theorie Flashcards

(76 cards)

1
Q

algemeen

A

evenwicht stabiliteit & beweglijkheid = elk gewricht!

  1. functies
    - bescherming CZS
    - ondersteuning & draagvermogen
    - centrale aanhechtingsplaats
  2. onderdelen
    - cervicale regio = C1-7
    - thoracale regio = T1-12
    - lumbale regio = L1-5
    - sacrale regio = S1-5
    - os coccygis = Co1-4
  3. krommingen = S-vormig
    - cervicaal & lumbaal = convex naar ventraal = lordose
    - thoracaal & sacrum = convex naar dorsaal = kyfose
    - extremen = versterkt of verzwakt -> pathologie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

nieuwe begrippen

A
  1. proclief
    - van craniaal ventraal naar caudaal dorsaal
    - C3-T7
    - L4-S5
  2. declief
    - van craniaal dorsaal naar caudaal ventraal
    - C1-C3
    - T7- L4
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

osteologie vertebrae

A
  1. corpus verebrae
  2. dorsale arcus vertebrae, onderverdeeld in pediculus = verbinding corpus & lamina = dorsale deel
    –> vorming van foramen vertebrale die canalis vertebrealis vormen
  3. dorsale proc. spinosus
  4. laterale proc. transversi
  5. proc. articulares inferiores & proc. articulares supeiores
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

cervicale vertebrae

A
  1. algemeen
    - opening in proc. transversus = foramen transversarium
    –> doorlopende a. vertebralis tot C7
    - horizontale proc. spinosi & gespleten distaal
    - proc uncinatis op C3-C7 = extra stevigheid voor kleine lichamen
    –> vorming uncovertebralen gewrichten van luschka
  2. atlas = C1
    - samen met os occipitale = atlanto-occipitale gewricht
    - geen corpus & proc. spinosus
    - ver uitstekende proc. transversi
    - 2 massae lateralis die verbonden zijn door kleine arcus anterior & lange arcus posterior
    - fovea dentis op arcus anterior articuleert met dens van C2
  3. axis = C2
    - samen met atlas = atlanto-axialis lateralis & mediana = met lig. transversum atlantis
    + lig. alaria = C2 verbinden met os occipitale
    - craniaal uitstekende dens
  4. C7 = vertebra prominens = langere proc. spinosus
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

lumbale vertebrae

A
  1. groot corpus vertebrae
  2. dikke & horizontale proc. spinosi
  3. proc. costalis
    - vervanger van proc. transversus
    - langer ≈kleine ribben
  4. andere proc.
    - proc. accesori = dorsaal van proc. costalis
    - proc. mamillaris = craniaal
    - rudimentair
  5. L4 = dal van lumbale lordose
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

thoracale vertebrae

A
  1. T1 ≈ C7 –> T12 ≈ L1
  2. daling van proc. spinosi = sterk caudale richting
    - dakpan gewijs
    - lager = minder beweging
  3. T1-10 = fovae costae voor caput & tuberculum costae
    - 2 op elke wervel = toekomen van wervel tussen 2 ribben
  4. T7 = top thoracale kyfose
  5. andere beenderige structuren thoracaal niveau
    - sternum
    - clavicula
    - costae
    - scapula
    –> veel gewrichten = weinig beweegelijkheid
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

os sacrum

A
  1. 5 verbeende sacrale wervels
  2. proc. spinosi -> crista sacralis mediana
  3. proc. articularis -> crista sacralis medialis
  4. proc. transversi -> crista sacralis lateralis
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

vertebrale gewrichten

A
  1. facetgewrichten = zygaphophysiale-
    - proc. art. inferiores x proc. art. superiores
    - uitzonderingen: atlanto-occipitale gewricht, atlanto-axiale gewricht & sacro-iliacacaal gewricht
  2. discus intervertebralis
    - meest craniale = C2xC3
    - meest caudale = L5 x sacrum
    - in sacrum & os coccygis geen
    - ringvormig BWring = annulus fibrosus met nucleus pulposus binnen in
    –> nucleus drogen voor 30jaar
    - maximaal 25% dikte van kolom
  3. ligamentaire structuren
    - lig. longitudinale posterior & anterius rond corpus over hele kolom
    - lig. flava = in canalis op lamina
    - lig. interspinalia = tussen proc. spinosus, lig. supraspinalia = op topjes
    –> cervicaal = lig. nuchae
    - lig. intertransversarium
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

indeling lokale/globale spieren

A
  1. stabiliteit
    - lokaal = tonische spieren = stabiliteit
    - globaal = fasische = movers
  2. verschillen: kenmerken van lokale
    - anatomisch = aanhechting occiput, wervels & sacrum
    - biomechanisch = dicht bij gewricht = veel compressie krachten met weinig afschuif krachten
    - veel type 1 vezels voor uithouding
  3. anatomisch
    - tonische spieren altijd aan holle kant
    - fasische spieren altijd aan bolle kant
  4. pathologisch
    - tonische spieren verzwakken
    - fasische spieren verkorten
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

globaal vs lokaal cervicaal

A
  1. ventraal lokaal
    - rectus capitis anterior & lateralis
    - longus colli & capitis
  2. ventraal globaal
    - sternocleidomastoideus
    - scaleni
    - supra & infrahyoidale spieren
  3. dorsaal lokaal
    - rectus capitis posterior major & minot
    - obliquus capitis superior & inferior
    - interpinalis & intertransversari
    - multifidi
    - rotatores
    - spinalis cervicis
    - semispinalis cervicis & capitis
    - trapezius pars descendens
  4. dorsaal globaal
    - splenius capitis & cervicis
    - semispinalis capitis
    - longissimus capitis & cervis
    - iliocostalis cervicis
    - levator scapulae
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

globaal vs lokaal thoracaal

A
  1. dorsaal lokaal
    - trapezius
    - serattus anterior
  2. dorsaal globaal
    - levator scapulae
    - romboidei
    - latissimus dorsi
    - pectoralis minor
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

globaal vs lokaal lumbaal

A
  1. ventraal lokaal
    - MTA
    - MOIA onderste deel
    - psoas achterste deel
    - QL mediaal deel
  2. ventraal globaal
    - MRA
    - MOIA bovenste deel
    - psoas voorste deel
    - QL lateraal deel
  3. dorsaal lokaal
    - interspinales & intertransversari
    - multifidus
    - longissimus thoracis pars lumborum
    - iliocostalis lumborus pars luborum
  4. dorsaal globaal
    - longissimus thoracis pars thoracis
    - iliocostalis lumborus pars thoracis
    - lattismus dorsi
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

klinische biomechanica

A
  1. mogelijke bewegingen
    - flexie/extensie
    - lateroflexie
    - rotatie
    - lateroflexie & rotatie altijd samen door oriëntatie van facetgewrichten
  2. beweegelijkheid
    - cervicaal > lumbaal > thoracaal
    - vorm van facetgewrichten, ribben, discus, lig., spieren
    - flexie = geheel
    - extensie = cervicaal & lumbaal
    - lateroflexie = geheel
    - rotatie = cervicaal & hoog thoracaal
  3. oriëntatie facet gewrichten
    - cervicaal = in transversaal vlak
    - thoracaal = in frontaal vlak
    - lumbaal = in sagitaal vlak
    –> beïnvloed volledige biomechanica
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

biomechanica cervicaal

A
  1. algemeen
    - aanhecting grote schouderspieren
    - hoog cervicaal = grootste ROM
    - cerivcothoracale overgang = C7-T3 = rigied fulcrum = funcitoneel onderdeel van cervicaal
  2. stabiliteit
    - segmentum mobile = 2 wervels + discus + lig.
    - lig. heel belangerijk cervicaal & hoog thoracaal
    - verdere ondersteuning door spieren, neurogene & vasculaire structuren
  3. flexie/extensie = 140°
    - 25° in atlanto-occipitaal gewricht
    - 10° in atlanto-axiaal gewricht
  4. andere
    - lateroflexie = 35°
    - rotatie = 85°
    - waarvan 35° graden atlanto-axiaal
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

biomechanica andere

A
  1. thoracaal
    - mindere beweging door ribben
    - flexie/extensie ≈ 0
    - lateroflexie = 35°
    - rotatie = 55°
  2. lumbaal
    - flexie 25°
    - extensie = 55°
    - lateroflexie = 35°
    - rotatie = 15°
  3. sacraal = bijna geen beweging door onregelmatige gewrichtopp & stevige ligamenten
    –> grotere beweegelijkheid bij vrouwen
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

algemeen klinische diagnostiek

A
  1. prevalentie
    - 80% rugklachten
    - 55% spontaan herstel
    - 30% zoekt medische hulp
    - 10% chronische klacthen
  2. pathogeneses
    –> oorzaak heel vaak niet gekend & multi-factorieel = aspecifieke rugpijn
    –> beeldvorming afgeraden = enkel bij sterke onderliggende oorzaak
    - congenitaal = aangeboren: hals ribben, ziekte van Scheuerman, ziekte van Klippel-Feil, idiopathische scoliose
    - traumatisch = lig. ruptuur, fracturen
    - degeneratief = disucdeneratie, sponylose, sponylatherose
    - houdigsgebonden
    - inflammatoir: bacterieel/niet-bacterieel vb: reuma & spondilits ankolysans
    - neoplasmata
    - metabole aandoeningen = osteoporose & osteomalacie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

overige aandoeningen

A
  1. viscerogeen
  2. infectieuze aandoeningen
  3. vasculair = atherosclerose & aneurysmata
  4. neurogeen = myelum & cauda equina
  5. psychogeen = depressie & neurotisch
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

indeling op duur v/d klacht

A
  1. acuut < 6 weken
  2. subacuut 6-12 weken
  3. subchronisch 12 weken - 6 maand
  4. chronisch > 6 maand
    OF
  5. recidiverende (recurrente) klachten
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

pathologie van lumbale wervelzuil

A
  1. lumbalgie = lumbalgo = pijn in lage rug
    - discusprobleem = buging, hernia, degernatie
    - facet = artroste, blokkade
    - musculair
    - lumbale spinale of foraminale stenose
    - instabiliteit
    - spondylolyse & spondylolisthesis
    - houdingsafwijkingen
  2. lumbo-ischialgie = pijn in rug & been door uitstraling
    - niet-radiculaire gerefereerde pijn = somatische
    - radiculaire gerefereerde pijn
  3. ischias = enkel pijn in been door uitstraling
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

klinische diagnostiek thoracaal

A
  1. specifieke aandoeningen
    - objectief aandoeningen
    - syndroom van Tietze = ontstekinsreactie aan sternocostaal gewricht
    - scoliose
    - ziekte van scheuermann & - bechterew
    –> degeneratieve ziektes = stijver worden patienten
  2. aspecifieke aandoeningen
    - costosternale disfuctie
    - facettaire disfunctie
    –> traumatische blokkage of artrosis deformans
    –> kan leiden tot gereffereerde pijn
    - costovertebrale disfunctie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

ananmese thoracaal

A
  1. specifieke klachten
    - ademhaling = ribben
    - HNP
    - refereerde orgaanpijn in thorax of borst
  2. rode vlaggen
    - cardiovasculaire aandoeningen zorgen voor gerefereerde pijn
    - borstpijn bij myocard infact = angina pectoris = drukpijn
    - fractuur
    - pneumothorax
    - pneumonie = longontsteking
    - pericarditis = scherpe pijn
    - pleuritis = mesachtige pijn
    - pulmonaire embomie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

pijnlokalisatie cervicaal

A
  1. cervicaal syndroom = lokaal
    - facetproblemen: artrose, blokkade of oesteofyten = verdikking die kan leuden tot uitstraling
    - discusproblemen: bulging, degeneratief & hernia
    - musculair: traumatisch of chronisch, vaak RSI
  2. cervico-brachiaal syndroom = laag cervicaal
    - uitstralingspijn naar arm/handen
    - radiculair = irritatie van zenuwwortel
    - niet-radiculari = pijn van discus of facet gewricht zelf
  3. cervico-cephaal syndroom = hoog cervicaal
    - uitstralingspijn naar hoofd
    - cervicogene pijn = meestal door spieren
    - cervicogene duizeligheid = abnormale prikkels van nekproprioreceptoren
    - trauma, hypertonie, discus & artrose
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

oorzaken cervico-brachiale pijn

A
  1. radiculaire pijn
    - schietende pijn tot in handen
    - eerst arm pijn dan pas nek
    - bij jongeren = acute discus hernia
    - bij ouderen = chonrische cervicale stenose door degeneratie
    - primaire symptomen = krachtverlies & verminderde reflexen
  2. niet-radiculaire
    - eerst nekpijn
    - doffe pijn enkel in bovenarm
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

anamnese cervicaal

A
  1. specifieke klachten
    - hoofdpijn & duizeligheid
    - oorzuisen
    - temporomandibulaire klachten
    - uitstralingspijn naar het hoofd & bovenste ledematen
    - HNP hoesten-niezen-persen
  2. rode vlaggen ivm hoofdpijn
    - onder 50 jaar
    - toegenomen frequentie & intensiteit
    - retro-orbitaal
  3. andere rode vlaggen
    - veranderingen mentale gesteldheid
    - misselijkheid & braken
    - uitval - of neurologische verschijnselen
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
discus intervertebralis cervicaal
1. kenmerken - andere morfologie - hoge discus: 3mm --> door aanwezigheid van proc. uncinati - functionele eisen = minder last dragen --> minder water & proteoglycanen 2. pathologie - minder speling door proc. uncinatie - minder gewricht dragen - minder vaak hernia
26
lig. cervicaal
1. lig. nuchae 2. membrana tectoria = uitloper lig. longitudinale posterior 3. lig. alare = dens axis x occiput --> vooral rotatie beperken 4. lig. transversum atlantis = dens tegen atlas houden
27
facet gewrichten cervicaal
proc. art. inferior x superior 1. sterke innervatie - veel noci- & propiroreceptoren - vatbaar voor degeneratie - belangerijke bron van pijn generatie 2. oriëntatie - dakpannen die steiler worden - C5 = 45° - T1 = 70° - progressieve beperking van lateroflexie & rotatie
28
functionele anatomie thoracaal
1. klachten - veel meer bij nek dan thoracaal - door weinig beweging mogelijk - vaak wel reden waardoor nekklachten 2. gewrichten - intervertebraal - costovertebraal - costotransversaal - sternocostaal - acromioclaviculair - sternoclaviculair - scapulothoracaal
29
inspectie van scapulothoracaal gewricht deel 1
1. optimale positie - bestaat niet - lichte anterior tilt - lichte opwaartse rotatie - lichte interne rotatie - 30° = scapulaire vlak 2. neerwaartse rotatie stand - angulus inferior meer mediaal dan margo medialis - over activiteit m. levator scapula, rhomboideus - verminderde van trapezius descendens 3. depressiestand - bovenrand lager dan T2 & angulus inferior lager dan T7 - overactiviteit m. pectoralis major & latissimus dorsi - verminderde activieit trapezius descendens
30
inspectie van scapulothoracaal gewricht deel 2
4. elevatie stand - angulus superior hoger dan acromion - overactiviteit m. levator scapula - als angulus superior & margo superior hoger --> over activiteit trapezius pars descendens 5. retractie stand - mediale rand dichter dan 5cm van proc. spin - overactiviteit mm. romboideus & trapezius - verminderde m. serattur anterior 6. protractie stand - mediale rand verder dan 7 cm - overactiviteit m. serattus anterior & pectoralis major
31
winging
1. wining - mediale rand volledig loskomen - verminderde activiteit m. serattus anterior - hypokyfose thoracaal 2. scapulatipping = pseudo wining - enkel angulus inferior komt los - verkorting pectoralis minor
32
anamnese
1. doorverwijzing - uitsluiten van onderliggende/erstige aandoeningen door red flags --> alarmsignalen die weizen op doorverwijzing - identificeren van risico-patienten van niet spontane genezeing - zoeken naar elementen die wijzen op verhoogde kans op chronische & invaliderende pijn 2. administratief - gegevens - ook sociaal & familiaal - algemene hulpvraag & specifieke kinesitherapeutische gegevens
33
vragen anamnese
1. klachten - ontstaan van klachten: traumatisch of idiopatisch - tijdsverloop: wanneer onstaan & evolutie - status praesens: body chart --> wat, soort, lokatie, ernst (VAS), ... 2. symptoom gedrag - provocaties: houdingen & bewegingen - reductie: idem - vermijding: wat doet de patiënt om de pijn de vermijden - 24-uurs verloop 3. eerdere episodes & behandelingen - andere klachten - technische onderzoeken, medicatie, kine, ... 4. belasting - leeftijd - familiaal - beroep - hobby
34
rode vlaggen
= contra-indicaties in volgorde van dringendheid 1. neurologische - wijdverspreide neurologische symptomen = coördinatie, motorisch, gevoel, piramidaal, ... - progressieve neurologische symptomen - zadelanesthesie = algemene pijn & verminderde kracht OL, verlies van fecale of urine 2. traumatisch - ernstig motorisch deficiet binnen 48u - ernstige pijn na hoog energetisch trauma - pathologische fractuur 3. andere - vasculaire tekenen = duizeligheids, black-outs, koude voeten, permiderde pulsatie - infectie - tumor - inflammatoire aandoening
35
pathologische fracturen
1. ouderdom - hoge leeftijd - voorgeschiedenis van kanker - voorgeschiedenis van osteoporose 2. andere - pijn in borstkast - onverklaard gewichtsverlies - chronisch corticoïden gebruik
36
infectie
1. symptomen - tekenen van infectie = koorts, zweten, ... - onverklaard gewichtsverlies - immunodicientie 2. afh van oorzaken - intraveneus drugsgebruik - urinaire of huidinfectie - recente chirurgische ingreep - gekende voorgaande of samengaande systemische infectie of risico hierop
37
tumor & inflammatoir
1. tumor - recente klachten onder 18j of boven 55j - voorgeschiedenis - nachtelijke pijn - onverklaarbaar gewichtsverlies 2. inflammatoir - constante progressieve niet-mechanische pijn - pijn die verbetert bij beweging maar niet in rust - nachtelijke pijn - ochtendstijheid binnen 30min
38
andere rodevlaggen
1. postoperatieve pijn die toeneemd 2. therapie resistente pijn langer dan 6weken 3. unilaterale piramidale tekenen 4. algemeen onwel 5. thoracale pijn 6. overmatig medicatie gebruik 7. HIV
39
andere vlaggen
1. gele vlaggen = persoonlijke factoren - overtuigingen & percepties vb: oncontroleerbaarheid van letsel & geen vertrouwen in therapie - emotionele reacties vb: ongesrust & angstig - gedrag ivm pijn vb: vermijden alle activiteit & grote afh van passieve therapie 2. oranje vlaggen = psychiatrische symptomen - klinische depressie - persoonlijkheidssymptomen 3. blauwe vlaggen = gezond werk - overtuiging dat werk belastend is & voor letsel zorgt - overtuiging dat leiding & collega hem niet steunen 4. zwarte vlaggen = externe factoren - wetgeving die mogelijkheid tot werkhervatting beperkt - conflict met verzekering of schade vergoeding - overbeschermende familie - geen mogelijkheid voor professionele aanpassing
40
inspectie in het frontale vlak
1. hoofd = neutrale stand: niet gekanteld of gedraaid 2. volledige wervelkolom = recht 3. schcouders = horizontaal, niet opgetrokken of afhangend 4. scapulae = neutrale stand, mediale randen parallel & 7-8cm uitelkaar 5. bekken = horizontaal: SIPS op gelijke hoogte 6. onderste ledematen = recht, geen O of X-stand 7. voeten = parallel & verticale achilles pees
41
evenwicht in frontale flak
1. evenwicht van de schoudergordel - vergelijking acromioclaviculair gewricht & angulus inferior scapulae - maximaal verschil van 1 cm - aandacht vleugelstand schouderblad & voorwaartse verplaatsing - ook kijken naar nek-schouder-lijn & oksellijn 2. evenwicht tailledriehoek - mediaal rompwand terhoogte van taille - lateraal door binnenzijde arm - gecontroleerd door emting - caudaal kan driehoek niet gesloten zijn 3. lateraal evenwicht van bekken - mogelijk onevenwicht door: verkorting van 1 been, pes plano-valgus, unilaterale genu valgum, ... - ook naar evenwicht patellae, calcanei & luchtfiguren kijken - kan ook mogelijk door ongelijke hoogte femur koppen ≠ ongelijke lengtes --> tezien op XR - enkel arts schrijft steunzolen voor
42
inspectie saggitale vlak
rechte lijn door 1. oorlel = lichte anteropositie van hoofd 2. schouder gewricht 3. midden van romp 4. trochanter major 5. voor middelijn knie 6. voor laterale malleolus
43
evenwicht saggitale vlak
1. bekken & OL - positie bepaling SIAS & SIPS - neutrale stand = SIAS recht boven symphisis pubica - anteverie ≈ grotere lumbale lordose - rotatie van bekken = andere positie vergeleken met andere kant - ook aandracht knie & enkel 3. evenwicht van sternum - onderste deel uitstekend = pectus gallenicum = pectus carinatrum - onderste deel ingedrukt = pectus excavatum
44
indeling volgens erst van houdingsafwijking
1. eerste graad - soepel = geen beenderige afwijkingen - kan zelf gecorrigeerd worden of genormaliseerd vb: hang of buiklig - veranding in gewoontehouding 2. tweede graad - soepel - gebrek van juiste houdingsgevoel of spierkracht - houding kan aangenomen worden maar extra maatregelen moeten genomen worden - evolutie naar derde graad zonder therapie 3. derde graad - gefixeerd = beenderige afwijkingen = automatische evolutie - minder goede prognose - actief als passief kan houding niet gecorrigeerd worden ≈ indeling structurele & niet- afwijkingen
45
indeling volgens aard van houdingsafwijking
1. afwijkingen in het sagittale vlak - anteropositie van hoofd - thoracale hyperkyfose - thoracale vlakke rug - lumbale hyperlordose - houdingtype kyfo-lodrotische houding 2. afwijkingen in frontale vlak zie verder
46
objectiveren van houdingsafwijkingen
1. medische beeldvorming = RX = Röntgen, CT, MRI, ... 2. 3D houdings- en bewegingsanalyse 3. rasterstereografie - lichtbron met daar voor horizontale lijnen - kijken naar afwijkingen van lijnen - vaak voor scoliose & inclinaties 4. fotografische analyses 5. manuele metingen --> goniometrie, flexiecurve, pijlen, scoliometer, ...
47
motorische controle onderzoek
1. complex - neurosensorische input = proprioceptie - verwerking door centraal neurologische systeem - neuromotirsche output 2. doel - neuromusculaire controle - kwaliteit van houding, beweging, kracht & uithouding - specifieke testen - focussen op 1 enkel mechanisme = onmogelijk
48
cervicale houdingstypes
1. referentie punten - 1e horizontale lijn = verbinding mandibula x C2 - 2e horizontale lijn = verbinding clavicla x cervicothoracale overgang - verbinding van lijnen op midden van nek - normaal tussen 0-10° van verticale = natuurlijke lichte anteropositie - 2e verticale lijn = recht op aangezicht - ook 0-10° 2. chin poke = hoog cervicale extensie zonder huidplooi - geen anteropositie - aangezicht ≠ verticale - uitstekende kin 3. anteropositie = laag cervicale flexie zonder huidplooi 4. anteropositie met chinpoke = wel huidplooi
49
thoracale hyperkyfose
1. compensatie door hyperlordoses cervicaal & lumbaal 2. verkorte spieren - m. pectoralis major & minor - compensatie door heup & nek flexoren voor lordoses 3. verzwakte spieren - thoracale & tussenschouderblad spieren - compensatie door buik & bilspieren
50
thoracale vlakke rug
= hypokyfose 1. uitzicht - vlakke & soms zelf holle rug - scapulae dicht tegenelkaar - niet vaak voorkomen door abnormaal patroon = verkorting van tonische spieren & verzwakking van fasische 2. verkorte & verzwakte spieren - geen - tonische spieren verkort door houding - fasische spieren verzwakt door houding
51
lumbale hyperlordose
1. algemeen - compensatie door hyperkyfose & hyperlordose - 2 types: - normale wervelkolom bovenop - sterk declief bovenop 2. verkorte spieren - heupbuigers & lenden spieren door zit - compensatie: mm. pectorales voor hyperkyfose 3. verzwakte spieren - buikspieren: vooral inferior deel buikband & laterale vezels MOEA - MOIA - gluteale spieren - compensatie = thoracale & tussenschouderblad spieren
52
verslies van bekkenevenwicht bij lumbale hyperlordose
1. zwaartepunt verplaatst naar ventraal 2. meer werking van antagonisten = lendenspieren & bilspieren 3. verlening van inferior deel buikwand 4. hangbuik = verplaatsing buikinhoud 5. evenwicht nog meer naar ventraal = cirkel 6. gehorintaliseerd bekken met sacraal contact & vergrote lumbosacrale hoek 7. hangen van patienten aan gluteus & lenden spieren - controleren van lordose - proberen verticaliseren - beide zijn in openketen antagonisten
53
lumbale hypolordose
1. uitzicht - abnormale redressie van plateau van sacrum - retroversie van bekken - heup ≈ volledige extensie --> hangen op anterieure ligamenten - geen gluteale spiermassa & verkoting door houding - soms hangbuik --> in erge mate = inbloed op abdominale ademhaling 2. verkorte spieren - meestal niet, enkel door houding = fasische 3. verzwakte spieren - meestal niet, enkel door houding verlinging = tonisch - compensatoir: thoracale rugspieren & tussenschouderblad spieren
54
kyfo-lordotische houding
1. stand - anteversie bekken -> lumbale hyperlordose -> thoracale hyperkyfose - verkorte pectoralis -> protractie schouders -> scapula alatie - cervicale hyperlordose & anteropositie - soms scoilotische houding - vermindering algemene tonus -> genua valga & platvoeten 2. zit = totale ronde rug - hyperlordose kan verdwijnen & overgaan in kyfose - -> vergroten van thoracale kyfose - inversie van curven is mogelijk 3. lig = onderscheid soepel vs gefixeerd - soepel = jonge patienten = zonder symptomen - later = ook in lig - onderscheid ook mogelijk door actief te laten corrigeren
55
swayback & vlakke rug
1. swayback - gelijkaardig op kyfo-lordotische houding - verschil = posterior shift van bekken - geen echte lordose waarneembaar --> lumbaal declief en geen proclief door retroversie - hangen aan lig. van Bertin & rectus abdominis - verlengde heupflexoren & thoracale spieren - verkorte glutea door houding 2. vlakke rug - hypolordose & hypokyfose - bekken in retroversie - spieren die normaal verkorten kunnen nu niet
56
totale kyfose
1. kenmerken - retroversie van bekken & hypotone buikspieren - hypotoon hangbuikje = vaak last aan ademhaling 2. thoracale kyfose - hoog toppunt - compensatoire hyperlordose in nek - sterk proclief 3. prevalentie - vaak bij reumatische aandoeningen vb. ziekte van bechterew = spondylitis ankylosans
57
scoliose
1. bepaling - afwijking in frontale vlak - C of S - naamgeving door kant van afwijking & segment --> vb: scoliose thoracaal rechts - normaal rechte lijn door osteologie, tonus rug & schuine buikspieren - kan asymptomatisch zijn 2. diagnostiek - meestal vooraleer klachten - prognose afh van hoeveel groeien - famiaal - volwassenen = veel klachten --> pijn, stijfheid, uitstalingspijn, cometische afwijkingen, functionele beperkingen, ... - link met pectus afwijkingen = 13% 3. AIS adeolescente idiopathische scoliose - meest voorkomende wervelkolom afwijking - 4% van gezonden vrouwen - vaker bij vrouwen door oestrogeen - Adams Forward Bend test = structurele scoliose bochel/gibbus zichtbaar
58
beeldvorming ivm scoliose
1. beeldvorming - RX-beelden - 3D ct-scan - MRI: minder goed door neerliggend --> onderscheid structurele & functionele door verdwijnen --> S-scoliose = secundaire bocht verdwijnen & primaire bocht beter worden 2. controles - regelmatig controleren - per 4-8 maanden bij evolutieve scoliose - 8-12 bij stabilisererende + vooroverbuigen voor kijken gibbus vormig
59
scoliotische hoek
= curve van Cobb 1. wervels - inbeeld brengen van neutrale & exteme wervels - neutrale wervels = grenzen van curve - topwervel = wervel met meeste deviatie van middellijn 2. hoek meten - rechte trekken vanuit bovenrand meest craniale neutrale wervel - rechte trekken vanuit onderrand meest caudale neutrale wervel - kruispunt = hoek 3. rotatie afwijkingen - lateroflexie wervelzuil ≈ rotatie - ook bij scoliose
60
ernst van scoliose door rotatie
1. verdelen van wervel - wervel lateraal van proc. spinosi verdelen - in 3 gelijke delen - graden afh van waar proc. spinosi op wervel licht 2. gradatie - 0 = op middelijng - 1 = eerste 1/3 - 2 = tweede 1/3 - 3 = laatste 1/3 - 4 = punt ligt naast wervel zelf
61
beenderige leeftijd bepalen
1. Risser-test - verbeendering van crista iliaca - beginnend op 13 jaar - van mediaal naar lateraal 2. Atlas van Greulich & Pyle - verbeendering van hand - groeischijven op caputs & algemeen polsbeentjes 3. belang van scoliose - meeste = verergeren bij puberale groeistoot - WZ volgroeid op 16-16,5 bij meisjes & 17-18 bij jongens
62
groei van bot
1. kraakbeen - voorloper van bot - tot 20 jaar groei - groeispurt tussen 7-14 jaar - volwassenen = correctief 2. verschillen - lange beenderen = eerst groeien - nalopen van axiaal skelet 3. kritieke periode = pubertijd - beweging - Ca-inname - slechte gewoonte houdingen
63
graad van reduceerbaarheid van de afwijkingen
1. verschil tussen opname in stand & lig - reduceerbaarheid bepaken - inzakkingcoëfficient volgens Stagnare bereknen 2. inzakkingcoëfficitent - groter = meer reduceerbaar = betere prognose - A = hoek van Cobb in stand - B = hoek van Cobb in lig - A-B/A X 100%
64
thoracale gibbus
1. algemeen - = voussure - enkel bij structurele scoliose door aanpassing van botten - wigvorming door wet van Delpech - lumbaal = max 0,5cm & thoracaal = max 0,8cm 2. mechanisme van gibbus - kleinere ruimte aan concave kant - proc. spin draaien naar concave kant <=> corpus - nog meer bij voorover buigen - mee volgen van ribben & proc. costalis - zorgt voor unilaterale gibbositeit = kleinere hemithorax & geweizigde longfunctie
65
primaire statische scoliosen
1. klinisch - vaak C-vormig convex naar links - geen gibbus bij flexie - kyfolordose die reduceerbaar is 2. houdingen - stand = ipsilateraal been licht voorwaarts & ongelijke tailledriehoek/stand van schouders - zit = lumbale kyfose - lig = geen afwijkingen 3. etiologie - lichaamhouding: hypotonische houding, ligamentatie (hyperlaxiteit) & spierinsufficiëntie - lichte stoornissen vb: vermoeide spieren bij langdurige houdingen & verzwakte spieren door snelle groei in pubertijd
66
secundaire statische stoornissen
= extravertebrale aandoeningen 1. bekken & OL - onevenwicht - werkelijke ongeleijkheid vb disharmonische groei of fracturen - schijnbare ongelijkheid --> afh van heup, knie & voet positie: valgus/vaglus, flexum, ... 2. romp = antalgische houdingen 3. schouders-armen-hals - unilaterale verlamming van nekspieren - antalagische houding bij nekpijn - congenitale hoogstand van schouderblad - unilaterale atrofie van arm - retractie van sternocleidomastiodeus
67
indelingen structurele scoliosen
1. indeling volgens aantal curven 2. indeling ovlgend lokalisatie = Ponseti - lumbaal = 24% - thoracaal = 22% - combinatie = 37% - throacolumbale = 16% --> altijd vrouwen >> mannen 3. indeling volgens oorsprong - gekende etiologie - idiopathische = essentiële scoliose = 80% 4. indeling volgens hoek van Cobb = volgens ernst van scoliose - normaal <10° - licht <30° - middelmatig <50° - enstig >50°
68
structurele scoliose met gekende etiologie
1. congentiale scoliose - aangeboren misvorming - cervicaal door versmelting atlanto-occipital, hemivetebra, cervicale rib - thoracaal door hemiveterbra, versmelting ribben, afwezigheid/overtolligheid ribben - lumbaal door hemivetebra & spina bifida 2. symptomatische scoliose - na trauma vb: spondylolysthesis - na neuromusculaire of andere oorzaak 3. paralyse scoliosen na polio - assymertrische paralyse van rugspieren - verlamming = concave zijde 4. neuromusculaire oorsprong die niet polio is - myopathie - hemiplegie of spastische paraplegie 5. pleuropulmonale oorsprong - purulente pleuritis - postoperatief vb: thoracoplastiek
69
evolutie van scoliose
onderscheid maken van wel/geen evolutie door RX-foto's 1. evolutie met leeftijd - vergroting tijdens pubertijd - stop op 16jaar bij meisjes - stop op 17-18jaar bij jongens 2. lichte toename daarna - niet met zelfde intensiteit - congentiale scoliose = moeilijke prognose - paralystische = slechte evolutie - idiopathische = verscheiden evolutie 3. lokalisatie - grote evolutie bij thoracaal & thoracolumbaal - minder evolutie bij (gecombineerd) lumbaal --> adolescenten minst evolutie
70
scoliose volgens leeftijd
1. zuigelingen scoliose = 3-4 maand - jongens > meisjes - C-vormig convex naar links met weinig rotatie - geen secundaire curven maar wel secundaire hersenassymetrie door op 1 kant te liggen - vroege ingreep = herstel na 6m-2j - kan spontaan verdwijnen 2. infantiele scoliose = 4m-3j - resolutief type vs evolutief type - hoog thoracaal = meer evolutief - slechte prognose - thoracaal infantieel slechter als juveniel 3. juveniel = 3-9j = slechte prognose
71
AIS
1. adolescenten scoliose = na 10jaar - na skeletale maturiteit - meest voorkomende idiopathische - 7x vaken bij vrouwen 2. ethiopathogenese - genetirsche factoren, relatieve anterior overgroei, biomechanise beïnvloeding, ... - multifactoriëlle oorzaak - skeletale groei draagt bij aan progressie afwijking 3. natuurlijk verloop - 10% nood aan therapie - groter risico op verslechten bij jongens - curves >30° stabiliseren - curves >50° kan toenemen
72
onderzoek scoliose in stand deel 1
1. schietlood - meting lateraal evenwicht bekken - vanuit C7 naar bilnaad --> iets meer dorsaal als C7 om kyfose niet invloed te geven - evenwicht als recht in bilnaad --> anders "scoliose uit het lood naar links/rechts" 2. lateraal evenwicht van bekken - schietlood verder laten vallen tot enkels --> kijken naar zowel positie aan bilnaad & enkels - laterale verschuiving als goede positie aan enkels maar slechte aan bilnaad - nagaan cirsta iliaca dorsaal & ventraal = max 1 cm verschil - onder lagere kant plankje steken ...
73
onderzoek scoliose in stand deel 2
3. aftekenen van proc. spinosi 4. scoliotische pijl meten - proc. spinosi aftekenen - maximale uitwijking tenopzichte van C7-bilnaad - elke wervel pijl tekenen voor afwijking 5. klinische meting van wervelrotatie - romp voorwaarts buigen = gibbositeit beter zien - zoeken van hoogste punt gibbus & niveau noteren - afstand van gibbus tot proc. spinosus meten - thoracaal pathologisch vanaf 0,8cm - lumbaal pathologisch vanaf 0,5cm
74
onderzoek scoliose in stand deel 3
6. evenwicht van schoudergrodel & taille driehoek - vergelijking horziontale stand schouders --> acromioclavicualir gewricht & angulus inferior - max 1 cm verschil - meting aan trochanter voor taille driehoek --> wegenscheefhandende arm 7. thoracale metingen - perimeter bij in- & expiratie - thoracale diameter - buikomtrek in lig & stand --> allemaal indicatoren van mobiliteit 8. mobiliteit van wervelkolom - volledige mobiliteit meten - verlies bij scoliose in correctieve richting - winst in foutive richting
75
onderzoek scoliose in zit & buiklig
1. zit - afwijkingen aan onderste ledematen elimeneren - patiënten die niet kunnen staan vb: polio - andere gibbus & afwijkingen - geen normaal waardes 2. lig - enkel vaste scoliose - contracturen paravetrebrale spieren vast leggen
76
therapie scoliose
1. chirurgie - hoek van Cobb >30° en groeispurt moet nog komen - 45° bij niet volgroeide patienten - 50° bij volgroeid 2. bracing - techniek om progresse te voorkomen - verschillende ontwerpen & draag duur - kinesitherapie = versteving van rug & buikspieren + motorische controle