კონსპექტები ისტორიაში V

Question 1

ქართული სამოხელეო აპარატი, თამარ მეფის ეპოქაში, ორი ნაწილისაგან შედგებოდა:

Answer 1

პირველში შედიოდნენ „დარბაზის კარს მყოფი“ მოხელენი (ვაზირები და მათზე დაქვემდებარებული მოხელეები), მეორეში კი – „საქვეყნოდ გამრიგენი“ (ცალკეული ადმინისტრაციული ერთეულების მმართველები და მათი ხელქვეითნი).

Question 2

„ხელმწიფის კარის გარიგება“-ში დაწვრილებით იყო აღწერილი

Answer 2

სამეფო დარბაზის წესრიგი (მაგ., ვინ სად და როგორ უნდა მჯდარიყო ან მდგარიყო).

Question 3

1095 წლის კლერმონის(საფრანგეთი) საეკლესიო კრებაზე ურბან II-მ მორწმუნეებს მოუწოდა.

Answer 3

აღმოსავლეთში გალაშქრებისკენ

Question 4

პირველი ჯვაროსნული ლაშქრობა დაიწყო

Answer 4

1096 წელს . ჯვაროსნები კონსტანტინოპოლში შეიკრიბნენ და მათი რაოდენობა 300 000 აღემატებოდა.

Question 5

1097 წლის აპრილში ჯვაროსნებმა გადალახეს

Answer 5

ბოსფორის სრუტე

Question 6

1098 წელს, ხანგრძლივი ალყის შემდეგ, ჯვაროსნებმა

Answer 6

აიღეს ქალაქი ანტიოქია და მალე იერუსალიმის კედლებს მიადგნენ.

Question 7

1099 წლის 15 ივლისს ჯვაროსანთა ხელში გადავიდა

Answer 7

იერუსალიმი. ქალაქის მბრძანებელი გახდა გრაფი ჯოფრუა ბულონელი, რომელმაც მიიღო „მაცხოვრის საფლავის მცველის“ ტიტული.

Question 8

ირველი ჯვაროსნული ლაშქრობის შედეგად ახლო აღმოსავლეთში შეიქმნა

Answer 8

ოთხი ქრისტიანული პოლიტიკური ერთეული

Question 9

ედესის საგრაფო 1098 წელს დააფუძნა

Answer 9

ბალდუინ I ბულონელმა. სამთავრომ იარსება 1146 წლამდე;

Question 10

ანტიოქიის სამთავრო 1098 წელს დაარსა

Answer 10

ბოემუნდ I ტარენტელმა. სამთავრომ 1268 წლამდე იარსება;

Question 11

იერუსალიმის სამეფომ იარსება _____ წლამდე

Answer 11

1291

Question 12

ტრიპოლის საგრაფო 1105 წელს დაარსა

Answer 12

ტულუზის გრაფმა რაიმონდ IV-მ.

საგრაფომ 1289 წლამდე იარსება.

Question 13

მეორე ჯვაროსნული ლაშქრობა მიმდინარეობდა _______ წლებში. მას საფრანგეთის მეფე ლუი VII და გერმანიის იმპერატორი კონრად III მეთაურობდნენ.

Answer 13

1147-1149

Question 14

1174 წელს ნიჭიერმა მუსლიმმა მხედარმთავარმა სალაჰ ად-დინმა დაიმორჩილა

Answer 14

სირია და სულთნის ტიტული მიიღო.

Question 15

1187 წელს სალადინმა ჰატინის ბრძოლაში სასტიკად დაამარცხა

Answer 15

ჯვაროსნები, ხოლო ამავე წლის 2 ოქტომბერს მუსლიმებმა ქალაქი აიღეს.

Question 16

მესამე ჯვაროსნულ ლაშქრობას სათავეში ედგნენ

Answer 16

გერმანიის იმპერატორი ფრიდრიხ I ბარბაროსა, საფრანგეთის მეფე ფილიპ II ავგუსტი და ინგლისის მეფე რიჩარდ I ლომგული . ფრიდრიხ ბარბაროსა მცირე აზიაში, მდინარეში დაიხრჩო. ფილიპ ავგუსტმაც მალევე დატოვა ბრძოლა.

Question 17

___________ წლებში მიმდინარეობდა IV ჯვაროსნული ლაშქრობა, რომელიც კონსტანტინოპოლში დასრულდა.

Answer 17

1202-1204 ,

Question 18

1204 წლის 12 აპრილს ჯვაროსნებმა აიღეს

Answer 18

კონსტანტინოპოლი და გაძარცვეს ქალაქი. ჯვაროსნებმა აქ ლათინთა იმპერია შექმნეს, რომელმაც 1261 წლამდე იარსება.

Question 19

უშედეგოდ დასრულდა წარმატებით დაწყებული V ჯვაროსნული ლაშქრობა _______ წლებში.

Answer 19

1217-1221

Question 20

VI ჯვაროსნულ ლაშქრობა მიმდინარეობდა ___ წლებში

Answer 20

1228-1229 წლებში, მას სათავეში ედგა რომის საღვთო იმპერიის იმპერატორი ფრიდრიხ II ჰოჰენშტაუფენი. მან დიპლომატიით დაიბრუნა იერუსალიმი 1229 წელს, თუმცა მუსლიმებმა 1244 წელს ისევ დაიბრუნეს წმინდა ქალაქი

Question 21

ორი უკანასკნელი ჯვაროსნული ლაშქრობა მიმდინარეობდა

Answer 21

1248-1254 და 1270 წლებში . ისინი დაკავშირებული არიან საფრანგეთის მეფე ლუი IX-ის სახელთან. მეშვიდე ლაშქრობის დროს ლუი IX ტყვედ ჩავარდა და ის გამოსასყიდის გადახდის შემდეგ გაატავისუფლეს. მერვე ლაშქრობის დროს კი, ჩრდილოეთ აფრიკაში ტუნისის აღების მცდელობისას, საფრანგეთის მეფე შავი ჭირის ეპიდემიის მსხვერპლი გახდა.

Question 22

უძველესი სარაინდო ორდენი დაარსდა

Answer 22

XII ს-ის დასაწყისში იერუსალიმში, ჰოსპიტალიერების ანუ იოანიტების ორდენის სახელწოდებით.

Question 23

ტრამპლიერთა ორდენი, დაარსეს

Answer 23

ფრანგმა რაინდებმა იერუსალიმში დაახლ. 1118-19 წლებში. ორდენის მეთაურები 1313 წელს მწვალებლობის ბრალდებით კოცონზე დაწვეს.

Question 24

მესამე დიდი სასულიერო-სარაინდო ორდენის წევრთა უმრავლესობა იყვნენ

Answer 24

გერმანელები , ამიტომ საძმოს ხშირად გერმანულ, ანუ ტევტონთა ორდენს უწოდებდნენ.

Question 25

რომის პაპმა 1221 წლის 7 ივნისს ლაშა-გიორგის გაუგზავნა წერილი სათაურით:

Answer 25

„საქართველოს ბრწყინვალე მეფეს – მოწოდება წმინდა მიწის დასაცავად“.

Question 26

1206 წელს, მდინარე ონონის სათავესთან გამართულ თავყრილობაზე მონღოლურმა ტომებმა ჩინგიზ ყაენს

Answer 26

ერთგულების ფიცი დაუდეს.

Question 27

______ წელს ჩინგიზ ყაენი გარდაიცვალა და მონღოლთა წინსვლა დროებით შეჩერდა.

Answer 27

1227

Question 28

ჯალალ ად-დინი დაიღუპა

Answer 28

1231 წელს და მის მიერ მახვილით შეკოწიწებული სახელმწიფოც დაიშალა.

Question 29

1240 წლისთვის მონღოლთა ხელში უკვე იყო

Answer 29

დასავლეთ ირანიც . 1243 წელს მათ დაამარცხეს ანატოლიის სელჩუკი სულთნის ჯარი.

Question 30

1258 წელს მონღოლთა ჯარები შეიჭრნენ.

Answer 30

ბაღდადში. მათ უკანასკნელი აბასიანი ხალიფა ალ-მუსთასიმი სიცოცხლეს გამოასალმეს

Question 31

მონღლთა ძლევამოსილი წინსვლა შეაჩერა ეგვიპტის

Answer 31

მამლუქთა არმიამ , რომელმაც 1260 წელს აიუნ ჯალუთის ბრძოლაში გაანადგურა მონღოლთა ლაშქარი. 1277 წელს კიდევ ერთხელ დაუპირისპირდნენ ერთმანეთს მონღოლები და ეგვიპტელები. მონღოლები ამჯერადაც დამარცხდნენ. ამ ბრძოლებში 3000 ქართველი იბრძოდა.

Question 32

ჩინგიზ ყაენის შთამომავლებს შორის მონღოლთა იმპერია შემდეგ ნაწილებად დაიყო:

Answer 32

ა) დიდი ყაენის იმპერია – აღმოსავლეთ აზიის დიდი ნაწილი მონღოლეთისა და ჩინეთის ჩათვლით. ბ) ჩაღატაის სახანო – ცენტრალური აზია და ჩრდილოეთ ირანი. გ) ოქროს ურდო – რუსეთი. დ) ილხანთა სახელმწიფო – ირანი, თანამედროვე თურქმენეთი, ავღანეთის ნაწილი, მცირე აზიის ნაწილი და სამხრეთ კავკასია.

Question 33

„ჰაშარის“ სამხედრო ტაქტიკას იყენებდნენ

Answer 33

მონღოლები.

Question 34

ჩინგიზ ყაენის მემკვიდრემ დიდი ყაენის ტახტზე, უგედეი ყაენმა ( 1229-1241) ისტორიაში პირველად შემოიღო

Answer 34

საფოსტო სისტემა.

Question 35

პოსტმონღოლურ ირანში მოღვაწეობდნენ

Answer 35

პეტები საადი (1184-1291) და ჰაფეზი (1320-1389), ასტრონომი კუტბ ალ-დინი (გარდ. 1310) და არქიტექტორი კავამ ალ-დინი (გარდ. 1439).

Question 36

როდის მოექცნენ მონღოლები ისლამზე.

Answer 36

1295 წელს

Question 37

. რაშიშ ად-დინი იყო

Answer 37

ებრაული წარმოშობის სპარსელი ისტორიკოსი, მან შეადგინა მსოფლიო ისტორია „ჯამი ათ-თავარიხი“.

Question 38

როდის მოუწიათ მონღოლებს პირველად ქართულ ლაშქართან შეტაკება.

Answer 38

1220 წელს

Question 39

როდის შემოიჭრაჯალალ ად დინი შქართული სამეფოს საზღვრებში?

Answer 39

1225 წლის შემოდგომაზე. ქართული ლაშქრის მეთაურების უნიათობის გამო, ქართველები დამარცხდნენ.

Question 40

რუსუდან მეფის მიერ მონღოლებთან ხელშეკრულების დადების შედეგად, საქართველოს ყაენისთვის უნდა გადაეხადა

Answer 40

50 ათასი პერეპერა (ორქოს ფული)

Question 41

რუსუდან მეფე გარდაიცვალა.

Answer 41

1245 წელს

Question 42

საქართველოში დამკვიდრების შემდეგ მონღოლებმა ქვეყანა დაყვეს.

Answer 42

რვა დუმნად, ანუ სამხედრო რეგიონად

Question 43

მონღოლთა ყაენმა მთავარ მეფედ ცნო

Answer 43

ლაშა-გიორგის ვაჟი დავით VII, ხოლო რუსუდანის ვაჟი, დავით VI უმცროს სუვერენად.

Question 44

როდის ჩაატარეს მონღოლებმა საყოველთაო აღწერა.

Answer 44

1254 წელს. მათ აღწერეს ადამიანები, საქონელი, სარწყავი არხები, ბაღ-ვენახები და ა.შ.

Question 45

როდის დაიწყო დავით ნარინის აჯანყება,

Answer 45

1259 წელს ხოლო შემდეგ 1260 წელს დავით ულუს აჯანყებაც. ამ უკანასკნელმა უარი განაცხადა ხლებოდა ქართული ლაშქრით ყაენს ეგვიპტის წინააღმდეგ საბრძოლველად.

Question 46

დავით ნარინისა და დავით ულუს აჯანყების შემდეგ აღმოსავლეთ საქართველოში დასვეს

Answer 46

მათთვის სანდო პირი, წარმოშობით სომეხი შადინი და მისთვის ქვეყნის გამგებლის წოდების მინიჭებასაც კი აპირებდნენ, მაგრამ დავით ულუ ყანეთან მოლაპარაკებებზე წავიდა და მონღოლთა ეს იდეა არ განხორციელდა.

Question 47

ვისთან მართავდა დავით ნარინი ილხანთა წინააღმდეგ მოლაპარაკებებს

Answer 47

ეგვიპტის განმგებელთან, მან 1364/65 და 1368 წლებში ელჩები გააგზავნა ეგვიპტეში.

Question 48

როდის გარდაიცვალა დავით ულუ

Answer 48

1270 წელს და ტახტზე მისი მცირეწლოვანი ვაჟი, დემეტრე II (1270-1289) აიყვანეს. მეფის მცირეწლოვნების გამო რეგენტი გახდა სადუნ მანკაბერტელი.

Question 49

XIII საუკუნის 80-იანი წლების ბოლოს მონღოლებმა კიდევ ერთხელ ჩაატარეს

Answer 49

მოსახლეობის აღწერა. შედეგმა ცხადყო, რომ ილხანთა სამფლობელოების დიდი ნაწილი, საქართველოს ჩათვლით, გაპარტახებული იყო.

Question 50

დემეტრე II შეეცადა დანგრეული ქვეყნის აღდგენას. თბილისში, სამეფო სასახლის გვერდით ააგებინა

Answer 50

მეტეხის ტაძარი.

Question 51

1334 წელს გიორგი ბრწყინვალემ თვითონვე დაადგინა გარდაცვლილი მთავრის სარგისის შვილი ყვარყვარე

Answer 51

სამცხის მთავრად. ეს კი ნიშნავდა სამეფო ხელისუფლების უზენაესობის აღდგენას სამცხეში.

Question 52

გიორგი V-ის სპეციალური ბრძანებით, სპეციალურმა კომისიამ მთიანი რეგიონებისთვის შეიმუშავა კანონთა კრებული

Answer 52

„ძეგლისდების“ სახელწოდებით. მისი ეპოქის მნიშვნელოვანი სამართლებრივი დოკუმენტია „ხელმწიფის კარის გარიგება“, რომელიც აჩვენებს პოლიტიკური რეჟიმის ორგანიზაციის მაღალ დონეს და ასევე ქვეყანაში ეკონომიკის მდგომარეობის გამოსწორებას.

Question 53

. გიორგი V-ის დროს მოიჭრა ქართული ფული

Answer 53

„გიორგაულის“ სახელწოდებით.

Question 54

გიორგი V-ის თხოვნით, ეგვიპტის სულთანმა დაუბრუნა ქართველებს

Answer 54

იერუსალიმის ჯვრის მონასტერი. ქართველებმა ასევე მიიღეს სხვადასხვა სახის პრივილეგიები წმინდა მიწაზე.

Question 55

ილხანთა სახელმწიფო დაიშალა.

Answer 55

1335 წელს. 30-იან წლებში კი საქართველომ შეუწყვიტა ხარკის გადახდა მონღოლებს და ამით დასრულდა მონღოლთა თითქმის საუკუნოვანი ბატონობა.

Question 56

რისთვის შემოიჭრა თავდაპირველად თემურ ლენგი კავკასიაშ

Answer 56

ოქროს ურდოს ყაენ თოხთამიშთან დაპირისპირების. 1386 წელს თემურ ლენგმა აიღო თბილისი.

Question 57

თემურ ლენგის ლაშქრობები არ წყდებოდა( წლიდან --- წლამდე)

Answer 57

1386 წლიდან 1403 წლამდე

Question 58

403 წელს გიორგი VII-მ თემურ ლენგთან ზავი დადო. ქართული მხარე კისრულობდა

Answer 58

ხარკის გადახდას და დამხმარე ჯარის გამოყვანის ვალდებულებას, თემური კი ცნობდა საქართველოს, როგორც ქრისტიანული სახელმწიფოს, არსებობას.

Question 59

როდის გარდაიცვალა თემურ ლენგი?

Answer 59

თემურ ლენგი 1405 წელს გარდაიცვალა და მისი შეკოწიწებული სახელმწიფოც დაიშალა.

Question 60

გიორგი VII და მისი ვაჟი, მეფე კონსტანტინე შეეწირნენ

Answer 60

ირანის ტერიტორიაზე შავბატკნიან თურქმენებთან ბრძოლას

Question 61

ალექსანდრე I დიდი მეფობდა ___---- ____ წლებში

Answer 61

1412-1442 წლებში.

Question 62

ერთიანი საქართველოს უკანასკნელი მეფე გიორგი VIII მეფობდა ___--___ წლებში.

Answer 62

1446-1466

Question 63

ბეილიქები ეწოდებოდა.

Answer 63

მცირე აზიაში პატარა თურქულ სახელმწიფოებს

Question 64

ოსმალეთის სახელმწიფოს დაარსების თარიღად ითვლება

Answer 64

1299 წელი.

Question 65

ოსმალეთის სახელმწიფოს ფუძემდებელი იყო ე

Answer 65

რთ-ერთი ბეილიქის მთავარი ოსმანი(1258-1326). ოსმალეთს ევროპაში ბრწყინვალე პორტად მოიხსენიებდნენ.

Question 66

მუსლიმი ოსმალები საკუთარ თავს უწოდებენ

Answer 66

ღაზიებს – „წმინდა ომის“ მებრძოლებს უწოდებდნენ. მოგვიანებით ოსმალო სულთნები თავს „რომელთა იმპერატორებადაც“ მოიხსენიებდნენ, ამით ისინი ხაზს უსვამდნენ რომ ისინი რომის იმპერიის მემკვიდრეებიც იყვნენ.

Question 67

ოსმალთა დედაქალაქი (კონსტანტინოპოლის აღებამდე) იყო

Answer 67

ქალაქი ბურსა.

Question 68

როდის დაიკავეს თურქებმა გალიპოლის ნახევარკუნძული.

Answer 68

1352-54 წწ. ამგვარად დაიწყო ოსმალების ევროპული დაპყრობების პერიოდი.

Question 69

. 1387 წელს თურქები დაეუფლნენ მნიშვნელოვან ბერძნულ ქალაქს

Answer 69

თესალონიკს.

Question 70

1389 წელს სერბები კოსოვოს ბრძოლაში დაამარცხეს

Answer 70

ოსმალებმა

Question 71

1396 წელს ნიკოპოლისის ბრძოლაში ოსმალებმა დაამარცხეს

Answer 71

ევროპელთა კოალიციური ლაშქარი.

Question 72

1397 წელს ოსმალებმა საბოლოოდ დაამარცხეს მათი მეტოქე

Answer 72

ყარახანიდები და მთლიანად გაბატონდნენ ანატოლიაში.

Question 73

1402 წელს ანკარასთან შედგა ბრძოლა

Answer 73

ოსმალებსა და თემურ ლენგის ჯარებს შორის. თემურ ლენგმა გაიმარჯვა , ხოლო ოსმალო სულთანი ბაიაზიდ II ტყვედ ჩავარდა.

Question 74

ულთანმა მურად II-მ (ზეობდა 1421-1451) დაიბრუნა დაკარგული ტერიტორიები, რომლებიც

Answer 74

თემურ ლენგთან დამარცხების შემდეგ გამოეყო ოსმალებს.

Question 75

თურქებისგან შევიწროებული ბიზანტიის იმპერატორი იოანე VII თავად ეწვია რომს და ფლორენციის საეკლესიო კრებაზე პაპ ევგენიუს VI-სთან ერთად ხელი მოაწერა უნიას, ანუ

Answer 75

გაერთიანებას. მისი მიზანი იყო აღმოსავლური და დასავლური ეკლესიების ერთიანობის აღდგენა.

Question 76

ბიზანტიის ფლოტის მთავარსარდალსა და იმპერატორის კარზე ყველაზე გავლენიან პირს, ლუკას ნოტარას მიაწერენ სიტყვებს:

Answer 76

„მირჩვენია, ქალაქში ვიხილო სულთნის ჩალმა, ვიდრე პაპის ტიარა"

Question 77

1461 წელს ოსმალებმა მცირე აზიაში ქრისტიანთა უკანასკნელი სახელმწიფო –

Answer 77

ტრაპიზონის იმპერია საბოლოოდ დაასამარეს.

Question 78

ლუდოვიკო ბოლონიელი საქართველოში მოავლინა

Answer 78

1456-57 წწ. რომის პაპმა პიუს II-მ

Question 79

გიორგი VIII-მ ევროპაში პაპთან გაგზავნა

Answer 79

საპასუხო ელჩობა. საქართველოს ელჩებს, ნიკოლოზ თბილელსა და ხარდან ხაჩიკიანს ახლდნენ ასევე სომხების, სპარსელების, ტრაპიზონის იმპერიის წარმომადგენლები. ელჩები ესტუმრნენ გერმანიის იმპერატორ, ფრიდრიხ III-ს(1440-1493), შემდეგ ისინი პატივით მიიღეს ვენეციის სენატში. 1460 წელს კი გაიმართა საქართველოს ელჩობის შეხვედრა რომის პაპთან.