week 2 Flashcards
Waar gaat de functionele urologie over?
Functioneren van de lage urinewegen, dwz van de blaas, de sluitspier van de blaas en de urethra.
Welke klachten vallen onder de functionele urologie?
- Overactieve blaas en incontinentie
- Urineretentie
Blaas- en bekkenpijn
- Urineretentie
Wat is er bij een overactieve blaas?
Bij een overactieve blaas moet je heel vaak naar de wc, heel vaak aandrang
Welke vormen van overactieve blaas en incontinentie zijn er?
- Overactieve blaas met of zonder incontinentie (OAB wet of urge-incontinentie, OAB dry) –> probleem: blaas
- Stressincontinentie (SUI) –> probleem: blaasafsluitmechanisme
- Gemengde incontinentie (1 en 2 samen), dus en probleem blaas en probleem blaasafsluitmechanisme
· A: SUI + OAB wet
· B: SUI + OAB sry - Overloop incontinentie –> probleem: blaasontlediging
- Continue incontinentie (bv vesicovaginale fistel) –> je druppelt steeds maar door –> probleem: anatomie
Wat kunnen de klachten zijn van de overactieve blaas?
- Plotselinge (verhoogde) aandrang (urgency)
- Moeite met uitstellen en ophouden
- Incontinentie bij aandrang (urge-incontinentie)
- Verhoogde frequentie per 24 uur
- Kleine porties
- Nycturie (2 keer of meer)
Wat kunnen de oorzaken zijn van de overactieve blaas?
- Idiopathisch –> meestal gerelateerd aan veroudering
- Neurogeen –> gerelateerd aan aantoonbare schade aan het zenuwstelsel
- Blaasinfectie –> geven wel overactieve blaas klachten, maar is geen overactieve blaas
- Blaaskanker –> geven wel overactieve blaas klachten, maar is geen overactieve blaas
- Blaassteen –> geven wel overactieve blaas klachten, maar is geen overactieve blaas
Als je de onderste drie hebt uitgesloten dan denken aan overactieve blaas
Wat is de behandeling van overactieve blaasklachten?
- Afhankelijk van de oorzaak
- Behandelen of uitsluiten infectie, kanker, steen
Wat is de behandeling van de idiopathische overactieve blaas?
- Idiopathisch (dus niet-neurogeen)
→ 1e lijn: lifestyle-interventie (minder drinken, afvallen, minder prikkelende dranken of voedsel), bekkenfysiotherapie
→ 2e lijn: medicatie (anticholinergica, betamimetica)
→ 3e lijn: minimaal invasief (botox-injecties in de blaasspier (spierverslapper, werkt half jaar en dan weer opnieuw), neuromodulatie (stimuleren zenuw die aftakkingen heeft naar de blaas –> mictiereflex herstellen, weer in evenwicht brengen))
→ 4e lijn: invasief (blaasaugmentatie (blaasvergroting mbv stuk darm (ileum)), urostoma)
Wat is de behandeling van de neurogene overactieve blaas?
· Neurogeen (meestal MS of dwarslaesie, ook MMC, Parkinson etc.)
→ 1e lijn: lifestyle- interventie, bekkenfysiotherapie (mislukt meestal)
→ 2e lijn: medicatie (anticholinergica, betamimetica)
→ 3e lijn: minimaal invasief (botox injecties)
→ 4e lijn: invasief (blaasaugmentatie, urostoma)
· Meestal geen neuromodulatie
Waarom doen we bij een neurogene overactieve blaas meestal geen neuromodulatie?
Het zenuwstelsel werkt niet goed, de aandoening is progressief
Wat kunnen de klachten zijn van stressincontinentie?
· Urine verlies bij inspanning (buikdrukverhoging): lopen, hoesten, niezen, tillen, transfer etc.
· Weinig nycturie
· In de nacht geen verlies
Wat gebeurt er bij behandeling van de overactieve blaas-component bij gemengde incontinentie?
Behandeling van de overactieve blaas-component leidt tot meer verlies: minder aandrang, meer uitstellen, grotere blaasinhoud
Wat kunnen de oorzaken zijn van stressincontinentie bij vrouwen?
· Niet-neurogeen: vooral gerelateerd aan vaginale baring (hoofdoorzaak)
· Soms bij morbide obesitas (BMI >30)
· Soms iatrogeen: door medisch handelen
· Zelden neurogeen bij schade lagere deel ruggenmerg of na trauma
Wat kunnen de oorzaken zijn van stressincontinentie bij mannen?
· Niet-neurogeen: vooral gerelateerd aan prostaatoperaties wegens prostaatkanker (hoofdoorzaak), soms na TUR prostaat wegens BPH
· Zelden neurogeen bij schade lagere deel ruggenmerg of na trauma
Wat is de behandeling van stressincontinentie bij een idiopathische oorzaak?*
· 1e lijn: bekkenfysiotherapie. Er is geen effectieve medicatie
· 2e lijn: minimaal invasief
→ Vrouw: synthetische midurethrale tape (kan ook bij mannen, bandje bij urethra, als je hoest ofzo komt dat tegen het bandje –> geen urineverlies), Burch colposuspensie, bulkinjectie urethra
→ Man: ballontherapie (heb je ook wel voor vrouwen, 2 ballonen gevuld met contrastvloeistof die van beide zijden tegen de urethra drukken), synthetische sling (dit is die tape), kunstsluitspier (ook voor vrouwen, cuff om plasbuis, op die cuff staat spanning want er zit vloeistof in, als je wil plassen dan kan je op een knopje drukken in genitale regio (bij mannen in balzak, bij vrouwen in schaamlip) en gaat de vloeistof van cuff naar reservoir, je hebt 2 min om te plassen, vloeistof loopt automatisch weer terug naar cuff)
· 3e lijn: invasief: fasciesling (vernauwen met stuk fascie, kan te vernauwd worden dat het niet meer goed eruit kan), urostoma
Wat is de behandeling van stressincontinentie bij een neurogene oorzaak?
· Bekkenfysiotherapie niet effectief
· Chirurgie vrouw: fasciesling, man: ballontherapie of kunstsluitspier
Wat kunnen de klachten zijn van urineretentie?
· Zwakke urinestraal
· Recidiverende ongecompliceerde blaasinfecties (bij gezonde vrouwen ongecompliceerd)
· Gecompliceerde urineweginfecties: met koorts, bij ouderen: terugkomend delier zonder koorts
· Stressincontinentie door overloop
· Continue aandrang: slechts een klein deel wordt uitgeplast
· Nierfunctieverslechtering
· Zwelling in de onderbuik
Wat kunnen de oorzaken zijn van urineretentie?
· De blaasspier en de blaassensatie functioneren niet goed
· De urethra is niet goed doorgankelijk
· De sluitspier gaat niet open
Wat kunnen de oorzaken zijn van het niet goed functioneren van de blaasspier en blaassensatie?
· Niet-neurogeen: idiopathisch, post-operatief overrekte blaas, divertikels (je blast naar divertikel, na uitplassen loopt het weer terug naar blaas) etc.
Neurogeen: door schade aan het zenuwstelsel, bv conus-caudasyndroom
Wat kunnen de oorzaken zijn van een niet goed doorgankelijke urethra?
· Strictuur; soms na synthetische tape voor SUI
· Vergrote prostaat (BPH)
· Tumor
Wat kunnen de oorzaken zijn van het niet opengaan van de sluitspier?
· Idiopathisch
· Neurogeen (dyssynergie tussen blaas en sluitspier: detrusor-sfincter dyssynergie)
Wat kan de behandeling zijn van urineretentie (acute en blijvende oplossing)?
· Acute oplossing: drainage via CIC (clean intermittent catheterisation, voorkeur) of verblijfskatheter (TUC of SPC), stoppen met CIC als residu <100 mL
· Blijvende oplossing: geen geassisteerde drainage, maar spontaan plassen onder residu. CIC daarna
→ Vrouw: sacrale neuromodulatie (65% kans op succes)
→ Man: desobstructie (50% kans spontane mictie zonder significant residu), daarna eventueel sacrale neuromodulatie (extra 20% kans op succes)
Wat kunnen de oplossingen zijn bij een anatomische oorzaak voor urineretentie (obstructie)?*
· Vrouw: klieven tape, dilatatie structuur
· Man: TUR prostaat bij benigne prostaathyperplasie, urethrotomie (sachse of otis) of urethraplastiek bij strictuur
Wat is de behandeling van een neurogene oorzaak zonder anatomische oorzaak voor urineretentie?*
CIC, nog geen chirurgische behandeling