Trzustka Flashcards
(104 cards)
Pancreas divisum
- zaburzenie rozwojowe trzustki
- całkowite rozdzielenie systemu przewodowego
trzustki –> dodatkowy przewód Santoriniego drenuje większą część gruczołu. - makroskopowo niezmieniona
Trzustka pierścieniowata
- nieprawidłowa rotacja zawiązka brzusznego trzustki.
- pojedynczo/w połączeniu z innymi wadami przewodu pokarmowego.
- zespół Downa–> predyspozycja
- miąższ trzustki otacza dwunastnicę–> zmiany patologiczne mogą doprowadzać do zamknięcia światła jelita.
- sprzyja powstawaniu zapalenia trzustki.
Heterotopie
jak częsta
histologia
- częsta anomalia rozwojowa.
- Histologicznie miąższ zawiera komórki zrazikowe i przewodowe, natomiast ilość komórek dokrewnych
jest zmienna. - mogą toczyć się takie same procesy patologiczne jak w prawidłowym gruczole - zapalenia i nowotwory.
Heterotopie
Najczęstsze lokalizacje to
żołądek, dwunastnica, jelito cienkie, uchyłek Meckela, uchyłki żołądkowe i jelitowe, pęcherzyk i drogi żółciowe, śledziona, sieć i powłoki brzucha
Ostre zapalenie trzustki (OZT)
częstość
co powoduje
- Pancreatis acuta
- częste, szczególnie u chorych z AIDS
- spowodowana przez wewnątrztrzustkowe uczynnienie enzymów trzustkowych (trypsyny! –> aktywacja innych enzymów) i samotrawienie miąższu.
·
co aktywuje trypsyna w ozt
- Fosfolipaza A - silne działanie cytolityczne; inicjuje miejscowy stan zapalny; odpowiedzialna za uszkodzenie płuc
- Elastaza –> zniszczenie elementów sprężystych ścian naczyń trzustki –> krwotoki
- Trypsyna
· (+) układ dopełniacza i system kinin –> DIC, wstrząs, niewydolność nerek
· (+) kallikreina –> zaburzenia sercowo-naczyniowe
czynniki
antyproteolityczne
α2-makroglobulina, α1-antytrypsyna
Podstawowe zmiany morfologiczne w OZT:
o Zwiększona przepuszczalność naczyń –> obrzęk –> niedokrwienie miąższu –> komórek
zrazikowych
o Martwica enzymatyczna tkanki tłuszczowej śródtrzustkowej,
okołotrzustkowej, tkanki tłuszczowej jamy brzusznej, a nawet tkanki podskórnej
o Ostra reakcja zapalna
o Proteolityczna destrukcja miąższu trzustki
o Destrukcja ściany naczyń powoduje śródmiąższowe wylewy krwi
o W jamie otrzewnej obecny jest z reguły mętny, surowiczy, brązowawy płyn, z kulkami tłuszczu
Czynniki etiologiczne OZT
1) częste (90%)
- choroby dróg żółciowych (głównie kamica żółciowa)
- -> niedrożność przewodu trzustkowego
- alkoholizm
- idiopatyczne
- po ERCP
2) Pozostałe (10%)
- przeszkody w odpływie soku trzustkowego (inne niż kamica - · Nowotwory, pasożyty, ciała obce)
- Leki
- Urazy
- Hiperlipoproteinemia
- Infekcje
- Ostre niedokrwienie trzustki (wstrząs, zapalenie naczyń w SLE, guzkowe zapalenie tętnic)
Co robi alkohol -OZT
· zmienia przepuszczalnośc ścian przewodów trzustkowych
· przejściowo stymuluje wzrost wydzielania trzustkowego
· precypitacja białek w świetle przewodzików
· bezpośredni wpływ toksyczny na miąższ trzustki
OZT patogeneza
1) Nie do końca poznana
2) 3 grupy przyczyn
a) Zamknięcie przewodów
· W wyniku np. kamicy żółciowej, skurczu zwieracza Oddiego, czy pod wpływem alkoholu
–> do wzrostu
ciśnienia w systemie przewodowym i nagromadzenia wydzieliny bogatej w enzymy.
b) Uszkodzenie komórki zrazikowej
· Wynik infekcji, urazu, leków
· Uwalnienie proenzymów i hydrolaz
c) Defekt wewnątrzkomórkowego transportu proenzymów
· Wynik działania alkoholu, zaburzeń metabolicznych czy zamknięcia przewodów
· W prawidłowej komórce enzymy trawienne (transportowane w ziarnach zymogenu) i
lizosomalne hydrolazy są transportowane oddzielnie po zsyntetyzowaniu ich w retikulum
endoplazmatycznym –>Po uszkodzeniu komórki
acinarnej proenzymy są uwalniane do przedziału śródkomórkowego zawierającego
hydrolazy lizosomalne –>uczynnienie enzymów trawiennych
Postacie OZT
1) ostre śródmiąższowe zapalenie
- lżejsza postać
- zmiany ograniczone do obrzęku zrębu gruczołu i ogniskowej martwicy enzymatycznej tkanki
tłuszczowej.
2) Postać martwiczo-krwotoczna
- Ciężka postać
- trzustka makroskopowo - pola ciemnoczerwonych wylewów krwawych są przemieszane z
obszarami martwicy tkanki tłuszczowej.
- zmiany martwicze obejmują zraziki, przewody i wysepki Langerhansa –> nacieczenie przez neutrofile –>
infekcja
- Wczesnym zjawiskiem jest odkładanie soli wapnia w obszarach martwicy.
Diagnostyka laboratoryjna OZT
1) wzrost amylazy w surowicy.
- objaw bardzo charakterystyczny, ale nieswoisty
- wzrasta w ciągu pierwszych 12h, wraca do normy po 48-72h
2) Podwyższony poziom lipazy w surowicy
- utrzymuje się po spadku amylazy do 7-10 dnia.
3) Białko C-reaktywne w surowicy
- swoisty marker
4) Hiperkalcemia
- U części
- wyraz odkładania się wapnia w obszarach martwicy
- rokowniczo niekorzystny.
5) żółtaczka, hiperglikemia i glikozuria - 50%
kiedy wystepuje wzrost amylazy w surowicy
OZT również w pękniętym wrzodzie dwunastnicy wgłobieniu jelita, zgorzelinowym zapaleniu pęcherzyka żółciowego, pęknięciu tętniaka aorty zakrzepicy tętnicy krezkowej
Powikłania ozt
1) Wczesne (w pierwszym tygodniu) - przyczynami śmierci
- posocznica
- DIC
- Niewydolność wielonarządowa
· głównie w ciągu pierwszego tygodnia
· Zapaść sercowo-naczyniowa (wstrząs)
- w wyniku krwotoków, wysięków do przestrzeni zaotrzewnowej lub zawału mięśnia
sercowego
· Powikłania płucne - hipoksja, niedodma, płyn w opłucnej, lub ARDS
· Niewydolność nerek
(Bo spadek CTK lub ostra martwica cewek nerkowych)
2) Późne (w drugim tygodniu)
- pozapalna torbiel rzekoma.
- ropień trzustki
- krwawienia z wrzodów żołądka
- encefalopatia trzustkowa
- przetoki trzustkowo-okrężnicze
Przewlekłe zapalenie trzustki
· Pancreatitis chronica
· obecność cech przewlekłego zapalenia, postępującym zanikiem wewnątrzwydzielniczego miąższu
trzustki, nieodwracalnym włóknieniem i destrukcją aparatu wysypkowego
· jest grupą co najmniej dwóch chorób:
1) 95% - przewlekłe wapniejące zapalenie trzustki
2) 5% - zapalnie obstrukcyjne
Stany prowadzące do PZT
o Głównie alkoholizm
o Choroby dróg żółciowych
o Hiperkalcemia
o Hiperlipidemia
przewlekłe wapniejące zapalenie trzustki
- następstwo nadużywania alkoholu, hiperkalcemii, zaburzeń w odżywianiu i defektów
genetycznych - różne nasilenie zapalenia w obrębie poszczególnych zrazików
- zwężenia i poszerzenia światła przewodów
- zanik/rozrost nabłonka przewodów i obecnośc w ich świetle kamieni
Patogeneza
· Powstawanie czopów białkowych w świetle przewodów ulegających wtórnie wapnieniu
· Niedobór litostatyny
· Uszkodzenie błony podstawnej–> przesiękanie płynu pozakomórkowego–> wzrost poziomu
białek i stężenia soli wapnia w soku trzustkowym
zapalnie obstrukcyjne
- efekt zamknięcia przewodu Wirsunga przez powoli rosnący nowotwór, pozapalne włóknienie,
wrodzone zwężenie - zmiany są rozmieszczone równomiernie w obrębie gruczołu,
- nabłonek przewodów NIE wykazuje zmian patologicznych
- w świetle przewodów NIE stwierdza się obecności kamieni ani precypitatów białkowych
funkcja litostatyny
opóźnia tworzenie się jadra krystalizacji i wzrost kryształów
Poalkoholowe PZT
Nadużywanie alkoholu –> zwiększona koncentracja białek w wydzielinie trzustkowej –>
precypitacja i tworzenie czopów w świetle przewodów –> wapnienie –> kamienie uszkadzające nabłonek przewodów –> okołoprzewodowe zapalenie i włóknienie –> odcinkowe zwężenia
przewodów na przemian z poszerzeniami oraz zanik zrazików.
Rodzinne PZT
- podłoże genetyczne, AD z 80% penetracją,
- M=K
- Pierwsze objawy w dzieciństwie lub w okresie dojrzewania.
- częściej chorują na raka trzustki.
- Klinicznie i morfologicznie nie różni się ono od innych typów pzt.
- punktowa mutacja genu na długim ramieniu chromosomu 7, kodującego kationowy trypsynogen, (arg–> his) - kluczowa!!
- Rzadsza mutacja N21I –> objawy później, a przebieg jest lżejszy.
Tropikalne PZT
o Południowe Indie, Indonezja
o Związane z dietą ubogotłuszczową i ubogobiałkową oraz toksynami
Idiopatyczne PZT
- Wokół przewodów średniego kalibru gromadzą się nacieki zapalne z limfocytów B i nielicznych T,
plazmocytów, makrofagów i czasem neutrofili. - destrukcja nabłonka przewodów i okołoprzewodowe włóknienie –> zanik części wydzielniczej.
- Przypomina pierwotne cholangitis sclerosans i autoimmunologiczne zapalenie ślinianek.
- NIE obserwuje się zwapniałych kamieni, ognisk martwicy i pseudotorbieli jak w alkoholowym pzt.