Zajęcia 5 - Reprezentacje umysłowe Flashcards
(45 cards)
Czym jest reprezentacja poznawcza?
Reprezentacja poznawcza to umysłowy odpowiednik obiektów (realnych, fikcyjnych, teoretycznych). Zastępuje swój obiekt w procesach przetwarzania informacji. Funkcja: przedstawienie w obrębie umysłu wszelkich zdarzeń bodźcowych dostępnych zmysłom
Czym są reprezentacje nietrwałe? A trwałe?
Reprezentacje nietrwałe (wyobrażenia, sądy, modele umysłowe, etykiety werbalne) powstają doraźnie, np. w celu podjęcia decyzji lub rozwiązania problemu, po czym zanikają. Reprezentacje trwałe, składające się na struktury wiedzy, powstają i zmieniają się w dłuższym cyklu czasowym.
Jakie są nasze reprezentacje świata?
- niekompletne
- wybiórcze
- powiązane ściśle z osobistym doświadczeniem
Jakie są dwa problemy, które wg. Pylyshyna PP powinna rozwiązać?
- badanie istoty i charakteru naszej wiedzy -> dzięki jakim strukturom świat jest reprezentowany w naszym umyśle?
- ustalenie, w jaki sposób nabywamy tę wiedzę i jak jej używamy ->opisanie i wyjaśnienie przebiegu procesów przetwarzania informacji
Na czym polegają procesy przetwarzania informacji?
Polegają z jednej strony na tworzeniu struktur wiedzy a z drugiej - na przekształceniach i operacjach na wiedzy wcześniej nabytej. Dzięki temu - generowanie zachowań adekwatnych do sytuacji, kontekstu, polecenia, instrukcji.
Jakie są dwa stanowiska dotyczące powstawania reprezentacji umysłowych?
- realizm
- konstruktywizm
Czym jest realizm?
- panował od starożytności do średniowiecza, trochę później też
- umysłowe reprezentacje obiektów rzeczywistych to struktury psychiczne, zachowujące formę oraz szczegóły wyglądu ich realnych pierwowzorów
- Platon
- umysł jako zbiór “pieczęci odciśniętych w wosku”
- pierwszy sprzeciw: Ockham-uważa, że mogą istnieć reprezentacje niekoniecznie o sensorycznej formie rzeczy; pierwsze spostrzeżenie fizycznego przedmiotu konieczne do reprezentacji, ale późniejsze przywoływanie i bez procesów percepcji
Czym jest konstruktywizm?
- Bruner
- pogląd potwierdzony wieloma badaniami
- reprezentacje obiektu na wiele różnych sposobów, w zależności od nastawienia, kontekstu, wcześniej nabytej wiedzy, oczekiwania, stanu motywacyjnego, nastroju lub emocji oraz intelektu i osobowości,
- każdy samodzielnie i aktywnie konstruuje treść swoich przedstawień umysłowych, choć może nie zdawać soie sprawy z samego faktu istnienia takiej aktywności
Jaki jest spór o istnienie reprezentacji poznawczych?
Dwie płaszczyzny:
teoretyczna-czy faktycznie istnieją jakieś poznawcze odpowiedniki świata w umyśle?
metodologiczna-czy pojęcie reprezentacji poznawczej jest niezbędne do prawidłowego opisu i wyjaśnienia funkcjonowania umysłu?
rozwiązanie: np. to, że nie wszystkie procesy wymagają reprezentacji
Jakie są podziały reprezentacji umysłowych?
- Paivio - m.in. obrazy umysłowe, ślady pojęciowe, słowa, sądy, pojęcia, schematy
- Reber - obrazy umysłowe, słowa i abstrakcje
- Eysenck i Keane - reprezentacje analogowe (obrazy umysłowe, modele mentalne) oraz reprezentacje w formie zbioru sądów czy też twierdzeń
Rozwiń ideę podziału reprezentacji umysłowych wg. Eysencka i Keane.
Reprezentacje analogowe (obrazy umysłowe, modele mentalne) oraz reprezentacje w formie zbioru sądów czy też twierdzeń
obrazy umysłowe - reprezentacja najbardziej zbliżona do rzeczywistej formy przedstawianych obiektów (np. wyobrażenie domu ma cechy domu nie tylko przez szczegóły (okna, drzwi..) ale przede wszystkim przez relację między nimi
pojęcia abstrakcyjne - oddalone od rzeczywistości, np. instytucja finansowa
Jakie wyróżniamy reprezentacje umysłowe ze względu na różnice w trwałości?
- struktury przedtwórcze
- struktury próbne (np. obrazy twórcze - ułatwienie rozwiązania problemu poprzez przybliżenie nas do stanu idealnego)
- reprezentacje trwałe (np. reprezentacja pojęciowa matki)
Czym jest wyobrażenie?
-typ reprezentacji
-nietrwała struktura poznawcza, nieco przypominająca spostrzeżenie, ale występująca pod nieobecność wyobrażanego obiektu
nie musi być obrazowe
-ściśle powiązane z percepcją
-pierwszy: Arystoteles, pierwsze badania psych.: Galton (1883)
Czym jest wyobraźnia? Podział.
To zdolność umysłu do generowania wyobrażeniowych reprezentacji świata.
Podział (stary):
-odtwórcza (wyobrażenie obiektów wcześniej spostrzeganych i dobrze znanych)
-twórcza (np. do konstrukcji niemożliwych, fantastycznych np. pegaz)
Podział (teraz):
- tamte dwa razem,
- wyobraźnia twórcza to tamta + tworzenie nowych pojęć i innych reprezentacji poznawczych
Czym jest obraz umysłowy?
To szczególna forma poznawczej reprezentacji świata w umyśle, cechująca się analogowym charakterem i ścisłą odpowiedniością reprezentacji w stosunku do obiektu.
Konstrukt teoretyczny, potrzebny do wyjaśnień jak możliwym jest tworzenie przez umysł wyobrażeniowych reprezentacji świata
Na jakie komponenty wyobrażenia dzieli Kosslyn?
komponent:
- powierzchniowy (to, co dostępne w doświadczeniu wewnętrznym)
- głęboki (to, co zapisane w pam. długotrwałej)
Jakie są właściwości powierzchniowego składnika wyobrażeń?
-powstają w wyniku działania składnika głębokiego
-to świadome i nietrwałe doświadczenie wyobrażenia
(?)-Na poszczególnych elementach wyobrażenia i na nim samym można dokonywać identycznych operacji jak na prawdziwych obrazach, np. rotacji, powiększania itp.
Te właściwości są dane i realizowane bezpośrednio w wyobrażeniu; brak char. symbolicznego
Jakie są właściwości głębokiego składnika wyobrażeń?
-mają charakter trwale przechowywanego, ale niedostępnego świadomemu doświadczeniu obrazu (przestrzennego i analogowego)
Symboliczny charakter (chociaż Kosslyn nie omawia tego bardziej)
Jakie są dwa podejścia co do natury wyobrażeń? Dlaczego powstały?
- Kosslyn, Paivio, Cooper i Shepard:
Stanowisko obrazowe - Anderson, Pylyshyn:
Stanowisko propozycjonalne
Powstały z wątpliwości na ile fenomenologiczne doświadczenie wyobrażania sobie obiektów odzwierciedla prawdziwą naturę wyobrażeń. (obrazowe: wyobrażenia w postaci analogowych obrazów umysłowych podobnych przestrzennie do “oryginału”; propozycjonalne: natura wyobrażeń tkwi w abstrakcyjnym zapisie w postaci sądów)
Na czym polega stanowisko obrazowe? Kto jest jego zwolennikiem?
Kosslyn, Paivio, Cooper, Shepard
Wyobrażenia wzrokowe kodowane w postaci reprezentacji posiadających wł. przestrzenne i wł. specyficzne dla poszczególnych modalności zmysłowych (np. wyobrażenie sobie konia, który ma normalną budowę konia + np. słyszymy tętent kopyt).
Informacjom wizualnym i werbalnym przysługują odrębne kody.
Na czym polega stanowisko propozycjonalne (twierdzeniowe)? Kto jest jego zwolennikiem?
Anderson, Pylyshyn
Dane zmysłowe kodowane w postaci abstrakcyjnych zbiorów twierdzeń czy sądów, podobnie jak inf. werbalne.
Istnienie kodu w postaci abstrakcyjnego zbioru sądu pozwala na wyjaśnienie jak to jest możliwe, że ludzie potrafią opisywać obrazy słowami lub tworzyć obrazy w celu zilustrowania treści słownych.
Sądy w charakterze amodalnym (niezależnym od zaangażowanego kanału sensorycznej recepcji bodźców)
Jaki eksperyment badał ekwiwalencję wyobraźni i percepcji? Czyj to eksperyment?
Badały to eksperymenty: pierwszy z użyciem mapy Ameryki Północnej.
Badani musieli:
1. ocenić 105 par stanów USA pod względem podobieństwa korzystając z mapy (percepcja)
2.-//- bez mapy (wyobrażenie)
Wynik: wysoka poprawność w obu i wysoka korelacja
(Shepard, Chipman 1970)
Drugi eksperyment dotyczył oceny podobieństwa cyfr arabskich (widzianych), później znów (wyobrażenie) a następnie dokonania transformacji umysłowej i przedstawienie każdej z cyfr w postaci kropek.3 i 8, kiedyś podobne, teraz stały się różne.
-> silne argumenty na rzeczy tezy o funkcjonalnej ekwiwalencji spostrzegania i wyobrażania
Jak wykorzystywane są wnioski z eksperymentów dot. funkcjonalnej ekwiwalencji percepcji i wyobraźni?
Kosslyn:
Jeśli percepcja i wyobraźnia prowadzą do podobnych wyników i błędów, to te procesy są funkcjonalnie ekwiwalentne. (tu zatrzymują się: Cooper, Shepard = funkcjonalna teoria wyobraźni) Jeśli są funkcjonalnie ekwiwaletne, to mają podobną formę organizacji i zapisu w umyśle. (Kosslyn = koncepcje strukturalne)
Jakie badania popierają strukturalizm Kosslyna?
Rotacje mentalne (Shepard) Skaning umysłowy (Kosslyn)