Week 6 Flashcards
Materieel belastingrecht
geheel van regels die de hoogte van de belastingschuld bepalen.
> Bijv. in de Wet IB of op de Wet Vpb
Formeel belastingrecht
geheel van regels die zien op de wijze van vaststelling van de belastingschuld en de invordering daarvan.
> zoals de Awb, de Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR) en de Invorderingswet
Waar haalt inspecteur informatie vandaan voor belastingheffing?
- Via de aangifte -> art. 6/10 AWR
- Stellen van vragen/boekenonderzoek -> art. 47 e.v. AWR
- Informatie van derden -> art. 53 AWR
Inspecteur heeft ruime bevoegdheden om informatie op te vragen
gegevens die voor belastingheffing van belang kunnen zijn (art. 47, lid 1 AWR).
> Als geen medewerking wordt verleend door belastingplichtige, dan kan inspecteur een schatting doen en ambtshalve aanslag opleggen (art. 11, lid 2 AWR).
> Niet voldoen aan informatieverplichting kan leiden tot ‘omkering’ en verzwaring bewijslast (art. 25, lid 3 AWR).
-> Inspecteur moet dan wel eerst een ‘informatiebeschikking’ afgeven (art. 52a AWR).
Aanslagbelastingen (art. 9 AWR)
- Te vinden in de wet: bijv. art. 9.1 Wet IB en art. 24, lid 1 Wet Vpb -> bijv. inkomstenbelasting, vennootschapsbelasting.
- Methode: aangifte, aanslag, betaling.
- Eventueel herstel van fouten: navorderingsaanslag.
Aangiftebelastingen (art. 10 AWR)
- Te vinden in de wet: bijv. art. 27, lid 5 Wet LB, art. 14 Wet OB -> bijv. dividendbelasting, btw, loonbelasting, omzetbelasting.
- Methode: aangifte + betaling.
- Eventueel herstel van fouten: naheffingsaanslag.
Aanslagbelasting (IB/Vpb)
- Belastingplichtige ontvangt een aangiftebiljet dat moet worden ingevuld.
- Aangifte moet juist en tijdig worden ingediend.
- Inspecteur legt definitieve aanslag op (aangifte is hulpmiddel).
> Aanslag binnen 3 jaren na ontstaan belastingschuld opleggen (art. 11, lid 3 AWR).
> Waarom beperkte termijn? Rechtszekerheid voor belastingplichtige!
Welke aanslag wordt bedoeld met ‘de’ belastingaanslag?
De definitieve/primitieve aanslag (art. 11 AWR)
Navorderingsaanslag
Bij opleggen van de ‘definitieve’ belastingaanslag is te weinig belasting geheven. Is correctie mogelijk? Ja, maar in specifieke gevallen kijken naar:
- Navordering onder voorwaarden van art. 16 AWR.
- Navordering is een compromis tussen:
· Rechtszekerheid (aanslag was al opgelegd), en
· Rechtsgelijkheid (iedereen betaalt het juiste belastingbedrag)
Uitgangspunt is dat als alle aangiftegegevens juist zijn verstrekt, de inspecteur ook de aanslag tot een juist bedrag oplegt. Daarna is het in principe klaar.
Voorwaarden navordering
In welke gevallen? -> Lees goed in art. 16 AWR!
- Kwade trouw (lid 1, laatste volzin).
- Indien geen kwade trouw:
· Nieuw feit (lid 1), of
· Voor belastingplichtige kenbare fout in definitieve aanslag (lid 2, onder c) -> codificatie schrijf- en tikfout, te weinig geheven belasting bedraagt ten minste 30% verschuldigde belasting.
Binnen welke termijn?
- Hoofdregel: 5 jaar (art. 16, lid 3 AWR).
- 12 jaar in ‘buitenland-gevallen’ (lid 4).
- 2 jaar in gevallen lid 2, letter c (lid 3, laatste volzin).
Twaalfjaarstermijn (art. 16, lid 4)
Europeesrechtelijk houdbaar?
- Ongelijke behandeling tussen investeren in Nederland en in het buitenland?
- HvJ EU: kost meer moeite voor fiscus om informatie uit buitenland te krijgen, dus langere termijn is toegestaan.
- Inspecteur moet voortvarend te werk gaan, zodra hij heeft ontdekt dat er te weinig belasting is geheven.
Aangiftebelasting (bijv. LB/OB)
- Heffingsmethode: aangifte + betaling.
> OB: voldoening op aangifte.
> LB: afdracht op aangifte -> als werkgever belastingaangifte doet en ingehouden loon werknemer afdraagt. - Bij een aangiftebelasting fungeert de aangifte als ‘geleidebrief’ bij de betaling.
- Belasting voldoen/afdragen binnen één maand na einde van het tijdvak (art. 19, lid 1 AWR).
> NB: inspecteur legt geen aanslag op en bemoeit zich dus niet met het proces -> ‘doe-het-zelf’-belasting.
Naheffingsaanslag
-> Naheffing ziet op aangiftebelastingen, navorderen bij aanslagbelastingen!
- Correctie mogelijk?
- Aangiftebelastingen: naheffing via art. 20 AWR.
- Geen ‘nieuw-feit-eis’.
> Logisch, want inspecteur heeft niet naar de aangifte gekeken; er is derhalve geen aanslag opgelegd die bij belastingplichtige ‘vertrouwen’ heeft gewekt dat belastingheffing was afgehandeld. - Na 5 jaren vervalt de naheffingsbevoegdheid.
Algemene beginselen van behoorlijk bestuur (abbb)
- Inspecteur moet (belasting)wet toepassen.
- Daarbij moet inspecteur algemene beginselen van behoorlijk bestuur (abbb) respecteren.
· Aantal abbb is opgenomen in Awb (art. 3:2 t/m 3:4).
· Daarnaast uitwerking in rechtspraak.
· Belangrijke abbb voor belastingrecht: vertrouwensbeginsel en gelijkheidsbeginsel.
· Verder o.a.: zorgvuldigheidsbeginsel, evenredigheidsbeginsel, motiveringsbeginsel, fair play-beginsel.
Abbb - achtergrond
Toepassing en uitleg van de wet: inspecteur moet de belastingwet ook uitleggen.
- Belastingrecht is complex.
- Soms geeft staatssecretaris richtlijnen hoe de belastingwet moet worden uitgelegd (bijv. een beleidsregel).
- Deze richtlijnen zijn voor belastingplichtige niet bindend: belastingrechter legt uiteindelijk wet uit.
- Belastingplichtige kan wel vertrouwen ontlenen aan die richtlijnen, indien zij gunstig zijn voor belastingplichtige.
Vertrouwensbeginsel
Honoreren van gerechtvaardigde verwachtingen.
> Afhankelijk van uitlating/gedraging en omstandigheden.
De inspecteur is gebonden aan toezegging, mits juiste en relevante gegevens verstrekt en toezegging niet kenbaar in strijd is met juiste wetstoepassing.
Kan belastingplichtige vertrouwen op algemene informatie verstrekt door de Belastingdienst?
- In beginsel is inspecteur niet gebonden aan algemene voorlichting/individuele inlichting met contra legem-karakter.
- Wel gebonden als belastingplichtige - afgaande op de informatie - een handeling heeft verricht (of nagelaten) ten gevolge waarvan een hoger bedrag van hem wordt geheven dan verwacht (HR 5 nov 2021, BNB 2022/10).
Gelijkheidsbeginsel
Inspecteur moet gelijke gevallen gelijk behandelen en ongelijke gevallen ongelijk behandelen naar de mate van ongelijkheid:
- Gelijkheidsbeginsel als beginsel van behoorlijk bestuur kan worden onderverdeeld in:
· Formele beginsel: overheid moet regels consequent toepassen op alle gevallen die door de regels bestreken worden (bij schending veelal ongelijke behandeling o.b.v. ongepubliceerd beleid).
· Materiële beginsel: overheidsregels mogen geen ongelijke behandeling van gelijke gevallen inhouden, als daarvoor geen objectieve en redelijke rechtvaardiging bestaat (bij schending veelal ongelijke behandeling o.b.v. gepubliceerd beleid).
> Kinderopvangtoeslagaffaire: risicoselectie door Belastingdienst o.b.v. persoonskenmerken is in strijd met gelijkheidsbeginsel.
Fiscale bestuurlijke boete (bestuursrechtelijke weg):
- Verzuimboete en vergrijpboete
- Opgelegd door belastinginspecteur
Niet mee eens? -> bezwaar/beroep.
Strafrechtelijke sanctie (strafrechtelijke weg)
- Boete (strafbeschikking) of gevangenisstraf.
- OvJ neemt dossier over van inspecteur en maakt zaak aanhangig bij strafrechter.
- Strafrechtelijke weg is uitzondering.
> Una via-beginsel (art. 5:44 Awb).
Verzuim- en vergrijpboetes
Verschillend karakter:
- Verzuimboete o.b.v. ‘nalaten’ of te laat zijn; omissies (art. 67a e.v.).
- Vergrijpboete o.b.v. opzet of grove schuld (art. 67d e.v.).
Bewijslast opzet of grove schuld ligt bij inspecteur:
- Overtuigend aantonen (HR 8 april 2022, BNB 2022/68).
- Belastingplichtige heeft tot op zekere hoogte een ‘zwijgrecht’ (geldt niet voor belastingheffing zelf); vloeit voort uit art. 6 EVRM.
> NB: zie ook beleidsregel van §4 BBB
· Verzuimboete = vast bedrag.
· Vergrijpboete = percentage van te weinig geheven belasting: max. 100%, box-3-inkomen: max. 300% (art. 67e, lid 6 AWR).
· Pleitbaar standpunt.
· Nadere regels in Besluit Bestuurlijke Boeten Belastingdienst.
Fiscale boete overige plegers
Niet slechts aan belastingplichtige, ook aan belastingadviseur, notaris etc.:
- Algemene bepaling: art. 5:1, lid 2 Awb: “Onder overtreder wordt verstaan: degene die de overtreding pleegt of medepleegt”.
- Bijzondere bepaling: art. 67o AWR: ook boetes mogelijk aan doen plegers, uitlokkers en medeplichtigen.
> Wordt terughoudend toegepast.
> Zie ook art. 67r: openbaarmaking vergrijpboete.
Vrijwillige verbetering: inkeerregeling (art. 67n AWR)
-> Je komt er als belastingplichtige achter dat je een fout hebt gemaakt, en wil dit melden
- Binnen 2 jaar alsnog juiste aangifte of inlichtingen verstrekken.
- Vóórdat inspecteur belastingplichtige op het spoor is.
Inkeren buiten de 2 jaarstermijn: matiging van de vergrijpboete (lid 2).
> Boetevrije inkeertermijn van 2 jaar sinds 1 januari 2020 alleen nog voor box 1 (lid 3).
Rechtsbescherming:
Hoe kan belastingplichtige zich verzetten tegen belastingheffing?
- Awb bevat algemene regels voor bezwaar en beroep.
- In art. 22j tot en met 30 AWR staan bijzondere regels voor de fiscale procedure.
> Belastingplichtige moet in principe eerst bezwaarfase doorlopen bij inspecteur, en dan kan hij beroep instellen bij belastingrechter.
Gesloten stelsel van rechtsmiddelen (art. 26 AWR en art. 7:1 Awb): bezwaar/beroep mogelijk tegen aanslagen en voor bezwaar vatbare beschikkingen.
Bezwaar
- Binnen 6 weken bezwaar maken (6:7 Awb en art. 22j AWR).
- Tijdens de bezwaarfase heroverweegt de inspecteur zijn eerdere beslissing (art. 7:11 Awb).
- Inspecteur legt beslissing neer in uitspraak op bezwaar; daartegen kan belastingplichtige beroep bij de rechtbank instellen (art. 7:1, lid 2 Awb).
