Neoplasie Flashcards
tumoren van het plaveiselepitheel bespreken
het goedaardige papilloom de premaligne laesies (leukoplakie, erythroplakie, epitheliale dysplasie) het plaveiselcelcarcinoom het verruceus carcinoom het basaalcelcarcinoom
Papilloom
= goedaardige tumor van plaveiselepitheel dat zich voordoet als een kleine exofytische (naar buiten groeiende) gesteelde of sessiele (niet-gesteelde) groei
Papilloom-tumoren bestaan uit verschillende papillaire uitlopers die wit van kleur zijn, of de kleur van de mucosa kunnen aanhouden (afhankelijk van de hoeveelheid keratine die ze bevatten: hoe witter, hoe meer keratine). Ze zien er bloemkoolachtig uit. Meestal ontstaan ze op het zachte verhemelte of de tong.
Premaligne laesies
Premaligne wil zeggen dat een letsel niet kwaadaardig is, maar ook niet helemaal goedaardig. Uit een premaligne laesie kan een maligne laesie ontstaan. Daarom worden premaligne laesies meestal behandeld, om te vermijden dat ze maligne worden. - -* *Leukoplakie
*erythroplakie
*epitheliale dysplasie
zijn premaligne laesies.
Leukoplakie
= witte, niet-afschraapbare plaque-achtige laesie van de mondmucosa die niet als een ander specifiek letsel gediagnosticeerd kan worden. Het is een klinische diagnose; een biopsie is noodzakelijk om de definitieve diagnose te kunnen stellen. Meestal is er microscopisch hyperkeratose (verdikking v/d keratinelaag) of een combinatie van epitheliale hyperplasie & hyperkeratose.
Erythroplakie
Erythroplakie uit zich klinisch als een gladde, rode vlek, of als een granulaire rode zijde-achtige vlek. Een letsel kan ook gemengd rood & wit zijn: dan spreekt men van erythroleukoplakie. Meestal komt erythroplakie voor op de mondbodem, tong & het zachte verhemelte. Erythroplakie komt veel minder voor dan leukoplakie (1/60), maar bij biopsie vertoont reeds 90% van de rode laesies al epitheliale dysplasie of PCC. Erythroplakie moet daarom zeer ernstig genomen worden en een biopsie is noodzakelijk om de definitieve diagnose te kunnen stellen.
Epitheliale dysplasie
=microscopische diagnose, waarbij de groei van de cellen ongeordend is. Het is een premaligne conditie die vaak vooraf gaat aan PCC.
Een externe stimulus (zoals tabak roken) kan de oorzaak zijn, en de veranderingen in de cellen kunnen nog omkeerbaar zijn als de stimulus wordt weggenomen. Epitheliale dysplasie kan optreden in leukoplakie, erythroplakie of gemengde letsels. Het komt vaak voor op de mondbodem & de tong. Dysplasie kan ook van andere cellen dan enkel de epitheelcellen, maar dan worden ze niet als premaligne aanzien.
Plaveiselcelcarcinoom
Plaveiselcelcarcinomen (afgekort PCC) of in het Engels ‘squamous cell carcinoma’ (SCC) is een kwaadaardige tumor van het plaveiselepitheel. Het is de meestvoorkomende primaire maligniteit in de mondholte en kan, net als andere kwaadaardige tumoren, ingroeien in omliggende weefsels en metastaseren naar verder gelegen plaatsen. PCC metastaseert meestal naar de lymfeklieren van de nek, en dan naar verdere plaatsen zoals longen & lever. Klinisch zie je PCC meestal als een exofytische ulcererende massa, maar vroege tumoren kunnen zich vertonen als leuko- erythro, of erythroleukoplakie. PCC kan ook bot infiltreren en stukmaken.
Verruceus carcinoom
Het verruceus carcinoom is een specifiek type PCC dat zich van andere PCC onderscheidt doordat het een veel betere prognose heeft. Klinisch komt het voor als een traaggroeiende exofytische tumor met een hobbelig wit/rood oppervlak. Meestal komt het voor bij mannen >55j thv het vestibulum en de buccale mucosa. Het gebruik van kauwen of in de mond houden van tabak wordt geassocieerd met verruceus carcinoom.
Basaalcelcarcinoom
Het basaalcelcarcinoom is een kwaadaardige huidtumor die geassocieerd is met blootstelling aan zonlicht. Deze komt niet voor in de mondholte, maar wel op de huid van het gelaat en lijkt op een niet-genezende ulcer met typische “opgerolde randen”. We zien dit type tumor Meestal bij blanke volwassenen (zowel bij mannen als bij vrouwen). Een basaalcelcarcinoom is samengesteld uit een proliferatie van de basale cellen die afgeleid zijn van het oppervlak van het gelaagde plaveiselepitheel. Bij microscopisch onderzoek worden er eilandjes van basale epitheliale cellen gezien in het onderloggende bindweefsel. In de meeste gevallen zijn de tumorcellen goed gedifferentieerd.
Als een letsel op huid of lippen al > 10 dagen aanwezig is en niet geneest, moet de patiënt doorgestuurd worden naar een maxillofaciaal chirurg of dermatoloog.
Pleiomorf adenoom
Het pleiomorf adenoom is de meest voorkomende goedaardige speekselkliertumor. Bij microscopisch onderzoek van deze tumoren zien we een omkapselde tumor die bestaat uit een gemengd weefsel: zowel epitheelweefsel als bindweefsel kan erin worden aangetroffen. Het bindweefsel dat men hier terug vindt kan los & dens fibreus bindweefsel zijn tot zelfs kraakbeen. Het weefsel dat lijkt op bindweefsel is afkomstig van een speekselkliercel die men myoepitheliale cel noemt.
Monomorf adenoom
Monomorfe adenomen zijn goedaardige, omkapselde speekselkliertumoren die minder vaak voorkomen dan het pleiomorf adenoom. Ze zijn samengesteld uit een uniform patroon van epitheelcellen: in tegenstelling tot bij het pleomorf adenoom wordt hier geen bindweefsel teruggevonden. Ze komen meestal voor bij volwassen vrouwen en we zien ze het vaakst in de bovenlip & de buccale mucosa.
Mucoepidermoid carcinoom
Dit is een kwaadaardige, niet-omkapselde speekselkliertumor die invadeert in de omliggende weefsels en bestaat uit muceuze cellen & squameus-achtige epitheelcellen die epidermoidcellen worden genoemd. Het mucoepidermoidcarcinoom is de meest voorkomende kwaadaardige speekselkliertumor die zijn oorsprong vindt in de kleine speekselklieren, waat ze meestal voorkomen op het palatum.
Adenoid cystisch carcinoom
Het adenoid cystisch carcinoom is een kwaadaardige tumor van de speekselklieren, die zowel in het weefsel van de grote als de kleine speekselklieren kan ontstaan. Het is een niet-omkapselde tumor die infiltreert in de omliggende weefsels. De tumor bestaat uit kleine uniforme epitheliale cellen, die gerangschikt zijn in geperforeerde ronde tot ovale eilandjes. Microscopisch lijkt dit wat op kaas met gaatjes. De ronde & ovale eilandjes zijn cilinders van tumoren; daarom wordt deze tumor soms ook “cilindroom” genoemd.
