Brainscape's Knowledge GenomeTM


Top Flashcards (Certified)
All Flashcards

Psychiatria > Zaburzenia osobowości > Flashcards

Zaburzenia osobowości Flashcards

(45 cards)

Start Studying
1
Q

Osobowość

A

W miarę stały zespół cech, dyspozycji, właściwości charakterystycznych dla danej osoby.
Warunkują wzorce zachowań i nadają spójność zachowaniu.
Na obraz osobowościowy wpływ mają: temperament, inteligencja, umiejętności adaptacyjne, mechanizmy psychologiczne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Zaburzenia osobowości

A

Prezentowanie stale zachowań ocenianych jako patologiczne - zab. funkcjonowania, utrudniony kontakt społęczny, nieakceptowane zachowania przez otoczenie.

Nieprawidłowości w 4 aspektach:

  1. Poznawcze
  2. Afektywne
  3. Interpersonalne
  4. Kontrola impulsów
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Epidemiologia zaburzeń zachowania

A

10-13% populacji

Najczęstsze → anankastyczna (o-k), zależna, dyssocjalna, histrioniczna

Najrzadsze → narcystyczne

♂ - paranoiczna, schizoidalna, dyssocjalna, narcystyczna

♀ - histrioniczna, borderline?, anankastyczna, unikająca (lękliwa)

♂=♀ - schizotypowa, chwiejna borderline

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Teorie przyczyn zaburzeń osobowości

A
  1. Konstytucjonalne → specyficzny typ układu nerwowego / budowa ciała
  2. Psychoanalityczne → doświadczenia z wczesnego okresu rozwojowego i konflikty na linii id-ego-supeego
  3. Systemowe - nieprawidłowe relacje w systemie rodzinnym

najistotniejsze czynniki to geny + środowisko

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Rozwój osobowości

A

kształtuje się już w 6mcu życia płodowego

najsilniej 2-16rż, po tym czasie zmiany są kosmetyczne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Czynniki ryzyka zab. osobowości typu DYSSOCJALNEGO

A
  • patologicznie funkcjonująca rodzina
  • patologiczni rówieśnicy
  • ubóstwo
  • przeludnienie
  • ↑alko i innych substancji
  • organiczne zab. OUN np. uraz
  • zab. zachowania w dzieciństwie, dojrzewaniu
  • ojciec z cechami dyssocjalnymi
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Czynnik ryzyka zab. osobowości typu HISTRONICZNEGO

A
  • uwodzicielska, histrioniczna matka

* chłodny, niepotrafiący okazywać uczucia ojciec

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Wiązka A zaburzeń osobowości

A

= grupa dziwaczna/ekscentryczna
→ obraz jak schizofrenia

  • paranoiczne
  • schizoidalne
  • schizotypowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Wiązka B zaburzeń osobowości

A

= grupa dramatyczna
→ jak zab. afektywne, gł. ChAD

  • antyspołeczne
  • borderline
  • histrioniczne
  • narcystyczne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Wiązka C zaburzeń osobowości

A

= grupa lękowa/bojaźliwa
→ jak zab. lękowe

  • unikowe
  • obsesyjno-kompulsyjne
  • zależne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Osobowość PARANOICZNA - objawy

A 
" Nie ufaj nikomu "
• nieufność w relacjach
• podejrzliwość
• długie żywienie urazy
• przecenianie własnej roli - ksobna postawa (wszystko dotyczy mnie)
• przekonanie o niewierności partnera
• ↑wrażliwość na niepowodzenia
• ciągły lęk
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Osobowość PARANOICZNA - różnicowanie

A
  • uporczywe zab. urojeniowe
  • schizofrenia
  • ↑używanie środków psychoaktywnych
  • osobowość schizoidalna, borderline, dyssocjalna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Osobowość PARANOICZNA - rokowanie

A

↑ z wiekiem
może → uporczywe zab. urojeniowe w 5-6.dekadzie

bardzo rzadko → zab. schizofreniczne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Osobowość SCHIZOIDALNA - objawy

A

” Możesz pukać, ale nikogo i tak nie zastaniesz”

  • brak potrzeby nawiązywania i utrzymywania relacji międzyludzkich (wewnętrzna sfera pacjenta jedyna bezpieczna”
  • samotniczy tryb życia
  • izolowanie się
  • wycofanie emocjonalne
  • zdystansowanie
  • zamknięcie w swoim wewnętrznym świecie
  • brak dążenia do przyjemności
  • anhedonia
  • niezainteresowanie sexem
  • obojętność na pochwały i na krytykę
  • chłód emocjonalny
  • obojętność wobec norm społecznych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Osobowość SCHIZOIDALNA - różnicowanie

A
  • zsp. Aspergera
  • uporczywe zab. urojeniowe
  • zab. schizoidalne w dzieciństwie
  • schizofrenia
  • zab. schizotypowe
  • osobowość paranoiczna i lękliwa
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Osobowość SCHIZOIDALNA - rokowanie

A

możliwe ↓nasilenia z wiekiem

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Osobowość SCHIZOTYPOWA - objawy

A

“Jestem dziwaczny, inny, obcy”

  • dyskomfort w bliskich relacjach
  • trudne nawiązanie relacji
  • lęk społeczny
  • dziwaczne zachowania i wypowiedzi
  • nietypowy wygląd zewnętrzny
  • myśli odnoszące (ksobne) - brak urojeń!
  • myślenie magiczne
  • złudzenia somatyczne
  • paranoiczne nastawienie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Osobowość SCHIZOTYPOWA - różnicowanie

A
  • osobowość paranoiczna
  • schizofrenia - nieco późniejszy wiek 1szych objawów i stopniowe pogarszanie stanu w schizofrenii

Objawy psychotyczne czasem częściej w osobowości schizotypowej niż schizofrenii

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Osobowość SCHIZOTYPOWA - rokowanie

Study These Flashcards
A

możliwe ↓ nasilenia z wiekiem

↑ryzyko → psychoza i zachowań samobójczych

częste reakcje dysocjacyjne (amnezja, fuga, znieczulenie dysocjacyje, utrata czucia zmysłowego, opętanie, trans)

20
Q

Osobowość DYSSOCJACYJNA - objawy

Study These Flashcards
A

” Zrobię co zechcę, kiedy zechcę”

  • nierespektowanie prawa i odgórnie ustalonych zasad
  • bezwzględność
  • trudne utrzymanie trwałych relacji międzyludzkich (brak problemu z nawiązywaniem)
  • niezdolność do odczuwania poczucia winy
  • chłód emocjonalny
  • drażliwość i impulsywność
  • manipulowanie otoczeniem celem uzyskania osobistej korzyści
21
Q

Osobowość DYSSOCJACYJNA - różnicowanie

Study These Flashcards
A
  • zaburzenia zachowania
  • osobowość chwiejna emocjonalnie
  • upośledzenie umysłowe
  • psychozy
  • zaburzenia osobowości na podłożu organicznym lub spowodowanymi zażywaniem substancji
  • ADHD
22
Q

Osobowość DYSSOCJACYJNA - rokowanie

Study These Flashcards
A

• możliwe ↓ nasilenia z wiekiem

  • ↑ryzyko uzależniania od alko/innych, przestępstw, czynów niemoralnych
  • ↑ryzyko samobójstwa
23
Q

Osobowość HISTRIONICZNA - objawy

Study These Flashcards
A

” skup na mnie całą uwagę”

  • teatralność, prezentowanie zachowań skupiających uwagę
  • silna potrzeba akceptacji, doceniania, bycia w centrum zainteresowania
  • labilność emocjonalna
  • powierzchowność uczuciowa
  • zachowania kokieteryjne i uwodzicielskie
  • nadmierne skupienie na wyglądzie zewnętrznym
  • łatwe uleganie wpływom otoczenia
24
Q

Osobowość HISTRIONICZNA - różnicowanie

Study These Flashcards
A
  • psychozy
  • zachowania somatyzacyjne i konwersyjne
  • osobowość chwiejna emocjonalnie i zależna
25
Osobowość HISTRIONICZNA - rokowanie
możliwe ↓ nasilenia z wiekiem ↑ryzyko pojawienia zab. dysocjacyjnych, konwersyjnych (problem psychiczny → somatyczny), symulowanych, pozorowanych
26
Osobowość chwiejna emocjonalnie typu BORDERLINE - objawy
" Będe bardzo zła, jeśli spróbujesz mnie opuścić" * labilność emocjonalna * obawa przed opuszczeniem i samotnością wynikająca z uczucia wewnętrznej pustki * zachowania autoagresywne * wchodzenie w burzliwe związki * brak poczucia własnej wartości * lęk * paranoiczne myśli i zachowania dysocjacyjne (w sytuacjach stresowych) * u niektórych epizody objawów psychotycznych
27
Osobowość BORDERLINE - różnicowanie
* osobowość schizoidalna i histrioniczna * osbowość dysocjacyjna - częściej autodestrukcja w borderline, agresja w dysocjacyjnych. manipulowanie w dysocjacyjnych daje korzyści, a w borderline jest ze strachu przed opuszczeniem * psychozy * zab. afektywne - zwł. cyklotymia (ta ma ↓impulsywność, jeśli jest w ogóle)
28
Osobowość BORDERLINE - rokowanie
* ↓ nasilenia zaburzenia wraz z wiekiem * często inne zab. psychiczne * ↑ryzyko samobójstwa (10%)
29
Osobowość NARCYSTYCZNA - objawy
" Mój rozkaz jest twoim życzeniem" * ↑koncentracja na sobie * ↑ego * ↑wrażliwość na krytykę * ↑potrzeba podporządkowywania sobie innych * arogancja, ignorancja, wyniosłość * ↑koncentracja na wyglądzie zewnętrznym, przy małym wglądzie w samego siebie * nieumiejętność przyznania do błędu * brak empatii * najbardziej krzywdzący jest brak pochwał
30
Osobowość NARCYSTYCZNA - różnicowanie
• osobowość paranoiczna i histrioniczna
31
Osobowość NARCYSTYCZNA - rokowanie
możiwe ↓nasilenia pojawiają się epizody psychotyczne z wielkościowego nastawienia pojawiają się stany depresyjne, gdy otoczenia nie spełnia oczekiwań pacjenta psychoterapia może nie być skuteczna w związku wielkośiowością i arogancją
32
Osobowość ANANKASTYCZNA (obsesyjno-kompulsywna)
" Po prostu chcę nie popełnić błędu" * ↑nasilony perfekcjonizm (często uniemożliwiający realizację celu) * ↑skupienie na planach, regulaminach, schematach * sztywność myślenia i działania * brak spontaniczności * relacje międzyludzkie pozbawione swobowody, formalne, oparte na ciągłej kontroli zachowań * praca i obowiązki traktowane priorytetowo w stosunku do odpoczynku i przyjemności * skąpstwo (na czarną godzinę) * zbieractwo * natarczywe, niechciane myśli i impulsy
33
Osobowość ANANKASTYCZNA - różnicowanie
• zaburzenie obsesyjno-kompulsywne → tu dominują obsesje i kompulsje a w osobowości o-k na pierwszy plan perfekcjonizm i nigdy nie ma pełno objawowych obsesji i kompulsji
34
Osobowość ANANKASTYCZNA - rokowanie
możliwe ↓nasilenia z wiekiem ↑ryzyko zab. lękowych, depresyjnych, somatopodobnych częste sukcesy zawodowe
35
Osobowość UNIKAJĄCA (lękliwa) - objawy
" Chcę, żebyś mnie wreszcie polubił, ale wiem, że mnie nienawidzisz" * stały lęk i napięcie * brak śmiałości * ↑wrażliwość na krytykę * brak wiary w siebie * ograniczenie kontaktów międzyludzkich z obawy przed kompromitacją * brak spontaniczności i chęci zmian
36
Osobowość UNIKAJĄCA - różnicowanie
* zab. lękowe | * osobowość schizoidalna i zależna
37
Osobowość UNIKAJĄCA - rokowanie
możliwe ↓nasilenia z wiekiem ryzyko rozwoju zab. depresyjnych, fobii społecznej, uzależnień (najcz. alko)
38
Osobowość ZALEŻNA - objawy
" Chroń mnie i opiekuj się mną" * silna potrzeba bycia zaopiekowanym * lęk przed odpowiedzialnością i samodzielnością * nieumiejętność podejmowania samodzielnych decyzji (ważnych i trywialnych) * brak własnej autonomii, podporządkowywanie się innym * poczucie bezsilności, brak wiary we własne możliwości * obawa przed samotnością ze strachu przed nieumiejętnością zatroszczenia o siebie
39
Osobowość ZALEŻNA- różnicowanie
agorafobia
40
Osobowość ZALEŻNA - rokowanie
↓ nasilenia z wiekiem skuteczną metodą terapeutyczną jest trwała izolacja od rodziny (lub innych osób od których jest zależny) brak separacji → ↑ryzyko uzależnienia od substancji
41
Diagnoza specyficznego zaburzenia osobowości wg ICD-10
1. Wyraźne odbieganie od akceptowalnych przez otoczenie zachowania i modeli przeżywania wewnętrznego w min. 2 z: procesy poznawcze, uczuciowość, kontrola impulsów i nagradzania potrzeb, sposób odnoszenia do innych i interakcji międzyludzkich 2. Nieelastyczność, dysfunkcjonalność 3. Cierpienie, negatywny wpływ na otoczenie 4. Stabilność, przewlekłość, początek dzieciństwo/wiek młodzieńczy (zawsze !!!) 5. Nie wynika z innych zaburzeń, choć może im towarzyszyć 6. Wyklucz ch. organiczną lub dysfunkcję móżgu
42
Wg DSM-5 diagnoza specyficznych zab. osobowości
* stawia się po ukończeniu 18rż. | * wyjątkowo wcześniej jak objawy min. 1 rok - zab. dyssocjalne nie można tak
43
Trwałe zmiany osobowości po katastrofie
* >2lata odmienne zachowania i modele przeżywania pacjenta * wynika z ↑traumatyzującego wydarzenia * nieufność wobec świata i ludzi, brak zaangażowania społecznego, ciągłe naięcie i niepokój
44
Trwałe zmiany osobowości po chorobie psychicznej
* > 2lata odmienne zachowania i modele przeżywania * wynika z doświadczenia choroby psychicznej * przedchorobowo nie ma zaburzeń osobowości, a objawy obserwowane nie są objawami resztkowymi przebytej choroby * pacjent przyzwyczajony do roli chorego, nie potrafi z niej wyjść * są bierni, zależni, nie potrafią znaleźć sobie zajęć w czasie wolnym, uskarżają się na różne objawy somatyczne (skargi hipochondryczne), trudne funkcjonowanie społeczne i zawodowe
45
Leczenie zab. osobowości
* psychoterapia - podstawowa i jedyna przyczynowa → najlepsza jest długoterminowa indywidualna psychoterapia dynamiczna (zorientowana psychoanalitycznie) * farma - drugoplanowa rola, ale może być furtką do psychoterapii 1. Neuroleptyki atypowe - paranoiczne, schizotypowe, Olanzapina w borderline 2. P/depresyjne - SSRI w borderline, unikająca. MAOI w unikającej 3. P/drgawkowe - stany agresji, złości w borderline 4. Normotymiki - w borderline 5. Anksjolityki - w unikającym

Psychiatria (34 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2025 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions