Ünite - 8 / Çevrecilik Flashcards
(37 cards)
Çevrecilik
“çağımızın en kapsamlı ve etkili hareketi” - Castells
Çevrecilik vs Ekolojizm
“Çevre sorunlarının şimdiki üretim ve tüketim kalıplarımızda esaslı değişikliğe
gitmeden çözülebileceğini savunan yönetsel bir yaklaşımdır. Çevrecilik
Çevrecilere göre örneğin hava kirliliği ve asit yağışları sorunu termik
santrallerin bacalarına takılacak filtrelerle, petrol gibi fosil yakıtların kullanımından kaynaklanan iklim değişikliği araçların yakma sistemlerinin iyileştirilmesiyle çözülebilir.
Ekolojizm ise, “Sürdürülebilir ve tatmin edici bir varoluşun insan-olmayan doğal dünya ile ilişkilerimizde ve toplumsal ve siyasal yaşamda köktenci değişiklikler gerektirir”.
Çevre Hareketi özellikleri (Doherty)
- Bilinçli olarak paylaşılan ortak kimliğe sahip olmak.
- Protestoyu eylem biçimlerinden biri olarak kullanmak ve en azından kısmen yerleşik siyasal kurumlar dışında faaliyet göstermek.
- Enformel etkileşim ağı niteliği taşımak.
- Egemen iktidar biçimlerine meydan okumak ve onları reddetmek.
Birinci Dalga Doğa Korumacılık
- yüzyıl sonundan 20. yüzyıl ortalarına kadarki dönem birinci dalga olarak adlandırılır. Birinci Dalga çevre hareketinin belirleyici özelliği doğal yaşam alanlarının (habitat), yaban yaşamının, başta kuşlar olmak üzere yaban hayvanlarının, yaşlı ormanların korunması amacına dönük olmasıdır.
İkinci Dalga Ekoloji Hareketi (yeşil hareket)
1960’ların sonunda başta Avrupa ve Amerika olmak üzere tüm dünyada yükselişe geçen ve yerleşik düzene meydan okuyan öğrenci hareketleri, savaş ve nükleer silahlanma karşıtı hareketlerle yakından ilişkilidir.
Çevresel Adalet Hareketi
1980’lerde ortaya çıkmıştır. Çevresel kirlilik ve bozulmanın yükü farklı toplumsal kesimler tarafından eşitsiz biçimde paylaşılmaktadır.
Çevre Hareketi - Ortak Değerler
- Çevre-merkezcilik
- Eşitlik ve hakkaniyet
- Yerellik
- Şiddet karşıtlığı
- Yeryüzünün sınırlarına saygı
- İnsan için bilim ve teknoloji
Çevre Hareketleri - 5 grup (Castells)
- Doğanın korunması
- Kendi alanını savunma
- Karşı kültür, derin ekoloji
- Gezegeni kurtarma
- Yeşil politika.
Çevre Hareketleri
1) Kitlesel Çevre Örgütleri - en yüksek görünürlük
2) Doğrudan Eylem Grupları - Earth First, en radikali
3) Yerel Çevre Hareketleri - en yaygın ve dirençli katmanı, en aktif eylemler
4) Yeşil Partiler - siyasal olgu
Türkiye’de çevreci hareket
- Çevreci uyanış dönemi:1980 öncesi.
- Ekolojik hareketler dönemi: 1980-1990’ların ortaları.
- Çevreciliğin kurumsallaşması: 1990’ların ikinci yarısı.
- Yer(küres)elleşme: 2000’li yıllar.
ABD’deki en eski doğa koruma örgütü nedir?
Sierra Club
Derin Ekoloji ile sığ (yüzeysel) ekoloji arasındaki fark nedir?
Derin ekoloji insan doğa ilişkisini derinlemesine sorgular ve temelden değiştirilmesi gereğine inanır. Derin ekolojiyi sığ ekolojiden ayıran doğal çevreye atfedilen değerdir. Canlı merkezci (biyosantrik) bir yaklaşım olan derin ekolojiye göre, doğa kendinde bir değere sahiptir; öteki varlıklar insanların amaçları için yararlı olup olmadıklarından bağımsız olarak salt varoluşları dolayısıyla değerlidirler.
Buna karşılık, insan merkezci olan sığ ekoloji, özellikle endüstrileşmiş ülkelerdeki insanların refahını ve yaşam kalitesini koruma kaygısıyla çevre kirliliği, kaynakların tükenmesi, yoksul ülkelerdeki nüfus artışı gibi sorunlarla ilgilenir.
Derin Ekoloji kavramı ilk kez kim tarafından kullanılmıştır?
ilk kez Norveçli felsefeci Arne Naess tarafından kullanılmıştır.
Warren County mücadelesi nedir?
Çevresel adalet hareketi ekolojik yıkımın etki ve sonuçlarının dağılımındaki bu eşitsizliğe karşı bir toplumsal tepki olarak 1980’lerde ABD’de doğmuştur. Hareketin başlangıcı 1982’de Kuzey Carolina Eyaleti’nin toksik PCB atığıyla kirlenmiş 120 milyon pound toprağı ağırlıklı olarak Afrikalı Amerikalıların yaşadığı Warren County bölgesine dökme kararına karşı yapılan protestolara dayandırılır.
Ulus ötesi alanda etkinlik gösteren çevresel gruplar nasıl sınıflandırılabilir?
- Uluslararası sivil toplum kuruluşları
- Ulus ötesi savunuculuk ağları
- Ulus ötesi koalisyonlar
- Ulus ötesi sosyal hareketler
Çevre-merkezcilik nedir?
Çevreciliği öteki düşüncelerden ayıran en önemli özellik insan doğa ilişkisini kavrayış biçimidir. Bu kavrayış ifadesini çevre merkezcilik (ekosantrizm) ilkesinde bulur. Çevrecilik yerleşik toplumsal ve siyasal düşünceye damgasını vuran insan-merkezciliğin (antroposantrizm) karşısına çevre-merkezciliği koyar.
Türcülük nedir?
Kendi türünü üstün ve ayrıcalıklı görme. Singer’a göre türcülük bireyin kendi türünün
üyelerinin çıkarlarını diğer türlerin üyelerinin çıkarlarından üstün tutmasıdır. İnsanların salt diğer türlerin sahip olmadığı özellikleri dolayısıyla daha yüksek bir ahlaki statüye sahip olduğu görüşüne dayanır. Türcü, insan türünün diğer bütün türlerden üstün olduğunu ve insanların onları kendi amaçları için kullanmaya hakkı olduğunu savunur.
Holizm nedir?
Holistik düşünce tek tek parçaların toplamından ibaret olmayan bütünü önemser. Ekolojik düşüncede holizmin önemli temsilcilerinden biri Aldo toprak etiği düşüncesi etrafında kurduğu holistik yaklaşım, insan-doğa ilişkisi hakkındaki kavrayışı derinden
etkilemiştir. Toprak etiği, etik sorumluluğun kapsamını insan dışındaki varlıkları da içerecek biçimde genişletir. İnsanlar üyesi oldukları ve toprağı, suyu, bitkileri ve hayvanları da içeren biyotik topluluğa karşı sorumludur.
Çevre kanunu hangi sene yürürlüğe girmiştir?
1983
Çevre Bakanlığı hangi sene kurulmuştur?
1991
Çernobil nükleer kazası hangi tarihte meydana gelmiştir?
26 Nisan 1986
Deregülasyon ne anlama gelmektedir?
Kuralsızlaştırma
1970’lerden itibaren pek çok Avrupa ülkesinde etkili olan nükleer karşıtı hareketin en güçlü ve uzun soluklu varlık bulduğu ülke aşağıdakilerden hangisidir?
Almanya
Doğanın kendisi değil, “doğal kaynak” “doğal sermaye”, “ekosistem hizmetleri” olarak insanlara sunduğu yararın değer konusu oluşturduğunu savunan çevre akımı hangisidir?
Eko-verimlilik öğretisi
