Zaburzenia funkcji poznawczych Flashcards

(110 cards)

1
Q

Najczęstsze konsekwencje uszkodzeń mózgu

A

Zaburzenia funkcji psychicznych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Obraz zaburzeń mózgu to inaczej…

A

Zespół objawów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Obraz zaburzeń poddawanych analizie neuropsychologicznej uzależniony jest od…

Zaburzenia funkcji psychicznych

A
  1. lokalizacji uszkodzenia mózgu
  2. charakteru patalogii mózgowej
  3. etiologii
  4. fazy choroby
  5. wieku pacjenta i jego przedchorobowego funkcjonowania poznawczego
  6. cech osobowości chorego i czynników środowiskowych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Lokalizacja uszkodzenia mózgu rozpatrywana jest na wymiarach…

Czynniki analizy neuropsychologicznej obrazu zaburzeń

Zaburzenia funkcji psychicznych

A

Przód/tył
Góra/dół
Lewa/prawa półkula

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Patologia mózgowa może mieć charakter…

Czynniki analizy neuropsychologicznej obrazu zaburzeń

Zaburzenia funkcji psychicznych

A

Uszkodzenia ogniskowego
Uszkodzenia wieloogniskowego
Rozsiany
Rozlany

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Dynamika (proces) patologii mózgowej może mieć charakter…

Czynniki analizy neuropsychologicznej obrazu zaburzeń

Zaburzenia funkcji psychicznych

A

Stacjonarny
Postępujący
Remitujący

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Rodzaje etiologii uszkodzenia mózgu

Czynniki analizy neuropsychologicznej obrazu zaburzeń

Zaburzenia funkcji psychicznych

A

Neurorozwojowa
Pourazowa
Naczyniowa
Poinfekcyjna
Nerodegeneracyjna
Po procesie rozwojowym
Intoksykacje

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Fazy choroby

Czynniki analizy neuropsychologicznej obrazu zaburzeń

Zaburzenia funkcji psychicznych

A

Ostra
Podostra
Odległa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Przedchorobowe funkcjonowanie poznawcze można podzielić na…

Czynniki analizy neuropsychologicznej obrazu zaburzeń

Zaburzenia funkcji psychicznych

A

Spontaniczne mechanizmy samonaprawcze
Plastyczność neuronalna
Mechanizmy kompensacyjne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Ogólne zaburzenia spostrzegania to inaczej…

A

Agnozje

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Agnozja (Freud)

A

niezdolność rozpoznawania znanych uprzednio bodźców przy braku deficytów sensorycznych, upośledzenia funkcji intelektualnych, zaburzeń mowy i deficytów uwagi, będąca efektem uszkodzenia okolic kory mózgowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Zdolność wzrokowa, słuchowa itd. to inaczej…

A

Gnozja

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Typy agnozji

A

Czuciowa, słuchowa, wzrokowa, dotykowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Klasyfikacja agnozji - kryteria

A
  • modalność zmysłowa (np. wzrokowa)
  • kategoria bodźców (np. twarze)
  • zaburzenia o charakterze apercepcyjnym i asocjacyjnym
  • rodzaj funkcji psychicznej (np. wzrokowo-przestrzenna)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Wg. Łurii, w procesie spostrzegania uczestniczą struktury… czyli obszary…

Agnozje

A

…drugiego bloku…zaśrodkowe kory mózgowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Blok II - trzy rodzaje okolic korowych

Agnozje

A
  1. Pierwotne okolice projekcyjne
  2. Kora projekcyjno-asocjacyjna
  3. Okolice nakładania się
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Kiedy możemy badać zaburzenia bloku II?

Agnozje

A

Kiedy blok I nie jest bardzo zaburzony

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Pierwotne okolice projekcyjne (cechy)

Blok II - rodzaje okolic korowych

Agnozje

A
  • specyficzne dla poszczególnych modalności
  • zorganizowane somatotopicznie
  • specyficzne cechy bodźca odzwierciedlone są w systematycznym porządku w korze mózgowej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Kora projekcyjno-asocjacyjna (zadanie)

Blok II - rodzaje okolic korowych

Agnozje

A

organizowanie napływających informacji jednej modalności w złożoną całość

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Okolice nakładania się (zadanie)

Blok II - rodzaje okolic korowych

Agnozje

A

integracja polimodalna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Czy agnozje mogą być częściowe? Podaj przykład

A

TAK
np. występowanie agnozji kolorów podczas gdy gnozja kształtów nie jest zaburzona

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Droga wzrokowa dzieli się na…

Agnozje wzrokowe

A
  1. Poziom recepcyjny
  2. Droga nerwowa
  3. Korowe okolice wzrokowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Poziom recepcyjny - co za to odpowiada i w jaki sposób?

Droga wzrokowa

Agnozje wzrokowe

A

SIATKÓWKA
ma wyspecjalizowane receptory, które reagują na odmienne cechy bodźca

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Droga nerwowa - co się na nią składa?

Droga wzrokowa

Agnozje wzrokowe

A

nerw wzrokowy:
* włókna przynosowe
* włókna skroniowe
* skrzyżowanie wzrokowe (włókna przynosowe)
* pasmo wzrokowe (włókna poza skrzyżowaniem)
* ciało kolankowate boczne
* promienistość wzrokowa (włókna wychodzące z LGB)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Za co odpowiadają włókna przynosowe? | Droga wzrokowa ## Footnote Agnozje wzrokowe
Odbiór pobudzeń z **zewnętrznych** części pól widzenia
26
Za co odpowiadają włókna skroniowe? | Droga wzrokowa ## Footnote Agnozje wzrokowe
Odbiór pobudzeń z **wewnętrznych** części pól widzenia
27
Korowe okolice wzrokowe - co się na nie składa? | Droga wzrokowa ## Footnote Agnozje wzrokowe
Okolice **projekcyjne** (pole 17) Okolice **projekcyjno-asocjacyjne** (pole 18, 19) Okolice **nakładania się** (pole 39, 40) *patrz: blok II*
28
Objawem której choroby może być niedowidzenie? ## Footnote Agnozje wzrokowe
Stwardnienia rozsianego
29
Efekt uszkodzenia ***nerwu wzrokowego*** ## Footnote Agnozje wzrokowe
* **ślepota jednego oka** * częściowe uszkodzenie powoduje **ubytki** w polu widzenia
30
Efekt uszkodzenia ***włókna skrzyżowania*** ## Footnote Agnozje wzrokowe
Ubytek **zewnętrznych połówek pola widzenia** (*hemianopsja **różnoimienna***)
31
Efekt uszkodzenia ***pasma wzrokowego*** ## Footnote Agnozje wzrokowe
Ubytek **tożstronnych połówek pola widzenia** po stronie przeciwnej do miejsca uszkodzenia (*hemianopsja* ***jednoimienna***)
32
Hemianopsja ***różnoimienna*** ## Footnote Agnozje wzrokowe
ubytek **zewnętrzynch połówek pola widzenia** spowodowany uszkodzeniem *włókien skrzyżowania*
33
Hemianopsja ***jednoimienna*** ## Footnote Agnozje wzrokowe
Ubytek **tożstronnych połówek pola widzenia** po stronie przeciwnej do miejsca uszkodzena spowodowany uszkodzeniem *pasma wzrokowego*
34
Efekt uszkodzenia ***górnej części promienistości wzrokowej*** ## Footnote Agnozje wzrokowe
Niedowidzenie kwadrantowe jednoimienne **dolne**
35
Efekt uszkodzenia ***dolnej części promienistości wzrokowej*** ## Footnote Agnozje wzrokowe
Niedowidzenie kwadrantowe jednoimienne **górne**
36
Efekt uszkodzenia ***wszystkich włókien promienistości wzrokowej*** ## Footnote Agnozje wzrokowe
niedowidzenie połowicze jednoimienne z zachowanym widzeniem plamkowym
37
**Ślepota korowa** (mózgowa): lokalizacja uszkodzenia | Zaburzenia spostrzegania ## Footnote Agnozje wzrokowe
zaburzenia pracy pierwszorzędowej kory wzrokowej
38
**Ślepota korowa** (mózgowa): etiologia | Zaburzenia spostrzegania ## Footnote Agnozje wzrokowe
* w skutek uszkodzenia, często przez niewydolność krążenia kręgowo-podstawnego * wrodzone
39
Czy ślepota korowa może się cofać? | Zaburzenia spostrzegania ## Footnote Agnozje wzrokowe
TAK Wynika to z naczyniowej etiologii zaburzenia
40
**Zespół Antona** (zaprzeczanie ślepocie): lokalizacja uszkodzenia | Zaburzenia spostrzegania ## Footnote Agnozje wzrokowe
* obustronnie kora potyliczna (pierwotna kora wzrokowa) * promienistość wzrokowa
41
**Zespół Antona** (zaprzeczanie ślepocie): objawy | Zaburzenia spostrzegania ## Footnote Agnozje wzrokowe
* obojętne traktowanie defektu widzenia, **zaprzeczanie jego istnieniu** * **konfabulacyjne pseudorozpoznawanie** (rozbudowane, nieprawidłowe, niedorzeczne opisy obiektów, których nie może zidentyfikować z powodu ślepoty) *konfabulacje mogą również pojawiać się przy ślepocie korowej, jednak nie są one tak rozwinięte*
42
**Widzenie mimo ślepoty** (blindsight): lokalizacja uszkodzenia | Zaburzenia spostrzegania ## Footnote Agnozje wzrokowe
Pole prążkowe *nie zachodzi po uszkodzeniach włókien drogi wzrokowej przed ciałem kolankowatym bocznym*
43
**Widzenie mimo ślepoty** (blindsight): objawy | Zaburzenia spostrzegania ## Footnote Agnozje wzrokowe
* zachowane **szczątkowe funkcje wzrokowe** dotyczące obszaru objętego niedowidzeniem niedostępne świadomości acjenta * chorzy dostrzegają i lokalizują bodźce, potrafią ocenić ich kierunek i rożnicować barwy, ale **nie wiedzą, że widzą**
44
**Apercepcyjna agnozja wzrokowa**: lokalizacja uszkodzenia | Zaburzenia spostrzegania ## Footnote Agnozje wzrokowe
Rozległe obustronne lezje płatów potylicznych
45
**Apercepcyjna agnozja wzrokowa**: objawy | Zaburzenia spostrzegania ## Footnote Agnozje wzrokowe
* trudności z **rozpoznawaniem obiektów jako całości** przy zachowanej niekiedy zdolności dostrzegania jego bardziej elementarnych cech (ruch i kierunek, linie, natężenie światła) * trudności z **różnicowaniem kształtu przedmiotów** figur, kopiowaniem rysunków, dobieraniem obiektów do eksponowanych wzorów oraz identyfikowaniem przedmiotów na podstawie nazwy
46
**Asocjacyjna agnozja wzrokowa**: lokalizacja uszkodzenia | Zaburzenia spostrzegania ## Footnote Agnozje wzrokowe
obustronne lezje części przyśrodkowej okolicy potyliczno-skroniowej obejmuąca pęczek podłużny dolny oraz lezje płatów skroniowych
47
**Asocjacyjna agnozja wzrokowa**: objawy | Zaburzenia spostrzegania ## Footnote Agnozje wzrokowe
* trudności z **identyfikowaniem obiektów** reprezentowanyh wzrokowo, zachowane kopiowanie rysunków, dobierania do wzoru oraz rozpoznawanie przedmiotów za pomocą innych zmysłów * lepsza identyfikacja przedmiotów rzeczywistych niż obrazów/rysunków * zaburzona **umiejętność określenia funkcji przedmiotu**, ale przedstawienie przedmiotu w kontekście pomaga w nazwaniu go * mogą towarzyszyć: *prozopagnozja, agnozja barw, prawostronna hemianopsja jednoimienna, aleksja*
48
**Prozopagnozja**: lokalizacja uszkodzenia | Zaburzenia spostrzegania ## Footnote Agnozje wzrokowe
* obustronne lezje płatów potylicznych lub okolic skroniowo-potylicznych * zakręt językowaty i wrzecioniowaty (obustronnie) * okolica dolna i przyśrodkowa płata skroniowego prawej półkuli * okolica ciemieniowo-potyliczna w prawej półkuli + lezje lewej półkuli o różnej lokalizacji
49
**Prozopagnozja**: objawy | Zaburzenia spostrzegania ## Footnote Agnozje wzrokowe
* utrata zdolności **rozpoznawania znajomych twarzy**, zachowana zdolność różnicowania twarzy od innych bodźców wzrokowych oraz dobierania twarzy * trudności z **różnicowaniem bodźców w obrębie jednej kategorii** z możliwością rozponawania tych bodźców "jako takich" * problemy z **rozpoznawaniem przedmiotów prezentowanych w nietypowym ułożeniu** * trudności w **identyfikacji specyficznych, indywidualnych cech bodźców** w obrębie tej samej grupy semantycznej
50
**Agnozja barw**: objawy | Zaburzenia spostrzegania ## Footnote Agnozje wzrokowe
* niezdolność **poprawnego nazywania barw** lub ich identyfikacji na podstawie nazwy * centralna *achromatopsja/dyschromatopsja* - utrata widzenia barw (+aleksja, hemianopsja jednoimienna prawostronna) - brak różnicowania odcieni, odbierania barw, widzenie na szaro * **specyficzna afazja barw** - zaburzenia nazywania barw, trudności z kolorowaniem rysunków, podawanie nazw kolorów typowych dla danej kategorii
51
**Agnozja symultaniczna**: lokalizacja uszkodzenia | Zaburzenia spostrzegania ## Footnote Agnozje wzrokowe
obustronne lezje okolic ciemieniowo-skroniowych lub uszkodzenie lewego płata potylicznego, uszkodzenia korowo-podkorowe w okolicy ciemieniowo-potylicznej
52
**Agnozja symultaniczna**: objawy | Zaburzenia spostrzegania ## Footnote Agnozje wzrokowe
*objaw zespołu Balinta!* * brak zdolności **jednoczesnego spostrzegania więcej niż jednego bodźca** lub jednej cechy bardziej złożonego wzoru (zawężenie efektywnego pola widzenia) * trudności z **opisem złożonych obrazów** i uchwyceniem znaczenia całości * niezdolność identyfikowania przedmiotów na rysunkach przedstawiających nakładające się/zamaskowane kształty
53
**Zespół pomijania stronnego**: lokalizacja uszkodzenia | Zaburzenia spostrzegania ## Footnote Agnozje wzrokowe
* prawostronne lezje płata ciemieniowego * obustronne uszkodzenia grzbietowo-bocznej części płata czołowego, przyśrodkowej powierzchni płata czołowego lewej i prawej półkuli * uszkodzenia prążkowia, prawego wzgórza, torebki wewnętrznej, istoty białej
54
**Zespół pomijania stronnego**: obraz kliniczny | Zaburzenia spostrzegania ## Footnote Agnozje wzrokowe
* **brak reakcji i zwracania się ku bodźcom nowym lub znaczącym po stronie przeciwnej do uszkodzenia** * ignorowanie, niedostrzeganie bodźców różnej modalności pojawiających się **po stronie przeciwległej do miejsca uszkodzenia**
55
**Pomijanie stronne**: objawy | Zaburzenia spostrzegania ## Footnote Agnozje wzrokowe
*zaprzeczanie istniejącym deficytom* * nieuwaga stronna * połowicze pomijanie przestrzeni * wygaszanie * akinezja połowicza * allestezja
56
Nieuwaga stronna | Zaburzenia spostrzegania: pomijanie stronne ## Footnote Agnozje wzrokowe
niepowodzenie w **reagowaniu na bodźce wzrokowe działajace z jednej strony** przy braku defektu seonsorycznego (hemianopsji)
57
Połowicze pomijanie przestrzeni | Zaburzenia spostrzegania: pomijanie stronne ## Footnote Agnozje wzrokowe
ignorowanie lewej strony przestrzeni z tendencją do zwracania się ku stronie prawej podczas wykonywania operacji wzrokowo-przestrzennych
58
Wygaszanie | Zaburzenia spostrzegania: pomijanie stronne ## Footnote Agnozje wzrokowe
* trudności w identyfikacji bodźców podczas podwójnej równoczesnej stymulacji * brak reakcji na bodziec ze strony przeciwległej do uszkodzonej półkuli podczas jednoczesnego podawania dwóch bodźców
59
Akinezja połowicza | Zaburzenia spostrzegania: pomijanie stronne ## Footnote Agnozje wzrokowe
trudności ze spontanicznym używaniem kończyny przeciwstronnej do lezji przy braku niedowładów czy porażeń
60
Allestezja | Zaburzenia spostrzegania: pomijanie stronne ## Footnote Agnozje wzrokowe
gdy pacjent jest stymulowany po stronie przeciwległej do lezji lokalizuje bodźce w drugiej połowie ciała lub przestrzeni
61
Droga słuchowa - lateralizacja
* niewerbalne dźwięki analizujemy bardziej przez prawą półkulę (rytm, melodia), rozponawanie tonu, czy dźwięk jest nam znany, prozodia mowy * mowa schematyczna, gramatyka, dźwięki związane z literą, logiczne - lewa półkula
62
**Głuchota korowa**: lokalizacja uszkodzenia ## Footnote Agnozje słuchowe
obustronne uszkodzenia promienistości słuchowej lub pierwotnej kory słuchowej
63
**Głuchota korowa**: objawy ## Footnote Agnozje słuchowe
niezdolność rozpoznawania **wszystkich rodzajów bodźców słuchowych** przy prawidłowym identyfikowaniu bodźców docierających innymi kanałami zmysłowymi
64
**Czysta głuchota słów**: lokalizacja uszkodzenia ## Footnote Agnozje słuchowe
obustronne lezje korowo-podkorowe z uszkodzeniem górnego zakrętu skroniowego - dyskoneksja okolicy Wernickiego i wejścia słuchowego
65
**Czysta głuchota słów**: obraz kliniczny ## Footnote Agnozje słuchowe
* trudności w **rozumieniu i różnicowaniu mowy słyszanej** przy braku deficytów sensorycznych i ewidentnych objawów afazji * mowa spontaniczna jest zachowana, również czynności czytania i pisania oraz zdolność identyfikowania dźwięków otoczenia
65
**Czysta głuchota słów**: objawy ## Footnote Agnozje słuchowe
* mowa wydaje się **zamazana**, brzmi jak język obcy lub trudnym do identyfikacji szumem/hałasem * **parafazje, pauzy** * mniejsze deficyty - rozumienie mowy przy bardzo wolnym tempie wypowiedzi, lepsze zrozumienie słów w zdaniach niż osobno * rozpoznawanie dźwięków otoczenia przy trudnościach z identyfikowaniem i różnicowaniem dźwięków muzycznych * prawidłowe rozpoznawanie elementów prozodycznych
66
**Nierozróżnianie dźwięków otoczenia**: objawy ## Footnote Agnozje słuchowe
* trudności w **rozpoznaniu i różnicowaniu i różnicowaniu dźwięków wydawanych przez przedmioty** znajdujące się w otoczeniu * brak objawów: afazji, deficytów sensorycznych, zaburzeń w rozponawaniu obiektów na poddstawie innych modalności zmysłowych * może towarzyszyć amuzja
67
**Amuzja**: lokalizacja uszkodzenia ## Footnote Agnozje słuchowe
* amuzja *recepcyjna*: po uszkodzeniach okolic skroniowych lewej półkuli mózgu * amuzja *ekspresyjna*: po szukodzeniach okolic skroniowych prawej półkuli mózgu
68
**Amuzja**: objawy ## Footnote Agnozje słuchowe
* niezdolność do **oceny różnych cech dźwięków muzycznych**, która może wystepować z agnozją dźwięków otoczenia, afazją lub czystą głuchotą słów * trudności w odtwarzaniu melodii i śpiewaniu
69
Trzy submodalności wymienione przez Head'a w zakresie funkcji somatosensorycznych, które odgrywają istotną rolę w rozponawaniu dotykowym: ## Footnote Agnozje dotykowe
1. Rozpoznawanie relacji przestrzennych 2. Względna wrażliwość na dotyk, temperaturę, ból 3. Rozpoznawanie podobieństw i różnic między bodźcami *w uszkodzeniach mózgu mogą być upośledzone w różnym stopniu i prowadzić do objawów agnozji*
70
**Agnozja dotykowa**: lokalizacja uszkodzenia
Lezje kontrlateralne w okolicy zakrętu zaśrodkowego (pierwotna kora somatosensoryczna), środkowej częsci płata ciemieniowego oraz zakrętu nadbrzeżnego
71
**Agnozja dotykowa**: objawy
trudności w **różnicowaniu dotykowym obiektów** lub rozpoznawaniu poszczegołnych właściwości przedmiotów
72
**Astereognozja**: lokalizacja uszkodzenia ## Footnote Agnozje dotykowe
wtórne okolice kory zaśrodkowej
73
**Astereognozja**: objawy ## Footnote Agnozje dotykowe
* trudności w **identyfikacji dotykowej przedmiotów** * niemożność syntetyzowania wrażeń dotykowych w spostrzeżenie kształtu * trudności z sumowaniem wrażeń przestrzennych * zachowana zdolność do różnicowania oddzielnych właściwości przedmiotu * **bierność w sytuacji rozpoznania przedmiotu trzymanego w dłoni**, brak aktywnego dotykania/zapoznawania się z przedmiotem * zaburzenia przestrzenne
74
Praksje
ruchy narzędziowe, **dowolne, celowe**, podejmowane w sposób intencjonalny, przebiegające według pewnych strategii wybranych przez człowieka i modyfikowane wpływem warunków zewnętrznych; dzięki treningowi **stają się automatyczne** i pozwalają np. na jazdę na rowerze, grę na pianinie, wykonywanie ruchów językiem
75
Żeby mówić o rozpoznaniu zaburzenia praksji musimy wykluczyć... ## Footnote Praksje
Niedowłady, porażenia, paraliże kończyn, urazy nerwów
76
Jak można wykryć uszkodzenie w móżdżku? ## Footnote Praksje
Przez badanie *palec-nos*: jeżeli pacjent nie trafi palcem na nos możemy spodziewać się uszkodzenia w móżdżku
77
Pierwotna kora ruchowa (M1) | Okolice ruchowe i ich funkcje ## Footnote Praksje
* pole 4 * neurofizjologiczna podstawa tzw. **mapy ruchowej** (homunkulus ruchowy) * regulacja **siły i szybkości** zmian napięcia mięśniowego * niewielku udział w wyobrażaniu ruchu
78
Okolice przedruchowe | Okolice ruchowe i ich funkcje ## Footnote Praksje
* pole 6 i częściowo 8 * **planowanie** ruchu * wykonywanie **złożonych sekwencji** ruchowych * procesy **automatyzacji** ruchów dowolnych
79
Dodatkowe pole ruchowe | Okolice ruchowe i ich funkcje ## Footnote Praksje
* część *tylna*: **programowanie** złożonych ruchów i generowanie wyobrażeń o ruchu * *pozostała* część: **selekcja i wykonanie ruchu**, koordynacja ruchów oburęcznych i posturalnych
80
Okolica ciemieniowa | Okolice ruchowe i ich funkcje ## Footnote Praksje
* okolica pierwszorzędowa S1 (pole 3): **odbiór informacji czuciowej** z różnych części ciała (homunkulus czuciowy) * pola drugorzędowe (1, 2, 5, 7): **synteza** informacji kinestetycznych * okolice nakładania się: **integracja** informacji różnych modalności
81
Apraksja
Utrata zdolności wykonywania pewnych wyuczonych, utrwalonych na drodze doświadczenia, celowych ruchów pomimo braku paraliżu lub utraty czucia
82
Kryterium wyodrębnienia rodzajów apraksji wg. Liepmanna ## Footnote Apraksje
elementy realizacji ruchu (zamiar i schemat wykonania), które mogą ulec zaburzeniu w przypadku uszkodzeń OUN
83
Rodzaje apraksji wg. Liepmanna ## Footnote Apraksje
1. Kinetyczna 2. Ideacyjna 3. Ideomotoryczna
84
**Apraksja kinetyczna** (ruchowa): lokalizacja uszkodenia ## Footnote Apraksje wg. Liepmanna
okolice przedruchowe płata czołowego
85
**Apraksja kinetyczna** (ruchowa): objawy ## Footnote Apraksje wg. Liepmanna
zaburzenia **precyzyjnych ruchów jednej ręki** spowodowane zakóceniami programy ruchowego lub "pamięci" sekwencji ruchów (np. trudności z odpowiednim trzymaniem długopisu)
86
**Apraksja ideacyjna** (wyobrażeniowa): lokalizacja uszkodzenia ## Footnote Apraksje wg. Liepmanna
okolice płata ciemieniowego lewej półkuli (również uszkodzenia bilateralne) lub ciała modzelowatego
87
**Apraksja ideacyjna** (wyobrażeniowa): objawy ## Footnote Apraksje wg. Liepmanna
* niezdolność do **wykonywania odpowiedniej sekwencji czynności** lub posługiwania się we właściwy sposób przedmiotami przy zachowanej wiedzy na temat czynności (aspekt deklaratywny) * zdolność do wykonywania pojedynczych ruchów *gdy poprosimy żeby pokazał jak odpalić papierosa - nie pokaże; gdy będzie mieć papierosa przed sobą - odpali*
88
**Apraksja ideomotoryczna** (wyobrażeniowo-ruchowa): lokalizacja uszkodzenia ## Footnote Apraksje wg. Liepmanna
przerwanie dróg nerwowych łączących ośrodek werbalnego opracowania czynności z okolicami ruchowymi płata czołowego półkuli dominującej
89
**Apraksja ideomotoryczna** (wyobrażeniowo-ruchowa): objawy ## Footnote Apraksje wg. Liepmanna
* trudności z **wykonywaniem na polecenie złożonych czynności** oraz z ich naśladowaniem * zachowanie możliwości wykonywania tych ruchów spontanicznie, w odpowiednich sytuacjach i z użyciem określonych przedmiotów
90
Kryterium wyodrębnienia rodzajów apraksji wg. Łurii
psychologiczna organizacja dowolnych czynności ruchowych oraz mechanizm apraksji przy deficycie każdego elementu czynności dowolnej
91
Rodzaje apraksji wg. Łurii
1. dynamiczna 2. kinestetyczna 3. przestrzenna 4. czołowa
92
**Apraksja dynamiczna** (kinetyczna, eferentna): lokalizacja uszkodzenia ## Footnote Apraksje wg. Łurii
masywne uszkodzenia okolic przedruchowych
93
**Apraksja dynamiczna** (kinetyczna, eferentna): objawy ## Footnote Apraksje wg. Łurii
* rozpad **złożonych nawyków ruchowych** * utrata płynności ruchów * niezdolność **przełączania** jednych ogniw sekwencji kinetycznej na inne (perseweracje, zapętlenie ruchu)
94
**Apraksja kinestetyczna** (aferentna): lokalizacja uszkodzenia ## Footnote Apraksje wg. Łurii
wtórne części kinestetycznej kory zaśrodkowej
95
**Apraksja kinestetyczna** (aferentna): objawy
* zaburzenia kinestetycznej aferentacji aktu ruchowego * trudności w **nadawaniu palcom i dłoni adekwatnej pozycji** * brak możliwości adekwatnego dostosowania ruchu ręki do chakarkteru przedmiotu (*ręka-łopata*)
96
**Apraksja przestrzenna** (konstrukcyjna): lokalizacja uszkodzenia ## Footnote Apraksje wg. Łurii
okolice ciemieniowo-potyliczne kory lewej i/lub prawe półkuli
97
**Apraksja przestrzenna** (konstrukcyjna): objawy ## Footnote Apraksje wg. Łurii
* trudności w wykonywaniu czynności wymagających **prawidowej organizacji ruchu w przestrzeni** (programowanie, inicjowanie i kontrola czynności są zachowane) * utrata zdolności do **odtwarzania** wzorów, kopiowania rysunków, budowania konstrukcji trójwymiarowych * deficyty **orientacji przestrzennej** * problemy z dopasowaniem elementów garderoby do części ciała
98
**Apraksja czołowa** (pseudoapraksja): lokalizacja uszkodzenia ## Footnote Apraksje wg. Łurii
kora przedczołowa
99
**Apraksja czołowa** (pseudoapraksja): objawy ## Footnote Apraksje wg. Łurii
* zaburzenia na poziomie **podejmowania zamiaru** i intencji wykonania czynności motorycznej * **trudności w hamowaniu** wzbudzonej reakcji ruchowej * brak krytycyzmu w działaniu
100
Uszkodzenie zwojów podstawy może prowadzić dopojawienia się zaburzeń: ## Footnote Uszkodzenia struktur podkorowych
1. hipertoniczno-hipokinetycznego 2. hipotoniczno-hiperkinetycznego
101
Zaburzenia hipertoniczno-hipokinetyczne ## Footnote Uszkodzenia struktus podkorowych
wzmożone napięcie mięśniowe, ubóstwo ruchów (np. choroba Parkinsona)
102
Zaburzenia hipotoniczno-hiperkinetyczne ## Footnote Uszkodzenia struktur podkorowych
obniżone napięcie mięśniowe, ruchy mimowolne (np. choroba Huntingtona)
103
Choroba Parkinsona: lokalizacja uszkodzeń ## Footnote Uszkodzenia struktur podkorowych
zanik neuronów istoty czarnej, zmniejszenie stężenia dopaminy w istocie czarnej, skorupie i jądrze ogoniastym
104
Choroba Parkinsona: deficyty motoryczne ## Footnote Uszkodzenia struktur podkorowych
* trudności w rozpoczynaniu ruchu i ubóstwo ruchowe (**akinezja**) * spowolnienie wykonywania ruchów (**bradykinezja**) * wzmożone napięcie mięśniowe zginaczy i prostowników - **sztywność pozapiramidowa** * drżenie mięśniowe spoczynkowe * zaburzenia postawy i chodu (**powłóczysty chód**), zubożenie mimiki
105
Choroba Huntingtona (pląsawica): lokalizacja uszkodzeń ## Footnote Uszkodzenia struktur podkorowych
* zanik komórek w prążkowiu * uszkodzenie systemu GABAergicznego i cholinergicznego (przewaga układu dopaminergicznego) * *choroba dziedziczna*
106
Choroba Huntingtona (pląsawica: deficyty motoryczne ## Footnote Uszkodzenia struktur podkorowych
* nadmiar ruchów mimowlonych o charakterze szybkich i obszernych ruchów rąk i nóg (**ruchy pląsawicze**) * grymasy na twarzy * obniżenie napięcia mięśniowego * niezborność ruchowa (**ataksja**) * zaburzenia chodu i postawy
107
Choroba Huntingtona (pląsawica): zaburzenia psychiczne ## Footnote Uszkodzenia struktur podkorowych
* psychoza maniakalno-depresyjna * deluzje * halucynacje
108
Choroba Huntingtona (pląsawica) deficyty emocjonalne ## Footnote Uszkodzenia struktur podkorowych
* obniżenie nastroju * depresja * labilność emocjonalna * impulsywność
109
Choroba Huntingtona (pląsawica): deficyty poznawcze ## Footnote Uszkodzenia struktur podkorowych
* zaburzenia pamięci, myślenia * deficyty językowe * trudności ...-przestrzenne * postępująca deterioracja poznawcza (?) prowadząca do otępienia (demencji)