историја на јазик Flashcards
(124 cards)
1
Q
Година на раѓање и смрт на Димитар Миладинов
A
1810-1862
2
Q
Година на раѓање и смрт на Константин Миладинов
A
1830-1862
3
Q
Кои се претставници на македонската преродба во XIX век
A
браќата Миладиновци
4
Q
Родители на браќата Миладиновци
A
Ристо и Султана
5
Q
Образование на Константин и Димитар Миладинови?
A
Завршиле основно образование во родната Струга (Димитар му бил учител на Константин), а гимназија во Јанина.
Константин студирал грчка филологија во Атина.
6
Q
Што било пресудно Миладиновци да почнат да се занимаваат со собирачка дејност?
A
Средбата на Димитар со рускиот научник и славист Виктор Иванович Глигорович во училиштето во Охрид.
7
Q
Кој бил вклучен во собирањето умотворби на Миладиновци
A
Константин, ДИмитар и брат им Наум
8
Q
Учителствување на Димитар Миладинов
A
По завршувањето на гимназијата учителствувал во многу градови во Македонија. Најпрвин во Охрид, Струга, Кукуш, Битола, Прилеп, во с. Магарево, Битолско
9
Q
Конфликтот на Димитар Миладинов со гркофилите
A
Бидејќи Македонија била под духовна власт од Цариградката патријаршија, Димитар Миладинов често доаѓал во конфликт со гркоманите. Така во Битола дошол во конфликт со митополитот Венедикт и ја напуштил Македонија. Учителствувал во Србија каде се запознал со нивниот живот.
10
Q
Кога започнала собирачката дејност на Миладиновци
A
1845
11
Q
Кога Димитар се враќа од Србија..
A
1856, го испраќа Константин за Русија да учи на филозофскиот факултет во Москва, словенска филологија
12
Q
Константин Миладинов во Москва
A
Додека студира се разболува од туберкулоза (1859). Пробал во Русија да го отпечати зборникот но бил спречен од Цариградката патријаршија па оди накај дома (1860), го печати Зборникот(1861), но дознава (Белград) дека брат му е во Цариград затворен па оди кај него (1862)
13
Q
Колку песни има напишено Константин Миладинов
A
15
14
Q
песни на Константин Миладинов
A
Бисера, Желание, Шупељка, Голапче, Не-непијем, Побратимство, На чуждина, Душмание
15
Q
колку препеви и на колку јазици има Тга за југ
A
70 препеви на 42 јазици
16
Q
Кој го финансира печатењето на Зборникот
A
Јосип Јурај Штросмајер, поглавар на хрватската католичка црква
17
Q
Кога и каде е испечатен Зборникот на Миладиновци
A
24 јуни 1861, во печатницата на Анте Јакиќ во Загреб
18
Q
Колку песни содржи Зборникот на Миладиновци
A
660 песни од кои 584 македонски и 76 бугарски
19
Q
Чиј се бугарските песни во Зборникот на Миладиновци
A
на фолклористот Васил Д. Чолаков
20
Q
Како требало а како се вика Зборникот на Миладиновци
A
Пред печатењето зборникот требало да се вика Македонски народни песни но се вика „Б‘лгарски народни песни“
21
Q
Што содржи Зборникот на Миладиновци
A
песни, свадбени обичаи од Струга и Кукуш, верувања, преданија, гатанки, пословици, мал мак-хрв. речник
22
Q
Кој е основоположник на македонската уметничка поезија
A
Константин Миладинов
23
Q
Црти на поезијата на Константин
A
-струшки говор
-поетските средства се преземени од народната поезија
-осмерец и десетерец
-интимна лирика, љубовна лирика, социјална лирика,
24
Q
Година на раѓање и смрт на Кирил Пејчиновиќ
A
1771-1845
25
Каде е роден Кирил Пејчиновиќ
Теарце (тетовско)
26
Кирил Пејчоиновиќ, образование
Основно во теарце потоа во св. Јован Бигорски во Дебар.
27
Каде се замонашил Кирил Пејчиновиќ
Во манастирот Хилиндер-Света Гора со татко му
Го обновува манастирот 1801-1818
28
Каде ја напишал и која е првата книга на Кирил Пејчиновиќ
Огледало, ја напишал во Манастирот Хилиндер
29
Каде оди и што прави Пејчиновиќ по манасирот во Света Гора
Во Лешок, го обновува манастирот св. Атанасија и отвара училиште
30
Кога и каде е издадена „Огледало“
1816, Будим
31
За што се зборува во „Огледало“
молитви, верско обредни текстови, коментари на Библијата. Претставува прирачник кој свештениците го користеле при обреди
32
од која книга е „Слово за празниците“
„Огледало“
33
„Слово за празниците“ тема
христијанските празници
34
„Слово за празниците“ идеја
како да се поправат грешките во празнувањето на христијанските празници
35
Вредност и значење на „Слово за празниците“
Нема уметничко, но има историско значење. Го покажува однесувањето на луѓето во тој период но е значајно како ретко дело на македонски јазик
36
За што се зборува во „Слово за празниците“
совети за празнување на Водици, Прочка, Велигден
критики за непочитување на постот
критики за поповите
суеверие и курбан
37
Кога и каде е отпечатена „Утешение грешним“
1840, Солун
38
Печатење на „Утешение грешним“
Пејчиновиќ барал помош за печатење од Кнез Милош, но не добил па по собирањепари за обнова на печатницата на Теодосиј Синаистки ја отпечатил таму
39
За што се зборува во „Утешение грешним“
продолжение на „Огледало“
молитви, беседи
40
Од која книга се „Поука за бракот“ и „Нифонтов тропар“
„Утешение грешним“
41
Епитаф на Кирил Пејчиновиќ
Го напишал 1835, 10 години пред смртта
-најран познат пример за пишување стихови на мк. народен јазик
42
„Житие кнеза Лазара“ е дело на..
Кирил Пејчиновиќ
43
Колку книги има Кирил Пејчиновиќ
2
44
Година на раѓање и смрт на Јоаким Крчовски
1750-1820
45
Од каде е Јоаким Крчовски
Не е потвредено. Од презимето се смета дека е од Кичево.Но некои велат дека е од Кратово
46
колку книги има Јоаким Крчовски
5
47
Кога е испечатена и каде „Слово исказаное заради умирние“
Будим, 1814
48
Која е прва книга на македонски јазик
„Слово исказаное заради умирние“
49
колку страни има „Слово исказаное заради умирние“
30
50
Важни проповеди во „Слово исказаное заради умирние“
„Слово исказаное заради умирние“ ; „Слово заради свјатое исповедание на сички христиани, н мужи и на жени“ ;
51
Кога и каде е испечатена „Повест ради страшнаго и втораго пришествија Христово“
1814, Будим
52
Кои се книги на Јоаким Крчовски
„Слово исказаное заради умирние“
„Повест ради страшнаго и втораго пришествија Христово“
„Чудеса пресвјатија Богородици“
„Митасртва“
„Различна поучителна наставленија“
53
Кога и каде е испечатена „Митарства“
1818, Будим
54
Колку страни има„Митарства“
62
55
за што се зборува во „Митарства“
ги опишува митниците низ кои поминува душата на праведникот за да дојде до рајот. верско-морализаторски карактер
56
Кога и каде е испечатена „Чудеса пресвјатија Богородици“
1817, Будим
57
Кога и каде е испечатена „Различна поучителна наставленија“
1819, Будим
58
Кое е најголемо дело на Јоаким Крчовски
„Различна поучителна наставленија“ 310 страни
59
за што се зборува во „Различна поучителна наставленија“
важноста на образованието и христијанската вера
60
Црти на текстовите на Јоаким Крчовски
-користи текстови од Евангелието и од Стариот завет
-не се негови оригинални дела (освен „Различна поучителна наставленија“) туку обработки и преводи на други црковни дела
-народен кратовско-кривопаланечки говор
61
На каков говор пишува Јоаким Крчовски
кратовско кривопаланечки, со примеси на западномакедонско наречје
62
На каков говор пишува Кирил Пејчиновиќ
тетовски
63
На каков говор пишува Константин Миладинов
струшки
64
Од која книга е „СЛово исказаное заради завист“
од Различна поучителна наставленија
65
Тема на „СЛово исказаное заради завист“
Зависта како негативна човечка особина
66
Идеја на „СЛово исказаное заради завист“
да се3 искорени зависта
67
Од што е составен, композициски „СЛово исказаное заради завист“
воведен дел, изложување и заклучок
68
Дејност на Кирил Пејчиновиќ и Јоаким Крчовски
-први македонски просветители
-работат во почетокот на 19. век
-се занимаваат со внесување на македонскиот народен јазик во пишана форма и во училиштата
69
Кога започнала да се развива учебникарската дејност во Македонија?
Кон средината на 19. век. Претставници се Ѓорѓи Пулевски, Партениј Зографски и Јордан Хаџи-Константинов Џинот
70
Кога се појавило просветителството во Македонија и негови претставници?
Во почетокот на 19. век Претставници се Јоаким Крчовски и Кирил Пејчиновиќ
71
Поглед на Партениј Зографски за оформување на македонски литературен јазик
да се формира заеднички, бугарско – македонски јазик, кој ќе содржи подеднакво црти од двата јазика
72
Поглед на Ѓорѓи Пулевски за оформување на македонски литературен јазик
да се формира посебен македонски литературен јазик, одделен од бугарскиот (западномакедонско наречје)
73
Кои се претставници на граѓанската литература вои Македонија и кога се појавила
Се појавила во средината на 19. век
Претставници се браќата Миладиновци
74
дата на раѓање и смрт на Ѓорѓија Пулевски
1817 (Галичник град)-1893(Софија)
75
Со што се занимавал Ѓорѓија Пулевски пред да стане учебникар
бил самоук ѕидар во Романија и еден од првите војници и револуционери
76
Ѓорѓија Пулевски во војните
Пулевски најпрвин се вклучува како доброволец во ослободителните акции во настаните од 1862-1863 година кога се бори против турскиот гарнизон во Белград. Се бори во српско-турската, руско-турската војна и учествува во КРЕСНЕНСКОТО ВОСТАНИЕ, 1878
77
Што работел Пулевски во културно националната дејност
Бил учебникар, лексикограф, граматичар, поет, фолклорист, етнограф и историчар.
78
Дела на Ѓорѓи Пулевски
„Речник од четири јазика“
„Речник од три јазика“
„Македонска песнарка“
„Слогница речовска“
„Славјано-македонска општа историја“
„Јазичница“
79
„Речник од четири јазика“
-прва книга на Ѓорѓи Пулевски објавена 1873 година во Белград
-српско-албански, арбански-арнаутски, турски и грчки
-всушност е петјазичник бидејќи во српско-албанскиот дел дава примери од македонскиот јазик
80
„Речник од три јазика“
-втора книга на Пулевски објавен 1875 во Белград
-дава одговор на прашањето „Што е народ“ каде јасно ја изразува идејата за посебноста на македонскиот народ;
81
Прва политичко-патриотска поема во Македонија?:
Самовила Македонска, од Ѓорѓи Пулевски објавена 1879 во Софија во која ги споменува Филип Македонски и Александар Македонски како предци на денешните Македонци, кои 300 лета пред Христа ја повладале целата вселена
82
„Македонска песнарка“
-објавена 1879 во Софија
-содржи три лични и повеќе народни песни.
-прифатена од македонските емигранти во Бугарија
83
„Слогница речовска“
-објавена 1880 во Софија
-прва публикувана граматика на македонски јазик
-Пулевски ги дал своите идеи и се потрудил да постави норми за лексиката на јазикот комбинирајќи го централното наречје и словенските јазици
84
која е првата публикувана граматика на македонски јазик
„Слогница речовска“ од Пулевски
85
Прва македонска литературна асоцијација
Словеномакедонска литературна дружина на Пулевски основана 1888 во Софија
86
„Славјанско-мак****едонска општа историја“
објавена 1892 во Софија непосредно пред смртта на Пулевски
- го опфаќа животот на Александар Македонски од неговото раѓање, походите во Египет и Индија сè до неговата смрт.
87
„Јазичница“
- обемен ракопис, насловен како Јазичница, завршен исто така во Софија, што претставува специфичен прирачник за изучување на македонскиот јазик.
88
година на раѓање и смрт на Партенија Зографски
1818(Галичник)-1876(Цариград)
89
Кое е оригиналното име на Партениј Зографски
Павле Тризловски
90
Родители на Партениј Зографски
Доста и Василко
91
Образование, Партениј Зографски
основно училиште во манастирот „Св. Јован Бигорски” а потоа во 1836 ученик на Димитар Миладинов во Охрид. Се замонашил во Манастирот Зограф на Света Гора, во 1842 година, при што го добива името Партениј, а по манастирот и звањето Зографски. Учи во многу манастири
92
Кој бил прв Македонец поставен за епископ на Полјанската епархија
Партениј Зографски
93
Каде се наоѓа гробот на Партениј Зографски
Во бугарската црквата св.Стефан во Истанбул
94
Дејност на Партениј Зографски
-Автор е на многубројни дела со кои се создадени темелите на граматиката на македонскиот јазик
-Пред него во училиштата се учела само грчката и старословенската граматика, а тој оди подалеку - се впушта во пишување на граматиката на Словените на балканскиот простор под Турците, во која ги систематизира разликите меѓу бугарскиот и македонскиот јазик на научна основа
-бил полиглот знаел грчки, латински, хебрејски, старохалдејски, француски, руски и бугарски
-работел во училишта
95
Која книга ја превел Партениј Зографски
Житието на св.Климент
96
Прв преведувач меѓу Јужните Словени
Партениј Зографски
97
Година на раѓање и смрт на Јордан Хаџи Константинов-Џинот
1821(Велес, Прцорек)-1882
98
Образование,Јордан Хаџи Константинов-Џинот
Во велес завршшил основно ќелијно училиште. Учел во Самоков и Солун, а по завршувањето на школувањето се вратил во Велес каде отворил училиште и предавал на народен јазик.
99
Учителствувањето на Џинот
По отварање на училиште во Велес, гркоманите го изгониле, па тој отишол во Скопје каде развива широка дејност (меѓу другото и театарска), а училиштето се стекнува со голем углед. Во скопското училиште доаѓале ученици од Куманово, Дебар, Прилеп и други градови. Но, и тука им пречел на гркоманите, па повторно бил изгонет. По одење во Белград, отварање ново училиште, затварање и пуштање на слобода оди да работи во Прилеп. Но го наклеветиле дека е српски шпион и бил отеран од турците со Мала Азија. Го малтретирале и му го извадиле едното око. на крај успеале
100
Дејност на Џинот
-Учителствување
-пишувал учебници
-пишувал статии за весници во Белград и Цариград
-собирал народни умотворби
-пишувал песни, драми итн
101
Кои книги ги напишал Џинот?
„Таблица перваја“
102
„Таблица перваја“
-прво дело на Јордан Хаџи Константинов-Џинот
-објавено 1845
-прв буквар
-со инспирација од Доситеевата „Ижица“
103
Книги со афоризми
Џинот составил две збирки со афоризми
1) сите афоризми почнувале со зборот човек
2) содржи 34 мисли за човекот, животот итн
104
Песни на Џинот?
„Плач на скопското училиште многотрудное”;
„Дионис Вакхо” ; „Труд ми е името”; Рај божји”; „Аврора”; „Крај реката Вардар” и „Горка чаша кнеза Лазара последна тајна вечера”
105
„Плач на скопското училиште многотрудное”
-објавена во „Цариградски весник“ во 1851 година
-се зборува за неговите напори за отворање на училишта и борбата со гркоманските свештеници и чорбаџии
105
„Труд ми е името“
за благодетите од трудот
106
„Аврора“
во која се воспеваат патриотските чувства и патриотската функција на просветата;
107
„Горка чаша кнеза Лазара последна тајна вечера”
која е една од најдолгите песни во Македонија од овој книжевен период
108
Драми на Џинот
„Миневра и девет музи”,
„Разговор или прави человек”,
„Училиште и учение”,
„Басна”,
„Сербија шетаетсја в земел своих”
109
За што се зборува во драмите „Минерва и девет музи“ и „Сербија шетаетсја в земел своих“
ја изразуваат неговата идеја дека ослободувањето од долговековното турско ропство и од духовното туторство на грчката црква лежи во македонското национално единство и слободната соработка на словенските земји.
110
Кој ја започнал театарската дејност во Македонија и зошто
Јордан Хаџи Константинов-Џинот
Сфаќајќи дека театарските претстави се многу погодни како образовно средство, а особено во време кога македонскиот народ не бил многу образован (ретко кој читал книги, луѓето биле неписмени во поголем број), тој пишувал драмски текстови со морализаторско-дидактичен карактер. Тие немаат уметничка вредност, но ја одиграле улогата која им била наменета. Како и да е, Џинот ја започнува театарската традиција во Македонија.
111
Анализа на „Труд ми е името“ од Јордан Хаџи Константинов-Џинот
-нема уметничка вредност
-10 строфи по 4 стиха
-Мотив: размислувањето на авторот за човековите добродетели: мудроста, љубовта и трудот
-Во првиот дел (пет строфи), тој ни ги претставува мудроста, љубовта и трудот како три убави девојки кои пеат и свират на флејта. Трите му се претставуваат на најубав начин.
-Во вториот дел (три строфи), Џинот го искажува својот став кон мудроста, љубовта и трудот, кажувајќи дека ги сака сите три, но ако мора да одбере, ќе го одбере трудот.
-Во третиот дел (две строфи), тој ќе ја истакне полезноста на трудот, со што ќе ја постигне својата цел – да поучува.
112
просветителство-учебникарство-преродба во Македонија
почеток на 19. век - средина на 19. век - втора поволина на 19. век
113
Кои се претставници на културната преродба (романитзмот) во Македонија
Димитар и Константин Миладинови, Рајко Жинзифов, Григор Прличев, Марко Цепенков
114
Кога се појавува преродбата (романтизмот) во Македонија
во средината на XIX век (1850-1860 г.) како продолжение на просветителството.
115
Што се случува за време на преродбата во Македонија
Преродбата се карактеризира со будење на националната свест:
– воведување на македонскиот (народен) јазик во училиштата;
– составување и печатење учебници;
– собирање народни умотворби.
116
Прилики во Македонија за време на романтизмот
Македонија се наоѓала во границите на Турската Империја, а културно и економски била под грчка доминација. Грците отворале училишта и целеле кон елизнизација на населението.
И Србија и Бугарија вршат влијание
117
објасни просветителство романтизам и учебникарство
просветителство: почеток на 19. век, Јоаким Крчовски и Кирил Пејчиновиќ, Џинот*
романтизам: средина на 19. век (1850-60), браќа Миладиновци, Григор Прличев, Марко Цепенков
учебникарство: втора половина на 19. век (1860-1900) Ѓорѓи Пулевски, Партениј Зографски, Џинот*
*Творел во преодниот период од просветителство кон учебникарство
118
Што е македонското јазично прашање?
Македонското јазично прашање во XIX век, е прашањето за избор на општоприфатен литературен јазик од Македонците
119
Со кого се означува почетокот на „македонизмот“
Со Ѓорѓи Пулевски
120
Што е предуслов за појавата на просветителството во Макењдонија
создавањето на граѓанската класа
121
Што претставува предговорот на Зборникот на Миладиновци
Прв обид за класификација на народното творештво
122
Кој ја напишал првата биогарфија на Миладиновци
Рајко Жинзифов
123
