Životni ciklusi porodičnog sistema Flashcards
(15 cards)
Koncept porodičnog životnog ciklusa?
- Faze porodičnog razvoja kroz koje prolaze porodice tokom svog trajanja i sazrevanja
- Postoji međuuticajnost individualnih i porodičnoh životnih ciklusa
- Razvoj je ponekad postepen, a ponekad silovit, kroz serije razvojnih kriz, proces u kojem se smenjuju faze stabilnosti i promene
- Održavanje identiteta i strukture, uz istovremeno razvijanje, prilagođavanje, menjanje
Vrste porodičnih životnih ciklusa (nabrojati)?
- Duvall
1. Zasnivanje porodice
2. Porodica sa malim detetom
3. Porodica sa predškolskim detetom
4. Porodica sa školskim detetom
5. Porodica sa adolescentom
6. Porodica iz koje odlaze deca
7. Postroditeljska porodica
8. Porodica koja stari - često se u model ispred prve faze dodaje i faza nevezane mlade osobe (neoženjene/neudate) ili “slobodni strelac”
Porodični životni ciklusi - karakteristike?
- Univerzalnost karakteristika životnih ciklusa
- U porodicama sa više dece faze se gledaju u odnosu na najstarije dete
- Neke faze se mogu preskočiti, neke mogu biti ubrzane ili usporene u zavisnosti od istorijskih, ekonomskih i socijalnih faktora
- Produžavanje životnog veka produžava trajanje kasnijih životnih faza
- Određene faze životnog ciklusa mogu biti izazovne u zavusnosti od ciklusa u kom se porodica nalazi
- Nekoliko generacija se simultano prilagođava tranzicijama životnog ciklusa
Prelazak iz jedne faze u drugu?
- Stres je najveći u tranzitornim tačkama prelaska iz jedne faze u drugu
-Tranzicije su obeležene nekom značajnom životnom promenom:- u sastavu porodice (rođenje deteta, razvod, smrt, odlazak dece…)
- u promeni stepena autonomije unutar porodice (adolescenti, penzija…)
- proširivanje porodičnog sistema, najčešće uključivanjem institucija (polazak u vrtić/školu…)
- Postoje kulturološke razlike u pogledu uvremenjenosti tranzicije
- Pojava simptoma snažno je povezana sa razvojnim krizama dodavanja/gubitka članova
Istorijska i razvojna dimenzija u razumevanju porodičnih sistema?
- Porodični sistem nije moguće sagledati i razumeti ukoliko sistem posmatramo izolovano u vremenu
- Postoje dve dimenzije značajne za razumevanje porodičnog sistema:
1. Vertikalna (istorijska) dimenzija: porodična tradicija, istorija, pravila, vrednosti, tabu teme, mitovi…
2. Horizontalna (razvojna) dimenzija: predvidljivi i nepredvidljivi događaji - Opterećenost vertikalne dimenzije može da čini da se porodica na teži način suočava sa horizontalnom osom
- Neuspeh u prilagođavanju zadacima iz ranijih životnih ciklusa, čine porodici dvostuko težim prilagođavanje zadacima iz kasnijih životnih ciklusa
Promene porodičnog funkcionisanja koz životne cikluse?
- Svaki životni ciklus sa sobom nosi zahteve da se reorganizuje porodični sistem
- To su promene na nivou strukture, pravila, uloga, stepena moći.+. prioriteta, obrazaca ponašanja, uverenja, kontorle i slobode, bliskosti i distance, prioriteta…
- Funkcionalne porodice uspevaju da održe stabilnost i da se istovremeno prilagode nivoima zahteva tako da se ne razviju simptomi kod nekog člana
- U suočavanju sa izazovima određenog životnog ciklusa, ili na prelazu iz jednog u drugi može se pojaviti simptom kod indeks pacijenta
- Aktuelni izazovi (praktični,relacioni,emocionalni)
- Nerazrešene teškoće iz prethodnog ciklusa
- Nerazrešene teškoće iz prethodne generacije
Nevezana, mlada osoba?
praktični zadaci: finansijska nezavisnost, briga o sebi, započinjanje karijere
emocionalni zadaci: osamostaljivanje (sticanje nezavisnosti) i doživljaj kompetentnosti
relacioni zadaci: diferencijacija/separacija od porodice porekla i približavanje vršnjacima
moguće krize: sindrom “Petra Pana”, depresija, poremećaji ishrane, konzumiranje PAS, kriminogeno ponašanje
Zasnivanje porodice?
- Život para bez dece; ovaj stadijum obično traje 2g
praktični zadaci: izbor partnera i uspostavljanje stabilnog odnosa, finansijska nezavisnost partnera, domaćinstvo, definisanje partnerskog odnosa
emocionalni zadaci: balans potreba i očekivanja; razvijanje načina zajedničkog života na bazi realiteta, a ne na zajedničkim projekcijama, prihvatanje međusobnih snaga, idiosinkratičnih specifičnosti
relacioni zadaci: formiranje stabilne bračne zajednice i doživljaj pripadanja; uspostavlajnje granica, pravila, tipo odnosa, sistem vrednosti, redefinisanje odnosa sa porodicom porekla i integracija dve porodicčne tradicije
moguće krize: kraj medenog meseca, partnerske krize (može da dođe do iracionalnog uverenja da će dete spasiti partnerski odnos)
Pordica sa malim detetom?
praktični zadaci: finansijske obaveze, organizacija domaćinstva, podizanje deteta, briga, roditeljska odgovornost
emocionalni zadaci: prihvatanje novog člana
relacioni zadaci: održavanje bračnog subsistema; integracija novih uloga; raspodela autoriteta i moći; integracija sopstvenih roditelja u sistem
moguće krize: bračno nezadovoljstvo, problemi sa detetom, teškoće u uspostavljanju roditeljskog saveza, teška prva separacija, konflikti sa sopstevenim roditeljima
Porodica sa predškolsim detetom?
. porodica u kojoj je najstarije dete između 2,5 i 6g
- roditeljski zadaci se odnose na obezbeđivanje materijalnih i nematerijalnih uslova za optimalni rast deteta; uvođenje deteta u svet međuljudskih odnosa, modeliranje njegoveličnosti kroz vaspitavanje i bivanje uzor sa kojim se dete poistovećuej. podržavanje deteta u uzrasno prilagođenoj samostalnosti
Porodica sa školskim detetom?
- Prodica u kojoj je najstarije dete između 6 i 13g
- Integracija novog, školskog sistema
- Utrogljavanje dete i pojava simptoma (školske fobije, problemi sa učenjem i ponašanjem u školi) kod deteta kao refleksija na nerazrešene roditeljske ili partnerske konflikte
Prodica sa adolescentom?
- porodica u kojoj je najstarije dete uzrasta od 13 do 2og
praktični zadaci: manje predvidljiva pravila i rutina, stalno redefinisanje; promena granica; balans kontrole i slobode; promena hijerarhije
emocionalni zadaci: fleksibilnost vezana za promene i gubitak kontrole; strah od seksualnosti i odrastanja dece
relacioni zadaci: održavanje dobrog kontakta roditelja i adolescenta; briga za sopsteven ostarele roditelje
moguće krize: problemi kod adolesenata; “kriza sdrednjih godina” kod roditelja
Porodica iz koje odlaze deca?
- Ciklus počinje kada jedno dete (mlada osoba) napusti roditeljski dom kako bi ostvarila karijeru ili formirala porodicu
praktični zadaci: pružanje ekonomske podrške deci
emocionalni zadaci: “psihološka dozvola” detetu
relacioni zadaci: rekonstrukcija bračnog odnosa: komunikacija “odrasli sa odraslim” sa svojom decom
moguće krize: bračna kriza; pojava simptoma/depresija; anksioznost/fenomen odlaska i ponavnog vraćanja
Postroditeljske porodice?
- traje oko 15g; sindrom praznog gnezda
Označene su kao porodice iz kojjih su otišla deca i koji čine bračni par srednjih godina
praktični zadaci: finansijske obaveze; ponovno fokusiranje na posao; novo preuređivanje granica
emocionalni zadaci: organizacija svakodnevnog življenja bez dece; starenje i smrt
relacioni zadaci: rekonstruisanje bračnih odnosa; komunikacija “odrasli sa odraslim” sa svojim detetom
moguće krize: bračna kriza, pojava simptoma/depresija, anksioznost/fenomen odlaska i ponavnog vraćanja
Porodica koja stari?
- Početak ovog životnog ciklusa je obeležen odlaskom u penziju nekog ili oba partnera, pa sve do smrti supružnika.
praktični zadaciinansijske moći; medicinska pomoć i briga
emocionalni zadaci: suočavanje sa smrću i prihvatanje gubitka; zavisna pozicija
relacioni zadaci: obezbedjivanje sistema podrške
moguće krize: bolest, smrt, pojava simptoma; fiksiranje nakon gubitka
