1 - Elementarne formy zachowania

Question 1

Składnik zachowania

Answer 1

nie pełni samodzielnej funkcji biologicznej, np. Krok - sam w sobie nie służy niczemu, dopiero wiele kroków zmienia się w chód

Question 2

Najniższym piętrem zachowania są…

Answer 2

…zachowania odruchowe

Odruchy = zachowania proste/elementarne; odłączone są od zachowań świadomych.

Question 3

Odruchy są:

Answer 3

• wrodzone
• obejmują zazwyczaj cały organizm
• pełnią samodzielną rolę biologiczną (dane zachowanie daje coś organizmowi, np. kichanie)
• mają sens biologiczny
• nieukierunkowane (bodźce zewnętrzne nie mają wpływu na to w jakim kierunku odbywa się zachowanie, jedynie je wywołują)

Question 4

Odruchy posturalne

Answer 4

odruchy proprioceptywne - utrzymanie postawy ciała np. poprzez skurcze mięśni; poziome utrzymywanie głowy względem podłoża (np. żaba)

Question 5

Odruch homotroficzny

Answer 5

pozwala utrzymać stabilną pozycję części ciała względem reszty ciała, np. u stawonogów, u ptaków

Question 6

Odruchy ochronne

Answer 6

• znieruchomienie, tanatoza - udawanie martwego (owady, węże)
• odruchy cofania - retrakcyjne - wywołane przez ból czy wstręt, mają na celu przerwanie kontaktu z bodźcem, np. odruch cofnięcia ręki z ognia
• odruchy czyszczące - repulsyjne - polegają na szybkich skurczach mięśni, działają przez narastanie, np. kichanie, kaszel, wymioty, drapanie się; mają na celu pozbycie się czegoś niepotrzebnego z organizmu, również autotomia - gubienie ogona u jaszczurek w sytuacji niebezpieczeństwa

Question 7

Odruchy orientacyjne i startowe

Answer 7

• zwrócenie głowy w stronę nowego bodźca - odruch orientacyjny/celowniczy

Question 8

Reakcja startowa

Answer 8

reakcja gdy bodziec jest bardzo silny (np. wzdrygnięcie)

Question 9

Odruchy lokomocyjne

Answer 9

• nastie - skurczu całego ciała/zamknięcie się, np. kurczenie się jeża (nieważne z której strony pochodzi niebezpieczeństwo, ale zawsze w taki sam sposób się kurczy)
• kinezy - prowadzą do znalezienia optymalnych warunków środowiska; metoda prób i błędów:

ortokinezy - zwierzę podąża wprost przed siebie
klinokinezy - ostre skręty

rodzaje bodźców wywołujące kinezy:
chemokinezy-czynniki chemiczne, fotokinezy-światło, higrokinezy-wilgotność

Question 10

Tropizmy

Answer 10

kierowanie się w stronę bodźca (np. roślina pochylająca się w stronę światła)

Question 11

Traumatotropizmy

Answer 11

wygięcie organów w odpowiedzi na uszkodzenie - organizm wie, że musi się wygiąć w danym kierunku aby zasklepić ranę

Question 12

Taksje

Answer 12

• przyjęcie i utrzymanie właściwej pozycji ciała

- elizja/elazja (???) - zachowanie taktyczne, ukierunkowane względem bodźca

Question 13

Bazotaksje

Answer 13

• prostopadła/równoległa pozycja do bodźca; dążenie do niego lub uciekanie od niego

diataksja - kot który zawsze spada na 4 łapy, prostopadła pozycja
tropotaksja - ludzie, równoległa pozycja do bodźca
telotaksja - dążenie do celu, np. przywry które płyną do źródła światła, od bodźca do bodźca

Question 14

Menotaksje

Answer 14

• dowolny kąt względem bodźca; ćmy lecące do światła utrzymujące stały kąt do bodźca, ale nie kąt prosty; ptak zawsze odnajdzie drogę do gniazda (reakcja kompasowa)

Question 15

Astrotaksje

Answer 15

• ruch gwiazd i słońca na niebie (zegar w mózgu robiący poprawkę biologiczną odnośnie ruchu ziemi)
• zwierzęta wiedzą w którym kierunku lecieć po układzie księżyca, słońca a najczęściej gwiazd

(magnetotaksja-dodatkowo wyczuwają zmiany pola elektromagnetycznego)

Question 16

Reakcja optokinetyczna

Answer 16

inaczej oczopląs kinetyczny; występuje np. wtedy, kiedy patrzy się przez okno jadącego pojazdu; charakterystyczny ruch oczu

Question 17

Zachowanie korekcyjne

Answer 17

• omijanie przeszkody, np. kamienia na drodze
• oparte na propriocepcji
• powrót na pierwotny tor ruchu po jego chwilowej zmianie
• zachodzi bez udziału bodźców zewnętrznych