TEKSTONG IMPORMATIBO, DESKRIPTIBO, NANGHIHIKAYAT, NARATIBO, ARGUMENTATIBO, AT PROSIDYURAL

Question 1

Ito ay mga halimbawa ng tekstong ___________:
- mga sangguniang aklat (ensayklopediya, almanak, batayang aklat, at dyornal)
- ulat
- pananaliksik
- artikulo
- komentaryo
- polyeto o brochure
- suring-papel
- sanaysay
- mungkahing proyekto
- balita

Answer 1

IMPORMATIBO

Question 2

Ito ay mga elemento ng tekstong ___________:
- kahulugan - pagsusuri
- sanhi at bunga - pag-iisa-isa
- paghahambing - suliranin at solusyon

Answer 2

IMPORMATIBO

Question 3

• Ano ang hangarin ng may-akda sa kaniyang pagsulat?
• Malinaw bang naipakita sa teksto ang layunin ng may-akda na makapagpaliwanag o magbigay ng impormasyon?
• Anong impormasyo ang nais ipaalam ng may-akda sa mambabasa?

Answer 3

Layuning ng may-akda (Tekstong Impormatibo)

Question 4

• Tungkol saan ang teksto?
• Ano-ano ang pangunahing ideya nito tungkol sa paksa?
• Ano-ano ang detalyeng sumusuporta sa pangunahing ideya?

Answer 4

Hulwarang organisasyon (Tekstong Impormatibo)

Question 5

• Gumagamit ba ng mga salita o terminolohiya na di-karaniwang ginagamit sa normal na pakikipag-usap at ginagamit lamang sa mga teknikal na usapin? Ano-ano ito?
• Matapos mabasa ang teksto, naibigay ba nito ang kahulugan ng mga ginagamit na di-kilalang salita o terminolohiya?
• Ano-anong impormasyon kaugnay ng mga terminolohiyang ito ang tinalakay sa teksto?

Answer 5

Talasalitaan (Tekstong Impormatibo)

Question 6

• Bagong kaalaman o impormasyon ba ang ibinahagi ng teksto?
• Kung oo, sapat ba ang mga suportang detalye na tumatalakay sa bagong kaalamang ito?
• Nabanggit ba sa teksto ang mga pinagkuhanan ng ideya o impormasyon?
• Mula ba sa kilala at magpagkakatiwalaang materyal ang mga nakasaad na impormasyon?
• Kaya bang mapatunayan kung gaano katotoo ang impormasyong nakasaad sa teksto?

Answer 6

Kredibilidad ng mga impormasyong nakasaad sa teksto (Tekstong Impormatibo)

Question 7

Ang ____________________ ay may layuning ilarawan ang mga katangian ng mga bagay, pangyayari, lugar, tao, ideya, paninawala, at iba pa.

Answer 7

TEKSTONG DESKRIPTIBO

Question 8

Tumutukoy sa paghahambing ng dalawang magkaibang bagay, tao, o pangyayari sa pamamagitan ng mga salitang: tulad ng, parang, kagaya, kasing, kawangis, kapara, at katulad.

(Ex. Kasingningning ng mga bituin ang iyong mga mata.)

Answer 8

SIMILI o PAGTUTULAD

Question 9

Tumutukoy sa tuwirang paghahambing kaya’t hindi na kailangang gamitan ng mga salitang naghahayag ng pagkakatulad.

(Ex. Ang lungkot na iyong nadarama ay bato sa aking dibdib)

Answer 9

METAPORA o PAGWAWANGIS

Question 10

Tumutukoy sa paglalapat ng mga katangiang pantao sa mga bagay na abstrakto o walang buhay.

(Ex. Masayang sumasayaw ang mga dahon sa saliw ng hangin.)

Answer 10

PERSONIPIKASYON o PAGSASATAO

Question 11

Tumutukoy sa eksaherado o sobrang paglalarawan kung kaya hindi literal ang pagpapakahulugan.

(Ex. Sa sobrang init ng panahon, pakiramdam ko’y matutunaw na ako!)

Answer 11

HAYPERBOLI o PAGMAMALABIS

Question 12

Tumutukoy sa paggamit ng salitang may pagkakatulad sa tunog ng bagay na inilalarawan nito.

(Ex, Dinig na dinig ko ang tik-tak ng orasan.)

Answer 12

ONOMATOPEYA o PAGHIHIMIG

Question 13

Umapela o mapukaw ang damdamin ng mambasa upang makuha ang SIMPATYA nito at mahikayat na umayon sa ideya inilalahad.

(Ex. talumpati, mga patalastas)

Answer 13

TEKSTONG NANGHIHIKAYAT

Question 14

Ang _____ ay isang paraan ng panghihikayat na nakabatay sa kredibilidad, karakter, o reputasyon ng isang nagsasalita o manunulat. Ipinapakita nito na ang tagapagsalita ay may sapat na kaalaman, karanasan, o mabuting ugali upang pagkatiwalaan ng kanyang tagapakinig.

(Ex. “Bilang isang doktor na may dalawampung taong karanasan, inirerekomenda ko ang gamot na ito para sa mabilis na paggaling.”)

Answer 14

ethos

Question 15

Ang _____ ay isang paraan ng panghihikayat na nakabatay sa lohika, katwiran, at ebidensya. Ginagamit dito ang mga datos, istatistika, at makatwirang paliwanag upang kumbinsihin ang tagapakinig o mambabasa.

(Ex. Ayon sa isang pag-aaral, 90% ng mga taong regular na nag-eehersisyo ay may mas mababang tsansa ng pagkakaroon ng sakit sa puso.)

Answer 15

logos

Question 16

Ang ______ ay isang paraan ng panghihikayat na nakabatay sa emosyon. Ginagamit ito upang pukawin ang damdamin ng tagapakinig o mambabasa, gaya ng awa, tuwa, galit, o lungkot, upang sila ay mahikayat.

(Ex. “Habang tayo ay nag-eenjoy ng masasarap na pagkain, milyon-milyong bata ang natutulog na walang laman ang tiyan. Tumulong tayo ngayon.”)

Answer 16

Pathos

Question 17

Layunin ng _________________ na magsalaysay ng dugtong-dugtong at magkakaugnay na pangyayari.

Ex.
- maikling kuwento, nobela, mito, - balita
kuwentong-bayan, alamat, at - report tungkol sa
parabula nabasang libro/nobela

• talambuhay - rebyu ng pelikula, aklat, o
  palabas
• paglalakbay - buod ng kuwento

Answer 17

tekstong naratibo

Question 18

Ang _______ ay ang istruktura o balangkas ng isang kwento. Ito ang maayos na pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari mula sa simula hanggang sa katapusan ng isang naratibo.

Answer 18

banghay

Question 19

Ang _______ ay ang lugar at panahon kung saan nagaganap ang mga pangyayari sa isang kwento, dula, o akda. Mahalaga ito sapagkat nakakatulong ito sa paglikha ng tamang atmospera at pagpapalalim ng kwento.

Answer 19

tagpuan

Question 20

Ang ______ ay ang mga karakter o personalidad sa isang kwento, dula, o anumang akdang pampanitikan. Sila ang nagbibigay-buhay sa istorya sa pamamagitan ng kanilang mga kilos, pananalita, at damdamin.

Answer 20

tauhan

Question 21

Ang __________ ay ang labanan o hidwaan sa isang kwento na nagpapalakas sa banghay at nagdadala ng tensyon sa mga pangyayari. Ito ang pangunahing dahilan kung bakit nagkakaroon ng pagsubok ang mga tauhan.

Ex.
i. Tao laban sa Tao
ii. Tao laban sa Sarili
iii. Tao laban sa Kalikasan
iv. Tao laban sa Lipunan
v. Tao laban sa Tadhana/Supernatural

Answer 21

suliranin/tunggalian

Question 22

Ang ________ ay ang palitan ng usapan sa pagitan ng dalawa o higit pang tauhan sa isang kwento, dula, pelikula, o kahit sa pang-araw-araw na buhay. Ito ay isang mahalagang elemento ng panitikan at sining dahil nagbibigay ito ng realismo, emosyon, at lalim sa mga karakter.

Answer 22

diyalogo

Question 23

Ang ______________________ ay isang uri ng sulatin na naglalayong manghikayat o mangumbinsi gamit ang lohikal na pangangatwiran at matibay na ebidensya. Layunin nitong ipagtanggol ang isang panig ng isyu o ipakita kung bakit mas katanggap-tanggap ang isang pananaw kaysa sa iba.

(Ex. tesis, posisyong papel, papel na pananaliksik, editoryal, petisyon)

Answer 23

tekstong argumentatibo

Question 24

Ang ____________________ ay isang uri ng maling pangangatwiran (fallacy) kung saan sa halip na talakayin ang argumento, direktang inaatake ang personalidad o pagkatao ng isang tao upang pahinain ang kanyang kredibilidad.

(Ex. “Hindi natin dapat paniwalaan ang sinasabi niya tungkol sa pulitika. Kaibigan niya kasi ang isang tiwaling opisyal.”)

Answer 24

Argumentum ad Hominem (Argumento laban sa karakter)

Question 25

Ang ____________________ ay isang maling pangangatwiran (fallacy) kung saan ginagamit ang pananakot, pagbabanta, o puwersa upang mapaniwala o mapasunod ang iba, sa halip na gumamit ng lohikal na paliwanag at ebidensya. (Ex. "Kung hindi mo ako iboboto, mawawalan ka ng trabaho!")

Answer 25

Argumentum ad Baculum (Paggamit ng puwersa o pananakot)

Question 26

Ang ____________________ ay isang maling pangangatwiran (fallacy) kung saan ginagamit ang awa o emosyonal na paghihirap upang kumbinsihin ang iba, sa halip na gumamit ng lohikal na ebidensya o makatwirang argumento. (Ex. "Ma’am, bigyan n’yo na po ako ng mataas na grado kahit hindi ako pumasa sa exam. Ang dami ko pong problema sa bahay!")

Answer 26

Argumentum ad Misericordiam (Paghingi ng awa o simpatya)

Question 27

Ang ____________________ ay isang maling pangangatwiran (fallacy) kung saan inaangkin na ang isang bagay ay totoo o tama dahil maraming tao ang naniniwala rito. Sa madaling sabi, ito ay "appeal to popularity"—ang dami ng sumusuporta sa isang ideya ay ginagamit bilang ebidensya ng pagiging totoo nito, kahit na walang lohikal na basehan. (Ex. "Iboto natin siya bilang presidente dahil siya ang pinakapopular na kandidato!")

Answer 27

Argumentum ad Numeram (Batay sa dami ng naniniwala sa argumento)

Question 28

Ang ____________________ ay isang maling pangangatwiran (fallacy) kung saan inaangkin na ang isang bagay ay totoo dahil hindi ito napatunayang mali, o mali dahil hindi ito napatunayang totoo. Sa madaling sabi, ginagamit ang kakulangan ng ebidensya bilang ebidensya mismo. (Ex. "Wala pang makapagpapatunay na hindi totoo ang mga multo, kaya sigurado akong totoo sila!")

Answer 28

Argumentum ad Ignorantiam (Batay sa kawalan ng sapat na ebidensya)

Question 29

Ang ____________________ ay isang maling pangangatwiran (fallacy) kung saan ipinapalagay na dahil may dalawang bagay na nangyari nang sabay, ang isa ay sanhi ng isa pa—kahit wala namang malinaw na kaugnayan sa pagitan ng dalawa. (Ex. "Kapag maraming nagdadala ng payong, bumabaha. Ibig sabihin, ang payong ang sanhi ng pagbaha!")

Answer 29

Cum Hoc ergo propter Hoc (Batay sa pagkakaugnay ng dalawang pangyayari)

Question 30

Ang ____________________ ay isang maling pangangatwiran (fallacy) kung saan ipinapalagay na dahil isang pangyayari ang nauna sa isa pa, ang naunang pangyayari ang naging dahilan ng sumunod na pangyayari. (Ex. "Uminom ako ng vitamin C kahapon, tapos gumaling ako ngayon. Ibig sabihin, dahil sa vitamin C ako gumaling.")

Answer 30

Post Hoc Ergo Propter Hoc (Batay sa pagkakasunod ng mga pangyayari)

Question 31

Ang ____________________ ay isang maling pangangatwiran (fallacy) kung saan ang konklusyon ay walang lohikal na koneksyon sa mga naunang pahayag. Ang ibig sabihin ng Non Sequitur sa Latin ay "hindi sumunod", na nangangahulugang ang argumento ay hindi sumusunod sa tamang lohikal na daloy. (Ex. "Matalino ako sa math, kaya magiging milyonaryo ako balang araw.")

Answer 31

Non Sequitur (Walang Kaugnayan)

Question 32

Paulit-ulit ang pahayag at walang malinaw na punto. (Ex. "Totoo ang Bibliya dahil ito ay Salita ng Diyos. Alam nating Salita ng Diyos ito dahil nakasulat sa Bibliya.")

Answer 32

Circular Reasoning (Paikot-ikot na pangangatwiran)

Question 33

Ang ____________________ ay isang maling pangangatwiran (fallacy) kung saan gumagawa ng konklusyon batay sa maliit o hindi sapat na ebidensya. Sa halip na kumuha ng mas maraming impormasyon, agad na bumubuo ng pangkalahatang pahayag mula sa ilang limitadong obserbasyon. (Ex. "Nakilala ko ang isang tamad na Pilipino, kaya sigurado akong tamad lahat ng Pilipino!")

Answer 33

Hasty Generalization (Padalos-dalos na Paglalahat)