Wykład 5 - adolescencja

Question 1

Ile trwa okres dorastania?

Answer 1

12/13 - 18/20 r.ż.

Question 2

Jak wygląda kształtowanie się tożsamości na płaszczyźnie indywidualnej?

Answer 2

Proces dojrzewania biologicznego, uzyskiwanie emocjonalnej stabilności, zaakceptowanie swojego zmieniającego się ciała i płciowości, wybór celów własnego życia, określenie wartości leżących u ich podstaw, ustalenie się przekonań, zainteresowań, hierarchii potrzeb, sposobu myślenia i kryteriów oceny, które można pokazać światu jako własne

Question 3

Jak wygląda kształtowanie tożsamości na płaszczyźnie społecznej?

Answer 3

Kształtowanie się społecznej tożsamości jednostki, dotyczy głównie określenia przez jednostkę grupy, do której chce ona należeć, z którą się identyfikuje i o której akceptację zabiega

Question 4

Wymień najważniejsze zadania okresu dorastania

Answer 4

Dojrzewanie intelektualne, społeczne i emocjonalne, budowanie własnej filozofii życia, poszukiwanie własnej i społecznej autonomii, poszukiwanie tożsamości płciowej, poszukiwanie tożsamości osobistej i grupowej, akceptacja siebie

Question 5

Jakie są 4 grupy zadań, które stawiane są przed nastolatkami w okresie dojrzewania?

Answer 5

Odkrycie i zaakceptowanie własnej płciowości, uzyskanie emocjonalnej niezależności od rodziców i innych opiekunów, by przygotować się do budowania bliskich związków, przygotowanie się do podjęcia pracy i szeroko pojmowanego życia społecznego

Question 6

Jakie są czynniki zmian rozwojowych w systemie rodzinnym?

Answer 6

Status społeczno-ekonomiczny, poziom wykształcenia rodziców, struktura rodziny i role w niej odgrywane, podzielanie specyficznego stylu życia i wartości, styl socjalizacji preferowany przez opiekunów, styl kar i nagród, styl komunikacji w rodzinie

Question 7

Wymień fazy rozwoju płciowego nastolatków

Answer 7

Przedpokwitaniowa, pokwitania właściwego, młodzieńcza

Question 8

Scharakteryzuj fazę przedpokwitaniową u dziewcząt

Answer 8

Rozwój piersi i początek rozwoju owłosienia łonowego, zmiany proporcji ciała związane ze wzrostem (tzw. skok pokwitaniowy)

Question 9

Scharakteryzuj fazę pokwitania właściwego u dziewcząt

Answer 9

Dalszy rozwój piersi i owłosienia, pierwsza miesiączka, sylwetka zaczyna przypominać bardziej kobiecą, zgrubienie rysów twarzy, trądzik

Question 10

Scharakteryzuj fazę młodzieńczą u dziewcząt

Answer 10

Dalszy rozwój piersi i owłosienia, ustalają się regularne miesiączki, zwolnienie tempa przyrostu masy ciała, sylwetka przybiera kształt typowo kobiecy, wysubtelnienie rysów twarzy

Question 11

Scharakteryzuj fazę przedpokwitaniową u chłopców

Answer 11

Powiększenie jąder i zmiany skóry moszny, początki owłosenia, zmiany proporcji ciała (skok pokwitaniowy)

Question 12

Scharakteryzuj fazę pokwitania właściwego u chłopców

Answer 12

Dalszy rozwój narządów płciowych, mutacja głosu związana z powiększeniem krtani, mniejszy przyrost wzrostu, zgrubienie rysów twarzy, trądzik

Question 13

Scharakteryzuj fazę młodzieńczą u chłopców

Answer 13

Zakończenie rozwoju narządów płciowych, męski głos (jabłko Adama), pojawienie się owłosienia na twarzy i innych częściach ciała, znacznie wolniejsze tempo przyrostu wzrostu

Question 14

Co to interektualny egocentryzm?

Answer 14

Przekonanie, że to inni powinni się podporządkować jego właściwym poglądom, a nie na odwrót

Question 15

Scharakteryzuj sferę poznawczą funkcjonowania nastolatków

Answer 15

Zainteresowanie problemami związanymi z realiami życia, myślenie formalne i refleksyjne, wyprzedzanie wydarzeń, intelektualny egocentryzm, idealizowanie np. miłości

Question 16

Scharakteryzuj sferę afektywną funkcjonowania nastolatków

Answer 16

Labilność emocjonalna, wahania nastroju, nadmiernie silne reakcje na bodźce emocjonalne, buntowniczość przeciwko zasadom, egocentryzm afektywny, negacja, uleganie naciskom grupy rówieśniczej

Question 17

Jaki kryzys zachodzi w okresie adolescencji?

Answer 17

Kryzys osobowości

Question 18

Na czym polega kryzys osobowości?

Answer 18

Polega na zmianach zarówno formalnych, jak i treściowych, obejmujących wartości, które powinny pozwolić na lepsze określenie siebie jako indywiduum, a swojego życia – jako jedynego i niepowtarzalnego

Question 19

Scharakteryzuj fazy kryzysu osobowości

Answer 19

1) Niezgodność między oczekiwaniami własnymi a środowiska wobec dorastającego
2) doświadczenia napięcia w sferze cielesnej, psychicznej i społecznej
3) Poszukiwanie sposobu na redukcję napięcia poprzez znoszenie niezgodności przy zachowaniu ciągłości Ja
4) Przeorganizowanie osobowości (nowe kompetencje, sposoby radzenia sobie)

Question 20

Na czym polega eksploracja

Answer 20

rozpoznawanie możliwości działania w coraz to nowych obszarach czyli rozpoznanie swoich indywidualnych zasobów, zasobów otoczenia i relacji łączących jednostkę z innymi ludźmi oraz poznanie tego, jak widzą ją inni

Question 21

Na czym polega zobowiązanie

Answer 21

Osobiste zaangażowanie w działania wynikające z podjętych wyborów, (na przykład udział w manifestacjach ekologów) oraz świadomość konsekwencji podejmowanych decyzji i gotowość do ich przyjęcia oraz zgoda na nie

Question 22

Wymień statusy osobowości

Answer 22

Osiągnięta/Dojrzała - eksploracja i zobowiązanie
Moratoryjna - eksploracja bez zobowiązania
Nadana/Lustrzana - zobowiązanie bez eksploracji
Rozproszona - bez zobowiązania i bez eksploracji

Question 23

Wymień 3 obszary poddawane eksploracji przez nastolatków

Answer 23

Własne ciało; sprawdzanie granic możliwości działania; eksperymentowanie z relacjami i sprawdzanie ich granic

Question 24

Przykłady zachowań eksploracyjnych z własnym ciałem

Answer 24

Tatuaże, farbowanie włosów, testowanie stylów ubierania, samookalecznia, ekstremalne ćwiczenia fizyczne, diety, inne zabiegi zmienające wygląd ciała

Question 25

Przykłady zachowań związane z eksploracją w granicach możliwości działań

Answer 25

Podejmowanie trudnych zadań w ograniczonym czasie, zgłaszanie się do konkursów i olimpiad, ryzykowane zachowania społeczne, sprawdzanie wydolności fizycznej

Question 26

Przykład zachowań eksploracyjnych w relacjach

Answer 26

Kontakty przez internet, zachowania prowokacyjne wobec rodziców lub nauczycieli, zachowania prowokacyjne wobec osób przeciwnej płci, przemoc, łamanie reguł społecznych

Question 27

Na co wpływa tożsamość osiągnięta w okresie dojrzewania? (wymiar osobisty)

Answer 27

Poziom kompetencji w różnych obszarach, adekwatność poczucia kompetencji, poziom motywacji i zaangażowania w działanie, poziom krystalizacji planów życiowych, gotowość do podejmowania własnych decyzji

Question 28

Na co wpływa tożsamość osiągnięta w okresie dojrzewania? (wymiar społeczny)

Answer 28

Poziom satysfakcji z relacji w grupie, poziom satysfakcji z bliskich związków z osobami tej samej/przeciwnej płci, trafność decyzji dotyczących kariery zawodowej, trafność decyzji życiowych (np. miejsca zamieszkania), gotowość do działania na rzecz grupy

Question 29

Wymień 3 procesy w kształtowaniu tożsamości

Answer 29

1) eksploracja alternatyw działania i rozpoznawanie zasobów własnych i otoczenia 2) podejmowanie oraz weryfikacja działań oraz ich skutków 3) rzeczywisty proces tworzenia tożsamości krok po kroku

Question 30

Czym jest tożsamość negatywna i jak powstaje?

Answer 30

Powstaje w wyniku czasowej identyfikacji młodej osoby z istniejącymi w danej społeczności wzorami postaw, ról, wartości, które dorośli przedstawiciele tej społeczności uważają za niepożądane bądź nawet godne potępienia

Question 31

Jakie są korzyści przybrania tożsamości negatywnej?

Answer 31

Przezwyciężenie tożsamości rozproszonej, zyskanie autonomii względem rodziców i szkoły, kształtowanie się gotowości do akceptacji "złych" oraz "innych", zyskanie dojrzałego stosunku do norm obyczajowych i prawnych ze względu na dystansowanie się od nich

Question 32

Wymień 3 zaburzenia okresu dorastania

Answer 32

Zaburzenia łaknienia, depresja młodzieńcza, uzależenienia

Question 33

Podaj kilka cech chakaterystycznych anorexia nervosa

Answer 33

Odmowa utrzymania wagi powyżej minimalnej normy dla danego wieku i wzrostu, zaburzenia doświadczania kształtu i wagi własnego ciała, osoba zaprzecza znaczeniu niskiej masy ciała, osoba nie jest w stanie wpłynąć na ciężar i kształt ciała na podstawie własnej oceny

Question 34

Podaj dwa rodzaje anorexi nervosa i krótko scharakteryzuj

Answer 34

1) ograniczający: w przebiegu nie dochodzi do nagłych ataków objadania się i wydalania (np. wymuszanie wymiotów) 2) zarłoczno-wydalający: w przebiegu dochodzi regularnie do wyżej wymienionych zachowań

Question 35

Podaj 5 rodzajów sumptomów depresji młodzieńczej i podaj po jednym przykładzie

Answer 35

Zaburzenia emocjonalne (lęk przed przyszłością) zaburzenia sfery poznawczej (trudności w nauce szkolnej) zaburzenia aktywności (wybuchy gniewu, agresji) zaburzeniach zachowania (zachowania autodestrukcyjne) dolegliwości somatyczne (spadek sprawności)

Question 36

Podaj czynniki zwiększające ryzyko sięgania przez nastolatków po alkohol

Answer 36

Przyzwolenie dorosłych, niestabilna sytuacja rodzinna, brak więzi z rodziną, reklamy alkoholu w mediach, niechęć do szkoły na skutek trudności w nauce, poczucie alienacji

Question 37

Podaj przykłady wspierania rozwoju tożsamości nastolatka

Answer 37

Budowanie i udostępnianie szerokiej oraz atrakcyjnej oferty działań Powstrzymywanie się od pochopnego etykietowania nastolatków Ograniczenie popularyzowania przekazu negatywnych wzorów, modeli Dbałość o przedstawicieli wszelkich grup mniejszościowych Walka z bezrobociem Zapewnienie dostępu do różnorodnych form kształcenia oraz spędzania wolnego czasu

Question 38

Kiedy uznajemy, że jest przedwczesna i wczesna inicjacja seksualna?

Answer 38

Przedwczesna: <14 lat Wczesna: 14-16 lat

Question 39

Czemu dzieci dojrzewają szybciej w dysfunkcyjnych rodzinach?

Answer 39

Z czysto biologicznego punktu widzenia jest to spowodowane tym, że przewlekły stres lub uszkodzenia ciała powodują aktywnośc hormonalną, która powoduje wcześniejszą dojrzałość płciową

Question 40

Jaki typ moralności charakteryzuje nastolaktów?

Answer 40

Moralność postkonwencjonalna - dobre jest to, co jest zgodne z uniwersalnymi zasadami etyki oraz to, co zapewnia dobro jak największej ilości osób

Question 41

Na czym, według Eriksona, polega budowanie tożsamości?

Answer 41

Wg. Eriksona dziecko uwalnia się od infantylnych reprezentacji obiektu (tj. opiekunów) i tworzy realistyczne poczucie własnej osoby i rodziców

Question 42

Przedstaw teorię statusów tożsamości Jamesa Marcia

Answer 42

Rozproszona -> przejęta/lustrzana -> moratoryjna -> osiągnięta

Question 43

Podaj 3 style tożsamości i jaki etapy rozwoju tożsamości charakteryzują.

Answer 43

Styl informacyjny (tożsamość moratoryjna i osiągnięta) Styl normatywny (tożsamość przejęta/lustrzana) Styl unikowy (tożsamość rozproszona)

Question 44

Jakie cechy charakteryzują styl informacyjny i normatywny?

Answer 44

Wrażliwość na potrzeby dziecka Możliwość otwartego komunikowania się wszystkich członków rodziny Bliskość emocjonalna Bezwarunkowa akceptacja dziecka

Question 45

Jakie cechy charakteryzują styl unikowy?

Answer 45

Brak zaangażowania rodziców w wychowanie Brak kontroli i monitorowania zachowań nastolatka Brak wsparcia emocjonalnego, Mało komunikacji między rodzicami a dzieckiem