Είδη Προτάσεων

Question 1

Είδη δευτερεύουσων πρότασεων

Answer 1

1) ειδικές
2) ενδοιαστικές
3) πλάγιες ερωτηματικές
4) αναφορικές
5) χρονικές
6) αιτιολογικές
7) τελικές
8) υποθετικές
9) εναντιωματικές
10) παραχωρητικές
11) συμπερασματικές

Question 2

Ειδικές (ονοματική)

Answer 2

ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ: 
Με τους ειδικούς συνδέσμους:
ὅτι, ὡς
ΧΡΗΣΗ: 
1. αντικείμενο
2. υποκείμενο
3. επεξήγηση
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ: 
1. Οὗτοι ἔλεγον ὅτι Κῦρος τέθνηκεν
2. Οὐ γὰρ ἠγγέλθη αὐτοῖςὅτι τεθνηκότες εἶεν
3. Ταῦτα λέγω, ὡς τὸ παράπαν οὐ νομίζεις θεούς.

Question 3

Ενδοιαστικές (ονοματική)

Answer 3

ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ: 
Με το ενδοιαστικό μόριο
μή ή μὴ οὐ ή ὅπως μη
ΧΡΗΣH: 
1. αντικείμενο
2. υποκείμενο
3. επεξήγηση
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ: 
1. Δέδιμεν μὴ οὐ βέβαιοι ἦτε.
2. Ἐφαίνετο δεινὸν εἶναι μὴ οἱ στρατιῶται δύσνοι ὦσιν
3. Ἔστι μάλιστα τοῦτο δέος, μὴ τρέψηται καὶ παρασπάσηταί τι των πραγμάτων.

Question 4

Πλάγιες Ερωτηματικές (ονοματική)

Answer 4

ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ:
Με το: εἰ
Όταν είναι διμερείς με τα:
εἰ - ἤ, εἴτε - εἴτε πότερον - ἤ, πότερα - ἤ
Με τις ερωτηματικές αντωνυμίες:
τίς, πότερος, πόσος, ποῖος,
πηλίκος, ποδαπός
Με τις αναφορικές αντωνυμίες:
ὅς, ὅστις, ὁπότερος, ὅσος,
ὁπόσος, οἷος, ὁποῖος, ἡλίκος,
 ὁπηλίκος, ὁποδαπός.
Με τα ερωτηματικά επιρ.:
ποῦ, ποῖ, πόθεν, πῇ, πῶς
Με τα αναφορικά επιρ.
οὗ, ὅπου, οἷ, ὅποι, ὁπόθεν,
ᾗ, ὅπῃ, ὡς, ὅπως
ΧΡΗΣH:
1. αντικείμενο
2. υποκείμενο
3. επεξήγηση
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ:
1. Ἐρήσομαι ὅστις ἐστὶν ὁ διδάσκαλος.
2. Οὔκ ἐστιν ὅπως ἡσυχίαν σχήσει Φίλιππος.
3. Τοῦτ’ αὐτό απόκριναι, εἰ ἀληθῆ λέγομεν ἤ οὐκ ἀληθῆ.

Question 5

Αναφορικές (ονοματική)

Answer 5

ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ:
Με τις αναφορικές αντωνυμίες:
ὅς, ἥ, ὅ, ὅσπερ, ἥπερ, ὅπερ,
ὅστις, ἥτις, ὅτι,
ὁπότερος, ὁποτέρα, ὁπότερον,
ὅσος, ὅση, ὅσον,
οἷος, οἷα, οἷον,
ὁποῖος, ὁποῖα, ὁποῖον,
ἡλίκος, ἡλίκη, ἡλίκον,
ὁπηλίκος, ὁπηλίκη, ὁπηλίκον,
ὁποδαπός, ὁποδαπή, ὁποδαπόν
ΧΡΗΣΗ:
1. υποκείμενο
2. κατ/μενο
3. αντικείμενο
4. παράθεση
5. επεξήγηση
6. επιθετικός
προσδιορισμός
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ:
1. Ὅστις ἑαυτὸν φιλεῖ μετ’ ἐμοῦ μαχέσθω.
2. Οὗτός ἐστινὅς ἀπέκτεινε τοὺς στρατηγούς.
3. Τιμωροῦνται καὶ κολάζονται οὕς ἂν οἴωνται ἀδικεῖν.
4. Ἦν δέ τις, ὅς Φαρναβάζῳ ἐτύγχανε.
5. Οἷμαι ἂν ἡμᾶς παθεῖν τοιαῦτα, οἷα τοὺς ἐχθρούς οἱ θεοί ποιήσειαν.
6. Ἔτυχεν ἡ πρύμνα ἐστεμμένη τοῦ πλοίου, ὅ εἰς Δῆλον Ἀθηναῖοι πέμπουσιν.

Question 6

Αιτιολογικές (επιρρηματική)

Answer 6

ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ:
Με τους αιτιολογικούς συνδέσμους: γάρ, ὅτι, διότι, ὡς, ἐπεί, ἐπειδή.
Σπάνια εισάγονται και με τους συνδέσμους: ὅτε, ὁπότε, εἰ.

Question 7

Τελικές (επιρρηματική)

Answer 7

ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ: Με τους τελικούς συνδέσμους ἵνα, ὅπως, ὡς

Question 8

Χρονικές (επιρρηματική)

Answer 8

ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ:
Με τους χρονικούς συνδέσμους ὡς, όταν, ὅτε, ὁπότε, ἐπεί, ἐπειδή, ἔως, ἔστε (μέχρι), ἡνίκα, πρίν
Με τα χρονικά επιρρήματα ὁσάκις, ὁποσάκις
Με τις αναφορικές εκφράσεις ἐξ’ οὗ, ἐξ’ ὅτου, ἀφ’, ἀφ΄ ὁτου, ἐν ὧ, μέχρι οὗ, ἂχρι οὗ, ἓως οὗ
Με τις φράσεις ἐπεί πρῶτον, ἐπεί τάχιστα, ἐπειδή τάχιστα, ὡς τάχιστα, οὐ πρότερον … πρίν, οὐ πρόσθεν … πρίν

Question 9

Αποτελεσματικές (επιρρηματική)

Answer 9

ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ:

Με τους συμπερασματικούς συνδέσμους ὥστε, ὡς

Question 10

Υποθετικές (επιρρηματική)

Answer 10

ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ:

Με τους υποθετικούς συνδέσμους εἰ, ἐάν, ἄν, ἤν

Question 11

Εναντιωματικές (επιρρηματική)

Answer 11

ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ:

Με τους εναντιωματικούς συνδέσμους εἰ καί, ἐάν καί, ἄν καί, ἤν καί

Question 12

Παραχωρητικές (επιρρηματική)

Answer 12

ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ:

Με τους παραχωρητικούς συνδέσμους καί εἰ, καί ἐάν, καί ἄν, καί ἤν

Question 13

Ειδικές προτάσεις

Answer 13

Ειδικές λέγονται οι δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις που χρησιμεύουν για να ειδικεύσουν το γενικό και αόριστο νόημα ενός ρήματος ή μιας δεικτικής αντωνυμίας. Οι ειδικές προτάσεις αποτελούν μια μορφή του πλάγιου λόγου κρίσης.

Question 14

Ενδοιαστικές προτάσεις

Answer 14

Ενδοιαστικές λέγονται οι δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις που εκφράζουν ενδοιασμό ή φόβο ή ανησυχία μήπως συμβεί κάτι κακό ή μήπως δεν πραγματοποιηθεί κάτι επιθυμητό.

Question 15

Πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις

Answer 15

Πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις ή πλάγιες ερωτήσεις λέγονται οι δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις που εκφράζουν ερώτηση όχι σε ευθύ αλλά σε πλάγιο λόγο.

Question 16

Αναφορικές προτάσεις

Answer 16

Αναφορικές ονοματικές λέγονται οι δευτερεύουσες προτάσεις που αναφέρονται σε όρο άλλης πρότασης ο οποίος είτε υπάρχει είτε εννοείται. Χρησιμοποιούνται στο λόγο ως ονόματα ουσιαστικά ή επίθετα, γι’ αυτό και λέγονται ουσιαστικές, όταν αντικαθιστούν ουσιαστικά ή επιθετικές, όταν αντικαθιστούν επίθετα.

Question 17

Χρονικές προτάσεις

Answer 17

Χρονικές λέγονται οι δευτερεύουσες προτάσεις που εκφράζουν χρόνο.

Question 18

Αιτιολογικές προτάσεις

Answer 18

Αιτιολογικές λέγονται οι δευτερεύουσες προτάσεις που εκφράζουν αιτία. Μεταξύ της αιτιολογικής πρότασης και της κύριας υπάρχει η σχέση του αιτίου και του αποτελέσματος, δηλαδή η αιτιολογική εκφράζει την αιτία και η κύρια το αποτέλεσμα.

Question 19

Υποθετικές προτάσεις

Answer 19

Υποθετικές λέγονται οι δευτερεύουσες προτάσεις που εκφράζουν υπόθεση.

Question 20

Εναντιωματικές προτάσεις

Answer 20

Εναντιωματικές λέγονται οι δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις που εκφράζουν εναντίωση προς το νόημα της κύριας πρότασης και δηλώνουν εναντίωση σε κάτι που είναι ή θεωρείται από το υποκείμενο ως πραγματικό.

Question 21

Παραχωρητικές προτάσεις

Answer 21

Παραχωρητικές λέγονται οι δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις που εκφράζουν παραχώρηση προς το νόημα της κύριας πρότασης και δηλώνουν εναντίωση σε κάτι που είναι ή θεωρείται από το υποκείμενο ως μή πραγματικό ή αδύνατο ή απίθανο.

Question 22

Αποτελεσματικές ή Συμπερασματικές προτάσεις

Answer 22

Αποτελεσματικές ή Συμπερασματικές λέγονται οι δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις που δηλώνουν το το αποτέλεσμα ή το συμπέρασμα που προκύπτει από την ενέργεια του ρήματος της πρότασης από την οποία εξαρτώνται.