferencijaciju i veliki pritisak ka zajedništvu, nema autonomnosti *Dezangažovanost*: Distanca, rigidne granice

Question 23

FACES III?

Answer 23

- Indeks (ne)zadovoljstva se odnosi na razliku između percipiranog (kako vidim) od željenog (kako bih želeo da bude) (računa se kao percipirano/željeno) - Mala razlika- dobra, motivaciona snaga za promenu - Kada nema razlike- nema motiva za promenom ili postoji strah od promene - Različiti skorovi različitih članova porodičnog sistema – zona njihovog nesporazuma

Question 24

Komunikacija?

Answer 24

- Označava razmenu informacija i poruka. - Postoji verbalna i neverbalna komunikacija. - Dimenzije verbalne komunikacije: Poruka je jasna i direktna (upućena nekome) Poruka je jasna i indirektna (ne zna kome se upućuje) Maskirana i direktna (sadržaj nejasan, ali se zna kome se tačno upućuje) Maskirana i indirektna (sadržaj nejasan, ne zna se kome je upućena) - U disfunkcionalnim porodicama postoji zbunjenost šta je ko hteo da kaže. Funkcionalna komunikaciju odlikuju: - Jasne i direktne poruke - Usaglašenost između verbalnih i neverbalnih poruka - Spontanost

Question 25

Odlike funkcionalne i disfunkcionalne porodice 2?

Answer 25

*Funkcionalne porodice*: - Tendencija ka stabilnosti, održavanju ravnoteže ali i prilagođavanje određenim životnim okolnostima. - Postojanje povezanosti i održavanja relacijskog zajedništva koje je negujuće i podržavajuće uz poštovanjem individualnih razlika i mogućnošću za individualni razvoj i ostvarivanje autonomnih potreba - Članovi funkcionalnog porodičnog sistema u svojoj komunikaciji neguju empatsku responzivnost i uvažavajući komunikativni stil. - Očekuje se da u funkcionalnoj porodici postoje kapaciteti za razvijanje efikasnog metoda rešavanja problema i razrešavanja konflikata. - U funkcionalnim porodicama postoje jasne generacijske granice. - U funkcionalnim porodicama postoji spontana interakcija. - Promene se tolerišu. *Disfunkcionalne porodice*: - U takvim porodicama postoji tzv. “identifikovani paciijent” koji svojom patologijom čuva porodičnu homeostazu (alkoholočar, narkoman, “dete sa problemom”, itd.) - Cela porodica funkcioniše na patološki način, naročito u odnosu na spoljašnji svet (sumnjičave, zatvorene porodice, porodice opsednute zdravljem, itd.) i unutrašnju realnost, (disfunkcionalna komunikacija i organizacija)