vd Wal en v Bree

Question 1

Ablaut

Answer 1

veranderingen in de vocaal van de stam bij sterke werkwoorden bij de verleden tijd en het voltooid deelwoord

Question 2

Allofoon

Answer 2

klanken die in een bepaalde omgeving verschillen bv. Oo in boor of boot

Question 3

Analogie(-werking)

Answer 3

veranderingen die niet in een wet of vaste regel zijn te vangen, omdat ze incidenteel optreden. Het gaat hierbij om veranderingen die naar het voorbeeld van een bestaand patroon of bestaande vorm plaatsvinden. Bv. Spranc – sprongen - sprong

Question 4

Analytische taal

Answer 4

taal waar hulpwerkwoorden gebruikt worden en waar de meeste, alle morfemen in de grammatica als zelfstandige woorden optreden. Er zijn weinig verbuigingen of vervoegingen te vinden.

Question 5

Apocope

Answer 5

wegvallen van klank achteraan zonder assimilatie (vrouw – vrouwe)

Question 6

Ausgleich

Answer 6

leveling = het verschil tussen het enkelvoud en het meervoud van de verleden tijd is uitgewist

Question 7

Bastaardwoord

Answer 7

andere naam voor leenwoord

Question 8

Betekenisbeperking

Answer 8

er verdwijnt een betekenismogelijkheid bij een woord.

Question 9

Betekenisuitbreiding

Answer 9

er komt een betekenismogelijkheid bij een woord.

Question 10

Betekenisverdichting

Answer 10

betekenisspecialisatie

Question 11

Complementaire distributie

Answer 11

waar de ene allofoon voorkomt, bv. Voor de r, verschijnt de ander niet

Question 12

Deflexie

Answer 12

verloren gaan van buigingsuitgangen, vervangen door andere syntactische middelen (bv. Voorzetsels) om de naamvalskenmerken uit te drukken, morfologische verandering veroorzaakt door klankverandering.

Question 13

Dissimilatie

Answer 13

taalkunde verschijnsel dat van twee gelijke, kort op elkaar volgende medeklinkers er één gewijzigd

Question 14

Drift

Answer 14

ontwikkeling van talen van ene volgordetype (SVO-SOV,..) naar andere

Question 15

Dualis

Answer 15

aanduiding voor twee personen bij persoonlijke naamwoorden

Question 16

Etymologie

Answer 16

tak van taalwetenschap die zich bezighoudt met de herkomst en oorspronkelijke betekenis van woorden.

Question 17

Foneem

Answer 17

vocalen of consonanten die betekenisonderscheidend (leveren verschillende woorden op) zijn bv. Boer of boor –> oe en oo zijn fonemen.

Question 18

Herinterpretatie

Answer 18

ontstaan van nieuwe constructies op vlak van syntactische verandering door herinterpretatie van bestaande patronen.

Question 19

Homograaf

Answer 19

woorden die wanneer zij op dezelfde manier geschreven worden, maar geheel verschillende betekenissen hebben

Question 20

Homonym

Answer 20

woorden die verschillend worden zijn, maar hetzelfde worden uitgesproken ( nog / noch en leiden en lijden)

Question 21

Leenvertaling / calque

Answer 21

uitbreiding van het lexicon van een taal door middel van het verschijnsel dat naar een vreemdtalig voorbeeld een nieuw woord, opgebouwd uit elementen van de eigen taal, wordt gevormd ( com-passio = mede-lijden)

Question 22

Lexicale diffusie

Answer 22

in de klankwet geformuleerde klankveranderingen verspreiden zich vaak per woord. Het is hierdoor mogelijk dat bepaalde klankveranderingen buiten het bereik van de klankwet blijven.

Question 23

Lexicon

Answer 23

woordenschat van een taal

Question 24

Metafoor

Answer 24

sprake van enigerlei overeenkomst zoals hals van de fles (beeldspraak)

Question 25

Metonymie

Answer 25

samenhang tussen de nieuwe en eerdere betekenis berust op een bepaalde relatie in de werkelijkheid

Question 26

Morfeem

Answer 26

betekenisdragende eenheden ( vergelijk opdelen van morfemen van boeken – en ( en geeft mv aan) en molen ( kan niet in morfemen opgedeeld worden))

Question 27

Perifrastische constructie

Answer 27

vervangen van morfologische kenmerken door omschrijvingen ( bv. Voorzetselconstructie ipv naamvalsuitgang)

Question 28

Praeteritum

Answer 28

verleden tijd van zwakke werkwoorden

Question 29

Procope

Answer 29

wegvallen van klank vooraan zonder assimilatie ( bv. Ebben uit hebben)

Question 30

Purisme

Answer 30

een nieuw gevormd woord (neologisme) dat moet dienen ter vervanging van een leenwoord

Question 31

Semantische calque

Answer 31

semantische uitbreiding/extensie = ontlenen van een betekenis waarvan de betekenis gekoppeld wordt aan een reeds in de taal bestaand woord.

Question 32

Syllabe

Answer 32

lettergreep ( verdelen in open en gesloten syllabes)

Question 33

Syncope

Answer 33

wegvallen van klank in het midden zonder assimilatie ( te scherne uit te scherene)

Question 34

Synthetische taal

Answer 34

Een taal waarin de morfemen ook als portmanteaumorfemen kunnen voorkomen. Dat betekent dat een enkel morfeem verschillende soorten informatie tegelijkertijd verschaft.

Question 35

Synthetische taal

Answer 35

Een taal waarin de morfemen ook als portmanteaumorfemen kunnen voorkomen. Dat betekent dat een enkel morfeem verschillende soorten informatie tegelijkertijd verschaft.

Question 36

indicatief

Answer 36

wijze van het werkwoord - gewone vorm

Question 37

imperatief

Answer 37

wijze van het werkwoord - gebiedende wijs (in Gotisch voor verschillende personen)

Question 38

optatief

Answer 38

wijze van het werkwoord - (wens)

Question 39

conjuncties

Answer 39

wijze van het werkwoord - niet reële situatie

Question 40

pro-drop

Answer 40

pronomen-drop. pers vnw als onderwerp van een zin hoeft niet te worden uitgesproken