Week 3 | bewijsrecht

Question 1

wat zijn 5 algemene kenmerken van het bewijsrecht

Answer 1

1. vrij stelsel van bewijsmiddelen (art. 152 lid 1 Rv)
2. Exhibitieplicht (art. 194-195a Rv)
3. de vrijheid bewijsmiddelen aan te leveren
4. bewijskracht van bewijsmiddelen
5. de waarheidsplicht (art. 21 Rv)

Question 2

welk wetsartikel houdt de hoofdregel van het bewijsrecht in?

Answer 2

art. 149 Rv

Question 3

De rechter mag feiten die gesteld zijn door partijen vast zijn komen te staan gebruiken voor zijn beslissing. Hoe komen door partijen gestelde feiten vast te staan?

Answer 3

• onvoldoende/niet betwist door andere partij: feiten behoeven geen bewijs en mogen als vaststaand worden beschouwd (art. 149 Rv).
• voldoende betwist door andere partij: dit behoeft bewijs en het bewijsrecht treedt in werking, alvorens ze door de rechter gebruikt mogen worden (art. 149 Rv).

Question 4

Hoe verloopt bewijzen in een rechterlijke procedure? Stappenplan

Answer 4

stap 1: de stelplicht (art. 24 jo. 149 Rv)
stap 2: voldoende betwist ja of nee? (art. 149 Rv)
stap 3: verdeling van de bewijslast (art. 150 Rv)
stap 4: aanleveren van bewijs
stap 5: voorhands bewijsoordeel: de rechter zal in een tussenvonnis een voorhands bewijsoordeel geven

Question 5

stap 5: voorhands bewijsoordeel: de rechter zal in een tussenvonnis een voorhands bewijsoordeel geven
- je hebt 2 mogelijkheden: 1) voorhands bewezen en 2) voorhands niet bewezen.
Wat houdt de eerste mogelijkheid voorhands bewezen in?

Answer 5

1) Voorhands bewezen - Bewijsvermoeden:
- Waar kan een bewijsvermoeden op gebaseerd zijn?:
1) Rechterlijk vermoeden: o.b.v. bewijsmiddelen.
2) Wettelijk vermoeden: o.b.v. middel met dwingende bewijskracht.
3) Jurisprudentieel vermoeden: o.b.v. de omkeringsregeling: causaliteit bij schending verkeers-/veiligheidsnorm (HR Smeets/Gemeente Heerlen).
* Degene die iets stelt, moet het zelf bewijzen.
- De tegenpartij krijgt de mogelijkheid om tegenbewijs te leveren (art. 151 lid 2 Rv, HR Lundiform Mexx). Partij dient hier een bewijsaanbod voor te doen:
* De rechter zal dan in een tussenvonnis aan de wederpartij een bewijsopdracht geven tegenbewijs te leveren, wat vaak een vraag om getuigenverhoor toe te staan is (art. 166 lid 1 Rv).

Question 6

Wat houdt HR Lundiform Mexx in?

Answer 6

• Tegenbewijs is altijd toegelaten en de rechtbank moet dit altijd accepteren.

Hoe ver moet dit tegenbewijs gaan?:
- Tegenbewijs leveren is geen omkering van de bewijslast!
- Tegenbewijs is twijfel zaaien/ontzenuwen, de oorspronkelijke partij draagt immers bewijslast en dus het bewijsrisico, een non-liquet komt voor zijn rekening.
* Het is dus niet nodig om het tegendeel te bewijzen.

Question 7

Wat houdt het jurisprudentieel vermoeden bij stap 5: omkeringsregeling in adhv HR Smeets/Gemeente Heerlen?

Answer 7

• OD bij schending van verkeers-/veiligheidsnorm.
• Causaliteit moet gesteld worden en bij voldoende betwisting door eiser bewezen worden (stelplicht en bewijslast op eiser).
• Eiser hoeft echter alleen aanmerkelijk te maken dat er een norm is geschonden die specifiek gevaar beoogt te beschermen en dat dit specifieke gevaar zich heeft verwezenlijkt, er is geen nadere concrete bewijslevering nodig.
• Maakt de eiser dit aannemelijk, dan zal de rechter voorhands het causale verband bewezen verklaren.
• Let op: geen omkering van de bewijslast!!!
• Eiser heeft stelplicht én bewijslast, maar wordt slechts in een makkelijkere bewijspositie geplaatst wat betreft het causaal verband.

Question 8

stap 5: voorhands bewijsoordeel: de rechter zal in een tussenvonnis een voorhands bewijsoordeel geven
- je hebt 2 mogelijkheden: 1) voorhands bewezen en 2) voorhands niet bewezen.
Wat houdt de eerste mogelijkheid voorhands niet bewezen in?

Answer 8

• De partij op wie de bewijslast oorspronkelijk lag zal een bewijsaanbod doen tot het leveren van nader bewijs, wat vaak een vraag om getuigenverhoor toe te staan is (art. 166 lid 1 Rv).
• De rechter zal dan in een tussenvonnis een bewijsopdracht geven nader bewijs te leveren, wat vaak neerkomt op het horen van getuigen (art. 166 lid 1 Rv).
• Dit is dan dus geen tegenbewijs, maar echt bewijs, zwaardere last dan tegenbewijs, non liquet komt immers voor rekening van deze partij!

Question 9

• Wanneer zal de rechter een verzoek om getuigenverhoor toestaan (art. 166 lid 1 Rv) en zodoende een bewijsopdracht daartoe geven? (bij voorhands niet bewezen)

Answer 9

1. Er moet een bewijsaanbod gedaan zijn dat dienend is (HR Brunscom):
2. Het bewijs moet strekken tot feiten die tot beslissing van de zaak kunnen leiden (Art. 166 lid 1 Rv).
3. Bewijs door getuigen moet door de wet zijn toegestaan, denk bijv. aan art. 1021 Rv (art. 166 lid 1 Rv).
4. De aangeboden te bewijzen feiten moeten voldoende zijn betwist (art. 166 lid 1 Rv).
5. Er moet rekening gehouden worden met het prognoseverbod (HR Effectenlease vernietiging).

Question 10

Wat houdt HR Effectenlease vernietiging in?

Answer 10

• Een prognose (inschatting) over het getuigenverhoor mag niet gebruikt worden als grond voor de weigering van een bewijsaanbod.

Question 11

Wat houdt omkering van de bewijslast in?

Answer 11

• Omkering van de bewijslast: ik beroep me op rechtsgevolg, ik stel de feiten die ik daarvoor nodig heb. Bij voldoende betwisting draagt echter de wederpartij de bewijslast en dus het bewijsrisico van het tegendeel.
• Dus:
• Geen tegenbewijs tot ontzenuwen, maar echt bewijs van het tegendeel, wat een zwaardere last is.
• Mogelijk o.g.v. redelijkheid en billijkheid en o.g.v. de wet (art. 150 Rv).

Question 12

Wat houdt omkering van de bewijslast o.g.v. redelijkheid en billijkheid in?

Answer 12

• Wanneer een partij in een onredelijk moeilijke bewijspositie staat en de andere partij minder met de bewijslast wordt bezwaard.
• Mag wel slechts bij hoge uitzondering plaatsvinden!

Question 13

Wat houdt de jurisprudentie omkering bewijslast o.g.v. redelijkheid en billijkheid ‘HR Multinvestments’ in?

Answer 13

• Eiser beriep zich op aansprakelijkheid van Multinvestments wegens het ontbreken van een rechtmatige volmacht (3:70 BW).
• Eiser moest deze feiten dan ook stellen (24 jo 149 Rv).
• Normale regeling inzake bewijslastverdeling:
• Eiser moet bewijzen dat er geen toereikende volmacht verleend is – 150 Rv.
• Maar bewijslast is hierbij omgekeerd:
• Wederpartij moest tegendeel bewijzen. Van de gevolmachtigde kan eerder dan van een derde worden verlangd dat hij beschikt over bewijsstukken betreffende het bestaan van de volmacht.

Question 14

Wat houdt HR Kroymans/Verploegen in?

Answer 14

• Je kan de bewijslast niet naar je toetrekken door meer te stellen dan nodig.
• Meer stellen dan nodig o.b.v. objectiefrechtelijke leer.
• Dus: als je meer vertelt dan strikt nodig is om je verweer te voeren, dan betekent dat niet automatisch dat jij daardoor de bewijslast krijgt voor het hele verhaal.
• Dus: de partij die zich beroept op een bevrijdend verweer, draagt daarvan de bewijslast.