tło przemian w sztuce Flashcards
(6 cards)
cywilizacja sumeryjska
powstała pod koniec IV tysiąclecia p.n.e. Sumerowie nie
stworzyli jednego wspólnego państwa, ale wiele miast-
-państw, wśród których najważniejszą rolę odgrywały:
Ur, Uruk, Kisz, Lagasz, Nippur. Rządzili nimi królowie
lub książęta, z których część pełniła jednocześnie
funkcje kapłańskie. Cywilizacja sumeryjska osiągnęła
wysoki poziom w różnych dziedzinach. Sumerowie
stworzyli najstarsze kodeksy prawne, pismo klinowe
i kalendarz słoneczny. Wybitny poziom osiągnęło także
budownictwo sumeryjskie. Dorobek Sumerów przejmowały kolejne ludy tworzące cywilizacje na obszarze starożytnej
Mezopotamii.
Termin Mezopotamia
tereny
położone w dorzeczach Tygrysu i Eufratu.
dzieje starożytnej Mezopotamii
Dorobek Sumerów przejmowały kolejne ludy tworzące cywilizacje na obszarze starożytnej
Mezopotamii. Pierwszym z nich byli semiccy Akadowie, których władca – Sargon I Wielki
– stał się twórcą imperium obejmującego obszar całej Mezopotamii. Około 2200 r. p.n.e.
imperium akadyjskie najechały wojownicze, górskie plemiona Gutejów. Niewiele wiadomo
o krótkim epizodzie ich rządów, gdyż wkrótce nastąpiło odrodzenie cywilizacji sumeryjskiej,
która objęła również obszary dawniej zamieszkałe przez ludy Akadu.
Po najeździe plemion Amorytów (ok. 1900 r. p.n.e.) na obszarze Mezopotamii zaczęły
się rozwijać dwa imperia: w północnej Mezopotamii, nad Tygrysem, powstało państwo
asyryjskie, a na południu, nad Eufratem, państwo babilońskie. W dziejach obu występowały
kolejno okresy: starego, średniego i nowego państwa. Najwybitniejszym władcą w okresie
starobabilońskim był słynny prawodawca Hammurabi. Babilonia dominowała do ok. 1600
r. p.n.e. Około 1200 r. p.n.e. podbili ją Asyryjczycy, których państwo wkroczyło wówczas
w okres największej potęgi. Natomiast w pierwszej połowie I tysiąclecia p.n.e. obejmowało
ogromne obszary Bliskiego Wschodu, a w VII w. p.n.e. królowie asyryjscy podbili również
Egipt. Wybitnymi władcami nowego państwa asyryjskiego byli: Sargon II, Tiglatpilesar III,
Sancheryb i Asurbanipal.
Imperium asyryjskie prowadziło ciągłe podboje, najeżdżając i łupiąc wszystkie sąsiadujące
z nim państwa i ludy. Władcy asyryjscy słynęli nie tylko z wojowniczości, ale również
z okrucieństwa, np. masowo stosowali deportację ludów i plemion na inne
tereny. Taka polityka zjednoczyła przeciwko Asyrii jej dotychczasowych
przeciwników: Egipcjan, Medów i Babilończyków. Pierwszy władca imperium
nowobabilońskiego, Chaldejczyk Nabopolassar II, wyzwolił państwo spod
władzy Asyrii. Jego syn – Nabuchodonozor II – panował już po upadku Asyrii,
a w 597 r. p.n.e. zdobył Jerozolimę. Kres państwu nowobabilońskiemu położyli dopiero
Persowie, kiedy król Cyrus I przejął władzę nad Babilonem.
wpływ Burzliwości dziejów starożytnej Mezopotamii
dorobek różnych kultur tego
obszaru przenikał się, np. wszystkie ludy stosowały przejęte od Sumerów pismo klinowe
i zdobycze budownictwa. Babilończycy i Asyryjczycy posługiwali się lokalnymi odmianami
języka akadyjskiego.
wierzenia ludów mezopotamii
Najstarszy system religijny na obszarze Mezopotamii stworzyli Sumerowie. Na podstawie
sumeryjskiego piśmiennictwa można stwierdzić, że początkowo każde miasto miało lokalne
bóstwo. Stopniowo wykształcił się zbiór bogów sumeryjskich, symbolizujących ciała
niebieskie i siły przyrody. Już w IV tysiącleciu p.n.e. wznoszono dla nich okazałe świątynie
sumeryjskie.
Sumerowie i późniejsi mieszkańcy Mezopotamii wierzyli także w złe i dobre demony
oraz oddawali kult mitologicznym bohaterom – herosom, np. Gilgameszowi. Wielu bogów
sumeryjskich zostało utożsamionych z późniejszymi bóstwami semickimi, zwłaszcza
akadyjskimi i babilońskimi. Wśród bogów sumeryjskich najważniejszy był Anu – bóg nieba,
władca bogów i stworzyciel świata, któremu odpowiadał w późniejszym czasie bóg słońca
– Szamasz. Człowieka stworzył Enki, utożsamiony z semickim bogiem Ea. Sumeryjskim
bogiem księżyca był Nanna, utożsamiany później z semickim bogiem Sinem. Boginią
planety Wenus była Inanna, którą zastąpił kult semickiej bogini Isztar.
Szczególnie czczonym bóstwem w Babilonie był Marduk, a w Asyrii – Aszur, który był
bóstwem opiekuńczym pierwszej stolicy państwa o tej samej nazwie. Kapłani sumeryjscy,
akadyjscy i babilońscy byli często wybitnymi uczonymi. Zajmowali się również magią i wróżbiarstwem. Z obszaru Mezopotamii wywodzą się astrologia i wiara we wpływ sił
nadprzyrodzonych na losy człowieka
Szamasz
bóg słońca
przedstawiany był w sztuce starobabilońskiej pod postacią ludzką, siedzącą na tronie
z tiarą na głowie i otoczoną promieniami.
