Stofwisseling 2 Flashcards
(83 cards)
1
Q
Acromegalie
A
Dit is een klinisch beeld dat ontstaat door autonome productie van het groeihormoon door de hypofyse. IGF-1 heeft geen remmend effect meer.
Symptomen:
- Snurken/ademhalingsproblemen door grote tong
- grote kaak met tanden die ver uit elkaar gaan staan
- gezichtsvorm: diepe huidplooien, brede neus en kin naar voren
- grote handen
- grote voeten
- overmatig transpireren
- gewrichtspijn en stijfheid
- DM
- Hoge BP
2
Q
Hormonen adenohypofyse
A
Dit is de anterieure zijde van de hypofyse. Deze bevat hormoonproducerende cellen die worden gestimuleerd door hormonen uit de hypofyse
Groeihormoon Prolactine Thyroid stimulerend hormoon (TSH) ACTH LH FSH
3
Q
Hormonen neurohypofyse
A
Dit is de posterieure zijde van de hypofyse. Deze biedt opslag van hormonen die in de hypothalamus zijn gemaakt.
- oxytocine (borst en uterus)
- ADH/vasopressine (vochthuishouding)
4
Q
Behandeling acromegalie
A
- chirurgie
- somatostatine-analogen
- GH receptorblokkers
5
Q
Diagnostiek acromegalie
A
- IGF-1 meten. Dit is dan verhoogd
- Glucose intolerantie test. Hierbij wordt glucose toegediend aan de patient. Normaal gaat de concentratie vh groeihormoon dan naar beneden, maar bij een hypofyseadenoom wordt groeihormoon autonoom geproduceerd. Het level blijft dan gelijk.
- MRI hersenen
6
Q
Ziekte van Graves
A
Thyreotoxicose met hyperthyreoïdie
Auto-antistoffen binden aan TSH-receptoren waardoor de schildklier gestimuleerd wordt de hormonen te produceren
7
Q
Symptomen ziekte van Graves
A
- diffuus stuma
- hyperthyreoïdie
- orbitopathie met proptosis, exophthalmus en ooglidretractie
- pertibiaal myxoedeem
8
Q
Therapie ziekte van Graves
A
Orbitopathie: Prednison, operatie oog
Hyperthyreoidie: thyreostatica, I-131 straling, operatie
9
Q
Algemene symptomen hyperthyreoïdie
A
- Vermoeidheid
- Gewichtsverlies bij toegenomen eetlust
- Veranderd ontlastingspatroon (diarree)
- Tachycardie, gejaagdheid
- Warmte intolerantie
- Meer transpireren
- Tremoren
10
Q
Morbus de Quervain
A
GEEN HYPERTHYREOIDIE. Dit is een subacute ontsteking van de schildklier die vaak na een BLWI voorkomt.
Symptomen:
- Pijn in de hals die uitstraalt naar oren
- Koorts
11
Q
Behandeling hyperthyreoïdie
A
Medicamenteus:
- B-blokkers (geen sympaticusstimulatie en verminderd omzetting van T4 naar T3) Dit is tegen thyreotoxidose!! Hier kan mee gestart worden door de huisarts zonder dat het diagnose beinvloedt bij internist.
- Thyreostatica (remmen schildklierhormoonsynthese). Deze middelen worden 1 jaar gegeven, daarna wordt er een proefstop gedaan en in 40 procent van de gevallen is het genezen.
Radioactief jodium I-131
Betastraling richt schade aan. Dit wordt gebruikt bij hyperthyreoïdie, verkleining struma, carcinoom.
Operatie
Bijv ivm kinderwens geen jodium
12
Q
Hypothyreoïdie
A
- Vermoeidheid
- Koude intolerantie
- Obstipatie
- Droge huid (oranje tint), uitvallen haar, brokkelige nagels
- Oedeem in gelaat
- Gewichtstoename
- Psychische klachten
- Traagheid, langzame spraak
- Menstruatiestoornissen
- Bradycardie
13
Q
M. Hashimoto
A
Auto-immuunziekte waardoor antistoffen zich tegen TPO richten. Hierdoor ontstaat primaire hypothyreoïdie.
14
Q
Gerelateerde ziekte aan M. Hashimoto
A
- Pernicieuze anemie: vitamine B12 tekort (Intrisic factor is verstoord)
- Type 1 DM
- Vitiligo
- Ziekte van Addison
15
Q
Behandeling hypothyreoïdie
A
Levothyroxine (T4)
16
Q
Gerelateerde ziekte aan ziekte van Graves
A
- DM type 1
- Ziekte van Addison
17
Q
Zona glomerulosa (bijnierschors)
A
Aldosteron
18
Q
Zona fasciculata (bijnierschors)
A
Cortisol
19
Q
Zona reticularis (bijnierschors)
A
Androgenen
20
Q
Calciumhuishouding
A
PTH is een hormoon dat wordt gemaakt in de bijschildklier. Dit hormoon leidt tot:
- Vrijkomen van Ca2+ uit het bot
- Vasthouden van Ca2+ afgifte in de nier
- Inactief VitD wordt door PTH omgezet in actief VitD in de nier.
VitD zorgt voor opname van Ca2+ uit de voeding in de darm.
21
Q
Hypergonadotroop hypogonadisme
A
Aandoening van de testes.
LH en FSH zijn hierdoor verhoogd, maar verlaagd serem testosteron.
= primair
22
Q
Hypogonadotroop hypogonadisme
A
Aandoening van de hypofyse of hypothalamus.
LH, FSH en testosteron zijn verlaagd.
= secundair
23
Q
Symptomen hypogonadiisme
A
Dit betekent dat het serum testosteron verlaagd is (en hierdoor ook spermaproductie)
Symptomen:
- seksueel libido
- erectie dysfunctie
- orgasme beleving
- fertiliteit
- lichaamsbeharing
- moe
- verminderde spiermassa
- osteoporose
- anemie
- stemming
24
Q
Diagnostiek hypogondanisme
A
Bloedonderzoek: ‘s ochtends meten van testosteron, LH en FSH. Bovendien kan Sex-Hormone Binding Globulin (SHBG)
Chromosoom onderzoek (Syndroom van Klinefelter)
25
Syndroom van Klinefelter
Dit betekent dat de man een extra X chromosoom heeft (47XXY)
Dit is een vorm van hypergondatroop hypogonadisme. Hierdoor raken de tubuli seminiferi ernstig gefibroseerd. In de Leydigcellen wordt de functie geleidelijk minder .
Symptomen:
- Sociale problemen
- Weinig borst/baardgroei
- Gynaectomastie (!)
- Osteoporose
- Kleine penis/testes
26
Ziektes geassocieerd met syndroom van klinefelter
- COPD
- Mamma carcinoom
- SLE
- DM2
- Varices
27
Syndroom van Kallman
Secundair hypogonadisme. Dit wordt ook wel dysplasia olfactogenitalis genoemd.
```
Symptomen:
- ANOSMIE / HYPOSMIE
- rood-groen kleurenblindheid
- schizis
- agenesie van 1 nier
- neurosensorisch gehoorverlies
Het kan voorkomen bij zowel mannen als vrouwen. Xchromosomaal.
```
28
Syndroom van Prader-Willie
Secundair hypogondanisme
Symptomen:
- obesitas
- onverzadigde eetlust
- Laag IQ
- Driftbuien
29
Gynaecomastie
Dit is borstgroei bij mannen.
Oorzaken:
- Testistumor
- Pesisterende puberteit
- Levercirrose (hierdoor wordt er meer androsteendion omgezet in oestradiol)
- thyreotoxicose (T3/T4 verhoogd SHBG)
- medicatie (cytostatica, maagzuurremmers, aceremmers)
Behandeling
Oorzaak behandelen en tamoxifen. Dit is een oestrogeenreceptorblokker
30
Symptomen hypercalcemie
- Nierstenen
- Obstipatie
- Botpijn/fracturen
- Psychiatrische- of geheugenstoornissen (vb. wantrouwen)
- Misselijkheid
- Polyurie (!!), want ca2+ gaat het effect van ADH tegen.
31
Oorzaken hypercalcemie
Meest voorkomend (>90%):
- Primair PTH overproductie
- Tertiar PTH overproductie
- Maligniteit (MAMMA!! of BOTMETASTASEN)
Minder voorkomend (<10%):
- VitD overschot
- Genetisch
- Medicatie (lithium)
32
Hypocalcemie
- Hartritmestoornissen
- Krampen van spieren
- Spasme
- Tintelingen
- TEKEN VAN TROUSSEAU
- TEKEN VAN CHOVSTEK
33
Teken van Trousseau
Als bloeddrukmeter wordt opgepompt, verkrampt de hand. Dit is een teken van hypocalcemie
34
Teken van Chovstek
Tik tegen de n. facialis voor de oorlel. Er ontstaat dan een twitch van de m. masseter. Dit is een teken van hypocalcemie.
35
Ziekte van Addison
Dit is een auto-immuunziekte waarbij de bijnierschors afgebroken wordt. Hierdoor is er geen productie van cortisol, androgenen EN aldosteron.
=TEKORT
36
Symptomen ziekte van Addison
- HYPERPIGMENTATIE (mondslijmvlies en binnenkant handen)
- ZOUTHONGER
- Fysieke moeheid
- Anorexie
- Misselijkheid
- Gewichtverlies
- Orthostatische hypotensie
37
Ziektes geassocieerd met ziekte van Addison
```
Vijftig procent heeft ook 1+ andere autoimmuunziekte.
- Vitiligo
- M. Hashimoto
- DM1
- M. Graves
- Coeliaki
Het zijn bijna altijd endocriene ziekte.
```
38
Diagnostiek ziekte van Addison
```
Labonderzoek:
Verlaagd:
- Cortisol (vnl 's ochtends),
- Aldosteron (!!!)
- DHEA.
Verhoogd:
- ACTH.
```
Daarnaast hyponatriemie, hyperkalemie, hypoglycemie
ACTH stimulatie test
ACTH wordt ingespoten en kijken of de niet dan cortisol gaat produceren.
39
Behandeling ziekte van Addison
Hydrocortison
Fludrocortison (i.v.m. addisoncrisis)
DHEA
40
Syndroom van Cushing
Dit is een KLINISCH BEELD. Overschot aan corticosteroiden.
Symptomen:
- Rode blos op wangen
- Volle maan gezicht
- Buffalo hump
- Visceraal vet met dunne benen
- Toenemen beharing
- Paars striae
41
Ziekte van Cushing
Dit is een endogene oorzaak van Cushing symptomen. Het wordt veroorzaakt door een te hoge ACTH spiegel . Dit overschot ACTH wordt geproduceerd door de hypofyse
42
Ziekte van Conn
Primair hyperaldosteronisme. Dit betekent dat er een bijnierschorsadenoom is.
43
Primaire hyperaldosteronisme
- Ziekte van Conn (60%)
| - Bilaterale hyperplasie van aldosteronproducerende cellen (40%)
44
Symptomen hyperaldosterisme
- Therapie resistente hypertensie
- Na retentie
- Hypokalemie
- Spierzwakte
45
Ziekten geassocieerd met DM1
- Coeliakie
| - m. Hashimoto
46
Macrovasculaire complicaties DM
Cerebraal: CVA, TIA
Coronair: angina pectoris, acute hartdood, myocardinfact
Perifeer: claudicatio intermittens, diabetische voet
47
Microvasculaire complicaties DM
Retinopathie
Neuropathie
Nefropathie
48
Behandeling diabetische voet
Infectie: Antibiotica
Doorbloeding: vaatchirurgie
Neuropathie: - (alleen preventie)
Drukplekken: Goed schoeisel (schoenen)
Reguleren DM
49
Kenmerken Keto acidose
1. pH <7.30
2. Ketonen in de urine
3. Hyperglycemie
4. Levensbedreigend
50
Risicofactoren diabetische retinopathie
- Duur van de diabetes
- Afkomst (negeroide of hindoestaans)
- Nierfunctiestoornissen
- Zwangerschap
- Slechte regulatie
- Hypertensie
51
Personalized medicine
Hierbij wordt gekeken naar wat de patient belangrijk vindt. Bijv, doelen, werkomgeving, tempo
52
Precision medicine
Hierbij wordt gekeken naar pathofysiologie van de ziekte en naar welk probleem moet worden aangepakt.
vb. welke middelen moeten worden gekozen? CVD? Kies je voor de pomp of niet voor de pomp?
53
Symptomen Eosinofiele oesofagitis
- Dysfagie
- Pyrosis (zuur branden)
- Non cardiac chest pain
54
Geassocieerde ziektenbeelden met eosinofiele oesofagitis
Astma
Voedsel allergieen
Allergische rhinitis
Atopische dermatitis
55
Klassieke refluxsymptomen
- Regurgitatie
Dit betekent dat de maaginhoud merkbaar terugkomt in de slokdarm
- Pyrosis
Terugstroom maaginhoud gaat gepaard met pijnlijk of onaangenaam gevoel op de borst
56
Aspecifieke refluxsymptomen
- Misselijkheid
- Non-cardiac chest pain (NCCP)
- Maagpijn
- Hikken
57
Extra oesofagale refluxsymptomen
KNO
- Heesheid
- Stembandafwijkingen
- Tanderosie
- Keelpijn of ontstoken keel
- Globusgevoel (brok in de keel)
LONG
- Longontsteking
- Chronische hoest
- Nachtelijke benauwdheid
- Gastric astma
CARDIOLOOG
- Ritmestoornissen
- NCCP
Deze klachten komen bij minder dan 10 procent van de patienten voor.
58
Diagnose refluxklachten
1. Anamnese
2. Proefbehandeling met Protonpompremmers (PPI)
3. Gastroscopie
4. 24-uurs slokdarm PH meter
59
Behandeling refluxklachten
Niet-medicamenteus
- Afvallen
- Niet meer eten voor slapen
- Met het hoofd wat hoger gaan liggen
Medicamenteus
- PPI
- Antacida of sucralfaat (Rennie)
- H2-remmers
- GERDOFF
60
Typen reflux
Type 1:
Af en toe reflux. Hierbij wordt antacidum geadviseerd (Rennie)
Type 2:
Langere periodes last van reflux: PPI
Type 3:
Continue behandeling nodig: PPI
61
Complicaties reflux
- Barret slijmvlies
- Oesophagitis
- Schatski-ring (vernauwing)
- Stenose
62
Ernstige reflux behandeling
Onderhoudsbehandeling:
PPI 1dd. Dit moet een kwartier voor de maaltijd worden ingenomen.
Chirurgisch:
Fundoplicatie. Hierbij wordt de fundus om de slokdarm heen geslagen.
63
Verdedigingsmechanismen reflux
- de LES
- Intra-abdominale segment van LES
- Rechtercrus van diafragma (externe sfincter, als druk in abdomen verhoogd door bijv niezen, hoesten dan spant het diafragma aan)
- Zwaartekracht
- Peristaltiek van de slokdarm (als er reflux is brengt peristaltiek dit weer terug in de maag)
- Speeksel (hoog HCOO3-, als zuur dan in de slokdarm komt wordt het gebufferd)
64
Bijwerkingen chirurgische fundoplicatie reflux
- Dysfagie
- Flatulentie
- Bloating (onvermogen om te boeren)
65
Toupet-fundoplicatie
De fundus wordt om de slokdarm heen gedraaid maar niet helemaal rondom, slechts 270 graden. Deze operatie is minder effectief voor refluxklachten dan de Nissen-fundoplicatie, maar heeft wel minder bijwerkingen.
66
Dor-fundoplicatie
Hier wordt de maag niet langs de achterkant gehaald, maar langs de voorkant van de slokdarm. Geen verschil.
67
Acute buik
Dit is plotselinge buikpijn waarbij de diagnose nog niet zeker is, maar er met spoed een medische beslissing moet worden genomen.
vb. appendicitis, miltruptuur, geperforeerde ulcus, aneurysmaruptuur, acute pancreasitis
68
Achalsie
Aandoening waarbij vast en vloeistof niet kan worden doorgeslikt en vast komt te zitten in de slokdarm door gebrek aan relaxatie van de slokdarm
Criteria:
- afwezige peristaltiek
- afwezige LES relaxatie
Oorzaak:
verlies van neuronen in plexus myentericus door auto-immuunziekte
69
Achalasie symptomen
- Reurgitatie van onverteerd voedsel
- Klachten worden erger bij bukken of liggen
- VAST EN VLOEIBAAR blijft hangen
- Thoracale pijn
- Nachtelijke hoest en aspiratie
- Gewichtsverlies
70
Diagnostiek achalasie
- Gastroscopie
Bij achalsie wordt een vergrote diameter en afwijkende slokdarmwand door langdurige stase gezien
- X-oesofagus met barium oesofagram
- Manometrie
Drukmeting in de slokdarm.
71
Indicatie manometrie dysfagie
- Geen afwijkingen gastroscopie
- pH meter
- preoperatieve evaluatie voor anti-refluxchirurgie
- Dysfagie bij bekende achalasie
72
Soorten achalasie
Type 1 Klassiek:
Geen LES relaxatie, geen slokdarmperistaltiek
Type 2 Achalasie met drukverhoging in de slokdarm
Geen LES relaxatie, verhoogde druk in slokdarm
Type 3 Spastische achalasie
Geen ontspanning maar spasme van LES, geen peristaltiek
73
Behandeling achalasie
Er is geen behandeling voor de afwezig peristaltiek.
```
LES:
- botox
- medicatie (nitraten en ca2+ blokkers)
- pneumodilatatie
in 3 sessies wordt met een ballon de LES opgerekt
- Hellerse myotomie
```
Als iemand ouder is dan 40 jaar is de voorkeursbehandeling pneumodilatatie. Als iemand jonger is dan 40 jaar dan is de voorkeursbehandeling Hellerse myotomie
74
Risicofactoren relapse pneumodilatatie
- Leeftijd <40j
- Mannelijk geslacht
- Een dilatatie
- LES-rustdruk hoger dan 10 mmHg na de behandeling
75
Functies van de lever
1. Synthese en opslag van eiwit, aminozuren, vitaminen en vetten
2. Detoxificatie
3. Bloedcirculatie en filtratie
4. Glucose metabolisme
5. Productie en uitscheiding van gal
76
PBC
Primaire Biliaire Cirrose. Het is een auto-immuunziekte van de lever die de galgangen aantast. Het is een destructieve en niet-supperatieve cholangitis.
Kenmerken:
- Vrouwen rond 40 jaar
- Jeuk
- Vermoeidheid
- Hyperlipidemie
- Osteoporose
- andere auto-immuunziekten
Complicaties:
- portale hypertensie
- cirrose
- hepatocellulaire carcinoom
Diagnose:
AMA, leverfunctiestoornissen (albumine, PT), granulomen (histologisch!!)
Behandeling:
- Ursodeoxycholzuur. Dit is een vorm van galzuur die beschermend effect heeft op de lever
- levertransplantatie
77
PSC
Primair Scleroserende cholangitis. Dit is een andere aandoening dan PBC, maar wordt vaak samen genoemd. Dit is namelijk een chronische ontsteking van de galwegen.
Risicofactoren:
- IBD (colitis ulcera)
- man
Complicaties:
- Cirrose
- Maligniteit (CRC, galblaas, cholangitocarcinoom)
- Secundaire bacteriele cholangitis door obstrucie galwegen
Diagnose:
MRCP of biopt (uienschil)
Behandeling
ERCP
Levertransplantatie
78
Lichamelijk onderzoek cirrose
- Icterus
- Vergrote milt
- Krabeffecten door jeuk
- Spider naevi
- Ascitis
79
Ligamentum hepatoduodenale
- v. portae (achter)
- a. hepatica propria (links)
- ductus choleolus (rechts)
Dr. Alva
80
Risicofactoren galstenen
- Female
- Forty
- Fatty
- Fertile (vruchtbaar, kinderen gekregen)
81
Fissura ani
Dit is een beginnend scheurtje in de dermis rond de anus. Er kan ontsteking ontstaan.
Sympt
- Pijn,
- Jeuk,
- Helderrood bloedverlies
Behandeling:
Ontspanning glad spierweefsel van interne anale sfincter.
- Isosorbidenitraat
- Diltiazem
- Botoxinjectie (flatulentie, incontinentie)
82
Hemorroiden
Het zijn verzakkingen van de plexus hemorroidalis. Een plexus die anus water- en luchtdicht afsluit
Symptomen:
- jeuk,
- slijm bij ontlasting
- helderrood bloedverlies
Behandeling:
- Sclerotherapie (trombosering van hemorroiden)
- Ligatie met rubberen elastiek
83
Perianaal abces en fistel
Kleine kliertjes van de linea denta raken verstopt en ontstoken. Dit kan zich uitbreiden tot kringspieren en bekkenbodemspieren.
Symptomen:
- Pijn
- Uittocht pus/vocht
Behandeling:
Operatief. Fistel moet worden opgelegd, schoongemaakt en secundair genezen.
NOTE: komt vaak voor bij ZvC.
