UG 2.3b

Question 1

beth yw’r feinwe fasgwlar mewn anifeiliaid vs planhigion?

Answer 1

anifeiliaid-gwaed
planhigion-sylem/ffloem

Question 2

diffinia Sylem

Answer 2

-meinwe mewn planhigyn sy’n cludo dwr a mwynau sydd wedi hydoddi, tuag i fyny

Question 3

diffinia Ffloem

Answer 3

-meinwe mewn planhigyn sy’n cludo swcros ac asidau amino o’r dail i weddill y planhigyn

Question 4

disgrifia lleoliad y ffloem/sylem mewn gwreiddiau

Answer 4

-sylem yn ganolog a siap seren
-ffloem rhwng grwpiau o gelloedd sylem
–>hyn yn gwrthsefyll diriant fertigol (tynnu) ac yn angori’r planhigyn yn y pridd

Question 5

disgrifia lleoliad y sylem/ffloem mewn coesynnau

Answer 5

-sylem tuag canol
-ffloem tuag allan
-cylchoedd o sypynnau fasgwlar ar yr ymylon
–>hyn yn rhoi cynhaliad hyblyg ac yn gwrthsefyll plygu

Question 6

disgrifia lleoliad y sylem/ffloem mewn dail

Answer 6

-yn y canol ac mewn rhwydwaith o wythiennau sy’n rhoi cryfder hyblyg ac yn gwrthsefyll rhwygo

Question 7

pam bod angen sylem/ffloem ar blanhigion?

Answer 7

-trylediad yn rhy araf i ddosbarthu defnyddiau
-felly mae sylem i gludo dwr a mwynau wedi hydoddi, a ffloem i gludo swcros ac asidau amino

Question 8

Sylem

beth yw’r prif fathau o gelloedd mewn sylem?

Answer 8

Pibellau a Thraceidau

Question 9

rhestra bopeth ti’n cofio am ble mae traceidau mewn sylem yn bodoli?

Answer 9

-bodoli mewn rhedyn, coed conwydd ac angiosbermau, ond nid menw mwsoglau

Question 10

Sylem

pam nad yw traceidau yn bodoli mewn mwsoglau?

Answer 10

-dim meinwe sy’n cludo dwr mewn mwsoglau, felly dydn nhw ddim cystal am gludo dwr a dydyn nhw ddim yn gallu tyfu mor uchel a’r planhigion eraill hyn

Question 11

Sylem

rhestra bopeth ti’n cofio am bibellau mewn sylem

Answer 11

ble-dim ond mewn angiosbermau
proses
-lignin yn cronni yn eu cellfuriau
-cynnwys yn marw, gan adael lle gwag, y lwmen
-meinwe yn datblygu, ac mae waliau pen y celloedd yn ymddatod
-hyn yn gadael tiwb gwag hir, ac mae dwr yn dringo drwyddo, ac yn syth i fyny y planhigyn
-lignin wedi’i osod mewn patrwm sbiral nodweddiadol
-yn wahanol i gellwlos mewn cellfuriau ffloem, mae’n staenio’n goch felly mae’n hawdd adnabod sylem mewn toriadau dan ficrosgop

Question 12

beth yw 2 swyddogaeth Sylem?

Answer 12

-cludo dwr a mwynau wedi hydoddi
-darparu cryfder a chynhaliad mecanyddol

Question 13

pa lwybrau sydd yng ngelloedd cortecs y gwreiddyn?

Answer 13

llwybr Apoplast
llwybr Symplast
llwybr Gwagolynnol

Question 14

beth yw’r llwybr Symplast?

Answer 14

dwr yn symud drwy’r cytoplasm a’r plasmodesmata

Question 15

beth yw’r llwybr Apoplast?

Answer 15

dwr yn symud rhwng y gofodau yn y ffibrau cellwlos yn y cellfur

Question 16

beth yw’r llwybr Gwagolynnol?

Answer 16

dwr yn symud o wagolyn i wagolyn

Question 17

beth yw’r 2 prif lwybr?

Answer 17

symplast+apoplast

Question 18

pa lwybr yw’r cyflymaf/mwyaf arwyddocaol?

Answer 18

Apoplast

Question 19

beth yw endodermis?

Answer 19

haen o gelloedd o gwmpas y periseicl o meinwe fasgwlar y gwreiddyn

Question 20

beth yw’r stribed caspary?

Answer 20

band swberin anathraidd yng nghellfuriau celloedd endodermaidd, sy’n blocio symudiad dwr yn yr apoplast, sy’n ei orfodi mewn i’r cytoplasm

Question 21

pam bod dwr yn symud o endodermis y gwreiddyn i’r sylem ar draws y cellbilenni endodermaidd?

Answer 21

mwy o wasgedd hydrostatig yn y celloedd endodermaidd
-sy’n gwthio dwr mewn i’r sylem
potensial dwr is yn y sylem, yn is na photensial dwr y celloed endodermaidd, yn tynnu dwr i mewn drwy gyfrwng osmosis ar draws cellbilenni endodermaidd

Question 22

pa ffactorau sy’n cynyddu gwasgedd hydrostatig?

Answer 22

cludiant actif ionau (yn enwedig ionau sodiwm), i mewn i’r celloedd endodermaidd
+stribed caspary yn dargyfeirio dwr i mewn i gelloedd endodermaidd o’r llwybr apoplast

Question 23

beth sy’n achosi i botenisal dwr fynd yn is na photensial dwr y celloedd endodermaidd?

Answer 23

cludiant actif halwynau mwynol (ionau sodiwm yn bennaf), o’r endodermis a’r periseicl i’r sylem
+stribed caspary yn dargyfeirio dwr i mewn i’r celloedd endodermaidd

Question 24

pam caiff mwynau eu hamsugno i’r cytoplasm yn y pridd?

Answer 24

dwr y pridd yn hydoddiant llawer mwy gwanedig na chynnwys y celloedd gwreiddflew, ac mae’r crynodiad yn eithaf isel, felly caiff mwynau eu hamsugno i’r cytoplasm drwy gludiant actif

Question 25

beth yw Trydarthiad?

Answer 25

anweddiad anwedd dwr o’r dail ac o rannau eraill o’r planhigyn sydd uwchben y ddaear, allan drwy’r stomata ac i’r atmosffer

Question 26

beth yw llif trydarthol?

Answer 26

llif parhaus dwr i mewn drwy’r gwreiddiau, i fyny’r coesyn i’r dail ac allan i’r atmosffer

Question 27

pryd ydy'r stomata ar agor, pam?

Answer 27

rhaid iddo fod ar agor yn ystod y dydd, i ganiatau cyfnewid nwyon rhwng meinweoedd y dail a’r atmosffer, ond dim ond ar agor am ddigon hir i alluogi hyn, heb arwain at ddadhydradiad

Question 28

beth yw cyfradd trydarthu?

Answer 28

cyfradd colli dwr o blanhigyn

Question 29

pa ffactorau sy'n effeithio ar gyfradd trydarthu?

Answer 29

ffactorau genynnol e.e.rhai sy’n rheoli nifer,dosbarthiad a maint y stomata ffactorau amgylcheddol e.e.tymheredd,lleithder,symudiad aer,arddwysedd golau

Question 30

sut ydy tymheredd yn effeithio cyfradd trydarthu?

Answer 30

* cynyddu tymheredd yn gostwng potensial dwr yr atmosffer * mae’n cynyddu egni cinetif moleciwlau dwr, gan gyflymu eu cyfradd tryledu allan i’r atmosffer * tymheredd uwch yn achosi i’r moleciwlau dwr dryledu oddi wrth y ddeilen yn gyflymach, gan ostwng y potensial dwr o gwmpas y ddeilen

Question 31

sut ydy lleithder yn effeithio cyfradd trydarthu?

Answer 31

mae’r aer tu mewn i ddeilen yn ddirlawn ag anwedd dwr, felly mae ei leithder cymharol yn 100%. mae lleithder yr atmosffer wastad yn llai na 100%, felly mae graddiant potensial dwr rhwyng y ddeilen a’r atmosffer, a phan mae’r stomata ar agor, mae anwedd dwr yn tryledu allan o’r ddeilen, i lawr y graddiant potensial dwr

Question 32

sut ydy buanedd aer yn effeithio cyfradd trydarthu?

Answer 32

symudiad yr aer o gwmpas y ddeilen yn chwythu’r haen o aer llaith oddi ar ei harwyneb, sy’n achosi i’r graddiant potensial dwr rhwng y tu mewn a’r tu allan i’r ddeilen i gynyddu, ac mae anwedd dwr yn tryledu allan drwy’r stomata yn gyflymach. y cyflymaf y mae’r aer yn symud, y cyflymaf y mae’r plisg cydganol o anwedd dwr yn cael eu chwythu i ffwrddm a’r cyflymaf y mae trydarthiad yn digwydd

Question 33

sut ydy arddwysedd golau yn effeithio cyfradd trydarthu?

Answer 33

stomata’n agor yn lletach wrth i arddwysedd golau gynyddu, gan gynyddu’r cyfradd trydarthu -felly mae stomata’n tueddi i agor fwyaf llydan yng nghanol y dydd, agor yn llai llydan bore/fin nos, a chau yn y nos

Question 34

nodwedd am y ffactorau sy'n effeithio ar gyfradd trydarthu

Answer 34

dydyn nhw ddim yn annibynnol, mae nhw’n rhyngweithio gyda eu gilydd

Question 35

pa brawf sy'n cael ei ddefnyddio i gymharu cyfraddau trydarthu?

Answer 35

potomedr

Question 36

diffyg o potomedr wrth ystyried cyfradd trydarthiad, pam?

Answer 36

ddim yn mesur trydarthiad yn uniongyrchol, yn lle mae’n mesur ymlifiad dwr -oherwydd mae’r rhan fwyaf o ddwr sy’n llifo i’r cyffyn yn cael ei golli drwy drydarthiad, felly mae’r cyfradd ymlifiad dwr yn debyg iawn i’r cyfradd trydarthiad

Question 37

beth yw'r 3 dosbarth planhigol?

Answer 37

Mesoffytau Seroffytau Hydroffytau

Question 38

beth yw Mesoffyt?

Answer 38

dosbarth planhigol -sydd wedi esblygu mewn amodau gyda chyflenwad dwr digonol

Question 39

beth yw Seroffyt?

Answer 39

dosbarth planhigol -sydd wedi esblygu lle mae dwr yn brin

Question 40

beth yw Hydroffyt?

Answer 40

dosbarth planhigol -sydd wedi esblygu nodweddion sy'n eu galluogi nhw i fyw mewn dwr agored