VO.2 - Kliniek, anatomie en microscopie van hersenstam en cerebrale laesies Flashcards

(56 cards)

1
Q

welke centrale en perifere structuren bevinden zich in de hersenstam?

A
  1. perifeer:
    - hersenzenuwen
    - hersenzenuw kernen
  2. Centraal
    - banen voor de hersenzenuwkernen –> banen die input geven aan de kern
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

waaruit bestaat de hersenstam?

A

Van boven naar beneden:
1. Mesencephalon
2. pons
3. Medulla oblongata

Gaat over in het myelum tpv de piramide kruising

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

welke banen lopen door de hersenstam?

A
  1. piramide baan
  2. Fasciculus anterolaterale
  3. Mediale lemniscus
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Is op het niveau van de hersenstam alle sensorische informatie al gekruist?

A

Ja dus alle info aan contralaterale zijde

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

waar kruist de piramide baan?

A

Niveau van hersenstam-myelum –> innerveert de dwarsgestreepte spieren aan de contralaterale zijde

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Welke kernen bevinden zich in de pons?

A

Basale pons kernen

De vezels van de motorische schors eindigen op deze kernen –> de laterale en mediale vezels gaan naar de pons –> dus eigenlijk cortico-pontine vezels

Krijgen input vanuit de cortex –> info door naar cerebellum
Cerebellum probeert via de thalamus fouten te herstellen –> thalamus stuurt ook weer info naar de cortex

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Hoe werkt het met de zijden bij de cortex, cerebellum en pons?

A

Rechter cortex –>
Rechter pons –>
Linker cerebellum –>
Rechter thalamus –>
Rechter cortex –>
Linkerzijde lichaam

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

hoe loopt de piramide baan?

A

Vanuit de (pre)motorische cortex via de thalamus en de pons –> kruisen naar contralaterale zijde thv hersenstam-myelum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Aan welke zijde van het lichaam krijgt men problemen als er een laesie is in de piramidebaan boven de kruising?

A

Laesie boven de kruising = contralaterale zijde van het lichaam aangedaan

Laesie onder de kruising (bijv. in het ruggenmerg) = ipsilaterale zijde aangedaan

Als er een laesie is in de piramidebaan (tractus corticospinalis) boven de kruising (dus in de hersenschors, capsula interna, hersenstam vóór de decussatio), dan krijg je motorische uitval aan de contralaterale zijde van het lichaam.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

welke hulp circuits voor de motorische cortex zijn er?

A

Extra-piramidale systemen
1. premotorische cortex –> ipsilaterale basale ganglia –> ipsilaterale thalamus –> cortex

  1. Premotorische cortex –> ipsilaterale thalamus –> pons –> kruist naar contralaterale cerebellum –> kruist weer naar thalamus –> premotorische cortex
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

wat doen de basale ganglia? wat is het gevolg van een stoornis?

A

Initiatie van bewegingen –> advies aan de cortex geven –> opdracht sturen naar spieren via de piramidebaan

Stoornis:
- spierrigiditeit
- hypokinesie (soms hyper)
Aan de CONTRALATERALE zijde –> omdat de piramidebaan nog moet kruisen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Wat doet het cerebellum? Wat is het gevolg van een stoornis?

A

Coördinatie van bwegingen

Stoornis:
- ataxie
Aan de IPSILATERALE zijde (dubbele kruising)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Bij een laesie aan de extra piramidale systeem zonder schade aan de piramide baan zelf, wat is dan de invloed op kracht of reflexen?

A

Niet, want piramidebaan zelf is intact

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

waar zitten de meeste kernen voor de hersenzenuwen? Waartoe behoren deze>

A

hersenstam–> hersenzenuwen hebben hierin hun oorsprong

Tot PZS

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Aan welke zijde krijgt men problemen bij de hersenzenuwen?

A

Geen kruising dus aan ipsilaterale zijde

BEHALVE: n trochlearis –> enige die kruist en ook de enige die de hersenstam aan de dorsale zijde verlaat

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

welke kernen liggen in het telencephalon?

A

Basale ganglia:
- striatum = nucleus caudatus + putamen
- globus palidus; pars interna en externa
- Substantia nigra
- nucleus subthalamicus

Overige subcorticale structuren
- amygdala
- hippocampus

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

welke subcorticale kern bevindt zich niet in het telencephalon?

A

Substantia nigra in de mesencephalon

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

waar ligt de thalamus?

A

Diencephalon

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

werken structuren/kernen bevinden zich in het mesencephalon?

A
  1. substantia nigra
  2. nucleus Edinger-Westphal: pupil reflex
  3. Nucleus oculomotorius (III)
  4. Nucleus trochlearis (IV)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

welke kernen bevinden zich in de pons?

A
  1. Nucleus trigeminus (V)
    a) nucleus princeps = sensibel
    b) nucleus motorius = motorisch
  2. Nucleus abducens (VI)
  3. Nucleus facialis (VII)
  4. Nucleus salictorii
  5. nucleus ambiguus
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

welke kernen bevinden zich in de medulla oblongata?

A

van mediaal naar lateraal
1. Nucleus hypoglossus (XII)
2. nucleus ambiguus
3. nucleus tractus solitarius

Hierin ook
- AH-centrum
- blikcentrum: horizontale blikbeweging

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

hoe heeft de piramidebaan invloed op de hersenzenuwen?

A

piramidebaan geeft ook input aan de kernen van bepaalde hersenzenuwen — via de corticonucleaire baan (ook wel: corticobulbaire baan).

Het is het deel van de piramidebaan dat vanuit de motorische cortex loopt naar de motorische hersenzenuwkernen in de hersenstam.

Stuurt bewegingen aan van het hoofd en gezicht (bijv. mimiek, slikken, tongbewegingen).

Deze input is VOOR de kruising van de piramidebaan

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

hoe zorgt een probleem in de piramidebaan voor een laesie aan de contralaterale zijde bij de hersenzenuwen?

A

Bij sommige kernen:
- nucleus facialis
- nucleus hypoglossus
Contralaterale input: dus Li cortex –>
- facialis: rechts onder gezicht (bovenste helft krijgt input van beide hemisferen)
- Hypoglossus: tong steekt uit naar rechts

De tractus corticobullaris kruist vlak voor de hersenzenuw kernen in de hersenstam –> Li cortex info naar de Re nucleus facialis

24
Q

Een 25 jarige man met sinds enkele dagen klachten van minder goed zien aan rechter kant. En pijn bij bewegen van dat oog.

wat is hierbij van belang om na te gaan?

A

Gezichtsveld uitval vs uitval rechter oog
- een oog afdekken
- Confrontatie methode volgens Donders

Beloop van de klachten
VG
Familie
Overige klachten:
- Glaucoom: misselijkheid, braken, pijn en HALO om een lamp
- neuritis optica: pijn bij bewegen oog

25
Een 25 jarige man met sinds enkele dagen klachten van minder goed zien aan rechter kant. En pijn bij bewegen van dat oog. Visus verlies in Re oog geleidelijk ontstaan. wat is de DD? Welke onderzoeken doe je?
- geleidelijke ontstaan sluit vasculaire oorzaak uit DD: - neuritis optica - compressie n optica door bvb tumor of aneurysma - oogheelkundig: glaucoom Onderzoek: - RAPD - pupilreflex - gezichtsveld --> vernauwd bij druk op de zenuw van buitenaf - fundoscopie
26
hoe noemen we een RAPD?
Marcus-Gun fenomeen
27
hoe zie je atrofie van de papil?
Wit --> kan volledig symptoomloos zijn
28
welke laesies kan je uitsluiten als het gaat om een probleem met maar 1 oog?
- chiasma optica - radiatio optica - occiptiale schors
29
wat is kenmerkend voor een neuritis optica?
Patient ziet minder en er worden bij LO niet echt afwijkingen gevonden
30
Een 25 jarige man met sinds enkele dagen klachten van minder goed zien aan rechter kant. En pijn bij bewegen van dat oog. Visus verlies in Re oog geleidelijk ontstaan. na een week komt visus weer geleidelijk terug. na een maand is weer normaal. half jaar later op poli, met dubbelzien bij kijken naar links. welke soorten dubbelzien zijn er?
gekruist en ongekuist 1 oog: brekingsprobleem --> dubbelbeelden veranderen niet Twee ogen: neurologisch probleem --> verdwijnt als een van de ogen afdekt
31
hoe kan men erachter komen of het gekruist of ongekuist diplopie is?
- naar pen laten kijken - hou de pen links van de patient en vraag hem linker oog dicht te doen - als het linker beeld verdwijnt: ongekuiste diplopie - als het rechter beeld verdwijnt: gekruiste diplopie Ongekruist: n abducens (m rectus lateralis) Gekruist: n oculomotorius (m rectus medialis)
32
wat is gekruist vs ongekuist dubbelzien?
Ongekruist: vb voorwerp Li zijde houden - Re oog draait naar links en beeld valt op de fovea - Bij Li oog werkt de m rectus lateralis (n abducens) niet --> draait niet - Li oog valt het beeld dus op nasale deel van de retina = buitenkant van gezichtsveld - voor Li oog bevindt zich het beeld dus meer aan de Li kant dan voor het rechter oog - Hierdoor Li en Re beeld ALS MEN; - Li oog afdekt: verdwijnt het Li beeld - Re oog afdekt: verdwijnt het Re beeld De beelden zijn dus ONGEKRUIST Gekruist: voorwerp Li zijde - Li oog draait naar links waardoor beeld op fovea - Bij Re oog werkt de m. rectus medialis (n oculomotorius) niet --> draait niet - re oog valt het beeld dus op het temporale deel van de retina = binnenkant gezichtsveld - Voor Re oog bevindt het beeld zich dus meer aan de Li kant dan voor het Linker oog ALS MEN: - Li oog afdekt: verdwijnt het Re beeld - Re oog afdekt; verdwijnt het Li beeld De beelden zijn dus GEKRUIST
33
wat is het probleem bij: - Gekruist dubbelzien links - Ongekruist dubbelzien links - Gekruist dubbelzien rechts - ongekuist dubbelzien rechts
1. Gekruist Links: rechter oculomotorius 2. Ongekruist links: linker abducens 3. Gekruist rechts: linker oculomotorius 4. Ongekruist rechts: rechter abducens
34
Welke zenuwen zorgen voor horizontale dubbelzien en welke voor verticaal?
Horizontaal: - n abducens - n oculomotorius Verticaal: n trochlearis
35
wat is een INO?
Internucleaire oftalmoplegie - zaagtand nystagmus met een snelle en langzame fase in het abducerende oog Kan ook unilateraal: noemen naar het abdicerende oog Ontstaat doordat de n oculomotorius en n abducens nauw samenwerken
36
hoe werken de n oculomotorius en de n abducens samen?
- naar rechts kijken - Re paramediane pontiene reticulaire formatie (PPRF) krijgt een signaal uit de re nucleus abducens om het Re oog naar Re te laten draaien - Uit de PPRF komt ook een andere ban naar deze nucleus die hier schakelt in een nieuwe baan van axonen = fasciculus longitudinalis medialis (FLM) --> kruist naar Links en eindigt in de n oculomotorius --> de linker m rectus medialis van het Li oog contractie --> Li oog naar links draaien Daarbij worden de Li m rectus lateralis en de Re m rectus medialis geremd
37
hoe ontstaat er een nystagmus als de n oculomotorius en abducens niet goed met elkaar samenwerken?
- men wil naar rechts kijken - Re oog draait naar rechts, maar linker oog niet - Re oog wil reflexmatig naar links kijken = langzame fase, maar de opdracht is naar rechts kijken waardoor terugspringt naar rechts = snelle fase - hierdoor nystagmus naar rechts bij het naar rechts kijken
38
wat is Ms?
aandoening in de witte stof in de hersenen, oogzenuw of myelum
39
hoe ontstaat een parese van de oculomotorius? hoe herken je dit?
- schade aan de kern - schade aan de zenuw van het motorneuron ` herkennen; - ptosis - problemen met naar beneden, boven en naar de neus kijken - oog staat naar lateraal (wordt niet meer naar mediaal getrokken) - oog staat een beetje naar beneden (door de trochlearis)
40
wat is het gevolg van een laesie in de nucleus van Edinger-Westphal?
Wijde pupil hierin preganglionaire parasympatische neuronen naar het ganglion ciliare --> joeriot de m constrictor pupillae geinnerveerd
41
zijn er vanuit de piramide baan verbindingen met de oogspieren
Nee, als dit wel het geval zou zijn zou je dubbelzien
42
Waarop duidt een spastische hemiparese?
Laesie in de piramide baan
43
Welke dingen kunnen gebeuren bij een facialis parese?
Centraal vs perifeer Centraal: boven de nucleus facialis - motorische cortex - corticobullaire banen - in de hersenstam voor de kruising KENMERKEND: parese rechter onderzijde gelaat --> mondhoek hangt af Het voorhoofd wordt gespaard omdat de supranucleaire innervatie van het voorhoofd bilateraal is (incl oog) Perifeer: - in de n facialis zelf - in de nucleus facialis DOOR: ell's palsy, herpes zoster oticus (syndroom van Ramsay Hunt), trauma, of tumoren KENMERKEND: zowel onderste als bovenste deel van het gezicht aangedaan aan de ipsilaterale zijde --> oog en voorhoofd doen dus ook mee
44
waarop duiden tremor en rigiditeit?
Laesie in het extra-piramidale systeem
45
waardoor kan een verhoogde tonus veroorzaakt worden?
- rigiditeit: hele traject is stijf --> agonist en antagonist zijn beide stijf --> hele traject is moeizaam - spasticiteit: aan het begin lastig, maar daarna lukt het plots en zwaait het uit --> vooral in buigers van armen en strekkers van benen
46
wat is een tremor?
voortdurende schuldbeweging van 1 of meer lichaamsdelen door onwillekeurige contractie van spieren Kan in de substantia nigra zitten (basale kernen)
47
welke soorten ataxie zijn er?
1. Sensorische ataxie - gebrek aan proprioceptieve info leidt tot coordinatiestoornissen - bewegingsstoornis kan worden gecompenseerd door visuele terugkoppeling --> gaat vaak dus echt fout als ogen dicht (bvb Romberg) - stoornis in positie en bewegingszin 2. Cerebellaire ataxie - cerebellaire loopstoornis met later ataxie van de armen en dysartrie - later blikparese, achterstrengstoornissen - bewegingsstoornissen niet gecompenseerd door visuele input en dus even erg bij open en gesloten ogen - testen met Proef van Romberg 3. Ataxie van Friedriech: - meest voorkomende juveniele vorm - oogafwijkingen en myoclonieen en cataract en mentale retardie en extrapiramidale stoornissen - ontstaat meestal tussen de 10 en 15 jaar --> vaak in rolstoel rond 30e - levensverwachting is 30-40 jaar - autosomaal recessief
48
Waar zit de stoornis bij ataxie?
Cerebellum
49
Hoe kan je ataxie testen
- TNP: handen - TTP: handen - KHP: benen
50
Er zit een laesie in het mesencephalon. Wat is allemaal aangedaan?
- nucleus oculomotorius - piramidebaan - pedunculus cerebelli posterior: terugkerende vezels uit het cerebellum
51
wat is een Bellse parese?
idiopatische facialis parese
52
wat is het locked-in syndroom?
Laesie in het voorste deel van de pons Bvb door een CVA in de hersenstam Kenmerken: - patient kan enkel de ogen naar boven en beneden bewegen - ademhalen; reflex gestuurd door AH-centrum zit in de medulla oblongata + kernen n phrenicus cervixaal rond C4 dus functioneert nog - andere bewegingen en spreken is niet mogelijk - horizontale oogbewegingen zijn niet mogelijk doordat horizontale blikcentrum in de pons is aangedaan - bewustzijn is ongestoord doordat de schors en kernen hiervoor intact zijn, ook de ARAS-cellen in het mesencephalon en achterzijde pons
53
hoe zijn de oogspierkernen verbonden met een belangrijke vestibulaire structuur?
Met vestibulair complex in de medulla oblongata De VOR door de FLM = fasciculus longitudinalis medialis --> loopt door de piramidebaan heen (de kruising hiervan) Deze baan zorgt ervoor dat beide ogen kunnen bewegen en voorkomt daarmee dubbelzien
54
Wat zijn klachten van het syndroom van Horner?
- dysfonie - dysfagie - ataxie - multidirectionele nystagmus - verminderde pijnsensatie - ptosis - miosis: vergroot - anhydrosis Trias 1. anhydrose 2. ptosis 3. miosis sympathische ganglion is aangedaan
55
waar ontspringen het parasympatische en het sympathische ZS?
Parasymp: hersenstam en sacraal Sympathisch: cervixaal en thoracaal
56
wat is het Wallenberg syndroom?
Verstopt of geknapte PICA = posterior inferior cerebral artery